BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Yıl: 2016 Cilt: 15 Sayı: 2-Cilt 1 Sayfa Aralığı: 133 - 172 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-01-2023

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Öz:
Yayma hakkının en temel sınırlandırmalarından biri tükenme ilkesidir. Bu ilkenin bilgisayar programları açısından hangi ölçüde geçerli olduğu son dönemde AAD’nın Used Soft kararından sonra özellikle tartışılan bir konu olmuştur. Bu konunun şimdi en azından bir boyutu ile Yargıtay önüne gelmiş olması Türk hukuku açısından son derece önemlidir. Yargıtay kararına konu olan olayda bilgisayara yüklü şekilde satılan OEM sürümlü programların, bilgisayar ile birlikte verilen kurtarma CD’lerinin tekrar satımı söz konu- sudur. Ancak bu yapılırken, bilgisayara yapıştırılmış olan ve bilgisayardaki programın orijinal olduğunu gösteren orijinallik etiketi CD’ler üzerine yapıştırılmaktadır. Yargıtay burada tükenme ilkesinin geçerli olacağını kabul etmiştir. Bilgisayar programları açısından tükenme ilkesi üç ayrı düzlemde tartışılabilir: Orijinal programın taşıyıcısı ile birlikte birebir tekrar devri; programın taşıyıcıdan ayrı olarak tekrar devri ve internetten edinilen programın tekrar devri. Yargıtay önüne gelen olayın ilk düzlem çerçevesinde değerlendirilmesi mümkündür. Bu açıdan kararın olağan tükenme ilkesi çerçevesinde kaldığı söylenebilir. Bu yönüyle kararın yerinde olduğu değerlendirmesi yapılabilir. Ancak karara konu olayda farklı paketlere ilişkin unsurların birleştirilmesi söz konusu ise, yani hak sahibinin ilk yayma ile öngörmediği bir birleş- tirme söz konusu ise kanaatimce bu kadar net bir değerlendirme yapılamaz. Her halü- karda bu konuda kararda izlenen ispat yaklaşımı kanaatimce yerinde değildir. İspat yükü tükenme ilkesine dayanana yüklenmesi gerektiği gibi somut olayın özellikleri itibariyle önceki örneğin yok edildiğinin veya kullanılamaz hale getirildiğinin de ona yüklenmesi gerekirdi.
Anahtar Kelime: Yayma Hakkı Yayma Hakkının Tükenmesi İlkesi Bilgisayar Programı OEM Versiyonlu Programlar Yargıtay Avrupa Adalet Divanı UsedSoft Kararı İspat Yükü.

Der Urheberrechtliche Erschöpfungsgrundsatz Bezüglich der Computerprogramme und Gedanken über die Verisil/Microsoft Entscheidung (OEM-Entscheidung) des 11 Senats vom Kassationshof

Öz:
Eine von den wichtigsten Beschränkungen des urheberrechtlichen Verbreitungsrechts ist der Erschöpfungsgrundsatz. Seit der UsedSoft-Entschedung vom EuGH wird besonders viel diskutiert, inwieweit dieser Grundsatz für Computerprogramme gilt. Nun ist es von erheblicher Bedeutung, dass ein Fall in diesem Zusammenhang durch den türkischen Kassationshof entschieden wurde. In dem Fall geht es um Software, die als OEM-Version verbreitet worden sind. Die mit dem Computer (also auch mit dem Program auf dem Computer) verbreiteten Sicherungs-CD werden weiterverkauft, wobei die Sicherungs-CDs mit Echtheitszertifikaten ausgeliefert, die eigentlich auf den Computer aufgeklebt waren. Soweit es aus der Entscheidung zu entnehmen ist, werden die Einheit zwischen dem Echtheitszertifikat und Sicherungs-CD aufbewahrt. Der Kassationshof hat angenommen, dass der Erschöpfungsgrundsatz hier gilt. Hinsichtlich der Software kann das Problem auf drei Ebene diskuiert werden: Die weitere Entäußerung vom Computerprogram mit dem originären Datenträger: Die weitere Überlassung des Programs unabhängig vom seinen originären Datenträger; und schließlich die weitere Übertragung des vom Internet heruntergeladenen Programs. Der durch den Kassationshof entschiedene Fall kann nach meiner Ansicht im Rahmen der ersten Ebene erörtert werden. Insofern lässt sich der Fall im Rahmen des üblichen Erschöpfungsgrundsatzes bewerten. Demach ist der Entscheidung des Kassationshofes zuzustimmen. Liegt dagegen eine Zusammenstellung von den unterschiedlichen Paketen zugehörenden Einheiten zu einer Einheit vor, die der Rechtsinhaber bei der ersten Verbreitung so nicht vorgesehen hatte, ist die Anwendung des Erschöpfungsgrundsatzes unsicher. Auf jeden Fall ist die gerichtliche Bestimmung der Beweislast im konkreten Fall nach meiner Ansicht fehlerhaft. Die Beweislast sollte bei denen liegen, der sich auf den Erschöpfungsgrundsatz beruht. Ebebso sollte die Beweislast beim Kläger insofern liegen, so dass er die Vernichtung bzw. Unbraucherbarmachung der im Computer aufgeladenen Software zu beweisen hätte.
Anahtar Kelime: Das Verbreitungsrecht der Erschöpfungsgrundsatz Computerprogramm Türkischer Kassationshof Europäischer Gerichtshof UsedSoft- Entscheidung OEM-Version Beweislast.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksu, Mustafa, Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Hukukunda Korunması, İs- tanbul 2006.
  • Aksu, Mustafa, Avrupa Birliği Parlamentosu ve Konseyinin Bilgisayar Programlarının Hukuki Korunmasına Dair Yönergesi (2009/24/EG), Terazi Hukuk Dergisi, Sayı 37, Eylül 2009, s.139 vd.
  • Aksu, Mustafa, Bilgisayar Programlarının Patent Hukuku Kapsamında Korunmadığı Yönündeki Görüşün Değerlendirilmesi, in: Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, Cilt I, Ankara 2010, s.141 vd.
  • Aksu, Mustafa, Eser yaratıcısının Eseri Üzerindeki Manevi Hakları (Eser Yaratıcısı Kişilik Hakkı) ile Genel Kişilik Hakkı İlişkisi Üzerine Bir Deneme, in: Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, İstanbul 2010, Cilt I, s.121 vd.
  • Aksu, Mustafa, Bilgisayar Programlarının Eser Niteliği ile Bunların Temelinde Yatan Fikir ve İlkelerin Korunmaması Sorunu, in: Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, Cilt II, İstanbul 2010, s.1255 vd.
  • Aksu, Mustafa, Avrupa Adalet Divanının Bilgisayar Programlarının Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Çerçevesinde Korunmasına Dair 2 Mayıs 2012 Tarihli SAS Institute-World Programming Kararının Değerlendirilmesi, in: Prof. Dr. Vecdi Aral’a Armağan, İÜHFM 2014, Cilt LXXII, S. 1, s.807 vd.
  • Aksu, Mustafa, Avrupa Adalet Divanının 3 Temmuz 2012 Tarihli Usedsoft/ Oracle Kararının Değerlendirilmesi ve İnternetten İndirilen Bilgisayar Programları Açısın- dan Yayma Hakkının Tükenmesi Sorunu, Fikrî Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2013, An- kara 2015, s.15 vd.
  • Aksu, Mustafa, Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Yayma Hakkının Tükenmesi ve Avrupa Adalet Divanının 3 Temmuz 2012 Tarihli Usedsoft/Oracle Kararının Hu- kukumuza Bu Açıdan Etkisi Bağlamında Değerlendirilmesi, Ticaret ve Fikri Mül- kiyet Hukuk Dergisi (TFM) 2015, Sayı 1, s.1 vd.
  • Aksu, Mustafa, Bilgisayar Programlarında Yayma Hakkinin Tükenmesi Hususunda Güncel Gelişmeler ve Alman Federal Mahkemesinin Usedsoft III Kararı Üzerine Düşünceler, Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2014, Ankara 2016, s.13 vd.
  • Apel, Simon, Keine Anwendung der “UsedSoft”-Rechtsprechung des EuGH jenseits von Computerprogrammen – Eine Bestandsaufnahme zur Erschöpfung bei “gebraucheten” digitalen Gütern, ZUM 2015, 640.
  • Aslan, Adem, Türk ve AB Hukukunda Fikri Mülkiyet Haklarının Tükenmesi (Mukaye- seli), İstanbul 2004.
  • Ateş, Mustafa, Fikri Hukukta Eser, Ankara 2007.
  • Beşiroğlu, Akın, Düşünce Ürünleri Üzerinde Haklar, Fikir Hukuku, 3. Bası, İstanbul 2004.
  • Betten, Jürgen, Patentschutz von Computerprogrammen, Wege zum patentrechtlichen Schutz von Software, CR 1986, 311 vd.
  • Bozbel, Savaş, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, İstanbul 2012.
  • Böttcher, Horst, Die urheberrechtliche Erschöpfung und ihre Bedetung im digitalen Umfeld, Bern 2013.
  • Eroğlu, Sevilay, Rekabet Hukukunda Bilgisayar Programlarının Korunması, İstanbul 2000.
  • Fromm/Nordemann, Urheberrecht, 11., überarbeitet und ergänzte Auflage, Stuttgart 2014.
  • Genç Arıdemir, Arzu, Türk Hukukunda Eser Sahibinin Çoğaltma ve Yayma Hakkı, İstanbul 2003.
  • Gökyayla, K. Emre, Telif Hakkı ve Telif Hakkının Devri Sözleşmesi, 2. Baskı, Ankara 2001.
  • Götting, in: Ahlberg/Götting (Herausgeber), Beck’scher Online-Kommentar Urheberrecht, 11. Edition, Stand 01.01.2016, UrhG § 17.
  • Grüztmacher, Malte, «Gebrauchtsoftware» und Erschöpfungslehre: Zu den Rahmenbedingungen eines Second-Hand-Marktes für Software, ZUM 2006, 302 vd.
  • Grützmacher, Malte, in: Wandtke, Arthur-Axel/Bullinger, Winnfried, Urheberrecht, 3. Auflage, München 2009.
  • Haase, Heiko, Die Patentierbarkeit von Computersoftware. Eine Untersuchung unter juristischen und wirtschaftlichen Aspekten, Hamburg 2003.
  • Haines, Alexander/Scholz, Matthias, Anmerkung zum Urteil des LG München vom 19.01.2006, Az.: 7 O 23237/05, CR 2006, 161.
  • Hilty, Reto M., Urheberrecht, Bern 2011.
  • Jaeger, Till, Die Erschöpfung des Verbreitungsrechts bei OEM-Software, ZUM 2000, 1070, 1072.
  • Lettl, Tobias, Urheberrecht, München 2008.
  • Karahan, Sami/ Suluk, Cahit/ Saraç, Tahir/ Nal, Temel, Fikri Mülkiyet Hukuku, 4. baskı, Ankara 2015.
  • Kreutzer, Till, Weiterveräußerungsfähigkeit von digitalen Gütern, s.7, internet erişimi (30 Nisan 2016) için bkz. http://www.verbraucherportal-bw.de/site/pbs-bw- new/get/documents/MLR.Verbraucherportal/Dokumente/Dokumente%20pdfs/Verb raucherschutz/Urheberrecht/15_10_20%20Studie%20Weiterver%C3%A4u%C3%9 Ferungsf%C3%A4higkeit%20von%20digitalen%20G%C3%BCtern_Dr.%20Till% 20Kreutzer.pdf
  • Loewenheim, Ulrich/Lehmann, Michael, in: Handbuch des Urheberrechts, Verlag C.H. Beck München 2003.
  • Nack, Ralph: Die Patentierbare Erfindung unter den sich wandelnden Bedingungen von Wissenschaft und Technologie, Köln, Berlin, Bonn, München 2002.
  • Öztan, Fırat, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Ankara 2008.
  • Memiş, Tekin, Fikri Hukuk Bakımından Internet Ortamında Müzik Sunumu, Ankara, Seçkin, 2002.
  • Memiş, Tekin, Bulut Bilişimde Fikri Hak Sorunları, Fikri Mülkiyet Yıllığı 2013, Anka- ra 2015, s.313 vd.
  • Nal, Temel, Probleme des türkischen Urheberrechts aus der Sicht des deutschen und europäischen Rechts, München 2000
  • Perlzweig, Daniel, Die Patentwürdigkeit von Datenverarbeitungsprogrammen, Berlin 2003.
  • Rehbinder, Manfred, Urheberrecht, 15. Auflage, München 2008
  • Rey, Matthias, Der Gutglaubenserwerb im Immaterialgüterrecht, Bern 2009, s.57.
  • Schack, Haimo, Urheberrecht, 6. Auflage, Tübingen 2013
  • Schricker/Loewenheim, Urhehberrecht, 4. Aufl., München 2010.
  • Seemann, Matthias, Übertragbarkeit von Urheberpersönlichkeitsrechten, Bern 2008.
  • Semadeni, Thomas, Erschöpfungsgrundsatz im Urheberrecht, Diss. Zürich, Bern 2004 Sommer, Robert, Die Schutzfähigkeit von Computerprogrammen nach japanischem
  • Recht, GRUR Int. 1994, 383 vd.
  • Stieper, Malte, Anmerkung zu EuGH, Urteil vom 3. Juli 2012 –C-128/11-UsedSoft, ZUM 8/9/2012, 668 vd.
  • Stögmüller, Thomas, Anmerkung zum Urteil des LG München vom 03.08.2006, Az.: 6 U 1818/06, MMR 2006, 748.
  • Suluk, Cahit/Orhan, Ali, Uygulamalı Fikri Mülkiyet Hukuku, Genel Esaslar Fikir ve Sanat Eserleri, Cilt II, İstanbul 2005.
  • Tekinalp, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş Beşinci Bası, İstanbul 2012.
  • Wandtke/ Bullinger/Heerma, Praxiskommentar zum Urheberrecht, Herausgegeben von Artur-Axel Wandtke/Winfried Bullinger, 4. neu bearbeitete Auflage 2014 München.
  • Yavuz, Levent/ Alıca, Türkay/ Merdivan Fethi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yoru- mu, Cilt I, Ankara 2013
  • Yıldırım, Mustafa Fadıl, Bilgisayar Programlarında Akdi ve Teknik Kullanım Sınırla- maları ve Kullanıcının Hukuki Konumu, AÜEHFD 2003, Cilt VII, S. 1-2, s.563 vd.
  • Yıldırım, Mustafa Fadıl, Bilgisayar Programlarında İkinci El İşlemler, FMHY 2010, s.573 vd.
  • Yıldırım, Mustafa Fadıl, Bilgisayar Programlarında İkinci El İşlemler Konusunda Ke- sinleşmiş Bir Yargı Kararı Üzerine Düşünceler, FMY 2014, s.423 vd.
APA AKSU M (2016). BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. , 133 - 172.
Chicago AKSU Mustafa BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. (2016): 133 - 172.
MLA AKSU Mustafa BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. , 2016, ss.133 - 172.
AMA AKSU M BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. . 2016; 133 - 172.
Vancouver AKSU M BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. . 2016; 133 - 172.
IEEE AKSU M "BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER." , ss.133 - 172, 2016.
ISNAD AKSU, Mustafa. "BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER". (2016), 133-172.
APA AKSU M (2016). BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(2-Cilt 1), 133 - 172.
Chicago AKSU Mustafa BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, no.2-Cilt 1 (2016): 133 - 172.
MLA AKSU Mustafa BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.15, no.2-Cilt 1, 2016, ss.133 - 172.
AMA AKSU M BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016; 15(2-Cilt 1): 133 - 172.
Vancouver AKSU M BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016; 15(2-Cilt 1): 133 - 172.
IEEE AKSU M "BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER." İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, ss.133 - 172, 2016.
ISNAD AKSU, Mustafa. "BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇISINDAN FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİNİN VERİSİL VERSUS MİCROSOFT KARARI (OEM KARARI) ÜZERİNE DÜŞÜNCELER". İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15/2-Cilt 1 (2016), 133-172.