Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki

SAHIN, MUSTAFA; Yazıcı, Hikmet

Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki

Hikmet YAZICI, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Trabzon, Türkiye)

Mustafa ŞAHİN (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Trabzon, Türkiye)

Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi

30 0

Yıl: 2005 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 455 - 466 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki

Öz:

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin sigara içme statüleri ile sigara içme tutumları arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Sigara içme sıklığı ve süresi sigara içme statüsünü, sigara içmeye yapılan yüklemeler ise tutumları kapsamaktadır. Çalışma grubu 470 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır (kız = 153, % 32.6, erkek = 317, % 67.4). Araştırmadan elde edilen bulgular; sigara içme süresi ve miktarı ile sigara içme tutumları arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymuştur. Sigara içme miktarının bağımlı değişken olarak kabul edildiği regresyon analizi modelinde, cinsiyetin, sigara içme süresi ve miktarının, sigarayı daha önce bırakma durumunun ve öz-yeterlik inançlarının anlamlı yordayıcılar olduğu gözlenmiştir. Cinsiyet değişkeni dikkate alınarak yapılan t testi analizinde de kızların ve erkeklerin sigara içme tutumları arasında anlamlı bazı farklılıklara rastlanmıştır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Shadel, W. G., Niaura, R., & Abrams, D. B. (2001). How do adolescents process smoking and antismoking advertisements? a social cognitive analysis with ımplications for understanding smoking ınitiation, Review of General Psychology, 5, , 429-444.
2. Copeland, L.A., Shope, J.T., & Waller, P.F. (1996). Factors in adolescent drinking/driving: binge drinking, cigarette smoking, and gender. Journal of School Health, 66, 254-260.
3. Doğan, O. (2001). Sivas ilinde lise öğrencilerinde madde kullanımı yaygınlığı, Bağımlılık Dergisi, 2, 53-56.
4. Karlıkaya, C. (2002) Edirne’de lise öğrencilerinde sigara içme prevalansı kaçakçılık, reklamlar ve ergenlerin sigaraya ulaşması. Toraks Dergisi, 3, 7-12.
5. Göksel, T., Cirit, M., & Bayındır, Ü. (2001). İzmir ili lise öğrencilerinin sigara alışkanlığını etkileyen faktörler. Toraks Dergisi, 2, 49-53.
6. Basen-Engquist, K., Edmundson, E. W., & Parcel, G. S. (1996). Structure of health risk behavior among high school students. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 64(4), 764-775.
7. Kaya, N., & Çilli, A. S. (2002). Üniversite öğrencilerinde nikotin alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı, Bağımlılık Dergisi, 3,91-97.
8. Akvardar, Y., Aslan, B., Ekici, B., Öğün, E., Şimşek, T. (2001). Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem II öğrencilerinde sigara, alkol madde kullanımı, Bağımlılık Dergisi, 2, 49-52.
9. Beck, A. T., Wright, F. D., Newman, C. F., & Liese, B. S. (1993). Cognitive therapy of substance abuse. New York.
10. Maisto, S. A., Carey, K. B., & Bradizza, C. M. (1999). Social learning theory. In K.E. Leonard & H. T. Blane (Eds). Psychological theories of drinking and alcoholism (2nd end., pp 106-163). New York: Guilford.
11. Chassin, L., Presson, C. C., Sherman, S. J., & Mulvenon, S. (1994). Family history of smoking and young adult smoking behavior. Psychology of Addictive Behaviors, 8(2), 102-110.
12. Chassin, L., Presson, C. C., Rose, J. S., & Sherman, S. J. (1998). Maternal socialization of adolescent smoking: Intergenerational transmission of smoking-related beliefs. Psychology of Addictive Behaviors, 12(3), 206-216.
13. Hine, D. W., Summers, C., Tilleczek, K., & Lewko, J. (1997). Expectancies and mental models as determinants of adolescents’ smoking decisions. Journal of Social Issues, 53(1), 35-52.
14. Gillmore, M. R., Wells, E. A., Simpson, E. E., Morrison, D. M., Hoppe, M. J., Wilsdon, A. A., & Murowchick, E. (2002). Children’s beliefs about smoking, Nicotine & Tabocco Research, 4(2), 177-183.
15. Dalton, M. A., Sargent, J. D., Beach, M. L. Bernhardt, A. M., & Stevens, M. (1999). Preventive Medicine: An International Journal Devoted to Practice & Theory, 29, 460-465.
16. Freeman, M. A., Hannessy, E. V., & Marzullo, D. M. (2001). Defensive evaluation of smoking messages among college-age smokers: The role of possible selves. Health Psychology, 20, 424-433.
17. Lichtenstein, E., & Glasgow, R. E. (1992). Smoking cessation: What have we learned over the past decade. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 60, 518-527.
18. Calnan, M. (1989). Control over health and patterns of health related behavior. Social Science and Medicine, 29, 131-136.
19. Najem, G. R., Batuman, F., Smith, A. M., & Feuerman, M. (1997). Patterns of smoking among inner-city teenegers: smoking has a pediatric age of onset. Journal of Adolescent Health, 20, 226-231.
20. Yazıcı, H. (2002). Bilişsel-davranışçı sigara içmeyi bırakma programının depresyonlu, sosyal anksiyeteli ve normal içicilerden oluşan gruplardaki etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon: KTÜ.
21. Graham, J. W., Marks, G., & Hansen, W. B. (1991). Social influence processes affecting adolescent substance use. Journal of Applied Psychology, 76(2), 291-298.
22. Hall, S. M., Munoz, R. F., & Reus, V. I. (1994). Cognitive-behavioral intervention increases abstinence rates for depressive-history smokers. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62, 141-146.
23. Jenks, R. J. (1992). Attitudes perceptions and risk-taking behavior of smokers, ex-smokers and non smokers. The Journal of Social Psychology, 132, 569-575.
24. Özbay, Y., & Yazıcı, H. (1996). Sigara bırakma çabaları, içme sıklığı, kontrol etkinliğinin sigara içme davranışı üzerindeki etkisi. 3. Eğitim Bilimleri Kongresi, Bursa: U. Ü.
25. Özbay, Y.,Yazıcı, H., & Şahin, B. (1998). Sigara içme davranışları depresif eğilimler ve stresle başa çıkma. X. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
26. Frone, M. R., Cooper, M. L., & Russell, M. (1994). Stressful life events, gender, and substance use: An application of tobit regression. Psychology of Addictive Behaviors, 8, 59-69.
27. Todd, M., Chassin, L., Presson, C. C., & Sherman, S. J. (1996). Role stress, role socialization, and cigarette smoking: Examining multiple roles and moderating variables. Psychology of Addictive Behaviors, 10, 211-221.
28. Wetter, D.W., Smith, S. S., Kenford, S. L., Jorenby, D. E., Fiore, M. C., Hurt, R. D., Offord, K.P., & Baker, T.B. (1994). Smoking outcome expectancies: Factor structure, predictive validity, and discriminant validity. Journal of Abnormal Psychology, 113, 801-811.
29. Acierno, R. A., Kilpatrick, D. G., Resnick, H. S. & Saunders, B. E., & Best, C. L. (1996). Violent assault, posttraumatic disorder, and depression. Risk fakctors for cigarette use among adult women. Behavioral Modification, 20, 363-384.
30. Özbay, Y. (1996). Pasif bir başaçıkma tarzı olarak sigara içme davranışı. 3. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Adana: Ç. Ü.
31. Parott, A. C. (1994). Individual diferences in stress and arousal during cigarette smoking. Psychopharmacology, 3, 389-396.
32. Parott, A. C. (1995). Smokking cessation leads to reduced stress, but why? International Journal of Addictions, 11, 1509-1516.
33. Parrott, A. C. (1999). Does cigarette smoking cause stress? American Psychologist, 54, 817-820 .
34. Parrott, A. C. (2000). Cigarette smoking does cause distress. American Psychologist, 55, 1159-1160 .
35. Nauguin, M. R., & Gilbert G. G. (1996). College students’ smoking behavior, perceived stress, and coping styles. Journal of Drug and Education, 26, 367-376.
36. Steptoe, A., & Wordle, J. (1996). Stress, social support and health-related behavior; a study of smoking alcohol consumption andphyisical exercise. Journal of Psychosomatic Research., 4, 171-180.
37. Prochaska, J. O., Velicer, W. F., DiClemente, C.C., & Fava, J. (1988). Measuring process of change: Applications to the cessation of smoking. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56, 520-528.
38. Yazıcı, H., & Özbay, Y. (2004). Üniversite öğrencilerinin sigara içme davranışlarıyla öz-yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 91-107.
39. Korkut, F. (1994). Üniversite öğrencilerinin sigara içme davranışları üzerinde bir araştırma. II. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilimsel Çalışmaları, Ankara.
40. Lloyd-Richardson, E., Papandonatos, G., Kazura, A., Stanton, C., & Niaura, R. (2002). Differentiating stages of smoking intensity among adolescents: Stage-spesific psychological and social influences. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 10, 998-1009.
41. Özbay, Y., Yazıcı, H., & Şahin, B. (1997). Sigara içme tutum ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. lV. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ankara: A. Ü.
42. Kassel, J. D. (2000). Are adolescent smokers addicted to nicotine? The suitability of the nicotine dependence construct as applied to adolecents. Journal of Child and Adolescent Substance Abuse, 9, 27-49.
43. Kassel, J. D. (2000). Smoking and stress: Correlation, causation, and context. American Psychologist, 55, 1155-1156.
44. Sussman, S., Dent, C. W., McAdams, L. A., Stacy, A. W., & et al. (1994). Group self-identification and adolescent cigarette smoking: A 1-year prospective study. Journal of Abnormal Psychology, 103, 576-580.
45. Steptoe, A., & Wordle, J. (1996). Stress, social support and health-related behavior; A study of smoking alcohol consumption and phyisical exercise. Journal of Psychosomatic Research, 4, 171-180.
46. McNeill, A. D., West, R. J., Jarvis, M. J., Jackson, P., & Bryant, A. (1986). Cigarette withdrawal symptoms in adolescent smokers. Psychopharmacology, 90, 533-536.
47. Shiffman, S., Balabanis, M. H., Paty, J. A., Engberg, J., Gwaltney, C. J., Liu, K. S., Gnys, M., Hiccox, M., & Paton, S. M. (2000). Dynamic effects on self efficacy on smoking lapse and relapse. Health Psychology, 19, 315-323

APA	Yazıcı H, SAHIN M (2005). Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. , 455 - 466.
Chicago	Yazıcı Hikmet,SAHIN MUSTAFA Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. (2005): 455 - 466.
MLA	Yazıcı Hikmet,SAHIN MUSTAFA Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. , 2005, ss.455 - 466.
AMA	Yazıcı H,SAHIN M Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. . 2005; 455 - 466.
Vancouver	Yazıcı H,SAHIN M Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. . 2005; 455 - 466.
IEEE	Yazıcı H,SAHIN M "Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki." , ss.455 - 466, 2005.
ISNAD	Yazıcı, Hikmet - SAHIN, MUSTAFA. "Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki". (2005), 455-466.

APA	Yazıcı H, SAHIN M (2005). Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 455 - 466.
Chicago	Yazıcı Hikmet,SAHIN MUSTAFA Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 13, no.2 (2005): 455 - 466.
MLA	Yazıcı Hikmet,SAHIN MUSTAFA Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, vol.13, no.2, 2005, ss.455 - 466.
AMA	Yazıcı H,SAHIN M Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2005; 13(2): 455 - 466.
Vancouver	Yazıcı H,SAHIN M Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2005; 13(2): 455 - 466.
IEEE	Yazıcı H,SAHIN M "Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki." Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, ss.455 - 466, 2005.
ISNAD	Yazıcı, Hikmet - SAHIN, MUSTAFA. "Üniversite öğrencilerinin sigara içme tutumları ile sigara içme statüleri arasındaki ilişki". Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 13/2 (2005), 455-466.