Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi

Cemrek, Fatih

Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi

Fatih ÇEMREK (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, İstatistik Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi

3 1

Yıl: 2012 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 197 - 215 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi

Öz:

Bu çalışmada Türkiyedeki illerin gelir ve refah düzeyi değişken grupları arasında ilişki aranmaya çalışılmıştır. Gelir değişken grubunda kişi başına düşen gayrı safi milli hasıla ($), kişi başına toplam elektrik tüketimi (Kwh), toplam araç sayısı (binde), işgücüne katılma oranı (%), değişkenleri yer alırken; refah düzeyi değişken grubu ise kişi başı günlük atık su miktarı (litre/kişi-gün), toplam öğrenci/toplam öğretmen sayısı, halk kütüphanesini yararlanma sayısı (binde), buğday üretim verimi (kg/hektar), işsizlik oranı (%), hastane yatak sayısı (yüz binde) değişkenlerini içermektedir. Bu değişkenler için veriler Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) internet sayfasından elde edilmiştir. Kanonik Korelasyon Analizi uygulanarak, birinci değişken grubunda yer alan kişi başına GSMH değişkeninin $u_1$ kanonik değişkenine en büyük katkıda bulunduğu, halk kütüphanesinden yararlanma sayısı ve Buğday üretim verimi değişkenlerinin ise $v_1$ kanonik değişkenine en çok katkıda bulunan değişkenler olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Investigation of income and welfare levels of the cities in turkey by canonical correlation analysis

Öz:

In this study, the relationship between the group of variables related to income and of welfare of cities in Turkey have been researched. The income variable group related to income includes gross national product per capita ($), electricity consumption per capita (Kwh), total number of vehicles (per thousand), and labour force participation rate (%). The welfare variable group consists of amount of waste water per person per day (liters / person-days), total number of students / teachers, number of visitors to public library (per thousand), wheat production yield (kg / ha), unemployment rate (%), hospital beds (one hundred thousand). The data for these variables were obtained from the website of Turkey Statistics Institute (TUIK). By applying Canonical Correlation Analysis, it has been determined that while GDP per capita in the income variable group (X2) u1 is the variable which contributes the most to canonical variable (correlation value 0.9997),Public library use in the second variable group (Y3) and wheat pro- duction efficiency (Y4) plays an important role in the formation of the canonical variable v1 (correlation value 0.9999).

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Albayrak, A.S., Ş. Kalaycı ve A. Karataş (2004), Türkiyede Coğrafi Bölgelere Göre İllerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin Temel Bileşenler Analizi ile Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 101-130.
Baday Yıldız, Ezgi, U. Sivri ve M. Berber, (2010),Türkiyede İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (2010).
Bektaş Çetin, N.Tayyar, (2009), Kanonik Korelasyon Analizi ile İş Tatmini ve Bilgi Yönetimi Uygulamaları Arasındaki İlişkinin Ortaya Çıkarılması, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 46 (538), 39-52.
Başaran, E., (1998), Kanonik Korelasyon Analizi ve Bir Uygulama, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
Çankaya S., (2005), Kanonik Korelasyon Analizi ve Hayvancılıkta Kullanımı, Çukurova üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni AnabilimDalı, Doktora Tezi, Adana.
Demir, S., (2006), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye Açısından Değerlendirme, DPT, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara.
Dinçer, B., M. Özaslan ve T. Kavasoğlu (2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Devlet Planlama Teşkilatı, Bölgesel Gelişme Ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara.
Dinçer B., ve M. Özaslan, (2004), İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması , Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2000),Sekizinci 5 yıllık Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
Ersungur, S. M., A.Kızıltan ve Ö. Polat, (2007), Türkiyede Bölgelerin Sosyo- Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması: Temel Bileşenler Analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 55-66.
Günsoy, G., (2005), İnsani Gelişme Kavramı Ve Sağlıklı Yaşam Hakkı, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 35-52.
Gürses, D.(2009), İnsani Gelişme Ve Türkiye, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 339-350.
Hair, J.F., R.E. Anderson, R.L. Tatham, and W.C Block, (1995),Multivariate Data Analysis with Readings, McMillan Book Company, London, 1995.
Johnson, R.A. and D.W. Wichern, (1992),Multivariate Data Analysis, Pren tice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
Karakaya, İ., (2011), Öğretmenlik Programlarındaki Öğrencilerin ÖSS Puanları ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2 (1), 155-163.
Kaya, L., (2008), Birden Fazla Değişken İçeren Setler Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi İle Belirlenmesi Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi 2008.
Keskin, S. ve A.N. Özsoy, (2004), Kanonik Korelasyon Analizi ve Bir Uygulaması, Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1), 67-71.
Koşkan Ö. E.G. Önder ve N. Şen, (2011), Değişken Setleri Arası İlişkinin Tahmini İçin Kanonik Korelasyon Analizinin Kullanımı, Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 117-123.
Lorcu, F. ve B.A. Bolat, (2009), Yaşlara Göre Ölüm Oranları ile Sosyo-ekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi İle İncelenmesi, İstanbul Üniversite İşletme Fakültesi Dergisi, 38 (2), 1 24-133.
Morrison, Donald F, (1976), Multivariate Statistical Methods, Mc Graw-Will Book Company, New York.
Oktay E. Ve H. Çınar, (2002), Avrupa Birliği Ülkelerinin Bazı Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi Yardımıyla Belirlenmesi, EKEV Akademi Dergisi, 6(12),11-31.
Oktay E. ve H. Özer, (2003), Genişlemenin Bazı Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişkiye Etkisi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:2, 101-122.
Oktay, E. Ve S. Kaynak, (2007), Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinin Bilgi Ekonomisi Girdi ve Çıktı Değişkenleri Arasındaki Kanonik İlişkinin Araştırılması Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 419-440.
Özçomak, M.S. ve A. Demirci, (2010), Afrika Birliği Ülkelerinin Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi ile İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1),261-274.
Özdamar, K., (1999), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi Çok Değişkenli Analizler Cilt 2, 2.Basım Kaan Kitapevi, Eskişehir.
Özdemir, A.İ., ve A. Altıparmak (2005), Sosyo-Ekonomik Göstergeler Açısından İllerin Gelişmişlik Düzeyinin Karşılaştırmalı Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 24, 97-110.
Tabachnick, B., (1996), Using multivariate statistics, Harper Collins College Publishers, New York.
Tatlıdil, H., (1996),Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler, Cem Web Ofset, Ankara.
Ünal, Ç., (2008), İnsani Gelismislik Endeksine Göre Türkiyenin Bölgesel Farklılıkları, Coğrafi Bilimler Dergisi, 6(2), 89-113.
Ünlükaplan, Y., (2008), Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerin Peyzaj Ekolojisi Araştırmalarında Kullanımı Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi.
Ünlükaplan İ., (2009), Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde İktisadi Kalkınma, Rekabetçilik ve İnovasyon İlişkilerinin Kanonik Korelasyon Analizi ile Belirlenmesi, Maliye Dergisi, 157, 235-250.
Üstünışık, N.Z (2007), Türkiyedeki İller ve Bölgeler Bazında Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ve Uygulaması, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Yaprak, B.,(2007), İlköğretim Öğrencilerinin Algıladıkları Anne-Baba Tutumunun Diskriminant Analiziyle Belirlenmesi ve Benlik Saygısı ile Olan İlişkinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Uygulama Yüksek Lisans Tezi.
Yaşin, B., (2007), Tüketicilerin Alışveriş Stilleri İle Tüketim Değerleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Pazarlama Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İs tanbul..
Yıldırım H., A.S.,Albayrak, M. Gümüş ve T.C. Akalın, (2011), Yüzme Hakemlerinde Örgütsel Bağlılık İle İş Tatmini Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi İle İncelenmesi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13), 163-186.
Zade E. A., S.Hossein, B. Abdollahi ve G. Rohollah, (2011), Canonical Correlation Analysis between Enabler and Results in EFQM Model; a Case Study in TAVANIR Company in Iran, European Journal of Social Sciences ,21(3), 483-492.

APA	Cemrek F (2012). Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. , 197 - 215.
Chicago	Cemrek Fatih Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. (2012): 197 - 215.
MLA	Cemrek Fatih Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. , 2012, ss.197 - 215.
AMA	Cemrek F Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. . 2012; 197 - 215.
Vancouver	Cemrek F Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. . 2012; 197 - 215.
IEEE	Cemrek F "Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi." , ss.197 - 215, 2012.
ISNAD	Cemrek, Fatih. "Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi". (2012), 197-215.

APA	Cemrek F (2012). Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2), 197 - 215.
Chicago	Cemrek Fatih Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7, no.2 (2012): 197 - 215.
MLA	Cemrek Fatih Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.7, no.2, 2012, ss.197 - 215.
AMA	Cemrek F Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2012; 7(2): 197 - 215.
Vancouver	Cemrek F Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2012; 7(2): 197 - 215.
IEEE	Cemrek F "Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi." Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7, ss.197 - 215, 2012.
ISNAD	Cemrek, Fatih. "Türkiye'deki illerin gelir ve refah düzeyi değişkenleri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7/2 (2012), 197-215.