TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1920 - 1935 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30783/nevsosbilen.1031116 İndeks Tarihi: 02-12-2022
TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI
Öz: Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye ve Kırgızistan’daki ailelerin bakış açısıyla, Televizyon reklamlarının çocuklar üzerindeki etkisini belirlemek ve bu etki ile marka bağlılığı arasındaki ilişkileri ortaya çıkararak ülkeler arasındaki farklılıkları tespit etmektir. Araştırmaya, Türkiye/Kayseri ve Kırgızistan/Bişkek şehirlerinde toplam 935 çocuklu aile katılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; Türkiye Kırgızistan’da televizyon reklamlarının çocuklar üzerindeki etkileri farklılık göstermektedir. Bunun yanı sıra Türkiye ve Kırgızistan’da çocukların marka bağlılığı açısından farklılıklar olduğu belirlenmiş olup, iki ülke arasında çocukların markaya yönelik tutumları açısından ise farklılık gözlenememiştir. Sonuç olarak araştırma kapsamında yapılan incelemede çocuklara yönelik reklamların marka bağlılığına neden olduğu, marka bağlılığının Türkiye’de, Kırgızistan’a göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, ebeveynlerin eğitim düzeyi arttıkça, reklamlardan etkilenme olasılığı azalmaktadır. Bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmek için işletmelerin, çocuk tüketicilere yönelik dikkatli mesajlar ve içerikler seçmeleri, yaş ve gelişim seviyelerine önem vermeleri ve doğru stratejilerle reklamlarını sunarlarsa marka bağlılığı oluşturabilecekleri söylenebilir.
Anahtar Kelime: THE EFFECT OF TELEVISION ADVERTISEMENTS ON CHILDREN AND THE RELATIONSHIP TO BRAND LOYALTY: A COMPARISON OF TURKEY AND KYRGYZSTAN
Öz: The main purpose of this study is to determine the impact of television advertising on children from the perspective of families in Turkey and Kyrgyzstan and to identify differences between countries by uncovering the relationship between this impact and brand engagement. A total of 935 children were involved in the survey in Turkey/Kayseri and Kyrgyzstan/Biskek cities. According to the research results, the impact of television ads in Kyrgyzstan in Turkey differs on children. In addition, in Turkey and Kyrgyzstan, it has been determined that there are differences in the brand engagement of children, and there are no differences between the two countries in terms of the child's attitude toward the brand. As a result, the investigation found that advertisements for children have caused brand loyalty, and that brand loyalty is higher in Turkey than in Kyrgyzstan. In addition, as parents' level of education increases, there is less chance of being affected by advertising. To develop conscious consumption habits, businesses can be told that if they choose careful messages and content for child consumers, value age and development levels, and advertise with the right strategies, they can create brand loyalty.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdoğan, Ş. ve Karaarslan, M. H. (2011). Gençlerin kendilerinin ve ailelerinin giysi tüketimi alışkanlıklarını değerlendirmeleri: Nevşehir Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (30), 373-395.
- Aktaş, H., Akyol, A. Ç. ve Akyol, M. (2010). Yeni reklam aracı ‘oyun reklam’ın (advergame) çocuk üzerindeki etkisi. New World Sciences Academy, 5(4), 652-672.
- Aktaş, H., Özüpek, M. N. ve Altunbaş, H. (2011). Çocukların marka tercihleri ve medya tüketim alışkanlıkları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(4), 115-125.
- Altunbaş, H. (2007). Çocukların satın alma noktasında marka tercihleri; anne ve çocuklar üzerine bir inceleme. IV. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi. 22-24 Ekim. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Aytuğ, S. ve Özgüven, N. (1997). Pazarlama yönetimi. İlkem Ofset, İzmir.
- Azizağaoğlu, A. ve Altunışık, R. (2012). Postmodernizm, sembolik tüketim ve marka. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 33-50.
- Badur, F. (2007). Televizyon reklamlarının çocukların marka farkındalığı üzerindeki etkisi: yiyecek ve içecek reklamları üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Bağıryanık, Ç. (2014). Markanın tüketicinin karar sürecine etkisi: ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin ailelerine yönelik çocuk giyimi sektörü üzerine bir uygulama. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. 1-217.
- Baiocco, R., D‟Alessıo, M. and Laghı, F. (2009). Discrepancies between parents and children‟s attitudes toward tv advertising. The Journal of Genetic Psychology. (2), 176-192.
- Bayraktaroğlu, G. (2004) Kolayda mallarda marka bağlılığını etkileyen faktörler: hazır kahve üzerine bir çalışma. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, 11 (2), 69- 84.
- Bryman, A. ve Cramer, D. (1997). Quantitative data analysis with spss for windows: A Guide For Social Scientists. Routledge.
- Buckıngham, D. ve Tingstad, V. (2010) Introduction. in: Buckingham, D, Tingstad, v (eds). Childhood and consumer culture. London: Palgrave Macmillan.
- Budak O. (2006). Televizyon reklâmlarının ilköğretim çağındaki çocukların satın alma davranışları üzerindeki etkisi, Ankara İlinde Bir Uygulama Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çerçi, F. (2009). Çocukların reklamı anlama ve algılama düzeyleri ile demografik değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik mersin ilinde bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi SBE İşletme Anabilim Dalı. Adana.
- Erdil, T. S. ve Uzun, Y. (2009). Marka olmak. Beta Basım Yayım Dağıtım.
- Ersoy-Quadır, S. ve Akaroğlu, G. (2009). Farklı sosyoekonomik düzeydeki çocukların televizyon izleme alışkanlıkları ve ailelerinin tutumları. Akdeniz İletişim, 117.
- Ersoy, A.,F. ve Sarıabdullahoğlu, A. (2008). Ailelerin çocukların tüketim davranışlarına etkisi. Uluslararası Çocuk Aile ve Okul Bağlamında Okul Öncesi Eğitim Kongresi. 30 Nisan-3 Mayıs, Trabzon.
- Ertunç, F. (2011). Çocuk dünyasında reklamın rolü: televizyon reklamlarında çocuklara yönelik düzenlemeler. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, T.C. Radyo Televizyon Üst Kurulu.
- Eru, O. (2007). Marka bağımlılığını etkileyen faktörler: adnan menderes üniversitesi öğrencileri üzerinde bir uygulama, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Karaca, Y., Pekyaman, A. ve Güney, H. (2007). Ebeveynlerin televizyon reklam içeriklerinin çocuklar üzerindeki etkilerini etik açıdan algılamalarına yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,9(2), 233–249.
- Kelly, B., Hattersley L., Kıng, L. and Flood V. (2008). Persuasive food marketing to children: use of cartoons and competions in australian commercial television advertisements. Health Promotion International, 23(4), 337- 344.
- Kırgız, A. (2007). The advergames: latest weapon of brands towards children. In 4th International Children and Communication Congress/Children Under Risk (22-24 October 2007). 143-152.
- Koçer, M., Koçer, L. L., & Yoldaş, M. A. (2016). Televizyon izleme alışkanlıkları ve nedenleri üzerine bir analiz: celalabat ve kayseri illeri örneği. Humanities Sciences, 11(2), 140-151.
- Lau, G. T. and Lee S. H. (1999). Consumers’ trust in a brand and the link to brand loyalty. Journal of Market Focused Management, 4, 341–370.
- Öztürk, M. C. ve Savaş, A. T. (2014). Sosyal amaca yönelik pazarlama reklamlarının markaya yönelik tutum ve satın alma niyetine etkisi: Anadolu Üniversitesi öğretim elemanlarına yönelik bir uygulama. Journal of Yasar University, 35(9), 6109-6128.
- Sönmez, S. (2006). 7-12 yaş arasındaki çocukların aile satın alma kararına etkisi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Tek, Ö.B. (1999). Pazarlama ilkeleri ve uygulamaları, Beta Basım Yayım. İstanbul.
- Tıngır, E. (2006). İşletmelerde sosyal sorumluluk faaliyetlerinin marka sadakatine etkileri üzerine bir araştırma, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
- Uyar, K. (2019). Gençlerin tüketici olarak sosyalleşmesinde sosyal medyanın etkisi. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 1544-1567.
- Ünlü, İ. (1987). Reklam kampanyası planlaması. Anadolu Üniversitesi. Açıkarşiv.
- Warren, R., Wıcks, R., H., Wıcks, J., L., Fosu, I. and Chung, D. (2008). Food and beverage advertising on u.s. television: a comparision of child targeted versus general audience commercials. Journal of Broadcasting & Electroniz Media. 52 (2), 231-246.
- Yaylacı Ö. (1999). Reklamda stratejik yönetim, Alfa Yayınevi, İstanbul
- Yıldız, O. (2006). Gençliğin markaya duyduğu güven marka sadakati ilişkisinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Yıldız, Ö. E. ve Deneçli, C. (2013). Sosyal sorumluluk kampanyalarının ikna sürecinde sosyal içerikli reklamların kullanımı: bir çözümleme örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 96-110.
| APA | Özkan E, LEBLEBICI KOÇER L (2021). TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. , 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| Chicago | Özkan Ebru,LEBLEBICI KOÇER LEYLA TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. (2021): 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| MLA | Özkan Ebru,LEBLEBICI KOÇER LEYLA TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. , 2021, ss.1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| AMA | Özkan E,LEBLEBICI KOÇER L TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. . 2021; 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| Vancouver | Özkan E,LEBLEBICI KOÇER L TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. . 2021; 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| IEEE | Özkan E,LEBLEBICI KOÇER L "TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI." , ss.1920 - 1935, 2021. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| ISNAD | Özkan, Ebru - LEBLEBICI KOÇER, LEYLA. "TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI". (2021), 1920-1935. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| APA | Özkan E, LEBLEBICI KOÇER L (2021). TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(4), 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| Chicago | Özkan Ebru,LEBLEBICI KOÇER LEYLA TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 11, no.4 (2021): 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| MLA | Özkan Ebru,LEBLEBICI KOÇER LEYLA TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.11, no.4, 2021, ss.1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| AMA | Özkan E,LEBLEBICI KOÇER L TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2021; 11(4): 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| Vancouver | Özkan E,LEBLEBICI KOÇER L TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2021; 11(4): 1920 - 1935. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| IEEE | Özkan E,LEBLEBICI KOÇER L "TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11, ss.1920 - 1935, 2021. 10.30783/nevsosbilen.1031116 |
| ISNAD | Özkan, Ebru - LEBLEBICI KOÇER, LEYLA. "TELEVİZYON REKLAMLARININ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE MARKA BAĞLILIĞI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN KARŞILAŞTIRMASI". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 11/4 (2021), 1920-1935. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1031116 |
