İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması

Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 47 Sayfa Aralığı: 181 - 193 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.52642/susbed.1021094 İndeks Tarihi: 21-08-2022

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması

Öz:
Çalışanların bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunduğu bir ortamda iş görmeleri hem bireysel hem de toplum yararına hizmet etmektedir. İş sağlığı ve güvenliği açısından risk düzeyi, faaliyette bulunulan sektöre göre farklılık arz etmektedir. Sektörlerin risk düzeylerinin saptanması, ortaya çıkabilecek olumsuz durumları minimize etmeye yardımcı olacaktır. Bu amaçla araştırmada iş kazaları ve meslek hastalıklarını temsil eden 7 kriter belirlenmiş, ekonomik faaliyet sınıflamasında yer alan 88 sektör ise alternatif seti olarak ele alınmıştır. Analizlerde, Sosyal Güvenlik Kurumunun yayımladığı 2020 yılı istatistikleri kullanılmıştır. Gri İlişkisel Analiz (GRA) yöntemiyle öncelikle kriterlerin eşit öneme sahip olduğu varsayılarak bir sıralama elde edilmiştir. Ardından kriter ağırlıklarının objektif olarak belirlendiği CRITIC yöntemiyle Gri ilişkisel analiz yöntemi birlikte kullanılarak yeni bir sıralama yapılmıştır. Her iki durumda da iş sağlığı ve güvenliği açısından en riskli sektörün bina inşaat olduğu, ikinci ve üçüncü sıralarda ise fabrikasyon metal ürünleri imalatı ve insan sağlığı hizmetleri olduğu saptanmıştır. Risk seviyesinin en düşük olduğu sektörler ise uluslararası örgütler ve temsilcilik faaliyetleri ile hane halkları tarafından kendi kullanımlarına yönelik olarak üretilen ayrım yapılmamış mal ve hizmetler olarak belirlenmiştir
Anahtar Kelime:

Ranking the Risk Levels of the Sectors in Terms of Occupational Health and Safety with the CRITIC Based Grey Relational Analysis Method

Öz:
The fact that employees work in an environment where their physical and mental health is protected serves both individual and society benefits. The level of risk in terms of occupational health and safety differs according to the sector in which it operates. Determining the risk levels of the sectors will help to minimize the negative situations that may arise. For this purpose, 7 criteria representing occupational accidents and diseases were determined in the research, and 88 sectors in the economic activity classification were considered as an alternative set. The analyzes were applied with the statistics of the year 2020 published by the Social Security Institution. With the grey relational analysis method, a ranking was obtained by assuming that the criteria were of equal importance. Then, a new ranking was made by using the CRITIC method, in which the criterion weights were determined objectively, and the grey relational analysis method together. In both cases, it has been determined that the riskiest sector in terms of occupational health and safety is building construction, while the second and third rank is the manufacture of fabricated metal products and human health services. The sectors with the lowest risk level were determined as the undifferentiated goods and services produced by international organizations and agency activities and households for their own use
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgül, M., & Doğan, Y. (2020). İnşaat sektöründeki iş sağlığı ve güvenliği farkındalık analizi: İç Anadolu ve Marmara bölgesi örneklemi. Engineering Sciences, 15(4), 159-173.
  • Alli, B. (2008). Fundamental principles of occupational health and safety. Geneva: International Labour Organization.
  • Ayrım, Y., & Can, G. (2017). Risk değerlendirmesinde critic metodu ile sektörlerin karşılaştırması.Journal of Turkish Operations Management, 1(1), 67-78.
  • Balkır, Z. (2012, Temmuz). İş sağlığı ve güvenliği hakkının korunması: işverenin iş sağlığı ve güvenliği organizasyonu. Sosyal Güvenlik Dergisi, 13(2), 56-91.
  • Bekar, İ., Oruç, E., & Bekar, E. (2017). İş kazası ve meslek hastalıklarının maliyeti (2005-2014).Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(3), 479-489.
  • Beriha, G., Patnaik, B., Mahapatra, S., & Sreekumar. (2011). Occupational health and safety management using grey relational analysis: an Indian perspective. International Journal of Indian Culture and Business Management, 4(3), 298-324.
  • Can, G., & Kargı, Ş. (2019). Sektörlerin iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk seviyelerinin critic-edas entegrasyonu ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği, 30(1), 15-31.
  • Chang, C., Tsai, C., & Chen, L. (2003). Applying grey relational analysis to the decathlon evaluation model. 11(3), 54-62.
  • Dejus, T., & Antuchevičienė, J. (2013). Assessment of health and safety solutions at a construction site.Journal of Civil Engineering and Management, 763-770. doi:10.3846/13923730.2013.812578
  • Diakoulaki, D., Mayrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: the critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
  • Gül, M. (2018). A review of occupational health and safety risk assessment approaches based on multicriteria decision-making methods and their fuzzy versions. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 24(7), 1723-1760.
  • ILO. (2021). Statistics on Safety and Health at Work.: https://ilostat.ilo.org/topics/safety-and-healthat-work adresinden alındı
  • Karadeniz, O. (2012). Dünya'da ve Türkiye'de iş kazaları ve meslek hastalıkları ve sosyal koruma yetersizliği. Çalışma ve Toplum, 34(3), 15-75.
  • Khalilzadeh, M., Ghasemi, P., Afrasiabi, A., & Shakeri, H. (2021). Hybrid fuzzy mcdm and fmea integrating with linear programming approach for the health and safety executive risks: a case study.Journal of Modelling in Management, 1-29. doi:10.1108/JM2-12-2019-0285
  • MMO. (2020). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği. Ekim 20, 2021 tarihinde https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/isgrapor_06082020.pdf adresinden alındı
  • Oral, T., & Bekman, F. (2021). İnsan sağlığı hizmetleri çalışanlarının maruz kaldığı meslek hastalığı etkenlerinin iş sağlığı ve güvenliği kapsamında incelenmesi. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 160-178.
  • Özbek, A., & Erol, E. (2018). Ahs ve swara yöntemleri ile yem sektöründe iş sağlığı ve güvenliği kriterlerinin ağırlıklandırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 51- 66.
  • Özdamar, M., & Çakar, E. (2012). Sosyal güvenlik hukukunda sigortalılara sürekli iş göremezlik geliri ödenmesi. Mali Çözüm Dergisi, 20(2), 269-283.
  • Sadullah, Ö. (2021). İnsan kaynakları yönetiminde koruma işlevi (İş güvenliği ve işgören sağlığı). A. v.Özçelik içinde, İnsan Kaynakları Yönetimi (s. 472-522). İstanbul: Beta Basım.
  • SGK. (2020). http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari adresinden alındı SGK. (2021). Meslek Hastalığı. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/emekli/is_kazasi_ve_ meslek_hastaligi/meslek_hastaligi adresinden alındı
  • Sümer, H. (2020). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (4. Baskı b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Tekin, B. (2020). http://www.isigmeclisi.org/site_icerik/2020/10ekim/bedri_tekin.pdf adresinden alındı
  • WHO. (2021). Almost 2 Million People Die From Work-Related Causes Each Year.https://www.who.int/news/item/16-09-2021-who-ilo-almost-2-million-people-die-from-work-relatedcauses-each-year: https://www.who.int/news/item/16-09-2021-who-ilo-almost-2-million-people-diefrom-work-related-causes-each-year adresinden alındı
  • Yağımlı, M., & İzci, F. (2017). Türkiye’de makine ve teçhizatı hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe yaşanan iş kazaları ve ölümlü iş kazası sayılarının tahmini. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 1(1), 9-15.
  • Yardım, N., Çipil, Z., Vardar, C., & Mollahaliloğlu, S. (2007). Türkiye iş kazaları ve meslek hastalıkları:2000-2005 yılları ölüm hızları. Dicle Tıp Dergisi, 34(4), 264-271.
  • Yıldırım, B. (2014). Gri ilişkisel analiz. B. F. Önder (Dü.) içinde, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (s.227-242). Bursa: Dora Yayıncılık.
APA ELMAS ATAY S, Kuzu Yıldırım S (2022). İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. , 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
Chicago ELMAS ATAY SEVGI,Kuzu Yıldırım Sultan İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. (2022): 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
MLA ELMAS ATAY SEVGI,Kuzu Yıldırım Sultan İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. , 2022, ss.181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
AMA ELMAS ATAY S,Kuzu Yıldırım S İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. . 2022; 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
Vancouver ELMAS ATAY S,Kuzu Yıldırım S İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. . 2022; 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
IEEE ELMAS ATAY S,Kuzu Yıldırım S "İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması." , ss.181 - 193, 2022. 10.52642/susbed.1021094
ISNAD ELMAS ATAY, SEVGI - Kuzu Yıldırım, Sultan. "İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması". (2022), 181-193. https://doi.org/10.52642/susbed.1021094
APA ELMAS ATAY S, Kuzu Yıldırım S (2022). İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(47), 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
Chicago ELMAS ATAY SEVGI,Kuzu Yıldırım Sultan İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.47 (2022): 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
MLA ELMAS ATAY SEVGI,Kuzu Yıldırım Sultan İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.47, 2022, ss.181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
AMA ELMAS ATAY S,Kuzu Yıldırım S İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; 0(47): 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
Vancouver ELMAS ATAY S,Kuzu Yıldırım S İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2022; 0(47): 181 - 193. 10.52642/susbed.1021094
IEEE ELMAS ATAY S,Kuzu Yıldırım S "İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması." Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.181 - 193, 2022. 10.52642/susbed.1021094
ISNAD ELMAS ATAY, SEVGI - Kuzu Yıldırım, Sultan. "İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Sektörlerin Risk Düzeylerinin CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Sıralanması". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 47 (2022), 181-193. https://doi.org/10.52642/susbed.1021094