Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi

ÖNDER CANSEVEN, Fulya; YURTAL, Filiz

Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi

Fulya ÖNDER CANSEVEN, (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı, Adana, Türkiye)

Filiz YURTAL (Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Adana, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

26 0

Yıl: 2008 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 805 - 832 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmada zorba, kurban ve olumlu özeliklere sahip ergenlerin aile özelliklerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma, Adana ilinin merkez ilçelerinde yer alan üç ilköğretim okulunda; altıncı, yedinci ve sekizinci sınıfl ara devam eden öğrenciler üzerinde yapılmıştır. Araştırmada zorba, kurban ve olumlu özellikler taşıyan öğrencilerin akran tercihlerine dayalı olarak belirlenmesi amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kimdir Bu?” formu kullanılmıştır. Bu form 1713 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda 118’i zorba, 81’i kurban ve 74’ü ise olumlu özelliklere sahip toplam 273 öğrenci belirlenmiştir. Bu öğrencilere Epstein, Baldwin ve Bishop (1983) tarafından aile fonksiyonlarını ölçmek amacı ile geliştirilen ve Bulut (1990) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan “Aile Değerlendirme Ölçeği” uygulanmıştır. Uygulama sonucunda elde edilen veriler, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve lojistik regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda zorba ve kurban öğrencilerin, olumlu özelliklere sahip öğrencilere göre ailelerini “problem çözme”, “iletişim”, “roller”, “duygusal tepki verebilme”, “ilgi gösterme”, “davranış kontrolü” ve “genel fonksiyonlar” alt boyutlarında daha olumsuz algıladıkları belirlenmiştir. Aile Değerlendirme Ölçeği’nin boyutlarının tamamının zorba olmayı % 70,3, kurban olmayı ise % 68,4 oranında başarı ile sınıfl andırdığı saptanmıştır. Özellikle Aile Değerlendirme Ölçeği’nin “problem çözme”, “iletişim” ve “roller”e bağlı alt boyutlarının zorbalığı açıklamada anlamlı katkıları olduğu belirlenmiştir. Kurban olmayı ise “iletişim”, “roller”, “davranış kontrolü” ve “genel fonksiyonlar” alt boyutlarının anlamlı açıkladığı görülmüştür.

Anahtar Kelime: zorba aile olumlu davranışlar ergenler aile özellikleri aile içi ilişkiler mağduriyet Adana zorbalık aile hayatı

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Aile Çalışmaları

An Investigation of the Family Characteristics of Bullies, Victims, and Positively Behaving Adolescents

Öz:

The present study investigated the family characteristics of bullies, victims, and positively behaving adolescents. The study was conducted in three elementary schools in Adana central province with students who were attending 6th-7th, and 8th grades. A who is who form prepared by the researchers was used for the determination of the family characteristics of the students in the sample. The form was completed by 1713 students. A total of 273 students (99 girls, 174 boys) are identified according to the results: 118 bully students, 81 victim students, and 74 positively behaving students. The Family Assessment Survey, developed by Epstein, Baldwin, & Bishop (1983) and translated into Turkish by Bulut (1990), was used to measure family functions. One way ANOVA and Logistic Regression Analysis were used for statistical analysis. In conclusion, it is determined that bully and victim students perceived their families more negative than the other students in terms of problem solving, communication, affective responsiveness, affective involvement, behavior control, and general functioning. All the subscale scores of Family Assessment Survey were successfully classified 70.3% for bullies and 68.4% for victims. It is determined that problem solving, communication, and roles subscales of the Family Assessment Survey have significant support in explaining bullying. Communication, roles and behavior control subscales have significant support in explaining victimization.

Anahtar Kelime: bullying parent life bully family positively behaviors adolescents family characteristics family relationships victimization Adana

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students. Unpublished master’s thesis, Middle East Technical University, The Graduate School of Social Science, Ankara, Turkey.
Avcı, R. (2006). Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri, öfke ve öfke ifade tarzları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Türkiye.
Bendel, R. B., & Afifi, A. A. (1977). Comprasion of stopping rules in forward regression. Journal of the American Statistical Association, 72, 46-53.
Boulter, L. (2004). Family-school connection and school violence prevention. The Negro Educational Review, 55 (1), 27-40.
Bowers, L., Smith, P.K., & Binney, V. (1992). Cohesion and power in the families of children involved in bully/victim problems at school. Journal of Family Therapy, 14, 371-387.
Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği el kitabı. Ankara: Özgüzeliş Matbaası.
Camodeca, M., Goossens, F. A., Schuengel, C., & Terwogt, M. M. (2003). Link between social information processing in middle childhood and involvement in bullying. Aggressive Behavior, 29, 116-127.
Connolly, I., & O’Moore, M. (2003). Personality and family relations of children who bully. Personality and Individual Diff erences, 35, 559-567.
Craig, W. M. (1998). The relationship among bullying, victimization, depression, anxiety, and aggression in elementary school children. Personality and Individual Differences, 24, 123-130.
Crothers, L. M., & Levinson, E. M. (2004). Assessment of bullying: A review of methods and instruments. Journal of Counseling & Development, 82, 496-503.
Demeray, M. K., & Malecki, C. K. (2003). Perceptions of the frequency and importance of social support by students classified as victims, bullies, and bully/victims in an urban middle school. School Psychology Review, 32, 471-489.
Dölek, N. (2002). Öğrencilerde zorbaca davranışların araştırılması ve bir önleyici problem modeli. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
Elliott, M. (1991). Bullies, victims, signs, solutions. In M. Elliott (Ed.), Bullying: A practical guide to coping for schools (pp. 8-14). Harlow: Longman.
Epstein, K., Baldwin, L. M., & Bishop, D. S. (1983). The McMaster family assessment device. Journal of Marital and Family Therapy, 9 (2), 171-180.
Espelage, D. L., Bosworth, K., & Simon, T. R. (2000). Examining the social context of bullying in early adolescence. Journal of Counseling and Development, 78 (3), 326-333.
Fielder, R. O. (2006). The perceived parent-child relationship and the effect on the child’s pattern of negative peer interactions. Unpublished doctoral dissertation, Capella University, USA.
Gültekin, Z. (2003). Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği geliştirme çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Hart, C. H., DeWolf, D., & Wozniak, P. (1992). Maternal and paternal disciplinary styles: Relations with prescoolers’ playground behavioral orientations and peer status. Child Development, 63, 879-892.
Henry, D. B. (2006). Associations between peer nominations, teacher ratings, selfreports, and observations of malicious and disruptive behavior. Assessment, 13 (3), 241-252.
Kepenekçi, Y. K., & Çınkır, Ş. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse & Neglect, 17, 1-12.
Kim, Y. S., Koh, Y. J., & Leventhal, B. L. (2004). Prevalence of school bullying in Korean middle school. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 158, 737-741.
Loeber, R., & Dishion, T. J. (1984). Boys who fight at home and school: Family conditions influencing cross-setting consistency. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 52 (5), 759-768.
Marsh, H. W., Parada, R. H., Yeung, A. S., & Healey, J. (2001). Aggressive school troublemakers and victims: A longitudinal model examining the pivotal role of selfconcept. Journal of Educational Psychology, 93 (2), 411-419.
Mickey, J., & Greenland, S. (1989). A study of the impact of confounder-selection criteris on eff ect estimation. American Journal of Epidemiology, 129, 125-137.
Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285 (16), 2094-2100.
Oliver, R., Oaks, I. N., & Hoover, J. H. (1994). Family issues and interventions in bully and victim relationships. Th e School Counselor, 41, 199-202.
Olweus, D. (1993). Bullying at school. Cambridge: Blackwell.
Page, R. M., & Page, S. T. (2003). Fostering emotional well-being in the classroom. Massachusetts: Jones & Barlett Publishers.
Pekel, N. (2004). Akran zorbalığı grupları arasında sosyometrik statü, yalnızlık ve akademik başarı durumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Pakaslahti L., & Keltikangas-Jarvinen L. (2000). Comparison of peer, teacher and self-assessments on adolescent direct and ındirect aggression. Educational Psychology, 20 (2), 177-190.
Pişkin, M. (2003). Okullarımızda yaygın bir sorun: akran zorbalığı. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri, Ankara: PegemA Yayıncılık, s.125.
Rican, P., Klicperova, M., & Koucka, T. (1993). Families of bullies and their victims: A children’s view. Studia Psychologica, 35, 261-266.
Rigby, K. (1993). School vhildren’s perceptions of their families and parents as a function of peer relations. Th e Journal of Genetic Psychology, 154 (4), 501-513.
Rigby, K. (1997). Bullying in schools: And what to do about it. Australia: Shannon Press Pty Ltd.
Rigby, K. (2002). New perspectives on bullying. London: Jessica Kingsley.
Rigby, K., & Slee, P. T. (1991). Bullying among Australian school children: Reported behavior and attitudes toward victims. Journal of Social Psychology, 131, 615-627.
Rigby, K., & Slee, P. T. (1993). Dimensions of interpersonal relation among Australian children and implications for psychological wellbeing. Journal of Social Psychology, 133, 33-42.
Rivers, I., & Smith, P. K. (1994). Types of bullying behavior and their correlates. Aggressive Behavior, 20, 359-368.
Sanders, C. E., & Phye, G. D. (2004). Bullying Implications for the classroom. USA: Elsevier.
Schwartz, D., McFayden-Ketchum, S. A., Dodge, K. A., Pettit, G. S., & Bates, J. E. (1998). Peer group victimization as a predictor of children’s behavior problems at home and in school. Development and Psychopathology, 10, 87-99.
Smith, P. K. (1991). The silent nightmare: Bullying and victimization in school peer groups. The Psychologist, 4, 243-248.
Spriggs, A. L., Iannotti, R. J., Nansel, T. R., & Haynie, D. L. (2007). Adolescent bullying involvement and perceived family, peer and school relations: Commonalities and differences across race/ethnicity. Journal of Adolescent Health, 41 (3), 283-293.
Stevens, V., De Bourdeaudhuij, I., & Van Oost, P. (2002). Relationship of the family environment to children’s involvement in bully/victim problems at school. Journal of Youth and Adolescence, 31 (6), 419-428.
Turgut, A. (2005). The relationship between bullying tendencey, parental acceptancerejection, and self-concept among seventh grade students. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Wolke, D., Woods, S., Stanford, K. & Schulz, H. (2001). Bullying and victimization of primary school children in England and Germany: Prevalence and school factors. British Journal of Psychology, 92, 673-696.
Yıldırım, S. (2001). The relationship between bullying and family environment. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Yurtal, F. & Cenkseven, F. (2007). İlköğretim okullarında zorbalığın yaygınlığı ve doğası. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, 28, 1-13.

APA	ÖNDER CANSEVEN F, YURTAL F (2008). Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. , 805 - 832.
Chicago	ÖNDER CANSEVEN Fulya,YURTAL Filiz Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. (2008): 805 - 832.
MLA	ÖNDER CANSEVEN Fulya,YURTAL Filiz Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. , 2008, ss.805 - 832.
AMA	ÖNDER CANSEVEN F,YURTAL F Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. . 2008; 805 - 832.
Vancouver	ÖNDER CANSEVEN F,YURTAL F Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. . 2008; 805 - 832.
IEEE	ÖNDER CANSEVEN F,YURTAL F "Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi." , ss.805 - 832, 2008.
ISNAD	ÖNDER CANSEVEN, Fulya - YURTAL, Filiz. "Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi". (2008), 805-832.

APA	ÖNDER CANSEVEN F, YURTAL F (2008). Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 805 - 832.
Chicago	ÖNDER CANSEVEN Fulya,YURTAL Filiz Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 8, no.3 (2008): 805 - 832.
MLA	ÖNDER CANSEVEN Fulya,YURTAL Filiz Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.8, no.3, 2008, ss.805 - 832.
AMA	ÖNDER CANSEVEN F,YURTAL F Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2008; 8(3): 805 - 832.
Vancouver	ÖNDER CANSEVEN F,YURTAL F Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2008; 8(3): 805 - 832.
IEEE	ÖNDER CANSEVEN F,YURTAL F "Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8, ss.805 - 832, 2008.
ISNAD	ÖNDER CANSEVEN, Fulya - YURTAL, Filiz. "Zorba, Kurban ve Olumlu Özellikler Taşıyan Ergenlerin Aile Özelliklerinin İncelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 8/3 (2008), 805-832.