Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri
Yıl: 2005 Cilt: 55 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 75 - 83 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri
Öz: Likenler kayaların parçalanması ve ayrışması süreçlerine etkili bir şekilde katılmaktadırlar. Bu etki, likenin ve etkilediği kayanın türü ile bunların bulunduğu ortama göre değişmektedir. Likenlerin kayaları parçalayıcı etkileri; 1) liken hüflerinin kayanın içine girmesi 2) Likenin büzülmesi ve genişlemesi, 3) Likenin donması ve çözülmesi, 4) Likenlerin mineralleri sarması şeklinde olur. Tüm bu parçalayıcı etkilerle ayrışma süreçleri beraber işler. Ayrışma süreci iki aşamadadır. Birinci aşamada; likenlerin solunum yoluyla ortama verdikleri CO2, liken asitleri ve diğer bileşiklerle ortamın yapısı değiştirilir. İkinci aşamada ise; değişen bu yapıyla birlikte likenler bünyelerinde veya kayayla temas ettiği yerde kayalardaki mineralleri de kullanarak yeni bileşikler oluştururlar.
Anahtar Kelime: Konular:
Functions of lichens on disintegration and weathering of rocks
Öz: Lichens are the effective agencies on disintegration and weathering processes of rocks. These effects mainly depend on the kind of rocks and site characteristics. The steps of the disintegration process is; 1) penetration hyphae of lichens into the rocks 2) expansion and contraction of lichen thallus 3) freezing and thaving of lichen thallus 4) incorporation of mineral fragments into lichen thallus. Weathering process also goes on together with all these disintegration effects, and include two steps. First step is CO2 emission by respiration of lichens, lichen acids and other lichen compounds change the rock structure. Second step is; lichens constitute new compounds on their own bodies or contact points on rock accompanied by changed structure, and lichens use the minerals of rock in this step.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ADAMO, P.; VIOLANTE, P. 1991: Weathering of Volcanic Rocks from Mt. Vesivius Associated with the Lichen Stereocaulon vesuvianum. Pedobiologia 35, 209-217.
- ADAMO, P.; MARCHETIELLO, A.; VIOLANTE, P. 1993: The Weathering of Mafic Rocks by Lichens. Lichenologist 25(3): 285-297.
- ADAMO P.; COLOMBO, C; VIOLANTE, P. 1997: Iron Oxides and Hydroxides in the Weathering Interface Between Stereocaulon vesuvianum and Volcanic Rock. Clay Minerals 32: 453-461.
- ADAMO, P.; VIOLANTE, P. 2000: Weathering of Rocks and Neogenesisi of Minerals Associated with Lichen Activity. Applied Clay Science 16:229-256.
- AGHAMIRI, R.R.; SCHWARTZMAN, D.W. 2002: Weathering Rates of Bedrock by Lichens: a Mini Watershed Study. Chemical Geology 188 (2002) 249-259.
- BJELLAND, T.; THORSETH, I.H. 2002: Comparative Studies of the Lichen-Rock Interface of Four Lichens in Vingen, Western Norway. Chemical Geology 192 (2002) 81-98.
- BRADY, P.; DORN, R.I.; BRAZEL, A.J.; CLARK, J.; MOORE, R.B.; GLIDEWELL, T. 1999: Direct Measurement of the Combined Effects of Lichen, Rainfall, and Temperature on Silicate Weathering. Geochimicaet Cosmochimica Acta, Vol.63, No. 19/20, pp.3293-3300.
- BÜDEL, B.; SCHEIDEGGER, C. 1996: Lichen Biology. Chapter 4, Page: 37-64, Edit: NashJ.H., Cambridge University Pres, ISBN:0 521 45368 2 Hardback.
- CHEN, J.; BLUME, H.P.; BEYER, L. 2000: Weathering of Rocks Induced by Lichen Colonization A Review. Catena 39 (2000) 121-146.
- COCKELL, C.S.; STOKES, M.D.; KORSMEYER, K.E. 2000: Overwintering Strategies of Antarctic Organisms. Environ. Rev. 8: 1-19.
- ELIX, J.A. 1996: Biochemistry and Secondary Metabolites. Lichen Biology. Chapter 9, Page: 154-180, Edit: NashJ.H., Cambridge University Pres, ISBN:0 521 45368 2 Hardback.
- FINEGOLD, L.; SINGER, M.A.; FEDERLE, T.W.; VESTAL, J.R. 1990: Composition and Thermal Properties of Membrane Lipids in Cryptoendolithic Lichen Microbiota from Antarctica. Applied and Environmental Microbiology. Apr. 1990. pp. 1191-1194.
- FRIEDLT; BÜDEL, B. 1996: Photobionts. Lichen Biology. Chapter 2, Page: 9-23, Edit: NashJ.H., Cambridge University Pres, ISBN:0 521 45368 2 Hardback.
- HONEGGER, R. 1996: Mycobionts. Lichen Biology. Chapter 3, Page: 24-36, Edit: NashJ.H., Cambridge University Pres, ISBN:0 521 45368 2 Hardback.
- HUNECK, S. 1999: The Significance of Lichens and Their Metabolites. Naturwissenschaften 86," pp. 559-570.
- MOTTERSHEAD, D.; LUCAS, G. 2000: The Role of Lichens in Inhibiting Erosion of a Soluble Rock. Lichenologist 32 (6): 601-609.
- NASH; T.H. 1996: Nitrogen, Its Metabolism and Potential Contibution to Ecosystems. Lichen Biology. Chapter 7, Page: 121-135, Edit: NashJ.H., Cambridge University Pres, ISBN:0 521 45368 2 Hardback.
- PURVIS, O.W.; COPPINS, B.J.; HAWKSWORTH, D.L.; JAMES, P.W.; MOORE, D.M. 1992: The Lichen Flora of Great Britain and Ireland. The British Lichen Society. ISBN: 0 952304902.
- PURVIS, O.W.; HALLS, C. 1996:- A Review of Lichens in Metal-Enriched Environments. Lichenologist 28 (6): 571-601.
- RIOS, A.; WIERZCHOS, J.; ASCASO, C. 2002: Microhabitats and Chemical Microenvironments under Saxicolous Lichens Growing on Granite. Microbial Ecology (2002) 43: 181-188.
- SILVA, B.; RIVAS, T.; PRIETO, B. 1999: Effects of Lichens on the Geochemical Weathering of Granitic Rocks. Chemosphere, Vol. 39, No 2, pp. 379-388.
- SOUZA-EGIPSY, V.; WIERZCHOS, J.; GARCİA-RAMOS, J.V.; ASCASO, C. 2002: Chemical and Ultrastructural Features of the Lichen-Volcanic/Sedimentary Rock Interface in a Semiarid Region (Almeria, Spain). Lichenologist 34 (2): 155-167.
- STEARN, W.T. 1991: Botanical Latin. ISBN: 0-7153-8548-8.
- STRETCH, R.C.; VILES, H.A. 2002: The Nature and rate of Weathering by Lichens on Lava Flows on Lanzarote. Geomorphology 47 (2002) 87-94.
- TEHLER, A. 1996: Sytematics, Phylogency and Classification. Lichen Biology Chapter 12, Page:217-239, Edit: Nash,T.H., Cambridge University Pres, ISBN:0 521 45368 2 Hardback.
| APA | SEVGİ O, Makineci E (2005). Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. , 75 - 83. |
| Chicago | SEVGİ Orhan,Makineci Ender Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. (2005): 75 - 83. |
| MLA | SEVGİ Orhan,Makineci Ender Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. , 2005, ss.75 - 83. |
| AMA | SEVGİ O,Makineci E Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. . 2005; 75 - 83. |
| Vancouver | SEVGİ O,Makineci E Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. . 2005; 75 - 83. |
| IEEE | SEVGİ O,Makineci E "Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri." , ss.75 - 83, 2005. |
| ISNAD | SEVGİ, Orhan - Makineci, Ender. "Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri". (2005), 75-83. |
| APA | SEVGİ O, Makineci E (2005). Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B, 55(2), 75 - 83. |
| Chicago | SEVGİ Orhan,Makineci Ender Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B 55, no.2 (2005): 75 - 83. |
| MLA | SEVGİ Orhan,Makineci Ender Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B, vol.55, no.2, 2005, ss.75 - 83. |
| AMA | SEVGİ O,Makineci E Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B. 2005; 55(2): 75 - 83. |
| Vancouver | SEVGİ O,Makineci E Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B. 2005; 55(2): 75 - 83. |
| IEEE | SEVGİ O,Makineci E "Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri." İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B, 55, ss.75 - 83, 2005. |
| ISNAD | SEVGİ, Orhan - Makineci, Ender. "Likenlerin kaya parçalanması ve ayrışmasındaki işlevleri". İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri B 55/2 (2005), 75-83. |
