Yıl: 2010 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 235 - 241 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri

Öz:
Amaç: Bu çalışmanın amacı, trafik psikolojisi alanında ülkemizde de kullanılmaya başlanan ve özbildirim türünde ölçekler olan 'Kısa Semptom Envanteri,' 'A-Tipi Kişilik Ölçeği' ve 'Çok Boyutlu Öfke Envanteri'nin performans değerlendirmesi için ya da trafik suçu işleyen ve sürücü belgelerini geri alabilmek için psikoteknik değerlendirme merkezlerine başvuran bireyler üzerindeki işleyişini araştırmaktır. Yöntem: Trafik kurallarını ihlal ettikleri için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu kapsamında ilgili maddeler nedeniyle ellerinden sürücü belgesi alınanlar (s=159), çalıştıkları şirket tarafından performans değerlendirilmesi ya da iş başvurusu amacıyla gönderilenler (s=248) ve gönüllü bireyler (s=154) olmak üzere toplam 561 erkek sürücü örneklem grubunu oluşturmuştur. Yaş aralığı 20-50, yaş ortalaması 33.67±8.64'tür. Veri toplama aracı olarak Kısa Semptom Envanteri, A-Tipi Kişilik Ölçeği ve Çok Boyutlu Öfke Ölçeği kullanılmıştır. Sonuçlar: Yapılan istatistik analizler sonucunda sürücü belgesi alıkonan grup, Kısa Semptom Envanterinin toplam puanı ve tüm alt ölçekleri, ÇBÖÖ-saldırgan davranışlar ve ÇBÖÖ-intikama yönelik tepkiler alt boyutlarından gönüllü gruba göre daha düşük puanlar almıştır. Bunlara ek olarak, performans grubu ve sürücü belgesi alıkonan grup; A tipi-zamana verilen önem, ÇBÖÖ-sakin davranışlar, ÇBÖÖ-içe dönük tepkiler ve ÇBÖÖ-umursama tepkiler alt ölçeklerinden gönüllü gruba göre anlamlı olarak daha yüksek puanlar almıştır. Diskriminant analiz sonuçları incelendiğinde, üç grup içinde performans değerlendirmesi grubunun, % 77.7'lik oranla en yüksek doğru sınıflandırma oranına sahip olduğu görülmüştür. Bunu, % 56'lık oranla gönüllü grup ve % 14.5 ile sürücü belgelerine el konulan grup izlemiştir. Tartışma: Psikoteknik değerlendirme merkezlerin-de sürücü belgesi alıkonan bireyler için bir karar verileceğinde, özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerden elde edilen bilgilerin dikkatli bir biçimde değerlendirilmesi gerekmektedir. Söz konusu ölçeklerin, sürücü seçme ve değerlendirme sürecinde karar vermek için tek başlarına ölçüt olarak kullanılması doğru değildir. Bu ölçeklerin yanı sıra, özellikle görüşme teknikleri gibi birtakım destek yöntemlerin kullanmasının gerekliliği açık bir biçimde görünmektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA YASAK Y, BATIGÜN D (2010). Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. , 235 - 241.
Chicago YASAK Yeşim,BATIGÜN Durak Ayşegül Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. (2010): 235 - 241.
MLA YASAK Yeşim,BATIGÜN Durak Ayşegül Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. , 2010, ss.235 - 241.
AMA YASAK Y,BATIGÜN D Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. . 2010; 235 - 241.
Vancouver YASAK Y,BATIGÜN D Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. . 2010; 235 - 241.
IEEE YASAK Y,BATIGÜN D "Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri." , ss.235 - 241, 2010.
ISNAD YASAK, Yeşim - BATIGÜN, Durak Ayşegül. "Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri". (2010), 235-241.
APA YASAK Y, BATIGÜN D (2010). Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(3), 235 - 241.
Chicago YASAK Yeşim,BATIGÜN Durak Ayşegül Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 11, no.3 (2010): 235 - 241.
MLA YASAK Yeşim,BATIGÜN Durak Ayşegül Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.11, no.3, 2010, ss.235 - 241.
AMA YASAK Y,BATIGÜN D Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2010; 11(3): 235 - 241.
Vancouver YASAK Y,BATIGÜN D Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2010; 11(3): 235 - 241.
IEEE YASAK Y,BATIGÜN D "Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11, ss.235 - 241, 2010.
ISNAD YASAK, Yeşim - BATIGÜN, Durak Ayşegül. "Sürücü seçme ve değerlendirmede özbildirime dayalı psikolojik ölçeklerin yeri". Anadolu Psikiyatri Dergisi 11/3 (2010), 235-241.