Okullarda beslenme uygulamaları

ÖZGÜNEŞ, Necla; Garipağaoğlu, Muazzez

Okullarda beslenme uygulamaları

Muazzez GARİPAĞAOĞLU, (İstanbul Üniversitesi, Çocuk Sağlığı Enstitüsü, İstanbul, Türkiye)

Necla ÖZGÜNEŞ (Boş)

Çocuk Dergisi

24 7

Yıl: 2008 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 152 - 159 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okullarda beslenme uygulamaları

Öz:

Okul yıllarındaki sağlıklı beslenmenin çocukların büyüme-gelişmelerini desteklediği, okul başarılarını olumlu etkilediği ve ileri yıllarda ortaya çıkan kronik hastalıkların riskini düşürdüğü bilinmektedir. Okula başlayan çocukların sosyal yaşamları ve buna bağlı olarak da beslenme alışkanlıkları değişmektedir. Çünkü çocuklar, özellikle de büyük şehirlerde tam gün okula giden çocuklar, günün en az bir ya da daha fazla öğününü, ev yerine okulda yerler. Okullar, sağlıklı bir yaşam için, yalnızca eğitimin geliştirilmesi değil, beslenme ve fiziksel aktivite konularında da olumlu değişikliklerin yapılabileceği, geliştirilebileceği ortamlardır. Son yıllarda, okulların eğitim alanında en iyiyi yapmaya çalıştıkları, buna karşın beslenme ve fiziksel aktiviteye aynı özeni göstermedikleri ve çocuklar arasında şişmanlığın arttığı bildirilmektedir. Şişmanlığın artışından, birçok faktör yanında okul yemekleri de sorumlu tutulmakta ve şişmanlığın önlenmesinde ise aileden önce okulların etkili olacağı belirtilmektedir. Bu makalede, okullardaki mevcut yemek/beslenme uygulamalarına ve yapılması gerekenlere yer verilmiştir.

Anahtar Kelime: Beslenme alışkanlığı Beslenme değerlendirmesi Okullar Gıda

Konular: Pediatri Cerrahi

Nutrition practices in schools

Öz:

It is known that healthy nourishment during the school years supports the physical development of the children, positively affects their school performance and reduces the risk of chronic diseases in later years. During the school years the life style and consequently also the eating habits of the children are modified. Children, particularly those going to full time schools in big cities, have one or more meals at the school. Schools are very suitable environments for achieving improvements towards a healthy life, not only in the educational sense but also in the realms of nutrition and physical activities. It is reported that during the recent years schools are trying to provide the best in education but fail to exhibit the same concern in the domains of nutrition and physical activities; as a consequence an increasing incidence of obesity is observed among the school-age children. Among other factors, school meals are deemed responsible for the increasing number of obese children, and it is believed that schools can be more effective than the families in the prevention of the tendency towards obesity. In this article, the present food/nutrition practices in schools in Istanbul are reported and necessary measures for improvement are suggested.

Anahtar Kelime: Feeding Behavior Nutrition Assessment Schools Food

Konular: Pediatri Cerrahi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Anon. Guidelines for school health programs to promote lifelong healthy eating. J Sch Health 1997; 67:9-26.
2. Niclas TA, Johnson R. Dietary guidance for healthy children, ages 2-11 years. Position of the American Dietetic Association. J Am Diet Assoc 2004; 104:660-77.
3. Kelly C, Krummel D, Gonzales EN, Neal WA, Fitch CW. Dietary intake of children and high risk of cardio-vascular disease. J Am Diet Assoc 2004; 104:222-5.
4. Pekcan G. İlkokul çocuklarında beslenme alışkanlıkları ve okul başarısı arasındaki iletişim üzerine bir araştırma, H.Ü. Sağlık Teknolojisi Yüksek Okulu, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Doçentlik tezi. 1982.
5. Wardley BL, Puntis JWL, Taitz LS. Childhood nutrition. Second edition. Oxford Medical Publications. Page:73-84, 1997.
6. Lucas BL. Nutrition in childhood. Mahan LK, Escott-Stump S (eds): Food, Nutrition, and Diet Therapy. USA, Saunders, 11. edition, 2004: 259-80.
7. Murata M. Secular trends in growth and changes in eating patterns of Japanese children. Am J Clin Nutr 2000;72:S1979-83.
8. Haapalahti M, Mykkanen H, Tikkanen S, Kokkonen J. Meal patterns and food use in 10-to 11-year-old Finnish children. Public Health Nutr 2003; 6:365-70.
9. Niclas TA, Morales M, Linares A, Yang SJ, Baranowski T, Moor C. Children’s meal patterns have changed over a 21-year period: the Bogalusa Heart Study. J Am Diet Assoc 2004; 104:753-61.
10. Ganji V, Hampl JS, Betts NM. Race-gender-and age-specific differences in dietary micronutrient intakes of US children. Int J Food Sci Nutr 2003; 54:485-90.
11. Brady LM, Lindquist CH, Herd SL, Goran MI. Comparison of children’s dietary intake patterns with US dietary guidelines. British J Nutr 2000; 84:361-67.
12. St-onge MP, Keller KL, Heymsfield SB. Changes in childhood food consumption patterns: a cause for concern in light of increasing body weights. Am J Nutr 2003; 78:1068-73.
13. American Academy of Pediatrics. Soft drinks in schools. Committee on School Health. Pediatrics 2004; 113:152-4.
14. Wang Y, Lobstein T. Worldwide trends in childhood overweight and obesity. IJPO 2006; 1:11-25.
15. Hackett AF, Gibbon M, Sratton G, Hamil L. Dietary intake of 9-10-year-old and 11-12-year-old children in Liverpool. Public Health Nutr 2002;5:449-55.
16. Shemilt I, Mugford M, Moffatt P, et al. A national evaluation of school breakfast clubs:where does economics fit in? Child Care Health Dev 2004; 30:429-37.
17. Du X, Zhu K, Trube A, et al. School-milk intervention trial enhances growth and bone mineral accretion in Chinese girls aged 10-12 years in Beijing. Br J Nutr 2004; 92:159-68.
18. Belderson P, Harvey I, Kimbell R, O’Neill J, Russell J, Barker ME. Does breakfast-club attendance affect schoolchildren’s nutrient intake? A study of dietary intake at three schools. Br J Nutr 2003; 90:1003-6.
19. Aranceta Bertrina J, Perez Rodrigo C, Serra Majem L, Delgado Rubio A. Food habits of students using school dining rooms in Spain; “Tell me how you eat study”. Aten Primaria 2004; 28-33:131-9.
20. Garipağaoğlu M, Gökçay G. Okul çocuklarının beslenmesi. Klinik Çocuk Forumu. Kasım-Aralık 2005; 20-28.
21. Tan S. Okul sütü programı; Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü 2003; 3:1-4.
22. Briggs M, Safaii S, Beall DL. Society for Nutrition Education, and American School Food Service Association-Nutrition services:an essential component of comprehensive school health programs. Position of the American Dietetic Association. J Am Diet Assoc 2003; 103:505-14.
23. Niclas TA, Johnson CC, Webber LS, Berenson GS. School-based programs for health-risk reduction. Annals NY Acad Sci 1997; 208-24.
24. Wolfe WS, Campbell CC. Food pattern, diet quality, and related characteristics of schoolchildren in New York State. J Am Diet Assoc 1993; 93:1280-4.
25. Roos E, Sarlio-Lahteenkorva S, Lallukka T. Having lunch at a staff canteen is associated with recommended food habits. Public Health Nutr 2004; 7:53-61.
26. Kubik MY, Lytle LA, Story M. Soft drinks, candy and fast food:What parents and teachers think about the middle school food environment. J Am Diet Assoc 2005; 105:233-9.
27. Arslan P. Okul sütü beslenme programlarının önemi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2001.
28. Baysal A. Beslenme; Hatiboğlu Yayınevi. Ankara, 10. Baskı, 2004: 268-75.
29. Nnanyelugo DO. Evaluation of milk and nutrient intakes of school children in Nigeria. Appetite 1984; 5:175-85.
30. Alphan E, Keskin Y, Tatarlı F. Özel okul ve devlet okullarında öğrenim gören ergenlik dönemindeki çocukların beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Beslenme ve Diyet Dergisi 2002; 31:9-17.
31. Goulding A, Rockell JEP, Black RE, Grant AM, Jones IE, Williams AM. Children who avoid drinking cow’s milk are at increased risk for prepubertal bone fractures. J Am Diet Assoc 2004; 104:250-3.
32. Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2006/2007. (http//sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2006 2007.pdf).
33. Oktar İ, Şanlıer N. İlköğretim okullarında uygulanan beslenme programları ve öğrencilerin beslenme davranışları ile ilgili öğretmen ve öğrencilerin görüşleri. Mesleki Eğitim Dergisi 1999; 1:55-63.
34. Gross SM, Bronner Y, Welch C, Dewberry- Moore N, Paige DM. Breakfast and lunch meal skipping patterns among fourt-grade children from selected public schools in urban, suburban, and rural maryland. J Am Diet Assoc 2004; 104:420-3.
35. Eser ŞK, Şahin TK, Demirel O. Konya’da iki yetiştirme yurdunda barınan adolesanların beslenme durumları. Beslenme ve Diyet Dergisi 2000; 29:25-33.
36. Baysal A. Kahvaltı ve okul başarısı. Beslenme ve Diyet Dergisi 1999; 28:1-3.
37. Morgan KJ, Zabik ME, Leveille GA. The role of breakfast in nutrient intake of 5-to 12-year-old children. Am J Clin Nutr 1981; 34:1418-27.
38. McIntyre LA. Survey of breakfast-skipping and inadequate breakfast-eating among young schoolchildren in Nova Scotia. Can J Public Health 1993; 84:410-14.
39. Simeon DT, Grantham-McGregor S. Effects of missing breakfast on cognitive functions of school children of differing nutritional status. Am J Clin Nutr 1989; 49:646-53.
40. Janssen I, Katzmarzyk PT, Boyce WF, et al. Comparison of overweight and obesity in school-aged youth from 34 countries and their relationships with physical activity and dietary patterns. Obes Rev 2005; 6:123-32.
41. Ludwig DS, Peterson KE, Gortmaker SL. Relation between consumption of sugar-sweetened drinks and childhood obesity. Lancet 2001; 357:505-8.
42. European Heart Network. The marketing of unhealthy food to children in Europe, A report of Phase 1 of the “Children obesity and associated avoidable chronic diseases” project. April, Brussels, Belgium. 2005.
43. Lobstein T, Jackson-Leach R. Estimated burden of pediatric obesity and co-morbidities in Europe. Part 2. Numbers of children with indicators of obesity-related disease. IJPO 2006; 1:33-41.
44. Schwartz MB, Puhl R. Childhood obesity:a societal problem to solve. Obes Rev 2003; 4:57-71.
45. Ericson SJ, Robibson TN, Haydel KF, Killen JD. Are overweight children unhappy? Body mass index, depressive symptoms, and overweight concerns in elementary school children. Arch Pediatr Adolesc Med 2000; 154:931-5.
46. Hesketh K, Wake M, Waters E. Body mass index and parent-reported self-esteem in elementary school children: evidence for causal relationship. Int J Obes Relat Metab Disord 2004; 28:1233-7.
47. Borrud L, Enns CW, Mickle S. What we are:USDA surveys food consumption changes. Nutr Week 1997; 27:4-5.
48. Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary reference intakes for calcium, phosphoros, magnesium, vitamin D, and fluoride. Washington, DC, National Academy Pres. 1997.
49. Yaşar A, Ilıca B, Rakıcıoğlu N. Ankara’da devlet ve özel ilköğretim okullarında eğitim gören çocukların beslenme durumlarına ilişkin bir araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi 1999; 28:21-8.
50. Cullen KW, Zakeri I. Fruits, vegetables, milk, and sweetened beverages consumption and Access to a la carte/snack bar meals at school. Am J Public Health 2004; 94:463-7.
51. French SA, Story M, Fulkerson JA, Hannan P. An environmental intervention to promote lower-fat food choices in secondary schools outcomes of the TACOS Study. Am J Public Health 2004; 94:1507-12.
52. Gökçay G, Garipağaoğlu M. Çocukluk ve ergenlik döneminde beslenme. Saga yayınları, İstanbul. 2002; 105-14.

APA	Garipağaoğlu M, ÖZGÜNEŞ N (2008). Okullarda beslenme uygulamaları. , 152 - 159.
Chicago	Garipağaoğlu Muazzez,ÖZGÜNEŞ Necla Okullarda beslenme uygulamaları. (2008): 152 - 159.
MLA	Garipağaoğlu Muazzez,ÖZGÜNEŞ Necla Okullarda beslenme uygulamaları. , 2008, ss.152 - 159.
AMA	Garipağaoğlu M,ÖZGÜNEŞ N Okullarda beslenme uygulamaları. . 2008; 152 - 159.
Vancouver	Garipağaoğlu M,ÖZGÜNEŞ N Okullarda beslenme uygulamaları. . 2008; 152 - 159.
IEEE	Garipağaoğlu M,ÖZGÜNEŞ N "Okullarda beslenme uygulamaları." , ss.152 - 159, 2008.
ISNAD	Garipağaoğlu, Muazzez - ÖZGÜNEŞ, Necla. "Okullarda beslenme uygulamaları". (2008), 152-159.

APA	Garipağaoğlu M, ÖZGÜNEŞ N (2008). Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi, 8(3), 152 - 159.
Chicago	Garipağaoğlu Muazzez,ÖZGÜNEŞ Necla Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi 8, no.3 (2008): 152 - 159.
MLA	Garipağaoğlu Muazzez,ÖZGÜNEŞ Necla Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi, vol.8, no.3, 2008, ss.152 - 159.
AMA	Garipağaoğlu M,ÖZGÜNEŞ N Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi. 2008; 8(3): 152 - 159.
Vancouver	Garipağaoğlu M,ÖZGÜNEŞ N Okullarda beslenme uygulamaları. Çocuk Dergisi. 2008; 8(3): 152 - 159.
IEEE	Garipağaoğlu M,ÖZGÜNEŞ N "Okullarda beslenme uygulamaları." Çocuk Dergisi, 8, ss.152 - 159, 2008.
ISNAD	Garipağaoğlu, Muazzez - ÖZGÜNEŞ, Necla. "Okullarda beslenme uygulamaları". Çocuk Dergisi 8/3 (2008), 152-159.