Yıl: 2006 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 183 - 194 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale

Öz:
Yenice (Çanakkale) kuzeyinde farklı büyüklüklerde granitoid sokulumları (Karadoru, Nevruz–Çakıroba, Sofular, Soğucak, Yapaztepe) bulunmaktadır. Bu sokulumların çevresinde kontakt metamorfizma ve skarn zonları gelişmiştir. Karadoru Granitoidi dar bir alanda mostra vermesine rağmen, sokulumun çevresinde yaklaşık 7 km2 gibi geniş bir alanda kontakt metamorfizma ve skarn zonu oluşturmuştur. Karadoru Granitoidi, Oligosen sonunda Karakaya Kompleksi’nin Nilüfer ve Hodul birimleri içine sokulum yapmış ve birimlerde kontakt metamorfizmaya neden olmuştur. Kontakt metamorfizma derecesinin, albit-epidot hornfels fasiyesinden hornblend hornfels fasiyesine kadar ilerlediği mineral parajenezleri ile belirlenmiştir. Karadoru köy merkezinde ve doğusunda granit–mermer kontaktları boyunca granat-epidot skarn, kuvars-epidot skarn ve diyopsit-granat skarn zonları oluşmuştur. Skarn zonlarındaki granatlar genellikle andradit bileşimine yakındır. Demirin granatın bünyesinde yer alması nedeniyle skarn zonlarında küçük demir oluşukları dışında önemli bir demirli cevher oluşumu meydana gelmemiştir. Epidot skarn zonuna ait sıvı kapanım verileri, skarn oluşumunun 485 oC (508 ile 465 oC arasında) gibi yüksek sıcaklıkta başladığını, ortalama 311 oC’ye (305 ile 318 oC arası) kadar devam ettiğini ve ötektik sıcaklık verileri (Te: -83 oC ile -63 oC arası) çözeltide Li, K ve Mg’un önemli oranda varlığını göstermektedir. Yüksek sıcaklıktaki (ort. 485 oC) solüsyonların 0,6-0,7 gr/cm3 yoğunluğa ve %16–16,8 NaCl eşdeğeri tuzluluğa sahip oldukları tespit edilmiştir. Sıcaklığın azalmasıyla birlikte (ort. 366 oC) muhtemelen sisteme meteorik suyun da katılımı ile genel olarak tuzluluk da azalmıştır (%10–12 NaCl eşdeğeri). Ancak, skarn oluşumunun son evrelerinde sıcaklık ortalama 311 oC’ye indiğinde tuzluluğun (% 17,5–18 NaCl eşdeğeri) arttığı gözlenmiştir. Bu durum, meteorik su katılımı ile kısmen seyrelmiş olan sistemin çözelti-yan kayaç etkileşimi sürecinde yeniden çeşitli katyonlarca (Na, Mg, K, Ca gibi) yüklenerek tuzlulukta bir artışa neden olduğu şeklinde yorumlanmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Jeoloji

Petrography of the contact zone rocks and features of the skarn formation of Karadoru granitoid pluton, Yenice-Çanakkale

Öz:
There are many pluton or stock size granitoid bodies (i.e. Nevruz–Çakıroba, Sofular, Soğucak, Yapaztepe) in northern Yenice area (Çanakkale). Extended contact metamorphic aureole and skarn zones were developed along the perimeter of these granitoids. Although the Karadoru Granitoid itself is exposed over a restricted area, a well developed contact metamorphic and skarn zone is formed in an area of approximately 7 km2. During the Late Oligocene, the Karadoru Granitoid intruded into the Nilüfer and Hodul units of the Karakaya Complex (Triassic age), and caused intense contact metamorphism in these units. The observed mineral paragenesis shows that the progressive path from albite-epidote hornfels to hornblend hornfels facies metamorphism was established. Garnet-epidote skarn, quartz-epidote skarn and diopside-garnet skarn zones formed along the contact of the granite and marble in northern and central parts of the Karadoru village. Garnets have generally andradite-rich composition in the skarn zones. As iron was almost fixed by garnets, no significant iron mineralization was formed in skarn zones except small iron minerals. Microthermometric data obtained from epidote skarn zone show that the skarn formation started at 485oC (between 465 and 508) and continued till 311 oC. The eutectic temperatures (Te: -83 oC and -63oC) indicate high concentration of the Li, K and Mg in the composition of the solution. It is determined that the solutions at the high temperature (average 485 oC) have 0, 6 – 0, 7 gr/ cm3 density and 16 – 16,8 % NaCl equivalent salinity. After the temperature decreased (average 366 oC), the salinity of the solution diminished, probably because of adding of the meteoric water to the system. But, while temperature decreased to 311 oC averages, the salinity of the solution (17,5-18 % NaCl equivalent) increased in late stage of the skarn formation. This is interpreted as increase of the salinity via addition of cations (such as Na, Mg, K and Ca) by the fluid-wall rock interaction to the diluted solution after meteoric water added to the solution system.
Anahtar Kelime:

Konular: Jeoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aysal, N. 2005, Biga (Çanakkale) Doğusunun Mesozoyik – Tersiyer Magmatizması ve Metamorfizmasının Petrolojisi. Doktora tezi. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. 195 sayfa.
  • Crawford, M.L., 1981, Phase equilibria in aqueous fluid inclusions. In L.S. Hollister and M.L. Crawford (eds.), Short Course in Fluid Inclusions: Applications to Petrology, vol. 6, Mineralogical Association of Canada, 15-100.
  • Delaloye, M., AND BİNGÖL, E., 2000, Granitoids from Western and Northwestern Anatolia: Geochemistry and Modelling of Geodynamic evolution. International Geology Review, Vol 42, p 241–268.
  • Ercan, T. Satır, M., Steınıtz, G., Dora, A., Sarıfakıoğlu, E., Adis,C., Walter, H.J., Yıldırım, T., 1995, Biga Yarımadası ile Gökçeada, Bozçaada ve Tavşanlı Adalarındaki (KB Anadolu) Tersiyer Volkanizmasının Özellikleri. MTA Dergisi, cilt 117, s. 55–86.
  • Heın, U.F., 1989, Microthermometry. Compact course and excersises, IGDL, University of Göttingen, 52 sayfa.
  • Kaaden, G.U.R., 1957, Çanakkale – Biga – Edremit yarımadası bölgesindeki jeolojik saha çalışmaları ve maden yatakları hakkında rapor. MTA Rapor No: 7430.
  • Krushensky, R.D., 1976, Neogene calc - alkaline extrüsive and intrüsive rocks of the Karalar - Yetiller area, north - west Anatolia, Bull. Volcan, 40, p.336 – 360.
  • Laçin, D., 2003, Biga Yarımadası (Çanakkale-Balıkesir) Halloysitlerinin Yataklanma Özellikleri, Mineralojisi ve Oluşumları. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. 162 Sayfa.
  • Okay, A.İ., Siyako, M. Ve Bürkan, K.A., 1990, Biga Yarımadası’nın jeolojisi ve tektonik evrimi. TPJD. Bülteni. Cilt:2/1, 83–121.
  • Öngen, S., 1982, Yenice (Çanakkale) granitoyidlerinin ve yan kayaçlarının petrolojisi, İ.Ü. Doçentlik Tezi. 234 Sayfa.
  • Öngen, S., Azaz, D., Ve Aysal, N., 2002, Oligosen yaşlı Namazgah granitoyidi ve damar kayaçlarının petrografisi, Yenice (Çanakkale). 55. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, 204–206.
  • Rooedder, E., 1984, Fluid Inclusions. Reviews in Mineralogy, Vol.12, 644 pp. Mineralogical Society of America, Washington.
  • Saner, S., 1985, Saros körfezi dolayının çökelme istifleri ve tektonik yerleşimi, Ege Denizi, Türkiye. TJK. Bült. 28, 1–10.
  • Siyako, M., Bürkan, K.A., Ve Okay, A.İ., 1989, Biga ve Gelibolu yarımadalarının Tersiyer jeolojisi ve hidrokarbon olanakları. TPJD. Bült., 1/3, 183-199.
  • Shepherd, T.J., Rankın, A.H., Ve Alderton, D.H.M., 1985, A practical guide to fluid inclusion studies, 239 pp., Blackie-Glasgow.
  • Van Den Kerkhof A.M., AND HEIN , U.F., 2001, Fluid inclusion petrography. Lithos (55), p.27-47.
  • Zimmermann, J.L., Saupe, F., Öngen, S., and Anıl, M., 1989, Oligocene Miocene K-Ar ages of the quartz-monzonite stocks from Nevruz – Çakıroba (Yenice, Çanakkale, Northwest Turkey). Terra Abstracts, EUG V, Strasbourg, 20 – 23 March 1989.
  • Wilkinson, J.J., 2001, Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits, Lithos, 55-1, sayfa 229-272
APA AYSAL N, ÖNGEN S, Hanilci N (2006). Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. , 183 - 194.
Chicago AYSAL NAMIK,ÖNGEN Sinan,Hanilci Nurullah Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. (2006): 183 - 194.
MLA AYSAL NAMIK,ÖNGEN Sinan,Hanilci Nurullah Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. , 2006, ss.183 - 194.
AMA AYSAL N,ÖNGEN S,Hanilci N Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. . 2006; 183 - 194.
Vancouver AYSAL N,ÖNGEN S,Hanilci N Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. . 2006; 183 - 194.
IEEE AYSAL N,ÖNGEN S,Hanilci N "Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale." , ss.183 - 194, 2006.
ISNAD AYSAL, NAMIK vd. "Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale". (2006), 183-194.
APA AYSAL N, ÖNGEN S, Hanilci N (2006). Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi, 19(2), 183 - 194.
Chicago AYSAL NAMIK,ÖNGEN Sinan,Hanilci Nurullah Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi 19, no.2 (2006): 183 - 194.
MLA AYSAL NAMIK,ÖNGEN Sinan,Hanilci Nurullah Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi, vol.19, no.2, 2006, ss.183 - 194.
AMA AYSAL N,ÖNGEN S,Hanilci N Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi. 2006; 19(2): 183 - 194.
Vancouver AYSAL N,ÖNGEN S,Hanilci N Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale. İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi. 2006; 19(2): 183 - 194.
IEEE AYSAL N,ÖNGEN S,Hanilci N "Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale." İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi, 19, ss.183 - 194, 2006.
ISNAD AYSAL, NAMIK vd. "Karadoru granitoid plütonu yan kayaçlarının petrografisi ve skarn zonunun özellikleri, Yenice-Çanakkale". İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yerbilimleri Dergisi 19/2 (2006), 183-194.