Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması

KORKUT, YESİM

Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması

Yeşim KORKUT (İstanbul Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Klinik Psikofarmakoloji Bülteni

8 1

Yıl: 2008 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 105 - 112 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın temel amacı hemodiyaliz ve kontrol grupları arasında özellikle öznel uyku kalitesi açısından bir fark olup olmadığına bakmak; ayrıca hemodiyaliz grubunda uyku kalitesini yordayan değişkenleri araştırmaktır. Yöntem: Çalışmanın örneklemi 49 hemodiyaliz hastası ve 35 kişilik bir kontrol grubundan oluşmaktadır. Her iki gruba da SF-36 yaşam kalitesi ölçeği, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), Beck depresyon Ölçeği (BDÖ) ve demografik bilgilere yönelik bir anket uygulanmıştır.Bulgular: Araştırmanın sonuçları hemodiyaliz grubunun, uyku ile ilgili sorunların varlığına işaret eden PUKİ uyku kalitesi puanlarının kontrol grubuna oranla anlamlı ölçüde yüksek olduğunu göstermektedir. Hemodiyaliz grubu içinde kesme puanına göre kötü uyuyan grup %78 olarak bulunmuştur. Uyku kalitesinin yordayıcısı SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin fiziksel boyutu FB olup PUKİ’den alınan puanların SF-36’nın FB boyutu ile anlamlı olumsuz ilişkisi olduğu saptanmıştır. Hemodiyaliz grubu içinde kesme puanına göre kötü uyuyan grup %78 olarak bulunmuştur. Uyku kalitesinin yordayıcısı SF-36 yaşam kalitesi ölçeğinin fiziksel boyutu FB olup PUK‹’den alınan puanların SF-36’nın FB boyutu ile anlamlı olumsuz ilişkisi olduğu saptanmıştır. Hemodiyaliz grubunun, SF-36 FB puanlarının kontrol grubuna oranla anlamlı seviyede daha düşük olduğu görülmektedir. Bu, hemodiyalize girenlerin, yaşam kalitesinin fiziksel işlevler, ağrı ve bunlara bağlı rol kısıtlılıklarına dair daha çok sıkıntı yaşamakta olduklarına işaret etmektedir. BDÖ puanları ile SF-36 FB puanı arasında negatif ve PUKİ arasında pozitif korelasyon bulunmuştur. Uyku kalitesi için kesme puanı 5 alındığında, üstünde kalan “kötü uyuyanlar” ile altında kalan ve “iyi uyuyanlar” arasında BDÖ ve yaşam kalitesinin FB’nun farklılaşmakta olduğu; kötü uyuyan grupta depresyonun daha yüksek ve yaşam kalitesi boyutu puanının daha düşük olduğu görülmektedir. Tartışma: Bu çalışmanın bulguları yaşam kalitesinin özellikle FB’nun hemodiyaliz hastalarında uyku kalitesine büyük bir etkisi olduğunu ve uyku kalitesi ile ilgili çalışmalarda depresyonun kontrol edilmesinin önemini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelime: Uyku Psikolojik testler Regresyon analizi Renal diyaliz Karşılaştırmalı çalışma Anketler Depresyon Yaşam kalitesi

Konular: Farmakoloji ve Eczacılık

Subjective sleep quality and predictors of sleep quality in hemodialysis patients

Öz:

Objective: The main objective of this study was to compare the hemodialysis group and controls in terms of subjective sleep quality and to investigate the predictors of the sleep quality of the hemodialysis patients. Method: The sample of the study consisted of 49 hemodialysis patients and a healthy control group of 35 subjects (20 F, 15 M). Participants were administered SF-36 Quality of Life Index, Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Beck Depression Inventory (BDI), and a questtionnaire for demografic information. Results: The results of the study indicates that PSQI scores of the hemodialysis group are significantly higher than controls. The “poor sleepers” who are below the cut off score, are 78%. The main predictor of the sleep quality is the physical dimension of (PD) SF-36 Quality of life scale. Also there was a negative correlation between PSQI and PD scores. The scores of SF-36 PD in hemodialysis group was significantly lower than the control group. There was a negative correlation between BDI scores and SF-36 (PD) as well as a positive correlation with PSQI in hemodialysis group. A further investigation reveals that among “good “ and “poor” sleepers, who are below and above the PSQI cut-off score, there is a differentiation in terms of BDI and PD scores. Mainly, depression scores are higher and PD scores are lower in poor sleeping group. Discussion: This study emphasizes the effect of physical dimension of quality of life (PD) on the sleep quality scores of hemodialysis patients and the importance of controlling the depression factor.

Anahtar Kelime: Comparative Study Questionnaires Depression Quality of Life Sleep Psychological Tests Regression Analysis Renal Dialysis

Konular: Farmakoloji ve Eczacılık

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Kutner NG, Fair, PL, Kutner MH. Assessing depression and anxiety in chronic dialysis patients. J Psychosom Res 1985; 29: 23-31
2. Kutner NG, Brogan D, Hall WD, Haber M, Daniels DS. Functional impairment, depression and life satisfaction among older hemodialysis patients and age-matched controls : A prospective study. American society of Nephrology Meeting 1996
3. Cöngevel M, Evrenkaya TR, Ebrinç S, Atasoyu EM, Çetin M, Tülbek Y. Kronik Hemohemodiyaliz hastalarında intihar düşüncesi ve depresyonu etkileyen faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 1999; 41: 450-458
4. Finkelstein FO, Watnick S, Finkelstein SH, Wuerth D. The treatment of depression in patients maintained on dialysis. J Psychosom Res 2002; 53: 957-960
5. Kimmel P. Depression in patients with chronic renal disease: What we know and what we need to know. J Psychosom Res 2002; 53: 951-956
6. Takaki J, Nishi T, Shimoyama H, Inada T, Matsuyama, N, Kumano H, Kuboki T. Interactions Among a Stressor, Self-efficacy, Coping With Stress, Depression, and Anxiety in Maintenance Hemodialysis Patients. Behav Med 2003; 29: 107-203
7. Sqalli-Houssaini T, Ramouz i, Fahi Z, Tahiri A, Sekkat FZ, Quezeddoun N, Ezzaitouni F, Benamar L,Rhou H, Ktiouet JE, Balafrej L. Effects of anxiety and epression on haemodialysis adequacy. Nephrologie & Therapeutique 2005:1: 31-37
8. Tovbin D, Gidron Y, Jean T, Granovsky R, Schnieder A. Relative importance and interrelations between psychosocial factors and individualized quality of life of hemodialysis patients. Qual Life Res, 2003; 12: 709-717
9. Fujisawa M, Ichikawa Y, Yoshiya NK, Isotani S, Higuchi A, Nagano S, Arakawa, S, Hamami G, Matsumoto O, Kamidona, S. Assessment of health –related quality of life in renal transplant and hemodialysis patients using the SF-36 health survey. Urology 2000 ; 56: 201-206
10. Maor Y, King M, Olmer L, Mozes B. A comparison of three measures : the time trade off technique, global health-related quality of life and the SF-36 in dialysis patients. J Clin Epidemiol 2001; 54: 565-570
11. Vazquez I, Valderrabano F, Fort J, Jofre R, Manuel Lopez-Gomez J, Moreno F.& sanz-Guajaro D. Psychosocial factors and health-related quality of life in hemodialysis patients. Qual Life Res 2005; 14: 179-190.
12. Kimmel PL, Thamer M, Richard CM, Ray NF. Psychiatric illness in patients with end-stage renal disease. Am J Med 1998; 105: 214-222
13. Sağduyu A, Erten Y. Hemodiyalize giren kronik böbrek hastalarında ruhsal bozukluklar. Türk Psikiyatri Derg 1998; 9:13-22
14. Taşcı S. Kronik böbrek Yetmezliğindeki hastaların yaşam kaliteleri Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Programı Doktora Tezi. Ankara:1998
15. Birtane M, fien S, Tabatabaei R, Eruklu G, Kokino S. Son dönem böbrek yetmezliği olan hastalarda yaşam kalitesi. Romatoloji ve Tıbbi Rehabilitasyon 1999; 10: 145-150
16. Mollaoglu M. Depression and health –related quality of life in hemodialysis patients. Dial Transplant 2004; 33: 544-549
17. Doi Y, Minowa M, Uchiyama M, Okawa M, Kim K, Shibui K, Kamei Y. Psychometric assessment of subjective sleep quality using the Japanese version of the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI-J) in psychiatric disordered and control subjects. Psychiatry Res 2000; 97: 165-172
18. Sabbatini M, Crispo A, Pisani A, Gallo R, Cianciaruso B, Fuiano F, Federico S, Andreucci VE. Sleep quality in renal transplant patients: a never investigated problem. Nephrol Dial Transplant 2005; 20:194-198
19. Venmans BJW, van Kralingen KW, Chandi DD, de Vries PMJM, ter Wee PM, Postmus PE. Sleep complaints and sleep disordered breathing in hemodialysis patients. Neth J Med 1999; 54: 207-212
20. Mucsi I, Molnar MZ, Rethelyi J, Vamos E, Csepanyi G, Topma G, Barotfi S, Marton A, Novak M. Sleep disorders and illness intrusiveness in patients on chronic dialysis. Nephrol Dial Transplant 2004; 19:1815-1822
21. Mucsi I, Molnar MZ, Ambrus C, Szeifert L, Kovacs AZ, Zoller R, Barotfi S, Remport A, Novak M. Restless legs syndrome, insomnia and quality of life in patients on maintenance dialysis. Nephrol Dial Transplant 2005; 20:571-577
22. Wendland KL, Greinert I. Sleep disorders in hemodialysis patients. Rehabilitation 1989; 2: 74-77
23. de Santo RM, Lucidi F, Violani C, di Iorio BR. Sleep disorders in hemodialyzed patients-the role of comorbidities. Int J Artif Organs 2005; 28: 557-565
24. Kusleikaite N, Bumblyte IA, Razukeviciene L, Sedlickaite D, Rinkunas K. Sleep disorders and quality of life in patients on hemodialysis. Medicina 2005; 41: 69-74
25. Veiga J, Gonçalves N, Gomes F, Santos N, Baptista A, Paiva T. Sleep disturbances in end-stage renal disease patients on hemodialysis. Dial Transplant 1997; 26:380-384
26. de Barbieri I, Zampieron A. A descriptive analysis of sleep disturbances in patients with end-stage renal disease undergoing hemodialysis. Edtna Erca J 2004; 30: 213-216
27. İliescu EA, Yeates KA, Holland DC. Quality of sleep in patients with chronic kidney disease. Nephrol Dial Transplant 2004;19: 95-99
28. Parker KP, Kutner NG, Bliwise DL, Bailey JL, Rye DB. Nocturnal sleep, daytime sleepiness, and quality of life in stable patients on hemodialysis. Health Quality Life Outcomes 2003; 1:68
29. Shayamsunder AK, Patel SS, Jain V, Peterson RA, Kimmel PL. Sleepiness, sleeplessness and pain in end-stage renal disease:distressing symptoms for patients. Semin Dial 2005; 18:109-118
30. Eryilmaz, MM, Ozdemir, C, Yurtman, F, Cilli, A, Karaman, T. Quality of sleep and quality of life in renal transplantation patients. Transplant Proc 2005; 37:2072-2076
31. Hisli, N. Beck Depresyon Envanteri’nin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi 1988; 6: 118-122
32. Savaşır I , fiahin, NH. Biliflsel Davranışçı terapilerde de¤erlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları: Ankara: 1997
33. Demirsoy , A.C. The MOS SF-36 Health Survey: A Validation Study with a Turkish Sample. Yuksek Lisans Tezi, Bogazici Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Istanbul: 1999
34. Sertel-Berk, H.O. Kronik Ağri Yasantisi ve Ağri inanclari: Ağri inançlari Ölçeği'nin Türkce Geçerlik ve Güvenirlik Çalişmasi; Yayinlanmamis Doktora Tezi, Istanbul Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu: 2006
35. Buysse DJ, Reynolds CF, III, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh sleep quality index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989; 28: 193-213
36. A¤argün, MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburgh Uyku Kalitesi Endeksinin geçerli¤i ve güvenirli¤i. Türk Psikiyatri Derg 1996; 7: 107-115
37. Acaray A, Pınar R. Quality of life in turkish hemodialysis patients. Int Urol Nephrol 2005; 37: 595-602
38. Suet-Ching WL. The quality of life for Hong Kong dialysis patients. J Adv Nurs 2001; 35: 218-227
39. Weisbord S, Carmony SS, Bruns FJ, Rotondi AJ, Cohen LM, Zeidel ML, Arnold RM. Symptom burden, quality of life, advance care planning and the potential value of palliative care in severely ill hemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant 2003; 18: 1345-1352
40. Korkut Y. Hemodiyaliz hastalarında yaflam kalitesi endeksinin güvenirlik ve geçerlilik çalışmaları. Nöro Psikiyatri Arşivi (2007); 44:14-18

APA	KORKUT Y (2008). Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. , 105 - 112.
Chicago	KORKUT YESİM Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. (2008): 105 - 112.
MLA	KORKUT YESİM Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. , 2008, ss.105 - 112.
AMA	KORKUT Y Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. . 2008; 105 - 112.
Vancouver	KORKUT Y Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. . 2008; 105 - 112.
IEEE	KORKUT Y "Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması." , ss.105 - 112, 2008.
ISNAD	KORKUT, YESİM. "Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması". (2008), 105-112.

APA	KORKUT Y (2008). Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 18(2), 105 - 112.
Chicago	KORKUT YESİM Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 18, no.2 (2008): 105 - 112.
MLA	KORKUT YESİM Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, vol.18, no.2, 2008, ss.105 - 112.
AMA	KORKUT Y Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2008; 18(2): 105 - 112.
Vancouver	KORKUT Y Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2008; 18(2): 105 - 112.
IEEE	KORKUT Y "Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması." Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 18, ss.105 - 112, 2008.
ISNAD	KORKUT, YESİM. "Hemodiyaliz hastalarının öznel uyku kaliteleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma ve uyku kalitesini yordayıcı faktörlerin araştırılması". Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 18/2 (2008), 105-112.