Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini

İŞCAN, Mehmet Yaşar; GERMEN, A.Bahar

Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini

A.Bahar GERMEN, (İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul, Türkiye)

Mehmet Yaşar İŞCAN (İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul, Türkiye)

Adli Bilimler Dergisi

4 0

Yıl: 2007 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 7 - 16 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini

Öz:

Kimlikleri bilinmeyen kitlenin veya birden fazla kişinin gömüldüğü mezarların adli antropologlar ve arkeologlar için özel bir önemi vardır. Böyle mezarlarda yapılması gereken işler arasında en başta sırasıyla o alanda yer alan insan kalıntılarının yaşını, cinsiyetini ve boyunu tespit etmek gelir. Bu çalışmanın amacı; bir mezar odasına gömülen ve yeni bir ölünün gelmesi halinde eskileri köşeye itilen iskeletlerin, uzun kemiklerini kullanarak aritmetik ortalama metoduyla erginlerin cinsiyetini tayin etmektir. Bu çalışmanın materyalini Van ilinde bulunan arkeolojik Erken Demir Çağı Yoncatepe nekropolünde altı oda mezardaki karışık iskeletlerin uzun kemikleri teşkil etmiştir. Her kemik tek kişi olarak düşünülmüştür. Tam ve parça halindeki 577 uzun kemik ölçülmüştür. Ölçümler sürgülü ve dijital kumpas, milimetrik çelik bant ve osteometrik tahta ile alınmıştır. Altı uzun (humerus, radius, ulna, femur, tibia ve fibula) kemiğin uzunluk, proksimal, gövde, distal kısımlarından alınan ölçüler cinsiyet tayininde kullanılmıştır. Erişkinlik diyafiz-epifiz kaynaşmasına göre belirlenmiştir. Cinsiyeti belli olmayan erginlerin erkek mi kadın mı olduğu aritmetik ortalama metoduyla tayin edilmiştir. Ortalamanın üstündekiler erkek, altındakiler kadın olarak değerlendirilmiştir. Toplumun erkek kadın oranı beklenene yakın değerde çıkmıştır. Üst ekstremite ölçülerinden 128 (%52) erkek ve 118 (%48) kadın; alt ekstremite ölçülerinden 191 (%53) erkek ve 172 (%47) kadın belirlenmiştir. Humerus uzunluğu ve baş çapı, femur maksimum uzunluğu ve baş çapı, fibula maksimum uzunluğu, anteroposterior distal çap ölçülerinden cinsiyet çok yüksek başarıyla (%100) tayin edilmiştir. Bacak kemikleri, kol kemiklerine göre daha iyi netice vermiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Adli Tıp

Determination of sex from long bones found in mass graves

Öz:

Human graves that contained more than one individual, that is, as mass burials are of special importance for both forensic anthropologists and archaeologists. The initial attempt for identification may include estimation of age and stature and determination of sex. The purpose of this thesis is to identify highly commingled human remains, which were buried in grave chambers belonging to Early Iron Age population of Yoncatepe, Van district of eastern Turkey. Commingling seems to have occurred as new individuals are added to the room while pushing the earlier ones away from the center. A total of 577 complete and fragmentary long bones of the upper and lower extremities were analyzed using osteometric “average” technique. Each specimen was considered as a separate individual for the analysis. Dimensions were taken with sliding and digital calipers, millimetric steel tape and osteometric board. The results of the study indicated that from upper extremity dimensions 128 (52%) individuals were sexed as males and 118 (48%) as females. Of the lower extremities 191 (53%) were sexed as males and 172 (47%) as females. Determination was 100% from the humeral length and head, femur maximum length and head diameter, fibula length, proximal and distal anteroposterior. Leg bones were found to be better sex indicators than arm bones.

Anahtar Kelime:

Konular: Adli Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

1.Krogman WM, İşcan MY. The human skeleton in forensic medicine. Springfield, IL: Charles C. Thomas, 1986.
2.Miller-Shaivitz P, İşcan MY. The prehistoric people of Fort Center: Physical and health characteristics. In: Powell ML, Bridges PS, Mires AMW, edi. What Mean These Bones: Studies in Southeastern Bioarchaeology. Tuscaloosa, AL: University of Alabama Press, 1991. p 131-47.
3.Akyurt İM. M.Ö 2. Binde Anadolu'da ölü gömme adetleri. Ankara: T T K Basımevi, 1998.
4.Güleç E. Van-Dilkaya iskeletlerinin paleoantropolojik incelenmesi. Araşt Sonuç Topl 1986; 4:369-80.
5.İstanbul Büyükşehir Belediyesi. Mezar Gömü Işlemleri, 2005.
6.Mergen B. Erken Demir Çağında cinsiyet ve boy gelişimi. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul: İ Ü Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, 2006.
7.Belli O. 1995 yılında Doğu Anadolu Bölgesi'nde Urartu baraj ve sulama sisteminin araştırılması. Araşt Sonuç Topl 1996;XIV:139-69.
8.Belli O. Van-Yoncatepe kazıları İ U Rectorate Pub No: 4285, ed: İstanbul: İstanbul Universitesi, 2001.
9.Belli O, Kavaklı E. 1999 Yılı Van-Yoncatepe kalesi ve nekropolü kazısı. Kazı Sonuç Topl 2001;22:369-84.
10.Hrdlicka A. Practical anthropometry. Philadelphia: Wistar, 1939.
11.Martin R, Saller K. Lehrbuch der anthropologie band I. Stuttgart: Güstav Fischer Verlag, 1957.
12.Knussmann R. Somatometrie. In: Anthropologie: Handbuch der Vergleichenden Biologie des Menschen, Band 1. Wesen und Methoden der Anthropologie, Teil 1. Wissenschaftstheorie, Geschichte, Morphologische Methoden. Stuttgart: Gustav Fischer Verlag, 1988.
13.Tanner JM. Growth at Adolescence. Oxford: Blackwell, 1962.
14.DiBennardo R, Taylor JV. Classification and misclassification in sexing the Black femur by discriminant function analysis. Am J Phys Anthropol 1982; 58:145-51.
15.İşcan MY, Miller-Shaivitz P. Sexual dimorphism in the femur and tibia Reichs KJ, ed. Sprıngfield, IL. C. C. Thomas, 1986. p 102-11.
16.Korfmann M. Beşik-Yassıtepe, Beşik-Sivritepe ve Beşik mezarlığı 1984 ön raporu. Kazı Sonuç Topl 1986c; 7: 229-38.
17.Özgüç T. Öntarihte Anadolu'da ölü gömme adetleri. Ankara: T T K Yayınları, 1948.
18.Çilingiroğlu A. Van gölü havzasında M. Ö. 2. bin kültürüne ait bazı veriler. Araşt Sonuç Topl 1984; 1: 25-9.
19.Hunter J, Roberts C, Martin A. Studies in crime: An introduction to forensic archaeology. London: Batsford, 1994.
20.Rainio J, Hedman M, Karkola K, Lalu K, Peltola P, Ranta H, et al. Forensic osteological investigations in Kosova. Forensic Sci Int 2001; 121: 166-73.
21.Sevim A, Pehlevan C, Açıkkol A, Yılmaz H, Güleç E. Karagündüz Demir Çağı iskeletleri. Arkeometri Sonuç Topl 2002;17:37-48.
22.İşcan MY, Loth SR, King CA, Shihai D, Yoshino M. Sexual dimorphism in the humerus: A comperative analysis of Chinese, Japanese and Thais. J Forensic Sci 1998; 98: 17-29.
23.Singh S, Singh SP. Identification of sex from the humerus. Indian J Med Research 1972; 60: 1061-66.
24.Berrizbeitia EL. Sex determination with the head of the radius. J Forensic Sci 1989;34:1206-13.
25.Black T. A new method for assessing the sex of fragmentary skeletal remains: Femoral shaft circumference. Am J Phys Anthropol 1978; 48: 227-31.
26.DiBennardo R, Taylor JV. Sex assessment of the femur: A test of new method. Am J Phys Anthropol 1979;50:635-37.
27.İşcan MY, Miller-Shaivitz P. Discriminant function sexing of the tibia. J Forensic Sci 1984; 29: 1087-93.
28.Mall G, Graw M, Gehring KD, Hubig M. Determination of sex from femora. Forensic Sci Int 2000; 113: 315-21.
29.Hanihara K. Sexul diagnosis of Japanese long bones by means of discriminant functions. J Antropol Soc Nippon 1958; 66: 187-96.
30.Steele FLD. The sexing of long bones, with reference to the St. Bride's series of identified skeletons. J Royal Anthropol Inst Great Britain and Ireland 1972; 92: 212-22.
31.Singh G, Singh S, Singh P. Identification sex from tibia. J Anac Soc India 1975; 24: 20-4.
32.İşcan MY, Miller-Shaivitz P. Determination of sex from the tibia. Am J Phys Anthropol 1984; 64: 53-8.
33.Singh G, Singh SP. Identification of sex from fibula. J Indian Academic Forensic Sci 1976; 15: 29-34.
34.St. Hoyme L, İşcan MY. Determination of sex and race: Accuracy and assumptions. İşcan MY, Kennedy KAR, eds. Reconstruction of life from the skeleton. New York: Wiley-Liss, 1989. p 53-94.
35.İşcan MY. A comparison of techniques on the determination of race, sex and stature from the Terry and Hamann-Todd collections. In: Gill GW, Rhine JS, eds. Skeletal attribution of race: methods for forensic anthropology. Albuquerque, NM: Maxwell Museum of Anthropology Papers No. 4, University of New Mexico, 1990. p 73-81.
36.Steyn M, Niebar WC, İşcan MY. Excavation and retrieval of forensic remains. Siegel J, Saukko P, Knupler G, eds. Encylopedia of forensic sciences. London: Academic Press, 2000. p 235-42.
37.Tuller H, Duric M. Keeping the pieces together: Comparision of mass grave excavation methodology. Forensic Sci Int 2006; 156 (2-3): 192-200.

APA	GERMEN A, İŞCAN M (2007). Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. , 7 - 16.
Chicago	GERMEN A.Bahar,İŞCAN Mehmet Yaşar Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. (2007): 7 - 16.
MLA	GERMEN A.Bahar,İŞCAN Mehmet Yaşar Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. , 2007, ss.7 - 16.
AMA	GERMEN A,İŞCAN M Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. . 2007; 7 - 16.
Vancouver	GERMEN A,İŞCAN M Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. . 2007; 7 - 16.
IEEE	GERMEN A,İŞCAN M "Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini." , ss.7 - 16, 2007.
ISNAD	GERMEN, A.Bahar - İŞCAN, Mehmet Yaşar. "Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini". (2007), 7-16.

APA	GERMEN A, İŞCAN M (2007). Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. Adli Bilimler Dergisi, 6(1), 7 - 16.
Chicago	GERMEN A.Bahar,İŞCAN Mehmet Yaşar Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. Adli Bilimler Dergisi 6, no.1 (2007): 7 - 16.
MLA	GERMEN A.Bahar,İŞCAN Mehmet Yaşar Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. Adli Bilimler Dergisi, vol.6, no.1, 2007, ss.7 - 16.
AMA	GERMEN A,İŞCAN M Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. Adli Bilimler Dergisi. 2007; 6(1): 7 - 16.
Vancouver	GERMEN A,İŞCAN M Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini. Adli Bilimler Dergisi. 2007; 6(1): 7 - 16.
IEEE	GERMEN A,İŞCAN M "Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini." Adli Bilimler Dergisi, 6, ss.7 - 16, 2007.
ISNAD	GERMEN, A.Bahar - İŞCAN, Mehmet Yaşar. "Kitle mezarlarında bulunan uzun kemiklerden cinsiyet tayini". Adli Bilimler Dergisi 6/1 (2007), 7-16.