Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi
Yıl: 2007 Cilt: 18 Sayı: 64 Sayfa Aralığı: 103 - 122 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi
Öz: Ekonominin temelini oluşturan sektörlerimizin bilimsel metotlarla araştırılması ve geleceğe ışık tutulması; sektörlerimiz için rekabet avantajı oluşturmaktadır. Bu çalışmalardan biri de Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi ile etkinlik analizidir. VZA, işletmelerin diğer işletmelere göre ve/veya kendi tarihi seyri içersinde mukayeseli kaynak etkinliği konusunda göreceli değerleme imkanı vermektedir. Kaynakların kıt ama, rekabetin de çok çetin olduğu günümüzde kaynaklarımızın israf edilmeden en etkin bir şekilde kullanılması, verimliliğin artırılması ve dolayısıyla maliyetlerin düşürülmesi rekabet avantajı olarak çok önem kazanmıştır. Gelişmişliğin ve refahın bir göstergesi inşaat sektöründeki büyümedir. Çimento sektörünün, genel olarak inşaat sektörüne bağlı olduğu düşünülürse bu sektördeki gelişmeler de bizi benzer sonuçlara ulaştıracaktır. Bu amaçla çalışma İstanbul Menkul Kıymetler Borsası 'na (İMKB) kayıtlı çimento üretim işletmelerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma da İMKB'ye kayıtlı on adet çimento üretimi yapan işletme esas alınmıştır. Çalışma sonunda yıllara ait ve toplam etkinlik analizi sonuçları değerlendirildiğinde özellikle aktif büyüklükleri küçük olan işletmelerin etkinlik sonuçlarının daha iyi çıktığı görülmüştür.Bu çerçevede çalışmanın konusu çimento sanayinde veri zarflama yöntemi ile etkinlik ölçümü olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Productivity Analysis of Firms Registered to Istanbul Stock Exchange in the Cement Industry with the Method of Data Enveloping Analysis
Öz: Researchs by scientific methods on industries which consist basis of economy constitute competitive advantage for our industries. One of these studies is efficiancy analysis by the method of Data Envelope Analysis. DEA presents the possibility for relatively evaulating of comparative resource efficiency for organizations against the others or in theirs historical process. Today, wherein resource are scarce and competition is harsh, it is so important for competitive advantage that the efficiently use of resourse without wasting, increasing productivity and decreasing costs. One of the indicator of development and wealth is growing in building industry. Considering that the cement sector is linked to building industy takes us to the similar deduction. This purpose has been done on cement manufacturing firms registered to Istanbul Stock Exchange. Sample of the study is consist of 10 organizations. At the final analysis related to annual and total productivity examination it is concluded that the organizations with smalller asset quantity are more productive than the others. In this frame the study aims to measure efficiency by the method of Data Envelope Analysis.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AFRIAT, SN. "Efficiency estimation of production functions", International Economic Review.13,3, 1972, ss.568-598.
- ATAN, Murat; ÇATALBAŞ Gaye"Bankacılıkta Etkinlik ve Sermaye Yapısının Bankaların Etkinliğine Etkisi", VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İstanbul, 2005.
- AYDOĞAN K., ÇAPOĞLU, G., "Bankacılık Sistemlerinde Etkinlik ve Verimlilik: Uluslararası Bir Karşılaştırma", Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları Yayın No: 397, Ankara, 1989.
- BARTOL K.M. , D.C. Martin, "Management", Second Edition, McGraw-Hill Inc., USA, 1994.
- BAKIRCI, Fehim, "Sektörel BazdaBir Etkinlik Ölçümü : VZA İle Bir Analiz", Atatürk Ün. İİBFDergisi, 2006.
- BAŞ İ.M., ARTAR A, "İşletmelerde Verimlilik Denetimi", Ankara, MPM Yayınları: 435, 1991.
- BİRCAN, H. ve KARTAL, Z., "Doğrusal Programlama Tekniği İle Kapasite Planlaması Yaklaşımı ve Çimento İşletmesinde Bir Uygulama", Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı, 1, 2004, s. 131-149.
- BOUSSOFIANE,A., DYSON, R., RHODES, E.,"Applied Data Envelopment Analysis", European Journal of Operational Research, Vol. 2, No: 6, 1991.
- CHARNES, A., COOPER,W. W., RHODES, E., "Measuring The Efficiency Of Decision Making Units", European Journal of Operational Research, Vol. 2, 1978, ss. 429-444.
- CHARNES, A., COOPER,W. W., RHODES, E., "Evaluating Program and Managerial Efficiency : An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through", Management Science, Vol. 27, No:6, 1981, ss. 668 - 697.
- CİNGİ, S ve TARIM, A., "Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü: DEA-Malmquist TFP Endeksi Uygulaması", TBB Araştırma Tebliğleri, 2000.
- ÇOLAK, Ö., ALTAN, Ş., "Toplam Etkinlik Ölçümü : Türkiye'deki Özel ve Kamu Bankaları İçin Bir Uygulama", İşletme ve Finans, Sayı: 196, 2002, ss. 45 -55.
- ELEREN, Ali,ÖZGÜR,Ersan, "Türkiye'de Özel Mevduat Bankalarının Etkinlik Analizi : Bir VZA Uygulaması", Verimlilik ve Kobiler Kongresi, İKU, İstanbul, 2006.
- ERSEN H. M., "Veri Zarflama Analizinin Skolastik Değişiklikler Altında Geçerliliği Gürültünün Verimsizlik Bileşeni", Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999.
- ERTUĞRUL A., OSMAN Z., "Türk Bankacılığında Etkinlik: Tarihi Gelişim Kalitatif Analiz", İşletme ve Finans Yayınları Yayın No:3, Ankara, 1996.
- FARREL, MJ, FIELDHOUSE, M "Estimating Efficient Production Functions under Increasing Returns to Scale", Journal of Royal Statistical Society 125, 1962, ss. 252-267.
- FARE R, GROSSKOPF S. " Measuring Output Efficiency", European Journal Of Operational Research 13(2) 1983., ss.173-179.
- FARE R, GROSSKOPF S, LOVELL C. "The Structure of Technical Efficiency", Scandinavian Journal Of Economics 85(2) 1983., ss. 181-190.
- GEDİK YATIRIM, www.gedik.com (10.12.2006)
- GÜLER, H., ÜNAL, M., "Etkinlik Analizi Karar Destek Sistemi (ETAKDS) vl.0", Gazi Üniversitesi.Fen-Edebiyat Fakültesi, İstatistik Bölümü, Araştırma Projesi, Ankara, 2001.
- İNAN, A., "Banka Etkinliğinin Ölçülmesi ve Düşük Enflasyon Sürecinde Bankacılıkta Etkinlik", Bankacılar Dergisi, Sayı 34, 2000, ss. 82 - 96.
- KARACAER Ş., "Antalya Yöresinde 4 ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam Etkinlik Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması", Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998.
- KARSAK, E., İşcan, E., F., "Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlık Kısıtlamaları ve Çapraz Etkinlik Kullanarak Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi", Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt : 11, Sayı : 3, 2000.
- KASKANOĞLU H., "Etkinlik Ölçümü", Milli Prodüktivite Merkezi Verimlilik Dergisi, Ankara, 1980.
- KAYALIDERE, K., KARGIN,S., "Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi", Dokuz Eylül Ün. Sos.Bil.Enstitüsü Dergisi, c.6, 5.7,2004.
- MERCAN, M ve YOLALAN, R., "Türk Bankacılık Sisteminde Ölçek ve Mülkiyet Yapıları ile Finansal Performansın İlişkisi", YKB Tartışma Tebliğleri Serisi, 2000.
- ÖZKAN, Günay , "The Effect of the Financial Liberalization Program on the Economies of Scale and Scope of Turkish commercial Banking", Yapı Kredi Economic Review, Vol 7, No 2, 1996.
- ÖZKAN, Günay , "Economies of Scale and Scope in the Turkish Banking Industry", The Journal of Economics, XXIV, No: 1, 1998.
- SEITZ, W. D. "Efficiency measures for steam-electric generating plants", Western Farm Economic Association, Proceedings 1966, Pullman, Washington, 1967, ss. 143-151.
- TAKAN M., "Bankacılık Teori Uygulama ve Yönetim", 2. Baskı, Nobel Yayınları, 2002.
- TBB, "Türkiye'de Finansal Sektör ve Bankacılık Sistem", www.tbb.org.tr, 2005.
- Türkiye İstatistik Kurumu; http://www.mik.gov.tr/VeriBilgi.do, (04.06.2007).
- Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği, www.tcma.org.tr, (10.12.2006).
- ULUCAN, Aydın, (2000). "Şirket Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Genel ve Sektörel Bazda Değerlendirmeler", Hacettepe Üniversitesi ÎİBF Dergisi, Cilt: 18, Sayı:1
- ULUFER S.,"Özel Sermayeli Türk Ticaret Bankalarının Etkinlik Analizi", Ankara, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, 2001.
- WEIHRICH H., H., Konnntz, "Management: A Global Perspective", Tenth Edition,Mc.Graw-Hill Inc, USA1993.
- YEŞİLYURT, C, ALAN, M.A., "Fen Liselerinin 2002 Göreceli Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Ölçülmesi", C.Ü. ÎİBF Dergisi, C.4, S.2,2003.
- YEŞİLYURT , C. vd., "Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 'nin Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Göreceli Etkinlik Analizi", C.Ü. ÎİBF Dergisi, C.5, S.2, 2004.
- YOLALAN, R., "İşletmeler arası Göreli Etkinlik Ölçümü", Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: 483, Ankara, 1993.
- YOLALAN, R., "Türk Bankacılık Sektörü İçin Göreli Mali Performans Ölçümü", TBB Bankacılar Dergisi Sayı 19, 1996.
- ZAİM, 0.,"The Effect of Financial Liberalization on the Efficiency of Turkish Commercial Banks,Economic Research Forum for the Arap Countries", Workshop on Financial Market Development, v9, n11, 1993.
| APA | ELİTAŞ C, ELEREN A (2007). Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. , 103 - 122. |
| Chicago | ELİTAŞ Cemal,ELEREN Ali Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. (2007): 103 - 122. |
| MLA | ELİTAŞ Cemal,ELEREN Ali Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. , 2007, ss.103 - 122. |
| AMA | ELİTAŞ C,ELEREN A Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. . 2007; 103 - 122. |
| Vancouver | ELİTAŞ C,ELEREN A Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. . 2007; 103 - 122. |
| IEEE | ELİTAŞ C,ELEREN A "Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi." , ss.103 - 122, 2007. |
| ISNAD | ELİTAŞ, Cemal - ELEREN, Ali. "Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi". (2007), 103-122. |
| APA | ELİTAŞ C, ELEREN A (2007). Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. Ekonomik Yaklaşım, 18(64), 103 - 122. |
| Chicago | ELİTAŞ Cemal,ELEREN Ali Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. Ekonomik Yaklaşım 18, no.64 (2007): 103 - 122. |
| MLA | ELİTAŞ Cemal,ELEREN Ali Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. Ekonomik Yaklaşım, vol.18, no.64, 2007, ss.103 - 122. |
| AMA | ELİTAŞ C,ELEREN A Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. Ekonomik Yaklaşım. 2007; 18(64): 103 - 122. |
| Vancouver | ELİTAŞ C,ELEREN A Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi. Ekonomik Yaklaşım. 2007; 18(64): 103 - 122. |
| IEEE | ELİTAŞ C,ELEREN A "Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi." Ekonomik Yaklaşım, 18, ss.103 - 122, 2007. |
| ISNAD | ELİTAŞ, Cemal - ELEREN, Ali. "Çimento Sektöründe İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Etkinlik Analizi". Ekonomik Yaklaşım 18/64 (2007), 103-122. |
