Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği

Yelkenci, Işıl

Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği

Işıl YELKENCİ (Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk Anabilim Dalı,İstanbul,Türkiye)

Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

12 0

Yıl: 2022 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 667 - 699 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2023

Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği

Öz:

Kıta Avrupası hukuk çevresinde, sözleşmeyi ihlal eden veya haksız fiilde bulunan kişinin sorumlu tutulacağı tazminatın karşı tarafa vermiş olduğu zararı aşmaması esastır. Cezalandırıcı tazminatın ne sözleşme hukukunda ne haksız fiil hukukunda yeri bulunmaktadır. Anglo-Amerikan hukuk çevresinde ise bazı haksız fiiller karşısında cezalandırıcı tazminata hükmedilmesi istisnaen mümkün olsa dahi, cezalandırıcı tazminatın sözleşme hukukundan genel olarak dışlandığı söylenebilir. Sözleşmeyi ihlal eden borçlu karşısında alacaklı, ancak zararını telafi edecek kadar tazminat talep edebilecektir; zararı aşacak mahiyette bir cezalandırıcı tazminat talep etmesi mümkün değildir. Bu itibarla Kanada hukuku, hem Kıta Avrupası hukuk çevresinden hem de mensubu olduğu Anglo-Amerikan hukuk çevresinden ayrışan ilginç bir örnek teşkil etmektedir. Zira Kanada Yüksek Mahkemesinin 1989 tarihli Vorvis v. Insurance Corp. of British Columbia ve 2002 tarihli Whiten v. Pilot Insurance Co. kararları vasıtasıyla, cezalandırıcı tazminat kavramının uygulama alanı sözleşme hukukunu da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Çalışmamız Kanada hukukundaki bu gelişimi ve mevcut uygulamayı, cezalandırıcı tazminat miktarının belirlenmesine ilişkin esaslara özel bir ağırlık vermek suretiyle incelemektedir.

Anahtar Kelime:

Punitive Damages as a Legal Remedy for Breach of Contract: The Case of Canadian Law

Öz:

The civil law jurisdictions hold the defendant having breached a contract or inflicted a tort liable only to the extent of the loss suffered by the other party. Punitive damages are recognized as a legal remedy in neither tort nor contract law. Under the common law jurisdictions, on the other hand, punitive damages are exceptionally allowed for torts; yet, they are still generally excluded from the contract law. While the contract is breached, the obligee shall claim the compensation of the loss suffered; any claims of punitive damages for an amount exceeding the loss are not allowed. In that regard, Canadian law is distinguished from other common law jurisdictions and sets an interesting example worth to examine. Following a process marked by two cases of Canadian Supreme Court, namely Vorvis v. Insurance Corp. of British Columbia dated 1989 and Whiten v. Pilot Insurance Co. dated 2002, it became possible to claim punitive damages for breaches of contract. This article examines the shift Canadian law went through regarding punitive damages with a special emphasis on how to determine the quantum of punitive damages.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

ABRAHAM, Kenneth S. / JEFFRIES, Jr., John C.: “Punitive Damages and the Rule of Law: The Role of Defendant’s Wealth”, The Journal of Legal Studies, Cilt: 18, Sayı: 2, 1989, s. 415-426.
ADAR, Yehuda: “Whiten v. Pilot Insurance Co.: The Unofficial Death of the Independent Wrong Requirement and Official Birth of Punitive Damages in Contract”, Canadian Business Law Journal, Cilt: 41, 2005, s. 247-278.
ANDREWS, Eric: “Lex Punit Mendacium: Punitive Damages and Bhasin v Hrynew”, Western Journal of Legal Studies, Cilt: 7, Sayı: 2, 2017, s. 1-18.
ANTALYA, Gökhan O.: Manevi Tazminatın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması: Türk Hukukunda Manevi Tazminatın İki Aşamalı Olarak Belirlenmesine İlişkin Bir Model Önerisi, İstanbul, 2017.
ARLEN, Jennifer H.: “Should Defendants’ Wealth Matter?”, The Journal of Legal Studies, Cilt: 21, Sayı: 2, 1992, s. 413-430.
BAŞ SÜZEL, Ece: Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme - Menfaat Devri Yaptırımı, İstanbul, 2015.
BAŞOĞLU, Başak: “Cezalandırıcı Tazminat (Punitive Damages) Yaptırımı ve Bu Yaptırımın Türk Hukukuna Etkilerinin Değerlendirilmesi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, S: 1 (Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan), 2016, s. 617-637.
BEAULAC, Stéphane: “A Comparative Look at Punitive Damages in Canada”, Supreme Court Law Review (2d), Cilt: 17, s. 351-373.
BULLER, Rudy V.: “Whiten v. Pilot: Controlling Jury Awards of Punitive Damages”, University of British Columbia Law Review, Cilt: 36, Sayı: 2, 2003, s. 357-374.
BURROWS, Andrew: Remedies for Torts and Breach of Contract, Oxford, 2004.
CASSELS, Jamie: Remedies: The Law of Damages, Toronto, 2000.
COOPER-STEPHENSON, Kenneth D. / SAUNDERS, Iwan B.: Personal Injury Damages in Canada, Toronto, 1981.
COOTER, Robert D.: “Punitive Damages for Deterrence: When and How Much”, Alabama Law Review, Cilt: 40, Sayı: 3, 1989, s. 1143-1196.
DEBRUCHE, Anne-Françoise / GRAMMOND, Sébastien / CAMPAGNOLO, Yan: Contract Law in Québec, Lahey, 2012.
EDELMAN, James: “Exemplary Damages for Breach of Contract”, Law Quarterly Review, Cilt: 117, Sayı: 4, 2001, s. 539-545.
FELDTHUSEN, Bruce: “Punitive Damages: Hard Choices and High Stakes”, New Zealand Law Review, Cilt: 1998, Sayı: 4, 1998, s. 741-772.
GÜL, İbrahim: ABD ve Türk Hukukunda Medeni Ceza, Ankara, 2015.
GÜLERYÜZ, M. Tarık / ZORLUOĞLU YILMAZ, Ayça: “Cezalandırıcı Tazminatın [Punitive Damages] Bazı Türk Hukuku Müesseseleri ile Mukayesesi” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C: 31, S: 141, 2019, s. 325-362.
HERSCH, Joni Hersch / VISCUSI, W. Kip: “Punitive Damages: How Judges and Juries Perform”, Journal of Legal Studies, Cilt: 33, Sayı: 1, 2004, s. 1-36.
HERSCHORN, Arnie: “Awards of Punitive Damages for Breach of Contract”, The Advocates’ Quarterly, Cilt: 41, Sayı: 4, 2013, s. 464-485.
IACOBUCCI, Frank: “The Supreme Court of Canada: Its History, Powers and Responsibilities”, The Journal of Appellate Practice and Process, Cilt: 4, Sayı: 1, 2002, s. 27-40.
İSTEMİ, Mehmet: “Sözleşmenin Cüretkârane İhlali ve Cezalandırıcı Tazminat”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan Cilt-III, Ed. Süleyman Başterzi, İstanbul, 2011, s. 2685-2722.
MCCAMUS, John D.: “Prometheus Bound or Loose Cannon? Punitive Damages for Pure Breach of Contract in Canada”, San Diego Law Review, Cilt: 41, Sayı: 4, 2004, s. 1491-1520.
MCGILL, Boyd: “Pine Tree Justice: Punitive Damage Reform in Canada”, Manitoba Law Journal, Cilt: 36, Sayı: 1, 2012, s. 287-328.
MOULTON, Scott H.: Compendium of Law: 50-State Analysis of Liability Damages Caps 2019, Bağlantı: https://www.uslaw.org/wp-content/ uploads/2022/01/2019_50-State-Analysis-of-Liability-Damages-Caps-Compendium.pdf, Erişim Tarihi: 01.12.2022.
O’BYRNE, Shannon Kathleen / OSHIONEBO, Evaristus: “Punitive Damages and the Requirement for an Independent Actionable Wrong: Whiten v. Pilot Insurance Co.”, The Advocates’ Quarterly, Cilt: 25, Sayı: 4, 2002, s. 496-510.
OBAGI, Joseph Y. / QUIGLEY, Elizabeth A.: “Making a Claim for Punitive Damages against First Party Insurers”, The Advocates’ Quarterly, Cilt: 24, Sayı: 1, 2001, s. 4-23.
ÖZDEN MERHACI, Selin: Karşılaştırmalı Hukukta Cezalandırıcı Tazminat (Punitive Damages), Ankara, 2013.
PERRET, Louis: “De l’impact de la Charte des droits et libertés de la personne sur le droit civil des contrats et de la responsabilité au Québec”, Revue Générale de Droit, Cilt: 12, Sayı: 1, 1981, s. 121-172.
POLINSKY, A. Mitchell / SHAVELL, Steven: “Punitive Damages: An Economic Analysis”, Harvard Law Review, Cilt: 111, Sayı: 4, 1998, s. 869-962.
RABB, Intisar A.: “Against Kadijustiz: On the Negative Citation of Foreign Law”, Suffolk University Law Review, Cilt: 48, Sayı: 2, 2015, s. 343-378.
ROWAN, Solène: “Reflections on the Introduction of Punitive Damages for Breach of Contract”, Oxford Journal of Legal Studies, Cilt: 30, Sayı: 3, 2010, s. 495-517.
SCHKADE, David A.: “Erratic by Design: A Task Analysis of Punitive Damages Assessment”, Harvard Journal on Legislation, Cilt: 39, Sayı: 1, 2002, s. 121-138.
SUNSTEIN, Cass R. / KAHNEMAN, Daniel / SCHKADE, David: “Assessing Punitive Damages (with Notes on Cognition and Valuation in Law)”, Yale Law Journal, Cilt: 107, Sayı: 7, 1998, s. 2071-2154.
SWAN, John: “Punitive Damages for Breach of Contract: A Remedy in Search of a Justification”, Queen’s Law Journal, Cilt: 29, Sayı: 2, 2004, s. 596- 646.
TETTENBORN, Andrew: “Punitive Damages - A View from England”, San Diego Law Review, Cilt: 41, Sayı: 4, 2004, s. 1551-1574.
VISCUSI, W. Kip: “The Challenge of Punitive Damages Mathematics”, Journal of Legal Studies, Cilt: 30, Sayı: 2, 2001, s. 313-350.
WILLIAMS, Glanville (Edited by SMITH, A.T.H.): Glanville Williams: Learning the Law, Londra, 2006.
YELKENCİ, Işıl: “Cezalandırıcı Tazminat Kavramına İngiliz Hukuku Odaklı Bir Bakış”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 2, 2022, s. 1176-1212.

APA	Yelkenci I (2022). Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. , 667 - 699.
Chicago	Yelkenci Işıl Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. (2022): 667 - 699.
MLA	Yelkenci Işıl Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. , 2022, ss.667 - 699.
AMA	Yelkenci I Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. . 2022; 667 - 699.
Vancouver	Yelkenci I Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. . 2022; 667 - 699.
IEEE	Yelkenci I "Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği." , ss.667 - 699, 2022.
ISNAD	Yelkenci, Işıl. "Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği". (2022), 667-699.

APA	Yelkenci I (2022). Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(2), 667 - 699.
Chicago	Yelkenci Işıl Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10, no.2 (2022): 667 - 699.
MLA	Yelkenci Işıl Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.10, no.2, 2022, ss.667 - 699.
AMA	Yelkenci I Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022; 10(2): 667 - 699.
Vancouver	Yelkenci I Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği. Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022; 10(2): 667 - 699.
IEEE	Yelkenci I "Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği." Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10, ss.667 - 699, 2022.
ISNAD	Yelkenci, Işıl. "Sözleşme İhlalinde Bir Hukuki Çare Olarak Cezalandırıcı Tazminat: Kanada Hukuku Örneği". Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10/2 (2022), 667-699.