Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki

SERTBAŞ, Gülümser; ÇUHADAR, Döndü; TUTKUN, Hamdi

Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki

Döndü ÇUHADAR, (Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Gaziantep, Türkiye)

Gülümser SERTBAŞ, (Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu, Gaziantep, Türkiye)

Hamdi TUTKUN (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Şahinbey Uygulama ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Anadolu Psikiyatri Dergisi

64 19

Yıl: 2006 Cilt: 7 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 232 - 239 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın amacı huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeylerini belirlemektir. Yöntem: Araştırma 01-15 Ekim 2004 tarihlerinde Gaziantep Huzurevi’nde yaşayan 60 yaşlı bireyle yapılmıştır. Çalışmada sosyodemografik özelliklerini ve günlük yaşam etkinliklerini yapabilme durumlarını belirlemeye yönelik anket formu, Eğitimliler ve Eğitimsizler için Standardize Mini Mental Test (SMMT) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket programında sıklık ve ki-kare analizi kullanılmıştır. Bulgular: Yaşlı bireylerin %43.3’ünde bilişsel bozukluk saptanmıştır. İnkontinans görülme durumu, telefonu kullanabilme, yiyecek ve giysi alışverişi yapabilme, yemek hazırlama, ev işleri yapma, parayı çekip çevirme, kullandığı ilaçlarını tanıma ve kullanabilme gibi günlük yaşam etkinliklerindeki bozulmanın bilişsel bozukluk olan yaşlılarda daha çok olduğu ve gruplar arasındaki bu farkların istatistiksel olarak da anlamlı olduğu (p<0.05). Sonuç: Bu çalışmada huzurevindeki yaşlıların %43.3’ünde bilişsel bozukluk olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bilişsel bozukluk görülen yaşlılarda günlük yaşam etkinliklerindeki bozulmanın daha çok olduğu saptanmıştır. Bilişsel bozukluğun erken dönemde belirlenip t edavi edilmesi yaşlı bireylerin yaşam kalitesini de artıracaktır.

Anahtar Kelime: Yaşlı Kavrayış bozuklukları Günlük yaşam etkinlikleri Huzur evi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Toprak İ, Soydal T, Bal E, İnan F, Aksakal N, Altınyollar H ve ark. Yaşlı Sağlığı. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü, Ankara, Pelin Ofset, 2002.
2. Ekici B, Özdemir S. Yaşlı bireylerin sağlık ve evde bakım durumlarının değerlendirilmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004; 6:27-34.
3. Yardımcı E, Tümerdem Y, Yardımcı O. Huzurevi yaşlılarında mediko-sosyal bir araştırma (1). IV. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı (12-16 Eylül 1994), s.651-654.
4. Clark GD, Cummings LJ. Demans tanısı ve tedavisi: Bir güncelleştirme. L Sevinçok (çev.), Demans Dergisi 2003; 1:21-29.
5. Kurtoğlu Tezel R. Seyranbağları Huzurevi’ndeki Yaşlıların Medikososyal Durumlarının Değerlendirilmesi ve Bu Kişilerde Depresyon, Bilişsel Bozukluk ve Yeti Yitimi Sıklığı Araştırması. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı ABD, Ankara, 1998.
6. İçelli İ. Demans ve komorbid durumlar. Psikiyatri Dünyası 2001; 5:454.
7. Güngen C. Standardize Mini Mental Testin Türk Yaşlı Popülasyonunda Demansiyel Sendromların Tanınmasında Eğitim Düzeylerine Göre Geçerlilik ve Güvenilirliğinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD, İstanbul,1999.
8. Abay E, Çalıyurt O, Tuğlu C. Klinik Psikiyatri El Kitabı. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 1999, s.27-43.
9. Kulaksızoğlu I. Alzheimer’li hasta yakınlarında yaşanan sorunlar. Aktüel Tıp Dergisi 2004; 2:38-40.
10. Birtane M, Tuna H, Ekuuklu G, Uzunca K, Akçi C, Kokino S. Edirne Huzurevi sakinlerinde yaşam kalitesine etki eden etmenlerin irdelenmesi. Geriatri 2000; 3:141-145.
11. Fadıloğlu Ç, Esen A, Karadakovan A, Akyol A, Şentürk N. Huzurevi’nde yaşayan yaşlıların günlük yaşam aktiviteleri ve sağlık durumlarının incelenmesi. Sağlıklı Yaşlanma 1. Uluslararası Hemşireler Birliği 1992 Teması Sempozyum Kitabı, Ankara, 1992 s.139-148.
12. Berberoğlu U, Gül H, Eskiocak M, Ekuklu G, Saltık A. Edirne Huzurevi’nde kalan yaşlıların kimi sosyo-demografik özellikleri ve Katz İndeksine göre günlük yaşam etkinlikleri. Geriatri 2002;5:144-149.
13. Ergün GÖ, Bozdemir N, Uğuz Ş, Güzel R, Burgut R, Saatçi E ve ark. Adana Huzurevi’nde yaşayan yaşlılar ile aile hekimliği polikliniğine başvuran yaşlıların medikososyal özelliklerinin değerlendirilmesi. Geriatri 2003; 6:89-94.
14. Maral I, Aslan S, İlhan MN, Yıldırım A, Candansayar S, Bumin M. Depresyon yaygınlığı ve risk etkenleri: huzurevinde ve evde kalan yaşlılarda karşılaştırılmalı bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12:251-259.
15. Yoldaşcan E, Yurdakul RS. Adana Huzurevi’nde yaşayan yaşlıların bilişsel durumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. http://www.lokman.cu.edu.tr
16. Ekici İ. Elazığ İli Abdullah Paşa Eğitim ve Araştırma Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan 65 Yaş Üzeri Nüfusta Demans Prevalansı ve Demans Alt Grupları. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji ABD, Elazığ,2002.
17. Özcankaya R, Mumcu N. Huzurevi yaşlılarında depresif, psikotik ve bilişsel değişiklikler. Nöropsikiyatri Arşivi 1996; 33:115-120.
18. Diker J, Etiler N, Yıldız M, Şeref B. Association between cognitive status and activities of daily living, life quality and some demographic variables in elderly older than 65 years old. International Public Health Congress “Health 21 in Action”, Abstracts, 8-12 October 2000, s.151.
19. Morgan K, Lilley JM, Arie T, Byrne EJ, Jones R, Waite J. Incidence of dementia in a representtative British sample. Br J Psychiatry 1993; 163:467-470.
20. Alessandro RD, Gallassi R, Benassi G, Morreale A, Lugaresi E. Dementia in subjects over 65 years of age in the Republic of San Marino. Br J Psychiatry 1988; 153:182-186.
21. Straus EV, Vitanem M, Winblad B, Fratiglioni L. Aging and the occurrence of dementia. Arch Neurol 1999; 56:587-592.
22. Kurtoğlu Tezel D, Rezaki M. Huzurevindeki yaşlılarda depresyon, bilişsel bozukluk ve yeti yitimi. Türk Psikiyatri Dergisi 1999; 10:173-179.
23. Esengen Ş, Seçkin Ü, Borman P, Bodur H, Kutsal GY, Yücel M. Huzurevinde yaşayan bir grup yaşlıda fonksiyonel kognitif değerlendirme ve ilaç kullanımı. Geriatri 2000; 3:6-10.
24. Park J, Ko HJ, Park YN, Yung CH. Dementia among the elderly in a Rural Korean community. Br J Psychiatry 1994; 164:796-801.
25. Haller J, Weggeman RM, Guigoz Y. Mental health: Mini Mental State Examination and Geriatric Depression Score of Elderly Europeans in the Seneca Study 1993. Eur J Clin Nutr 1996; 50:112-116.
26. Gülseren Ş, Koçyiğit H, Erol AL, Bay H, Kültür S, Memiş A ve ark. Huzurevinde yaşamakta olan bir grup yaşlıda bilişsel işlevler, ruhsal bozukluklar, depresif belirti düzeyi ve yaşam kalitesi. Geriatri 2000; 3:133-140.
27. Crum RM, Anthony JC, Basset SS, Folstein MF. Population based norms for the Mini Mental State Examination by age and educational level. JAMA 1993; 269:2386-2391.
28. Brayne C, Calloway P. The association of education and socioeconomic status with Mini Mental State Examination and the clinical diagnosis of dementia in elderly people. Age Ageing 1990;19:9196.
29. Tangalos EG, Smith GE, Ivnik RJ, Petersen RC, Kymen E, Kurland LT et al. The Mini Mental State Examination in general medical practice: clinical utility and acceptance. Mayo Clin Proc 1996; 7:829-837.
30. Liu H, Teng EL, Lin K, HSU T, Guo N, Chou P et al. Performance on a Dementia Screening Test in relation to demographic variables. Arch Neurol 1994; 51:910-915.
31. Cayton H, Graham N, Warner J. Sorularla ve Cevaplarla Alzheimer. Tosun A (çev.) Ankara, Kapital Medya, 2000.
32. Bayraktar E. Deliryum, demans, amnestik bozukluklar. C Güleç, E Köroğlu (eds), Psikiyatri Temel Kitabı, Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 1997.
33. Ostbye T, Tyas S, McDowell I, Koval J. Reported activities of daily living agreement between elderly subjects with and without dementia and their caregivers. Age Ageing 1996; 26:99-106.
34. Barberger-Gateau P, Commenges D, Gagnon M, Letenneur L, Sauve C, Dartigues JF. Instrumental activities of daily living as a Screening Tool for Cognitive Impairment and dementia in elderly community Dwellers. J Am Geriatr Soc 1992; 40:1129-1134.

APA	ÇUHADAR D, SERTBAŞ G, TUTKUN H (2006). Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. , 232 - 239.
Chicago	ÇUHADAR Döndü,SERTBAŞ Gülümser,TUTKUN Hamdi Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. (2006): 232 - 239.
MLA	ÇUHADAR Döndü,SERTBAŞ Gülümser,TUTKUN Hamdi Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. , 2006, ss.232 - 239.
AMA	ÇUHADAR D,SERTBAŞ G,TUTKUN H Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. . 2006; 232 - 239.
Vancouver	ÇUHADAR D,SERTBAŞ G,TUTKUN H Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. . 2006; 232 - 239.
IEEE	ÇUHADAR D,SERTBAŞ G,TUTKUN H "Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki." , ss.232 - 239, 2006.
ISNAD	ÇUHADAR, Döndü vd. "Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki". (2006), 232-239.

APA	ÇUHADAR D, SERTBAŞ G, TUTKUN H (2006). Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7(4), 232 - 239.
Chicago	ÇUHADAR Döndü,SERTBAŞ Gülümser,TUTKUN Hamdi Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi 7, no.4 (2006): 232 - 239.
MLA	ÇUHADAR Döndü,SERTBAŞ Gülümser,TUTKUN Hamdi Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.7, no.4, 2006, ss.232 - 239.
AMA	ÇUHADAR D,SERTBAŞ G,TUTKUN H Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2006; 7(4): 232 - 239.
Vancouver	ÇUHADAR D,SERTBAŞ G,TUTKUN H Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2006; 7(4): 232 - 239.
IEEE	ÇUHADAR D,SERTBAŞ G,TUTKUN H "Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7, ss.232 - 239, 2006.
ISNAD	ÇUHADAR, Döndü vd. "Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki". Anadolu Psikiyatri Dergisi 7/4 (2006), 232-239.