Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması

Aksoy, Umut Mert; YARGIÇ, İlhan; MANER, AYŞE FULYA; SAVRAN, Canan; TUIRGAY, Atilla; GÜNAY, Şennur

Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması

Şennur GÜNAY, (Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 5. Psikiyatri Kliniği, İstanbul, Türkiye)

Canan SAVRAN, (Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Umut Mert AKSOY, (Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

AYŞE FULYA MANER, (Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Nevroz Kliniği, İstanbul, Türkiye)

Atilla TUIRGAY, (Toronto Univercity ve Scarborough Hast, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Kliniği, Kanada)

İlhan YARGIÇ (İstanbul Üniversitesi, Çapa Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Türkiye'de Psikiyatri Derg.

64 0

Yıl: 2006 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 98 - 107 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın genel amacı, Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Ölçeğinin (Adult ADD/ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) Türkiye koşullarına uygun dilsel eşdeğerlilik, geçerli, güvenirlik ve norm çalışmasını gerçekleştirmektir. Yöntem: Bu çalışmada, Erişkin DEHB ölçeği, Sıfat Listesi, SCL 90-R, Durumluluk ve Sürekli Kaygı Envanteri ölçekleri kullanılmıştır.Çalışma grupları, 30 kişilik DEHB, 30 Bipolar Bozukluk tanısı almış, 30 Alkol –Madde kötüye kullanımı olan, 47 öğrenci ve 163 kişilik normal populasyondan oluşmaktadır (n=300). Ölçeğin dilsel eşdeğerliliği, iç tutarlılık katsayısı, madde toplam korelasyon katsayısı, test tekrar test güvenirliliği, madde güvenirliliği, yapı ve kriter geçerlilikleri hesaplanmıştır. Bulgular: Dilsel eşdeğerlilik için Erişkin DEB/DEHB ölçeğinin nın hem genel toplam, hem de alt boyutlar toplamları için yapılan ilişkili grup t testinde istatiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Güvenirlilik çalışmasında, iki uygulama arasındaki devamlılık katsayısı 0,953 olarak bulunmuştur. Erişkin ADHD ölçeğinin genel toplam güvenirliğini test etmek üzere hesaplanan iç tutarlık katsayılarından en yüksek güvenirliği Cronbach Alfa (0,9566) en düşük güvenirliği ise Spearman Brown (0,9072) ve Guttman (0,9072) teknikleri vermiştir. Kaiser Meyer-Olkin değerinin (0,875) 0,50’nin üstünde olması nedeni ile örneklem büyüklüğünün faktör analizi yapmaya uygun olduğu anlaşılmıştır. Barlett test sonucunun da anlamlı olması nedeni ile ölçülen özelliğin evren parametresinde çok boyutlu bir değişkenden geldiği kabul edilmiştir. Varimax rotated yöntemi ile yapılan faktör analizi sonucunda üç alt boyut belirlenmiştir. Birinci alt boyutun özdeğeri 9.182, İkinci alt boyuttun özdeğeri 7.356, Son alt boyutun özdeğeri 5.495 olarak bulunmuştur. Erişkin DEHB ölçeğinin norm değerleri de hesaplanmıştır. Sonuç: Bu çalışma ADHD Rating Scale nin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelime: Erişkin Psikiyatrik durum derecelendirme ölçekleri Hiperaktiviteyle beraber dikkat eksikliği bozukluğu Sonuçların tekrarlanabilirliği

Konular: Psikiyatri

The norm study, transliteral equivalence, validity, reliability of adult hyperactivity scale in Turkish adult population

Öz:

Objective: The main objective of the present study was to perform the norm study and investigate the transliteral equilivalance, the validity and reliability of the Turkish version of Adult ADD/ADHD DSM-IV Based Diagnostic Screening and Rating Scale. Method: In this study; Adult ADHD Scale, Adjective Check List,SCL 90-R and State Trait Anxiety Inventory were used. The subjects of the study were: 30 patients diagnosed as Adult ADHD, 30 Patients diagnosed as Bipolar Disorder, 30 patients with Alcohol and Substance Abuse, 47 students and 163 healthy individuals (control) Transliteral equivalence, internal reliability coefficient, correlation coefficient of item summary, repeated test reliability, item reliability, construct and criterion validitity were assessed. Findings: Transliteral assesment of Adult ADHD Scale did not reveal any significant difference in related t test analysis both for general and subdimensional asessments. General reliability are demonstrated with internal reliability coefficients; in which the highest reliability calculated with Cronbach Alpha (0,9566) and less in Spearmann Brown (0.9072) and Gutmann (0,9072) technics.Kaiser Meyer Olkin value over 0,50 indicating sampling size is large enough for factor analysis. Significant results in Barlett test showed that measured parameters are originated from a mulltidimensional variable .Factor analysis processed with Varimax –rotated method revealed 3 sub-dimension of the scale and related subdimensional variables. Results: Our study demonstrated that Adult ADHD Rating Scale Turkish version is transliterally equivallent, valid and reliable.

Anahtar Kelime: Reproducibility of Results Adult Psychiatric Status Rating Scales Attention Deficit Disorder with Hyperactivity

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

American Psychiatric Association (APA) (1968). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder, Fourth Ed (DSM-II). Washington DC. APA.
Barkley RA (1996). Attention deficit/hiperactivitiy disorder. İn: Chıld Psychopathology. Mash Ej. Baskley RA, eds, New York, Guilford.
Biederman J, Wilens T, Mick E (1995). Psychoactive substance use disorder in adults with deficit hyperactivity disorder (ADHD): effects of ADHD and psychiatric comorbidity Am J Psychiatry 52: 464-470
Hill JC, Schoner EP (1996). Age-dependent decline of attentin deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry: 153 (9): 1143-1146.
Kessler RC, Adler L, Barkley R, Biederman J, Conners CK, Demler O (2006). The prevalence and correlates of adult ADHD in the United States; results from the National Comorbidity Survey Replication. Am J Psychiatry, 163(4):716-23.
McCann BS, Scheele L, Ward N, Roy-Byrne P (2000). Discriminant validtiy of the Wender Utah Rating Scale for attention deficit/hyperactivity disorder in adults. J Neuropsychiatry Clin Neurosci, 12(2): 240-5.
Özdamar K (2002). Paket programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
Pelham WE, Milich R, Murphy DA (1989). Normative data on the IOWA Teacher Rating scale. J Clin Child Psychol. 18:259-262.
Raymond P, Lewis S, Matuschka PR, Rudzinskiy P, Saf M, Lippmann S (2002). Attention Deficit Disorder in Adults. Annuals of Clinicaal Psychiatry, 14(2): 105-111.
Schubiner H, Tzelepis A, Milberger S, Lockhart N, Kruger M, Kelley BJ, Schoener EP (2000). Prevelence of attention deficit hyperactivity disorder and conduct disorder and substance abusers. J Clin Psychiatry 61(4):244- 251.
Smalley S, Mc Goughj Homme M (2000). Familial clustering of symptoms ana Disruptive Behaviors in Multiplex Families With ADHD. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry.39(9):1135-42.
Swanson JM (1992). The SKAMP Scale School based assessments ana interventions for ADD students. Irvine, CA: KC Publishing. 65-69.
Tuğlu C (1996). Hiperaktivite bozukluğu olan çocukların babalarında bu tanının ve ruhsal durumun gözden geçirilmesi. Erişkin Psikiyatri Uzmanlık tezi.
Turgay A (1998). ADHD: Solve Those Common Treatment Problems. Purst Exchange. Vol.6 Number 7.
Turgay A (2002). ADHD subtypes change dramatically with age and gender. Johns Hopkins University School of Medicine Advanced Studies in Medicine Vol 2, No 25, p 930 .
Weis G, Hechtman L, Milroy T, Perlman T (1985). Psychiatric status of hyperactives as adults: A controlled prospective 16- year follow up of 63 hyperactive chıldren. J Am Acad Chıld Psychiatry Vol;24:211-220.
Weiss M, Hetcman L, Weiss G (2000). ADHD in parents. J Am Acad Chıld Psychiattry .39:1059-61.
Weis G, Hechtman L (1993). Hyperactive Children Grown Up. New York: Guilford Press.
Wender PH (1998). Attention Deficit Disorder in adults. Psychiatr Clin N Am Vol:21 (14):761-774.
Wender PH, Ward MF, Reimherr FW, Marchant BK (2000). ADHD in adults. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 39(5):543.
West M (1999). Attention Deficit Hyperactive Disorders Through the Lifespan, 2nd edn. MA: Western Schools Press, South Easton.

APA	GÜNAY Ş, SAVRAN C, Aksoy U, MANER A, TUIRGAY A, YARGIÇ İ (2006). Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. , 98 - 107.
Chicago	GÜNAY Şennur,SAVRAN Canan,Aksoy Umut Mert,MANER AYŞE FULYA,TUIRGAY Atilla,YARGIÇ İlhan Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. (2006): 98 - 107.
MLA	GÜNAY Şennur,SAVRAN Canan,Aksoy Umut Mert,MANER AYŞE FULYA,TUIRGAY Atilla,YARGIÇ İlhan Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. , 2006, ss.98 - 107.
AMA	GÜNAY Ş,SAVRAN C,Aksoy U,MANER A,TUIRGAY A,YARGIÇ İ Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. . 2006; 98 - 107.
Vancouver	GÜNAY Ş,SAVRAN C,Aksoy U,MANER A,TUIRGAY A,YARGIÇ İ Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. . 2006; 98 - 107.
IEEE	GÜNAY Ş,SAVRAN C,Aksoy U,MANER A,TUIRGAY A,YARGIÇ İ "Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması." , ss.98 - 107, 2006.
ISNAD	GÜNAY, Şennur vd. "Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması". (2006), 98-107.

APA	GÜNAY Ş, SAVRAN C, Aksoy U, MANER A, TUIRGAY A, YARGIÇ İ (2006). Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. Türkiye'de Psikiyatri Derg., 8(2), 98 - 107.
Chicago	GÜNAY Şennur,SAVRAN Canan,Aksoy Umut Mert,MANER AYŞE FULYA,TUIRGAY Atilla,YARGIÇ İlhan Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. Türkiye'de Psikiyatri Derg. 8, no.2 (2006): 98 - 107.
MLA	GÜNAY Şennur,SAVRAN Canan,Aksoy Umut Mert,MANER AYŞE FULYA,TUIRGAY Atilla,YARGIÇ İlhan Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. Türkiye'de Psikiyatri Derg., vol.8, no.2, 2006, ss.98 - 107.
AMA	GÜNAY Ş,SAVRAN C,Aksoy U,MANER A,TUIRGAY A,YARGIÇ İ Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. Türkiye'de Psikiyatri Derg.. 2006; 8(2): 98 - 107.
Vancouver	GÜNAY Ş,SAVRAN C,Aksoy U,MANER A,TUIRGAY A,YARGIÇ İ Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. Türkiye'de Psikiyatri Derg.. 2006; 8(2): 98 - 107.
IEEE	GÜNAY Ş,SAVRAN C,Aksoy U,MANER A,TUIRGAY A,YARGIÇ İ "Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması." Türkiye'de Psikiyatri Derg., 8, ss.98 - 107, 2006.
ISNAD	GÜNAY, Şennur vd. "Erişkin dikkat eksikliği hiperaktivite ölçeğinin (Adult ADD/ ADHD DSM IV- Based Diagnostic Screening and Rating Scale) dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması". Türkiye'de Psikiyatri Derg. 8/2 (2006), 98-107.