Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 147 - 173 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz

Öz:
Devletin asli fonksiyonlarını yerine getirebilmek için yapması gereken harcamaların finanse edilebilmesi için en önemli gelir kalemini vergiler oluşturmaktadır. Vergiye alternatif gelir kaynakları ülkelerin borç sarmalına girmesi, enflasyonist baskılara maruz kalması vb. sorunlar içermektedir. Bu bağlamda verginin tabana yayılmış olması ve basit, anlaşılır, sık sık değişmeyen bir vergi sisteminin varlığı son derece önemlidir. Bu durum bir ülke ekonomisinin en önemli sorunlarından olan ve ülkelerin gelişmişlikleri açısından bir gösterge olarak da kullanılan kayıtdışı ekonominin azaltılması açısından da bir zorunluluk taşımaktadır. Vergi mükelleflerinin vergi ödemeyi bir yük gibi görmeleri anlayışını en aza indirebilmek için verginin adil dağılması gerekir. Bu kapsamda verginin daha adil dağıldığı gelişmiş ekonomilerde kurumlar vergisi, gelir vergisi gibi doğrudan vergilerin payının, KDV, özel iletişim vergisi vb. gibi dolaylı vergilere göre çok daha yüksek oranlarda olduğu görülmektedir. Ülkemizde ise dolaylı vergilerin oranı doğrudan vergilere kıyasla çok daha yüksek düzeylerdedir. Bu durum mükellefleri vergi kaçırma, vergiden kaçınma gibi yollara sevk etmekte ve vergi hâsılatı istenen düzeyde gerçekleşmemektedir. Vergi sisteminin oldukça gelişmiş olduğu ve verginin daha adil dağıtıldığı OECD ülkeleri ile vergi sistemi ve adaleti açısından henüz kat etmesi gereken epey yol olan Türkiye’nin vergi yükü ve vergi türleri açısından karşılaştırmalı bir analizinin yapıldığı bu çalışmada, ülkemizin bahsedilen eksiklikler nedeniyle vergi hâsılatı açısından OECD ülkeleri arasında arka sıralarda yer aldığı görülmektedir.
Anahtar Kelime: karşılaştırmalı analiz vergi vergi yükü OECD ülkeleri Türkiye

Tax burden and tax types in OECD countries: A comparative analysis

Öz:
Taxes are the most important revenue sources to finance expenditures of states which for achieving state’s actual functions. Other revenue sources that are alternative to taxes consists some problems such as inflationist effects and because of those resources countries may enter into debt scroll. In this addition existing of a tax system which doesn’t change very often and easy to implement and spreading of taxes to the bottom are essential. Providing such a system is also an obligatory in terms of decreasing informal economies that are used as an indicator in terms of countries’ development level. Fair distribution of taxes is necessary to decrease tax payers’ perception that evaluates taxpaying as a cost burden. In this concept it seems that rates of direct taxes such as corporation tax, income tax aremore than indirect taxes such as value added taxes, communication taxes in developed countries’ which have relatively more fair tax system. In Turkey, rates of indirect taxSes are comparatively more than direct taxes rates. Because of this, tax payers tend to follow illegal ways like tax evasions, tax avoidances and tax revenues can’t be reached to a desired level. In this study a comparative analyze in the view of tax burden and tax types is made between OECD countries which have highly developed taxpaying and fair tax distribution systems and Turkey which has a long way to get over in the way of tax system and tax justice, it is seen that Turkey takes last places within OECD countries in terms of tax revenue because of the shortcomings which are mentioned above.
Anahtar Kelime: Turkey comparative analysis tax tax burden OECD countries

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altuğ, O. (1999), “Kayıtdışı Ekonominin Boyutları,” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:15, ss.257-277.
  • Armağan, R. (2007), “Türkiye’de Gelir ve Kurumlar Vergisi Oranlarında İndirimin Vergi Gelirleri üzerine Etkileri” http://iibf.sdu.edu.tr/dergi/files/2007-3-14.pdf, 28.06.2009
  • Arıkan, A.N. (2009a), OECD Ülkelerinde 1965-2007 Yılları Arasındaki Vergi Gelirleri Trendleri Analizi (II), Vergi Dünyası, Sayı: 331, ss.59-80, Ankara.
  • Arıkan, A.N. (2009b), “OECD Ülkeleri Çerçevesinde Türkiye’deki Vergi Yükünün Analizi (III),” Vergi Dünyası, Sayı:332, ss., 62-74 , Ankara.
  • Bıyık, R. (2002), “Gelirin Vergilendirilmesinde Sorunlar ve Öneriler,” http://www.vergiinfo.com/0yukleme/makaleler /GELİRİN%20VERGİLENDİRİLMESİNDE%20SORUNLAR%20....pdf, 28.06.2009.
  • Doğan, A. (2007), “Vergi Oranlarının Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Anket Yöntemiyle Analizi,”
  • http://www.muhasebenet.net/makale_ayhan_dogan_vergi%20denetmen%20yrd_vergi%20oranlarinin%20vergi%20gelirlerine%20etkisi.doc, 25.11.2009.
  • Erdem, M. (1998), Kamu Maliyesi, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa.
  • Ejder, H. L. (2000), “Türkiye’de Vergi politikaları” G.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, ss. 127-132, Ankara.
  • Gelir İdaresi Başkanlığı, (2009a), OECD Üyesi Ülkelere İlişkin Çeşitli Vergi İstatistikleri,
  • http://www.gib.gov.tr/fileadmin/HTML/VI/OECD10.htm, 18.06.2009.
  • Gelir İdaresi Başkanlığı, (2009b), Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı, 2008-
  • 2010,http://www.gib.gov.tr/fileadmin/beyannamerehberi/Kayit_disi_2009tr.pdf, 25.11.2009.
  • Işık, N. ve M.Acar (2003), “Kayıtdışı Ekonomi: Ölçme Yöntemleri, Boyutları, Yararları ve Zararları Üzerine Bir Değerlendirme,“ Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 21, Temmuz-Aralık, ss. 117-136.
  • Johansson, Å., C. Heady, J. Arnold, B. Brys and L. Vartia (2009), “Tax and Economic Growth,” Economics Department Working Paper No.620, 11.07.2009.
  • Karabulut, T.(2003), “Laffer Etkisinin Türkiye Uygulaması (1980-2003)” ss.370-371, http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/makaleler/Tahsin%20KARABULUT/KARABULUT,%20Tahsin.pdf, 01.11.2009.
  • Maliye Bakanlığı, (2009), Yıllık ekonomik Rapor,
  • http://www.sgb.gov.tr/Raporlar/Forms/AllItems.aspx?RootFolder=%2fRaporlar%2fY%c4%b1ll%c4%b1k%20Ekonomik%20Rapor&FolderCTID=&View=%7bD5162475%2dC0BF%2d41E5%2d970C%2dFD61D51ABF3B%7d.
  • Messere, K., E. de Kom, C. Heady, (2003), “Tax Policy Theory and Practice in OECD Countries” Oxford University, New York.
  • OECD, Revenue Statistics of OECD Member Countries, Paris, 2008 Sorensen P. B., (2003), “Neutral Taxatıon Of Shareholder Income:A Norwegıan
  • Tax Reform Proposal” Cesıfo Workıng Paper No. 1036, http://www.econ.ku.dk/pbs/diversefiler/Reformnorway2.pdf 07.01.2010
  • Yakar A., (1995), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Kurumlar Vergisi” http://tez2.yok.gov.tr/07.01.2010.
  • http://ddp-ext.worldbank.org/ext/DDPQQ/report.do?method=showReport,15.07.2009.
  • http://www.finfacts.com/irelandbusinessnews/publish/article_10007581.html, 15.07.2009
  • http://www.oecdobserver.org/news/fullstory.php/aid/651/The_truth_about_tax_burdens.html. 25.07.2009
  • http://www.sgb.gov.tr/esad/Ekonomik%20Analiz%20Dairesi%20Ktphane/Y%C4%B1ll%C4%B1k%20Ekonomik%20Rapor%202009.pdf, 01.11.2009
APA IŞIK N, kılınç e (2009). OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. , 147 - 173.
Chicago IŞIK NİHAT,kılınç efe can OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. (2009): 147 - 173.
MLA IŞIK NİHAT,kılınç efe can OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. , 2009, ss.147 - 173.
AMA IŞIK N,kılınç e OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. . 2009; 147 - 173.
Vancouver IŞIK N,kılınç e OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. . 2009; 147 - 173.
IEEE IŞIK N,kılınç e "OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz." , ss.147 - 173, 2009.
ISNAD IŞIK, NİHAT - kılınç, efe can. "OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz". (2009), 147-173.
APA IŞIK N, kılınç e (2009). OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(17), 147 - 173.
Chicago IŞIK NİHAT,kılınç efe can OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 0, no.17 (2009): 147 - 173.
MLA IŞIK NİHAT,kılınç efe can OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.0, no.17, 2009, ss.147 - 173.
AMA IŞIK N,kılınç e OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2009; 0(17): 147 - 173.
Vancouver IŞIK N,kılınç e OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2009; 0(17): 147 - 173.
IEEE IŞIK N,kılınç e "OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz." Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0, ss.147 - 173, 2009.
ISNAD IŞIK, NİHAT - kılınç, efe can. "OECD ülkelerinde vergi yükü ve vergi türleri: Karşılaştırmalı bir analiz". Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 17 (2009), 147-173.