Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü

Basım, H. Nejat; Meydan, Cem Harun; ÇETİN, FATİH

Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü

H. Nejat BASIM, (Başkent Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Fatih ÇETİN, (Kara Harp Okulu, Ankara, Türkiye)

Cem Harun MEYDAN (Kara Harp Okulu, Ankara, Türkiye)

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

3 0

Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 57 - 69 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü

Öz:

Bu çalışmada, iletişim süreçlerine odaklanan kişilerarası çatışma çözme yaklaşımları ile kişisel bir değişken olan kontrol odağının bu yaklaşımların benimsenmesinde herhangi bir rolünün olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara’da öğrenim gören ve yaşları 18 ile 26 arasında değişen 307 üniversite öğrencisi oluşmaktadır. Araştırmada anket yöntemiyle veri toplanmış ve ölçüm araçları olarak; ulusal kültüre uyarlama çalışmaları yapılmış olan Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımları Ölçeği ve Kontrol Odağı Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgular; özellikle iç kontrol odaklı kişilerin yapıcı ve olumlu çözüm süreçleri açısından yüzleşmeye daha çok önem verdiklerini, genel davranış sergilediklerini, çatışmaya yaklaştıklarını, kendilerini daha çok açtıklarını ve duygularını daha fazla sergilediklerini göstermektedir. Bununla birlikte demografik değişkenlerden cinsiyetin de çözüm yaklaşımlarının benimsenmesinde önemli rol oynadığı ve kadınların çatışma süreçlerinde daha fazla yüzleştikleri, kendilerini daha çok açtıkları ve daha fazla duygusal ifadeler sergileyerek çözüme yönelik daha aktif ve etkili davranışlarda bulundukları ortaya çıkmıştır. Tüm bu bulgular, kişilerarası çatışma çözme süreçlerinde kişilik ve cinsiyet değişkenlerinin önemli rol oynadığını göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anderson A., Hattie, J. ve Hamilton, R.J. (2005). Locus of Control, Self-Efficacy, and Motivation in Different Schools: Is Moderation the Key to Success? Educational Psychology, Vol. 25(5): 517-535.
Arbuckle, J.L. (2006). Amos 7.0 User’s Guide. Amos Development Corporation.
Arslan, C. (2005). Kişilerarası Çatışma Çözme ve Problem Çözme Yaklaşımlarının Yükleme Karmaşıklığı Açısından İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ashby, J.S., Kottman, T. ve Draper, K. (2002). Social Interest and Locus of Control: Relationship and Implications. The Journal of Individual Psychology, Vol. 58(1): 52-61.
Avtgis, T.A. ve Rancer, A.S. (1997). Argumentativeness and Verbal Aggressiveness as a Function of Locus of Control. Communication Research Reports, Vol. 14, 441-450.
Barki, H. ve Hartwick, J. (2001). Interpersonal Conflict and Its Management in Information System Development. MIS Quarterly, Vol. 25(2): 195-228.
Barki, H. ve Hartwick, J. (2004). Conceptualizing The Construct of Interpersonal Conflict. International Journal of Conflict Management, Vol. 15(3): 216-244.
Baron, R.A. (1991). Positive Effects of Conflict: A Cognitive Perspective. Employee Responsibilities and Rights Journal, Vol. 4(1), 25-36.
Basım, H.N. ve Şeşen, H. (2006). Kontrol Odağının Çalışanların Nezaket ve Yardım Etme Davranışlarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16: 159-168.
Basım, H.N., Tatar, İ., Şahin, N.H. (2006). İzlenim Yönetiminde Kendilik Algısı, Kontrol Odağı; Mesleki Hedeflere Ulaşma Düzeyi ve Stres: Bir Kamu Sektörü Örneği. Türk Psikoloji Dergisi, 21(58): 1-14.
Basım, H.N., Çetin, F. ve Meydan, C.H. (2009). Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarında Kontrol Odağının Rolü. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 21-23 Mayıs 2009, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, 792-798.
Blake, R.R. ve Mouton, J.S. (1964). The Managerial Grid: Key Orientations for Achieving Production Through People, Houston, Gulf Pub. Co.
Bodtker, A.M. ve Jameson, J.K. (2001). Emotion in Conflict Formation and Its Transformation: Application to Organizational Conflict Management. International Journal of Conflict Management, Vol. 12(3): 259-276.
Bolger, N. ve Schilling, E.A. (1991). Personality and the Problems of Everyday Life: The Role of Neuroticism in Exposure and Reactivity to Daily Stressors, Journal of Personality, Vol. 59(3): 355-386.
Bolger, N., Delongis, A., Kessler, R.C. ve Schilling. E.A. (1989). Effects of Daily Stress on Negative Mood, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 57, 808-818.
Brewer, N., Mitchell, P., Weber, N. (2002). Gender Role, Organizational Status and Conflict Management Styles. International Journal of Conflict Management, Vol. 13(1): 78-94.
Cahn, D.D. (1990). Intimates in Conflict: A Communication Perspective. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Canary, D. J., Cunningham, E. M. ve Cody, M. J. (1988). Goal Types, Gender, and Locus of Control in Managing Interpersonal Conflict, Communication Research, Vol. 15(4), 426-446.
Canary, D.J., Cupach, W.R. ve Messman, S.J. (1995). Relationship Conflict: Conflict in Parent-Child, Friendship, and Romantic Relationships. Thousand Oaks: Sage Publications.
Chen, G., Liu, C. ve Tjosvold, D. (2005). Conflict Management for Effective Top Management Teams and Innovation in China. Journal of Management Studies, Vol. 42(2): 277-300.
Chen, M. (2006). Understanding the Benefits and Detriments of Conflict on Team Creativity Process. Creativity and Innovation Management, Vol. 15(1): 105-116.
Chusmir, L.H. ve Mills, J. (1989). Gender Differences in Conflict Resolution Styles of Managers: At Work and at Home. Sex Roles, 20(3): 149-163.
Cupach, W. R. ve Canary, D. J. (2000). Competence in Interpersonal Conflict, Waveland Pres, s.279.
Dağ, İ. (1991). Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği’nin (RİDKOÖ) Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliği ve Geçerliği. Psikoloji Dergisi, Vol. 7(26): 10-16.
De Wied, M., Branje, S.J.T., Meeus, W.H.J. (2007). Empathy and Conflict Resolution in Friendship Relations Among Adolescents. Aggressive Behavior, Vol. 33: 48-55.
Deutsch, M. (1973). The Resolution of Conflict, New Haven and London: Yale University Pres,
Diesterhaft, K. ve Gerken, K. (1983). Self-Concept and Locus of Control as Related to Achievement of Junior High Students. Journal of Psychoeducational Assessment, Vol. 12(1): 367-375.
Doherty, W.J. (1981). Locus of Control Differences and Marital Dissatisfaction. Journal of Marriage and the Family, Vol. 43(2): 369-377.
Dökmen, Ü. (1994). İletişim Çatışmaları ve Empati, Sistem Yayıncılık.
Elise, R.H., Bryan, H., Kathleen, C. (1998). Adolescent Health: The Relationships Betwen Health Locus of Control, Beliefs and Behaviours. Guidance & Counseling, Vol. 13(3): 23-30.
Fazey, D.M.A. ve Fazey, J.A. (2001). The Potential for Autonomy in Learning: Perceptions of Competence, Motivation and Locus of Control in First-year Undergraduate Students. Studies in Higher Education, Vol. 26(3):345-361.
Ford, D.L. (1983). Effects of Personal Control Beliefs: An Explanatory Analysis of Bargaining Outcomes in Intergroup Negotiations. Group & Organization Management, Vol. 8(1): 113-125.
Goldstein, S.B. (1999). Construction and Validation of a Conflict Communication Scale. Journal of Applied Social Psychology, Vol. 29(9): 1803-1832.
Goodman, J.H., Cooley. E,L,, Sewel, D.R. ve Leavitt, N. (1982). Locus of Control and Self-esteem in Depressed, Low Income African-American Women. Community Mental Healt Journal, Vol. 30(3): 259-269.
Hocker, J. L ve Wilmot, W.W. (2001). Interpersonal Conflict, Benchmark Boston, MA: McGraw-Hill.
Jandt, F.E. ve Pedersen, P.B. (1996). Constructive Conflict Management: Asia-Pacific Cases, Sage Publications.
Kurtzberg, T.R. ve Mueller, J.S. (2005). The Influence of Daily Conflict on Perceptions of Creativity: A Longitudinal Study. The International Joumal of Conflict Management, Vol. 16(4): 335-353.
Libert, Y., Janne, P., Razavi, D., Merckaert, I., Scalliet, P., Delvaux N., Etıenne, A-M., Conradt, S., Klastersky, J., Boniver J. ve Reynaert, Ch. (2003). Impact of Medical Specialists' Locus of Control on Communication Skills in Oncological Interviews. British Journal of Cancer. Vol. 88(4): 502-509.
Loosemore, M. ve Lam, A.S.Y. (2004). The Locus of Control: A Determinant of Opportunistic Behaviour in Construction Health and Safety. Construction Management and Economics, Vol. 22: 385-394.
Lulofs, R.S. ve Cahn, D.D. (2000). Conflict from Theory to Action, Boston: Allyn and Bacon.
Martin, R., Thomas, G., Charles, K., Epitropaki, O. ve McNamara, R. (2005). The Role of Leadermember Exchanges in Mediating the Relationship Between Locus of Control and Work Reactions. Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol. 78: 141-147.
Mayer, B. (2000). The Dynamics of Conflict Resolution, San Francisco: Jossey-Bass.
Morry, M.M. (2003). Perceived Locus of Control and Satisfaction in Same-sex Friendships, Personal Relationships, Vol. 10, 495-509.
Oliver, J.E., Jose P.E. ve Brough, P. (2006). Confirmatory Factor Analysis of the Work Locus of Control Scale, Educational and Psychological Measurement, Vol. 66: 835-851.
Ozolins, A.R. ve Stenstrom, U. (2003). Validation of Health Locus of Control Patterns in Swedish Adolescent. Adolescence, Vol. 38(152): 650-658.
Pelled, L.H., Eisenhardt, K.M. ve Xin, K.R. (1999). Exploring the Black Box: An Analysis of Work Group Diversity, Conflict and Performance. Administrative Science Quarterly, Vol. 44: 1-28.
Phillips, E. ve Cheston. R. (1979). Conflict Resolution: What Works? California Management Review, Vol. 21(4): 76-84.
Pitt, M. (2005). A Dynamic Model of Strategic Change in Growth-oriented Firms. Strategic Change, Vol. 14: 307-326.
Putnam, L.L. ve Wilson, C.E. (1982). Communicative Strategies in Organizational Conficts: Reliability and Validity of a Measurement Scale. Burgoon, M. (Editör), Communication Yearbook. Newbury Park, CA: Sage. 629-652.
Rahim, M.A. (1983). A Measure of Styles of Handling Interpersonal Conflict. Academy of Management Journal, Vol. 26(2): 368-376.
Rahim, M.A. (2002). Toward a Theory of Managing Organizational Conflict. The International Journal of Conflict Management, Vol. 13(3): 206-235.
Rahim, M.A., Garrett, F.E. ve Buntzman, G.F. (1992). Ethics of Managing Interpersonal Conflict in Organizations. Journal of Business Ethics, Vol. 11: 412-439.
Rossier, J., Dahourou, D. ve Mccrae, R.R. (2005). Structural and Mean-Level Analyses of the Five-Factor Model and Locus of Control: Further Evidence From Africa, Journal of Cross-Cultural Psychology, Vol. 36: 227-246.
Rotter, J.B. (1954). Social Learning and Clinical Psychology, New York, Prentice-Hall.
Rotter, J.B. (1966). Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcements. Psychological Monographs, Vol. 80:1-28.
Sillars, A.L. (1980). Attributions and Communication in Roommate Conflicts. Communication Monographs, Vol. 47(3): 180-201.
Silvester, J., Anderson-Gough, F.M., Anderson, N.R. ve Mohamed, R. (2002). Locus of Control, Attributions and Impression Management in the Selection Interview. Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol. 75: 59-76.
Steitz, J.A. (1982). Locus of Control as a Life-Span Developmental Process: Revision of the Construct. International Journal of Behavioral Development, Vol. 5(3): 299-316.
Şahin, N.H, Şahin, N. (1992). Adolescent Guilt, Shame and Depression in Relation to Sociotropy and Autonomy. World Congress of Cognitive Therapy. Haziran 17-21, Toronto, Canada.
Twenge, M.J., Zhang L. ve Im C. (2004). It's Beyond My Control: A Cross-Temporal Meta-Analysis of Increasing Externality in Locus of Control, 1960-2002. Personality and Social Psychology Review, Vol. 8(3): 308-319.
Wall, J.A. ve Callister, R.R. (1995). Conflict and Its Management. Journal of Management, Vol. 21(3): 515-558.
Yağışan, N., Sünbül, A.M., Yücalan, Ö.B. (2007). Müzik Bölümü Öğrencilerinin Benlik İmgeleri ve Denetim Odaklarının İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol. 22: 243-262.
Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

APA	Basım H, ÇETİN F, Meydan C (2009). Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. , 57 - 69.
Chicago	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH,Meydan Cem Harun Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. (2009): 57 - 69.
MLA	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH,Meydan Cem Harun Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. , 2009, ss.57 - 69.
AMA	Basım H,ÇETİN F,Meydan C Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. . 2009; 57 - 69.
Vancouver	Basım H,ÇETİN F,Meydan C Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. . 2009; 57 - 69.
IEEE	Basım H,ÇETİN F,Meydan C "Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü." , ss.57 - 69, 2009.
ISNAD	Basım, H. Nejat vd. "Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü". (2009), 57-69.

APA	Basım H, ÇETİN F, Meydan C (2009). Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(21), 57 - 69.
Chicago	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH,Meydan Cem Harun Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.21 (2009): 57 - 69.
MLA	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH,Meydan Cem Harun Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.21, 2009, ss.57 - 69.
AMA	Basım H,ÇETİN F,Meydan C Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2009; 0(21): 57 - 69.
Vancouver	Basım H,ÇETİN F,Meydan C Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2009; 0(21): 57 - 69.
IEEE	Basım H,ÇETİN F,Meydan C "Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü." Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.57 - 69, 2009.
ISNAD	Basım, H. Nejat vd. "Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kontrol odağının rolü". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21 (2009), 57-69.