Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma

ÇAKIN MEMİK, Nursu; AĞAOĞLU, Belma; YILDIZ GÜNDOĞDU, ÖZLEM

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma

ÖZLEM YILDIZ GÜNDOĞDU, (Kocaeli Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi Bölümü, Kocaeli, Türkiye)

Nursu ÇAKIN MEMİK, (Kocaeli Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi Bölümü, Kocaeli, Türkiye)

Belma AĞAOĞLU (Kocaeli Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi Bölümü, Kocaeli, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

33 8

Yıl: 2010 Cilt: 47 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 314 - 318 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma

Öz:

Amaç: Bu çalışmada Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı konmuş çocuk ve ergenlerde yaşam kalitesi algılarının değerlendirilmesi, bozukluğun şiddeti ve eştanı varlığı ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve sonuçların sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırılması amaçlanmıştır.Yöntemler: Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli-Türkçe Uyarlaması ve DSM-IV’e dayalı görüşmelerle DEHB tanısı konan 8-16 yaş aralığındaki 49 çocuk ile kontrol grubu olarak yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilen sağlıklı 49 çocuk çalışmaya alınmıştır. Tüm çocukların yaşam kalitesi Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ) Türkçe versiyonu ile, DEHB tanılı çocukların belirti şiddeti Çocuk ve Ergenlerde Davranış Bozuklukları İçin DSM-IV’e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği (ÇEDBÖ) ile değerlendirilmiştir.Bulgular: DEHB tanılı çocukların sağlıklı çocuklara oranla ÇİYKÖ’de okul işlevselliği, psikososyal sağlık ve ölçek toplam puanınlarından istatistiksel olarak anlamlı oranda düşük puan aldıkları saptanmıştır. DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinin değerlendirmesinde ise fiziksel sağlık toplam puanı ve duygusal işlevsellik puanı dışındaki diğer alt alan puanları ve ölçek toplam puanında yaşam kalitesi algılarının sağlıklı çocukların ebeveynlerine göre anlamlı oranda düşük olduğu görülmüştür. DEHB belirti şiddeti ile ÇİYKÖ puanları arasındaki ilişkiye bakıldığında ÇEDBÖ toplam puanı ile ebeveynlerin doldurduğu ÇİYKÖ psikososyal sağlık toplam puanı, sosyal işlevsellik ve okul işlevselliği puanları arasında negatif yönde orta düzeyde bağıntı saptanmıştır. Eştanısı olan 17 DEHB’li çocuğun kendilerinin doldurduğu ÇİYKÖ’de fiziksel sağlık toplam puanı ve sosyal işlevsellik puanı dışında diğer alt alan puanları ve ölçek toplam puanından, eştanısı olmayan 32 çocuğa göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük puanlar aldıkları görülmüştür. Ebeveynlerin doldurduğu ÇİYKÖ’ye göre ise eştanısı olan ve olmayan çocuklar arasında puanlar arasında istatistiksel fark bulunmamıştır.Sonuç: Kronik gidişli nöropsikiyatrik bir bozukluk olan DEHB’nin hem çocuk hem de ebeveyn bildirimlerinde yaşam kalitesi algısını olumsuz yönde etkilediği görülmektedir. DEHB’nin takip ve tedavi aşamalarında yaşam kalitelerinin de değerlendirilmesinin çocukların zorlandıkları alanların saptanmasında yol gösterici olacağı düşünülebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Pediatri Aile Çalışmaları Psikiyatri

Quality of life in children with (attention-deficit hyperactivity disorder): A cross-sectional study

Öz:

Objective: The aim of this study was to evaluate quality of life in children and adolescents with attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD), to determine the relationship between severity of the disorder and existence of comorbidity, and to compare the results with those in healthy control group.Methods: Forty-nine children aged 8-16 years and diagnosed with ADHD based on the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-age Children-Turkish Version (K-SADS-PL-T) and interview for the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-IV Edition (DSM-IV) were enrolled in the study as well as 49 healthy age- and gender-matched controls. Quality of life in all children was evaluated by the Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL), and symptom severity in children with ADHD was assessed by the Turgay DSM-IV-Based Child and Adolescent Behavior Disorders Screening and Rating Scale (T-DSM-IV-S).Results: The ADHD samples showed significantly lower total scale score, school functioning and psychosocial health summary scores than the healthy children. The quality of life based on subscale scores and total scale scores, except physical health and emotional functioning scores, was found significantly lower in parents of children with ADHD than in parents of healthy children. When the relationship between ADHD symptom severity and PedsQL scores was evaluated, medium-level negative correlation was found between T-DSM-IV-S total scores and psychosocial health total score, social and school functioning scores for PedsQL filled out by parents. It was observed that 17 children with ADHD with comorbid diagnoses had significantly lower subscale scores and total scale scores for PedsQL filled out by children, except for physical health total scores and social functioning scores, compared to 32 children without comorbidity. As for the PedsQL filled out by the parents, no statistical difference was found between the scores of children with comorbidity and without comorbidity.Conclusion: ADHD, a chronic neuropsychiatric disorder, was seen to be affecting life quality negatively based on reporting by both children and parents. It can be assumed that evaluation of life quality during observation and treatment of ADHD may become a guide to finding areas, in which children have difficulties.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Pediatri Aile Çalışmaları Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Zametkin AJ, Ernst M. Problems in the management of attention-deficit- hyperactivity disorder (review]. N Engl J Med 1999; 340:40-6.
2. Szatmari P. The epidemiology of attention deficit hyperactivity disorder. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am 1992; 1:361-71.
3. Cantwell DP. Attention deficit disorder: a review of the past ten years. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1996; 35:978-87.
4. Escobar R, Soutullo CS, Hervas AH ve ark. Worse quality of life for children with newly diagnosed atention-deficit/hyperactivity disorder, compared with asthmatic and healthy children. Pediatrics 2005; 116:364-9.
5. Bastiaansen D, Koot HM, Ferdinand RF ve ark. Quality of life in children with psychiatric disorders: self, parent, and clinician report. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2004; 43:221-30.
6. Eser E. Sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin kavramsal temeli ve ölçümü. Sağlıkta Birikim Dergisi 2006; 1:1-5.
7. Çakın Memik N, Ağaoğlu B, Coşkun A ve ark. Çocuklar için yaşam kalitesi ölçeğinin 13-18 yaş ergen formunun geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2007; 18:353-63.
8. Klassen AF, Miller A, Fine S. Health-related quality of life in children and adolescents who have a diagnosis of attention deficit/ hyperactivity disorder. Pediatrics 2004; 114:541-7.
9. Sawyer MG, Whaites L, Rey JM ve ark. Health-related quality of life of children and adolescents with mental disorders. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2002; 41:530-7.
10. Topolski TD, Edwards TC, Patrick DL ve ark. Quality of life of adolescent males with attention-deficit hyperactivity disorder. J Atten Disord 2004; 7:163-73.
11. Endicott J, Spitzer RL. A diagnostic interview: the schedule for affective disorders and schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 1978; 35:837-44.
12. Orvaschel H, Puig-Antich J, Chambers W ve ark. Retrospective assessment of prepubertal major depression with the Kiddie-SADS-E. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1982; 21:392-7.
13. Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B. Okul çağı çocukları için duygulanım bozuklukları ve şizofreni görüşme çizelgesi-şimdi ve yaşam boyu şekli-Türkçe uyarlaması’nın geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2004; 11:109-16.
14. Varni JW, Seid M, Rode CA. The PedsQL: measurement model for the Pediatric Quality of Life Inventory. Med Care 1999; 37:126-39.
15. Varni JW, Seid M, Kurtin PS. The PedsQLTM 4.0: reliability and validity of the Pediatric Quality of Life Inventory TM version 4.0 generic core scales in healthy and patient populations. Med Care 2001; 39:800-12.
17. Çakın Memik N, Ağaoğlu B, Coşkun A ve ark. Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin 13-18 yaş ergen formunun geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2007; 18:353-63.
18. Turgay A. Çocuk ve Ergenlerde Davranım Bozuklukları için DSM-IV’e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği. Integrative Therapy Institude Toronto, Kanada 1995.
19. Ercan ES, Amado S, Somer O ve ark. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve yıkıcı davranım bozuklukları için bir test bataryası geliştirme çabası. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2001; 8:132-42.
20. Danckaerts M, Sonuga-Barke EJS, Banaschewski T ve ark. The quality of life of children with attention deficit/hyperactivity disorder: a systematic review. Eur Child Adolesc Psychiatry 2010; 19:83-105.
21. Ohan JL, Johnston C. Are the performance overestimates given by boys with ADHD self-protective? J Clin Child Adolesc Psychol 2002; 31:230-41.
22. Klassen AF, Miller A, Fine S. Agreement between parent and child report of quality of life in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Child Care Health Dev 2006; 32:397-406.
23. Wallander JL, Schmitt M, Koot HM. Quality of life measurement in children and adolescents: issues, instruments and applications. J Clin Psychol 2001; 57:571-85.
24. Mogotsi M, Kaminer D, Stein DJ. Quality of life in the anxiety disorders. Harv Rev Psychiatr 2000; 8:273-82.

APA	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö, ÇAKIN MEMİK N, AĞAOĞLU B (2010). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. , 314 - 318.
Chicago	YILDIZ GÜNDOĞDU ÖZLEM,ÇAKIN MEMİK Nursu,AĞAOĞLU Belma Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. (2010): 314 - 318.
MLA	YILDIZ GÜNDOĞDU ÖZLEM,ÇAKIN MEMİK Nursu,AĞAOĞLU Belma Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. , 2010, ss.314 - 318.
AMA	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö,ÇAKIN MEMİK N,AĞAOĞLU B Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. . 2010; 314 - 318.
Vancouver	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö,ÇAKIN MEMİK N,AĞAOĞLU B Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. . 2010; 314 - 318.
IEEE	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö,ÇAKIN MEMİK N,AĞAOĞLU B "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma." , ss.314 - 318, 2010.
ISNAD	YILDIZ GÜNDOĞDU, ÖZLEM vd. "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma". (2010), 314-318.

APA	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö, ÇAKIN MEMİK N, AĞAOĞLU B (2010). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi, 47(4), 314 - 318.
Chicago	YILDIZ GÜNDOĞDU ÖZLEM,ÇAKIN MEMİK Nursu,AĞAOĞLU Belma Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi 47, no.4 (2010): 314 - 318.
MLA	YILDIZ GÜNDOĞDU ÖZLEM,ÇAKIN MEMİK Nursu,AĞAOĞLU Belma Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.47, no.4, 2010, ss.314 - 318.
AMA	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö,ÇAKIN MEMİK N,AĞAOĞLU B Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010; 47(4): 314 - 318.
Vancouver	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö,ÇAKIN MEMİK N,AĞAOĞLU B Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi. 2010; 47(4): 314 - 318.
IEEE	YILDIZ GÜNDOĞDU Ö,ÇAKIN MEMİK N,AĞAOĞLU B "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma." Nöropsikiyatri Arşivi, 47, ss.314 - 318, 2010.
ISNAD	YILDIZ GÜNDOĞDU, ÖZLEM vd. "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesi: Kesitsel bir çalışma". Nöropsikiyatri Arşivi 47/4 (2010), 314-318.