Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi

ÇEÇEN, Ayşe Rezan; Koçak, Erhan

Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi

Ayşe Rezan ÇEÇEN, (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Erhan KOÇAK (İskenderun Gazi İlköğretim Okulu, Hatay, Türkiye)

Eurasian Journal of Educational Research

23 0

Yıl: 2007 Cilt: 0 Sayı: 27 Sayfa Aralığı: 59 - 68 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi

Öz:

Problem Durumu: Okul yıllarında ergenlerin sosyal, duygusal ve zihinsel olarak en üst düzeyde sağlıklı olabilmelerinde en özelliklerinden biri benlik saygısıdır. Yüksek düzeyde benlik saygısı, okul başarısı, iyi sağlık davranışları, üretkenlik ve sosyal uyum arasında anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmaktadır. Diğer yandan, düşük benlik saygısı ile düşük akademik başarı, yalnızlık, sigara içme, madde kullanımı, depresyon, intihar ve istenmeyen hamilelik gibi olumsuz sağlık ve sosyal davranışlar arasında anlamlı ilişkiler rapor edilmektedir Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın genel amacı İlköğretim II. kademe öğrencilerine uygulanan benlik saygısı programının etkililiğinin deneysel olarak sınanmasıdır. Yöntem: Bu araştırma ilköğretim II. kademe öğrencilerine uygulanan benlik saygısını yükseltme programının etkililiğinin incelendiği yan-deneysel (quasi-experimental) bir çalışmadır. Araştırmada deney ve kontrol gruplarına denekler atanırken Rosenberg benlik saygısı ölçeğinden alınan toplam puanlarla birlikte gönüllülük ilkesi, öğretmen görüşleri ve ebeveynlerin öğrencilerin programa katılımlarını onaylayıp onaylamamaları kriterleri dikkate alındığından gerçek seçkisiz (random) atama yapılamamıştır. Çalışmada öntest-sontest kontrol gruplu model kullanılmıştır. Deney grubuna 8 hafta süre ile benlik saygısını yükseltme programı uygulanmış kontrol grubuna ise müdahalede bulunulmamıştır. Bulgular: Deney ve kontrol grubunda yer alan 13 denek üzerinden elde edilen verilerin Kovaryans (ANCOVA) analizi tekniği ile sonucu elde edilmiştir. Araştırmanın bulguları müdahale edilen deney grubunun benlik saygısı puanlarının anlamlı bir biçimde arttığını göstermektedir. Sonuçlar: Süreç içerisinde ergenlerin grup içerisinde birbirleriyle etkileşimleri, bu etkileşimleri çalışma boyunca kolaylaştıran ısınma oyunları, danışmanın grup ortamında kullandığı terapötik beceriler, üyelerin yargılanmadan kabul edilmesi, duyguların ve düşüncelerin güvenli bir biçimde ifade edilebildiği sıcak ve güvenli bir atmosfer, ben özelim yada güçlü yönlerim gibi etkinliklerle ergenlerin kendileriyle ilgili olumlu farkındalıklanrun artması ile ilgili yapılan çalışmaların bulgularının bu yönde çıkmasına katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu araştırmanın sonuçları yapılan diğer araştırma sonuçlarını destekler niteliktedir. Öneriler: Bu araştırma çalışılan örneklemle sınırlıdır. Kullanılan programın etkililiği başka örneklemlerde ve farklı sınıf düzeylerinde tekrarlanabilir. Bu tip benlik saygısını güçlendirme programlan psikolojik danışma ve rehberlik programlarının içerisinde yer alması sağlanmalıdır. Benlik saygısını olumlu etkileyen diğer değişkenlerin neler olduğunun araştırılması farklı çalışmalarda ele alınmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelime: etkin öğretim davranış problemleri ilk öğretim öğrencileri benlik saygısı deneysel çalışma

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Alkın, T., Baykara, A. (Kasım, 1991). Benlik saygısı ve akran ilişkileri. XXVII. Ulusal Psikiyatrik Bi¬limler Kongresi'nde sunulmuş bildiri, Antalya.
Aksaray, S. (2003). Ergenlerde benlik saygısı geliştirmede beceri eğitimi ve aktivite merkezli programların etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Altınay, D. (1999). Psikodrama, grup psikoterapisi, 300 ısınma oyunu. (2. baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Bogenç, A. A. (1998). Grupla psikolojik danışmanın suçlu gençlerin kendine saygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Campbell, J.D. (1990). Self-esteem and clarity of the self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, 59,538-549.
Campbell, C, & Bowman,R. P.(1993). The fresh start support dub: Small-group counselling for academically retained children. Elementary School Guidance and Counselling, 27,172-185.
Carpenter, P., & Sandberg , S. (1985). Further psychodrama with delinquent adolescents.Adolescents.20,79,599-604.
Cartledge, G., & Milburn, J. F. (l995).Teaching social skills to children and youth: Innovative approaches. Boston, MA: Allyn & Bacon
Chung, C. H. & Watkins, D. (1995). Evaluating a social skills training program for Hong Kong students. Journal of Social Psychology,,135,4,527-528.
Cohen, L., & Manion, L.(1994).Research methods in education (4. baskı). New York-London-Routledge
Corey,G. (1995). Theory and practice of group counseling. Brooks/Cole Publishing Company.
Çeçen, A.R. (in press). The Turkish short version of the social and emotional loneliness scale for adults (SELSA-S): Initial development and validation. Social Personality and Behaviour.
Çuhadaroğlu, F. (1986) Adolesanlarda benlik saygısı. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Bölümü, Ankara.
Daane, D.M. (2003). Child and adolescent violence. Orthopedic Nursing, 22 (1), 23-31.
Dereboy, F., Dereboy, Ç., Coşkun A ve Coşkun, B (1994) Özdeğer Duygusu, Öz imgesi ve Kimlik Duygusu, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 1:3-12.
Durmuş,E.(1994). Grupla psikolojik danışmanın cinsiyet, sınıf ve basan düzeyleri farklı öğrencilerin özsaygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Field, L. (1993). Creating self-esteem. Element Inc. USA.
Garzarelli, P., Everhart, B., & Lester, D.( 1993). Self concept and academic performance in gifted and academically weak students, Adolescence, 28,233-237.
Jacobs, E. E., Harvill. R. L., & Mason, R. L. (1988). Group counselling strategies and skills.Brooks/Cole Publishing Company Pasific Grove California.
Jones, S. (1973). Self and Interpersonal Exaluations. Esteem theories versus consistency theories.Psyhological Bulletin. 79 (3), 185-199.
Jupp, J. J., & Griffiths, M. D.(1990) Self concept changes in shy,socially isolated adolescent following social skills training emphasing role plays. Australian Psychologist, 25,2,165-177.
Kaya, A.ve Saçkes, M. (2004). Benlik saygısını geliştirme programının ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerine etkisi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,1,21,49
Kim, B. S. K., & Omizo, M. M (1998). The effects of culturally consonant group counselling on the self esteem and internal locus of control orientation among Native American adolescents. Journal for Specialists in Group Work, 23,145-165.
Lee, R.G. (1986). A study of primary school pupils academic performance and self esteem in relation to their position in the family. Unpublished Master Thesis, The University of Leeds,School of Education, Leeds
Leary, M.A., Schreindorfer, L.S.,& Haupt,A.L. (1995). The role of self esteem in emotional and behavioural problems: Why is low self esteem disfunctional? Journal of Social and Clinical Psychology, 14 (32), 297-314
Morganett, R.S.(1990). Skills for living: Group counselling activities for young adolescents. Research Press, Illinois, USA
Morse,C.L., Bockoven, }., & Bettesworth,A. (1988) Effects of Duso-2 Revised on children's social skills and self esteem. Elemantary School Guidance and Counseling 22,199-205
Muro, J.J., & Kottman, T. (1995). Guidance and counseling in the elementary and middle school. Brown ve Benchmark Publishers: Iowa.
Omizo, M.M., & Omizo,S.A.(1998). Guided affective and cognitive imagery to enhance self-esteem among Hawaiian children, Journal of Multicultural Counseling and Development. 26,1,52-59
Özkan, M. (1994) Güdümlü ve güdümsüz grupla psikolojik danışmanın özsaygı ve kendini kabul değerleri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniveristesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Patterson, C. H. (1985a). The therapeutic relationship: foundations for an eclectic psychotherapy, Pasific Grove, CA: Brooks/Cole.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Schectman, Z. (1993). School adjustment and small-group therapy: An Israeli study. Journal of Counseling and Development, 72,77-81.
Schefkind, G.J. (1994). Improving academic achievment and relationships among diverse 5th. graders by strengthening self image and teaching conflict resolution skills. Ed. D. Practicum Nova Southestern University.
Schiraldi, G. R. (2001) The self esteem workbook. New Harbinger Publications, Inc.Oakland,CA
Shirk, S., Burwell, R., & Harter, S. (2003). Strategies to modify low self esteem in adolescents. In M.A. Reinecke ve F.M. Dattilio (Eds.) Cognitive therapy with children and adolescents: A casebook for clinical practice (189-213). New York City: Guilford Press.
Schnedeker, J.A.(1991). Multistage group guidance and counselling for low-achieving students. The School Counselor, 39,47-51
Schectman, Z., & Bar-El, 0.(1994). Group guidance and groupcounseling to foster social acceptability and self esteem in adolescence. The Journal for Specialists in Group Work, 9, 4188-196.
Stacy, S., & Rust, J.D. (1985). Evaluating the effectivenes of the DUSO1 program. Elemantary School Guidance and Counseling, 20,84-90
Striegel-Moore, R.H. (2001). Body image concerns among children. Journal of Pediatrics, 138(2), 158-160.
Sümer, N., & Güngör, D.(1999b). Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 35-58.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics (3rd ed.). New York: Harper Collins.
Tuğrul, C. (1994). Gençlik dönemindeki aile sorunlarını değerlendirme ölçeği: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 11 (36), 25-43.
Wigfield, A., & Eccles, J.S. (1994). Children's competence beliefs, achievement, values, and general selfesteem: Change across elementary and middle school. Journal of Early Adolescence, 14(2), 107-138.
Verduyn,C. M., Lord,W., & Forrest, G.C. (1990).Social skills training in schools. Journal of Adolescence, 13,3,4-16.
Verkuyten, M. (l998).Perceived discrimination and self esteem among ethnic minority adolescent. The Journal of Social Psychology,138,4,479-493.
Vernon, A. (1989) Thinking, feeling, behaving. Research Press,USA

APA	ÇEÇEN A, Koçak E (2007). Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. , 59 - 68.
Chicago	ÇEÇEN Ayşe Rezan,Koçak Erhan Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. (2007): 59 - 68.
MLA	ÇEÇEN Ayşe Rezan,Koçak Erhan Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. , 2007, ss.59 - 68.
AMA	ÇEÇEN A,Koçak E Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. . 2007; 59 - 68.
Vancouver	ÇEÇEN A,Koçak E Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. . 2007; 59 - 68.
IEEE	ÇEÇEN A,Koçak E "Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi." , ss.59 - 68, 2007.
ISNAD	ÇEÇEN, Ayşe Rezan - Koçak, Erhan. "Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi". (2007), 59-68.

APA	ÇEÇEN A, Koçak E (2007). Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 0(27), 59 - 68.
Chicago	ÇEÇEN Ayşe Rezan,Koçak Erhan Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. Eurasian Journal of Educational Research 0, no.27 (2007): 59 - 68.
MLA	ÇEÇEN Ayşe Rezan,Koçak Erhan Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, vol.0, no.27, 2007, ss.59 - 68.
AMA	ÇEÇEN A,Koçak E Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. Eurasian Journal of Educational Research. 2007; 0(27): 59 - 68.
Vancouver	ÇEÇEN A,Koçak E Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi. Eurasian Journal of Educational Research. 2007; 0(27): 59 - 68.
IEEE	ÇEÇEN A,Koçak E "Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi." Eurasian Journal of Educational Research, 0, ss.59 - 68, 2007.
ISNAD	ÇEÇEN, Ayşe Rezan - Koçak, Erhan. "Deneysel Bir Çalışma: İlköğretim II. Kademe Öğrencilerine Uygulanan Benlik Saygısı Programının Öğrencilerin Benlik Saygısı Üzerindeki Etkisi". Eurasian Journal of Educational Research 27 (2007), 59-68.