TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ
Yıl: 2022 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1522 - 1543 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30798/makuiibf.910021 İndeks Tarihi: 28-03-2023
TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ
Öz: Türkiye, termal kaynaklar bakımından zengin bir konuma sahiptir. Ülkemizin birçok bölgesinde yer alan bu kaynaklardan hem turizm hem de sağlık alanında faydalanılmaktadır. Kaplıcaların çok sayıda olması nedeniyle kaplıcalardan faydalanmak isteyen bireyler karar verme noktasında zorluk yaşayabilmektedir. Bu sebeple, karar verme aşamasında çeşitli kriterler üzerinden tercih sıralaması önerisinin sunulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışma kapsamında, Erzurum ilinde bulunan kaplıcalar için ücret, havalimanına uzaklık, şehir merkezine uzaklık ve termal tesisin su sıcaklığı kriterleri çerçevesinde bir değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Şehirde bulunan altı kaplıca, ilgili kriterler üzerinden TOPSIS, MOORA-Oran ve MOORA- Referans Noktası yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Alternatiflerin değerlendirildiği Borda yöntemi sonuçlarında Pasinler kaplıcası ilk sırada yer almıştır. Bu sonuçlar, ilgili kaplıcanın kriterleri karşılayan en uygun kaplıca seçeneği olabileceği sonucuna götürmektedir.
Anahtar Kelime: THERMAL SPRING SELECTION WITH TOPSIS AND MOORA METHODS: CASE OF ERZURUM PROVINCE
Öz: Turkey's geographical position can be deemed as quite rich in terms of thermal resources. These resources, which are located in several regions of our world, have been utilized in the tourism and health sectors. Due to the vast number of thermal springs, it can be difficult for individuals wishing to benefit from these facilities to make a decision. For this purpose, it was essential to submit a proposal for a preference ranking procedure based on multiple criteria during the decision-making process. This study aimed to determine the thermal springs in the province of Erzurum as per the requirements, including the price, the distance to the airport, the distance to the city center, and the thermal baths' temperature. Six thermal springs in the city were analyzed using TOPSIS, MOORA (Multi-Objective Optimization Method by Ratio Analysis), and Reference Point Approach of MOORA methods based on the relevant criteria. When we examined the TOPSIS and MOORA-Reference Point approach results, in which all alternatives are discussed, Pasinler thermal spring was ranked first. Simultaneously, in the MOORA-Ratio analysis method, Ilıca thermal spring has taken first place. These results lead us to conclude that relevant thermal springs can be the most suitable thermal spring options that meet the criteria.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbulut, G. (2010). Türkiye’de kaplıca turizmi ve sorunları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 35-54.
- Ayaz, N. ve Dağ, H. (2017). Termal turizmde yerli turistlerin seyahat motifleri ve hizmet beklentileri. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 36-43.
- Barbier, E. (2002). Geothermal energy technology and current status: An overview. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 6, 3-65.
- Bircan, H., Eleroğlu, H. ve Arslan, R. (2018). Yozgat ilinde kurulabilecek kompost tesislerinin MOORA yöntemiyle optimallik sıralaması. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 83-90.
- Boyraz, M. (2019). Jeotermal Kaynak Kullanımı: Türkiye’deki termal oteller üzerine bir araştırma. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(3), 372-385.
- Brandão, F., Liberato, D., Teixeira, A. S. ve Liberato, P. (2021). Motives for thermal tourism: An application to North and Central Portugal. Sustainability, 13(22).
- Brauers, W. ve Zavadskas, E. K. (2006). The MOORA method and its application to privatization in a transition economy. Control and cybernetics, 35, 445-469.
- Brauers, W. ve Zavadskas, E. K. (2012). Robustness of MULTIMOORA: A method for multi- objective optimization. Informatica, 23(1), 1-25.
- Chrobak, A., Ugolini, F., Pearlmutter, D. ve Raschi, A. (2020). Thermal tourism and geoheritage: Examining visitor motivations and perceptions. Resources, 9(5), 58.
- Dereli, N. ve Temizkan, R. (2019). Bolu’nun termal turizm potansiyeli ve termal turist profili. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 321-347.
- Dryglas, D. ve Hadzik, A. (2016). The development of the thermal tourism market in Poland. Geotourism / Geoturystyka(46-47), 27-42.
- Dumanoğlu, S. ve Ergül, N. (2010). İMKB’de İşlem gören teknoloji şirketlerinin mali performans ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111.
- Emir, O. ve Durmaz, G. (2009). Afyonkarahisar'ın Termal turizm imajı üzerine bir değerlendirme. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 25-32.
- Ersöz, F. ve Atav, A. (2011). Çok kriterli karar verme problemlerinde MOORA yöntemi. KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü Harekat Araştırması, 1-10.
- Genç, M. (2019). Rüzgar Enerji Santrallerinin Yerleşim Yeri Tespitinde MOORA Yönteminin Kullanılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Amasya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
- İlban, M. O., Bezirgan, M. ve Çolakoğlu, F. (2016). Termal Otellerde algılanan hizmet kalitesi, memnuniyet ve davranışsal niyetler arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Edremit örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(2), 181-194.
- Kadıoğlu, H. H. (2015). Pasinler'de kaplıca olgusu etrafında oluşan inanış ve uygulamalar. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(54), 121-133.
- Kılıcı, L., Özdağoğlu, A. ve Güler, M. E. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile termal turizmde hizmet kalitesi boyutlarının ve otel alternatiflerinin önceliklendirilmesi. Journal of Yaşar University, 15(57), 143-159.
- Kurt Tekez, E. ve Bark, N. (2016). Mobilya sektöründe bulanık TOPSIS yöntemi ile tedarikçi seçimi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(1), 55-63.
- Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı: Erzurum Termal Turizm Potansiyeli. (2010). Erişim adresi https://www.kudaka.gov.tr/assets/upload/dosyalar/7a892- erzurum_termal_turizm_potansiyeli.pdf
- Külekçi, Ö. C. (2009). Yenilenebilir Enerji kaynakları arasında jeotermal enerjinin yeri ve Türkiye açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2), 83-91.
- Mahmoodzadeh, S., Shahrabi, J., Pariazar, M. ve Zaeri, M. S. (2007). Project selection by using fuzzy AHP and TOPSIS technique. World Academy of Science, Engineering and Technology, 30, 333-338.
- Nikoli, G. ve Lazakidou, Α. (2019). Α review of thermal tourism in Europe and Greece. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 67(3), 318-322.
- Nuray, R. ve Can, F. (2006). Automatic ranking of information retrieval systems using data fusion. Information Processing and Management, 42(3), 595-614.
- Ömürbek, N. ve Urmak Akçakaya, E. D. (2018). FORBES 2OOO listesinde yer alan havacılık sektöründeki şirketlerin ENTROPİ, MAUT, COPRAS ve SAW yöntemleri ile analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 257- 278.
- Özbek, A. (2015). Akademik birim yöneticilerinin MOORA yöntemiyle seçilmesi: Kırıkkale üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(38), 1- 18.
- Özkan Önem, E. ve Sağlık, E. (2020). Termal tesislerdeki yiyecek içecek hizmet kalitesinin müşteri memnuniyetine etkisi: Sivas ili örneği. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, (5), 77-97.
- Parlaktuna, İ. ve Dinçer, E. (2019). Termal turizmin bölgesel kalkınmaya etkisi: Eskişehir uygulaması. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(2), 259-273.
- Sürücü, Ç., Yavuz, H. ve Öztel, A. (2020). Bulanık TOPSIS yöntemi ile termal otel seçimi: Afyonkarahisar örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 22-38.
- Şengül, H. ve Bulut, A. (2019). Sağlık turizmi çerçevesinde Türkiye'de termal turizm; Bir SWOT analizi çalışması. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(1), 55-70.
- Tuna, H. (2019). Bolu ilinin termal turizm açısından potansiyelinin değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(1), 117-130.
- Türkiye Jeotermal Derneği. (2019). Türkiye Jeotermal Derneği. Erişim 25 Aralık 2020, https://www.jeotermaldernegi.org.tr/sayfalar-Entegre-degerlendirmeler/
- Yıldırım, B. F. ve Önay, O. (2013). Bulut teknolojisi firmalarının bulanık AHP-MOORA yöntemi kullanılarak sıralanması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24(75), 59-81.
- Yılmaz, H. ve Kelkit, A. (1997). Termal turizm ve Pasinler örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1).
- Yue, Z. (2011). A method for group decision-making based on determining weightsof decision makers using TOPSIS. Applied Mathematical Modelling, 35(4), 1926-1936.
- Yükçü, S. ve Kaplanoğlu, E. (2015). Çok Kriterli karar verme yöntemleriyle gözaltı pazarı şirketlerinin finansal performanslarının belirlenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(3), 587-616.
APA | GÜZEL D, AKTAŞ M (2022). TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. , 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
Chicago | GÜZEL DILSAD,AKTAŞ Murat Can TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. (2022): 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
MLA | GÜZEL DILSAD,AKTAŞ Murat Can TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. , 2022, ss.1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
AMA | GÜZEL D,AKTAŞ M TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. . 2022; 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
Vancouver | GÜZEL D,AKTAŞ M TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. . 2022; 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
IEEE | GÜZEL D,AKTAŞ M "TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ." , ss.1522 - 1543, 2022. 10.30798/makuiibf.910021 |
ISNAD | GÜZEL, DILSAD - AKTAŞ, Murat Can. "TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ". (2022), 1522-1543. https://doi.org/10.30798/makuiibf.910021 |
APA | GÜZEL D, AKTAŞ M (2022). TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
Chicago | GÜZEL DILSAD,AKTAŞ Murat Can TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9, no.3 (2022): 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
MLA | GÜZEL DILSAD,AKTAŞ Murat Can TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.9, no.3, 2022, ss.1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
AMA | GÜZEL D,AKTAŞ M TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2022; 9(3): 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
Vancouver | GÜZEL D,AKTAŞ M TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2022; 9(3): 1522 - 1543. 10.30798/makuiibf.910021 |
IEEE | GÜZEL D,AKTAŞ M "TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9, ss.1522 - 1543, 2022. 10.30798/makuiibf.910021 |
ISNAD | GÜZEL, DILSAD - AKTAŞ, Murat Can. "TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİ İLE KAPLICA SEÇİMİ: ERZURUM İLİ ÖRNEĞİ". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9/3 (2022), 1522-1543. https://doi.org/10.30798/makuiibf.910021 |