Yıl: 2022 Cilt: Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 60 - 77 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.51551/verimlilik.824462 İndeks Tarihi: 21-02-2023

İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI

Öz:
Amaç: Uzun ve sağlıklı yaşam, eğitime erişim ve insana yakışır bir yaşam standardı gibi üç temel unsurla ölçülen İnsani Gelişme Endeksi (İGE) ülke karşılaştırmalarında önemli bir rol oynamaktadır. İllerin insani gelişme bağlamında karşılaştırılması, iller arasındaki farka dikkat çekmek açısından ülkelerin karşılaştırılması kadar önemlidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'deki illeri İGE endeksine ve genişletilmiş göstergelere göre sıralamaktır. Yöntem: Çalışmada öncelikle iller orijinal İGE hesaplaması ile sıralanmıştır. Daha sonra İGE boyutları ve 14 alt gösterge kullanılarak illerin bir Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi olan VIKOR Yöntemi ile sıralamaları elde edilmiştir. Bulgular: İlk iki sıralamada Ankara İGE'ye göre en iyi il olurken, Van ve Ağrı son iki sırada yer almıştır. Genişletilmiş göstergelerle yapılan sıralamada ise Kocaeli ilk sırada yer alırken, Şanlıurfa ve Ağrı son iki sırada yer almaktadır. Sıralamalarda, batı bölgesindeki illerin doğu illerine göre daha yüksek gelişmişlik seviyelerine sahip olması dikkat çekicidir. Özgünlük: İllerin insani gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında İGE’ye alternatif olarak VIKOR Yönteminin kullanılması, orijinal İGE hesaplamasının yanı sıra genişletilmiş göstergeler kullanılarak VIKOR yönteminin ele alınması ve İGE hesaplamasında geliştirme önerisi özgünlüğünü oluşturmaktadır.
Anahtar Kelime: İnsani Gelişme Endeksi VIKOR Yöntemi İllerin Sıralanması

RANKING OF PROVINCES IN TURKEY ACCORDING TO HUMAN DEVELOPMENT INDEX AND VIKOR METHOD

Öz:
Purpose: The Human Development Index (HDI), which is measured by three basic elements such as long and healthy life, access to education and a decent standard of living, plays an important role in country comparisons. Comparing provinces in the context of human development is as important as comparing countries to draw attention to the difference between provinces. The aim of this study is to rank the provinces in Turkey according to the HDI index and the expanded indicators. Methodology: In the study, firstly, the provinces were ranked with the original HDI calculation. Then, using HDI dimensions and 14 sub-indicators, the provinces were ranked by VIKOR method, which is a Multi-Criteria Decision-Making Method. Findings: In the first two rankings, Ankara is the best province according to HDI, while Van and Ağrı are in the last two places. In the ranking made with the expanded indicators, Kocaeli ranked first, while Şanlıurfa and Ağrı ranked in the last two places. It is striking that the provinces in the western region have higher development levels compared to the eastern provinces in the rankings. Originality: The use of VIKOR method as an alternative to HDI in comparing the human development levels of the provinces, the handling of the VIKOR method using extended indicators as well as the original HDI calculation, and the development proposal in the HDI calculation constitute originality of this study.
Anahtar Kelime: Human Development Index (HDI) VIKOR Method Ranking of Provinces

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
APA AKYÜZ B, Ipekci Cetin E (2022). İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. , 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
Chicago AKYÜZ BUSE EDA,Ipekci Cetin Emre İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. (2022): 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
MLA AKYÜZ BUSE EDA,Ipekci Cetin Emre İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. , 2022, ss.60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
AMA AKYÜZ B,Ipekci Cetin E İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. . 2022; 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
Vancouver AKYÜZ B,Ipekci Cetin E İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. . 2022; 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
IEEE AKYÜZ B,Ipekci Cetin E "İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI." , ss.60 - 77, 2022. 10.51551/verimlilik.824462
ISNAD AKYÜZ, BUSE EDA - Ipekci Cetin, Emre. "İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI". (2022), 60-77. https://doi.org/10.51551/verimlilik.824462
APA AKYÜZ B, Ipekci Cetin E (2022). İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. Verimlilik Dergisi, (1), 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
Chicago AKYÜZ BUSE EDA,Ipekci Cetin Emre İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. Verimlilik Dergisi , no.1 (2022): 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
MLA AKYÜZ BUSE EDA,Ipekci Cetin Emre İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. Verimlilik Dergisi, vol., no.1, 2022, ss.60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
AMA AKYÜZ B,Ipekci Cetin E İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. Verimlilik Dergisi. 2022; (1): 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
Vancouver AKYÜZ B,Ipekci Cetin E İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI. Verimlilik Dergisi. 2022; (1): 60 - 77. 10.51551/verimlilik.824462
IEEE AKYÜZ B,Ipekci Cetin E "İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI." Verimlilik Dergisi, , ss.60 - 77, 2022. 10.51551/verimlilik.824462
ISNAD AKYÜZ, BUSE EDA - Ipekci Cetin, Emre. "İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE VIKOR YÖNTEMİNE GÖRE TÜRKİYE'DEKİ İLLERİN SIRALAMASI". Verimlilik Dergisi 1 (2022), 60-77. https://doi.org/10.51551/verimlilik.824462