Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi
Yıl: 2011 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 255 - 266 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi
Öz: Bu çalışmanın temel amacı, öz yeterlilik ve lider-üye etkileşiminin tükenmişlik üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığını belirlemektir. Çalışmanın örneklemi Antalya Side’de faaliyet gösteren beş yıldızlı bir otel işletmesidir. Veriler anketler aracılığıyla toplanmıştır. Bu kapsamda yüz otuz dokuz anket analizlerde kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, öz yeterlilik ve lider-üye etkileşiminin tükenmişlik üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Araştırma sonuçlarına göre öz yeterlilik algısı ve lider-üye etkileşimi yüksek olan işgörenlerin tükenmişlik düzeyleri düşük olmaktadır. Ayrıca lider-üye etkileşiminin öz yeterlilik ile tükenmişlik arasındaki ilişki üzerinde aracılık etkisinin olduğu saptanmıştır. Bu noktada, işgörenlerin öz yeterlilik algısının ve lider-üye etkileşimi kalitesinin geliştirilmesi hem örgütler hem de işgörenler için yararlı olacaktır. Bu çalışmanın en önemli kısıtı, çalışmanın sonuçlarının, araştırmanın sadece tek otelde yapılması nedeniyle genellenememesidir.
Anahtar Kelime: Konular:
The relationships between self-efficacy and burnout: mediating effects of leader-member exchange
Öz: The main purpose of this study is to investigate whether there is a significant effect of the self-efficacy and the quality of the leader-member exchange on the burnout. The sample of the study is a five star hotel in Antalya Side. The data were collected through questionnaires. In this frame, one hundred and thirty nine questionnaires were analyzed. The results of the study showed that the self-efficacy and the quality of the leader-member exchange influence the level of employees’ burnout. According to the results of the study, those employees who have high self-efficacy perceptions and high leader-member exchanges, have low burnout level. Besides, it is found that leader-member exchange has a mediating effect on the relationship between self-efficacy and burnout. At this point, improving the perceptions of the employees’ selfefficacy and the quality of leader-member exchange will be useful for organizations and employees. The most important limitation of the study that the results of the study cannot be generalized, as the survey was administered in only one hotel.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ardıç, K. ve Polatcı, S. (2008) “Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GDO Örneği)” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2): 69-96.
- Bakker, Arnold B., Schaufeli, W.B., Demerouti, E., Janssen, P.P.M., Hulst, R.V. D. ve Brouwer, J. (2000) “Using Equity Theory to Examine the Difference between Burnout and Depression” Anxiety, Stress, and Coping, 13: 247-268.
- Bandura, A. (1977) “Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory of Behavioral Change” Psychological Review, 84(2): 191-215.
- Bandura, A. (1997) Self-Efficacy: The Exercise of Control, New York, W.H. Freeman and Company.
- Baron, R.M. ve Kenny, D.A. (1986) “The Moderator-Mediator Mariable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations” Journal of Personality and Social Psychology, 51(6): 1173-1182.
- Basım, H. N., Korkmazyürek, H. ve Tokat, A.O. (2008) “Çalışanların Öz Yeterlilik Algılamasının Yenilikçilik ve Risk Alma Üzerine Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19: 121- 130.
- Bauer, T.N. ve Green, S.G. (1996) “Development of Leader- Member Exchange: A Longitudinal Test” Academy of Management Journal, 39(6):1538-1567.
- Chang, S.-J., Witteloostuijin, A.V. ve Eden, L. (2010) “From the Editors: Common Method Variance in International Business Research” Journal of International Business Studies, 41:178-184.
- Çalgan, Z, Yeğenoğlu, S. ve Aslan, D. (2009) “Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik” Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1): 61-74.
- Deluga, R.J. ve Perry, J.T. (1991) “The Relationship of Subordinate Upward Influencing Behaviour, Satisfaction and Perceived Superior Effectiveness with Leader-Member Exchanges” Journal of Occupational Psychology, 64: 239-252.
- Deluga, R.J. ve Perry, J.T. (1994) “The Role of Subordinate Performance and Ingratiation in Leader-Member Exchanges” Group & Organization Studies, 19(1): 67-86.
- Demiral, Y., Ünal, B., Kılıç, B., Soysal, A., Bilgin, A. C., Uçku, R. ve Theorell, T. (2007) “İş Stresi Ölçeğinin İzmir Konak Belediyesi’nde Çalışan Erkek İşçilerde Geçerlik ve Güvenilirliğinin İncelenmesi” Toplum Hekimliği Bülteni, 26(1): 11- 18.
- Dienesch, R.M. and Liden, R.C. (1986) “Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development” Academy of Management Review, 11(3): 618-634.
- Dockery, T., M. ve Steiner, D.D. (1990) “The Role of The Initial Interaction in Leader-Member Exchange” Group & Organization Studies, 15(4): 395-413.
- Dunegan, K. J., Duchon, D. ve Uhl-Bien, M. (1992) “Examining the Link Between Leader-Member Exchange and Subordinate Performance: The Role of Task Analyzability and Variety as Moderators” Journal of Management, 18(1): 59-76.
- Durán, A., Extremera, N., Berrocal, P.F. ve Montalbán, F.M. (2006) “Predicting Academic Burnout and Engagement in Educational Settings: Assessing the Incremental Validity of Perceived Emotional Intelligence Beyond Perceived Stress and General Self-Efficacy” Psicothema, 18: 158-164.
- Enzmann, D., Schaufeli, W.B., Janssen, P. ve Rozeman, A. (1998) “Dimensionality and Validity of the Burnout Measure” Journal of Occupational and Organizational Psychology, 71: 331–351.
- Evers, W., Tomic, W. and Brouwers, A. (2001) “Effects of Aggressive Behavior and Perceived Self-Efficacy on Burnout Among Staff of Homes for the Elderly” Issues in Mental Health Nursing, 22: 439-454.
- Evers, W.J.G., Brouwers, A. ve Tomic, W. (2002) “Burnout and Self-Efficacy: A Study on Teachers’ Beliefs When Implementing An Innovative Educational System in the Netherlands” British Journal of Educational Psychology, 72: 227-243.
- Freudenberger, H.J. (1977) “Burn-Out: Occupational Hazard of the Child Care Worker” Child Care Quarterly, 6(2): 90- 98.
- Graham, L.N. ve Witteloostuijin, A.V. (2010) “Leader-Member Exchange Communication Frequency and Burnout” Utrecht School of Economics, Tjalling C. Koopmans Research Institute Discussion Paper Series 10-08.
- Gürol, A., Altunbaş, S. ve Karaaslani, N. (2010) “Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik İnançları ve Epistemolojik İnançları Üzerine Bir Çalışma” 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı: 569-573, Elazığ.
- Hayter, M. (2000) “Utilizing the Maslach Burnout Inventory to Measure Burnout in HIV/AIDS Specialist Community Nurses: The Implications for Clinical Supervision and Support” Primary Health Care Research and Development, 1: 243-253.
- Huang, X., Chan, S.C.H., Lam, W. ve Nan, X. (2010) “The Joint Effect of Leader-Member Exchange and Emotional Intelligence on Burnout and Work Performance in Call Centers in China” The Internatinonal Journal of Human Resource Management, 21(7): 1124-1144.
- Jamal, M. (2010) “Burnout among Canadian, Chinese, Malaysian and Pakistani Employees: An Emprical Examination” International Management Review, 6(1): 31-41.
- Judge, T.A., Jackson, C.L., Shaw, J.C., Scott, B.A. ve Rich, B.L. (2007) “Self-Efficacy and Work-Related Performance: The Integral Role of Individual Differences” Journal of Applied Psychology, 92(1): 107-127.
- Karasek, R.A. (1979) “Job Demands, Job Decision Latitude, and Mental Strain: Implications for Job Redesign” Administrative Science Quarterly, 24: 285- 308.
- Kaşlı, M. (2009) “Otel İşletmelerinde İşgörenlerin Kişilik Özellikleri, Lider-Üye Etkileşimi ve Tükenmişlik İlişkisinin İncelenmesi” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Le Blanc, P.M., Jong, R.D.D, Geersing, J., Furda, J. ve Komproe, I.H. (1993) “Leader Member Exchanges: Distinction between Two Factors” European Work and Organizational Psychologist, 3(4): 297-309.
- Lee, J. (2001) “Leader-Member Exchange, Perceived Organizational Justice, and Cooperative Communication” Management Communication Quarterly, 14(4): 574-589.
- Lee, T.W. ve Ko, Y. K. (2010) “Effects of Self-Efficacy, Affectivity and Collective Efficacy on Nursing Performance of Hospital Nurses” Journal of Advanced Nursing, 66(4): 839- 848.
- Lubbers, R., Loughlin, C. ve Zweig D. (2005) “Young Workers’ Job Self-Efficacy and Affect: Pathways to Health and Performance”, Journal of Vocational Behavior, 67: 199-214.
- Luszczynska, A., Mohamed, N.E. ve Schwarzer, R. (2005) “Self-Efficacy and Social Support Predict Benefit Finding 12 Months after Cancer Surgery: The Mediating Role of Coping Strategies”, Psychology, Health & Medicine, 10(4): 365-375.
- Malach-Pines, A. (2005) “The Burnout Measure, Short Version” International Journal of Stress Management, 12(1): 78- 88.
- Malhotra, N.K., Kim, S.S. ve Patil, A. (2006) “Common Method Variance in IS Research: A Comparison of Alternative Approaches and A Reanalysis of Past Research” Management Science, 52(12): 1865-1883.
- Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981) “The Measurement of Experienced Burnout” Journal of Occupational Behaviour, 2(2): 99-113.
- Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001) “Job Burnout” Annual Review Psychology, 52: 397-422.
- Mcdonald, T. ve Siegal, M. (1992) “The Effects of Technological Self-Efficacy and Job Focus on Job Performance, Attitudes, and Withdrawal Behaviors” The Journal of Psychology, 126(5): 465-475.
- Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A.S. (2004) “Kimya Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnançlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi” Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1): 62-72.
- Özerkan, E. (2007) “Öğretmenlerin Öz-Yeterlik Algıları ile Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Benlik Kavramları Arasındaki İlişki”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Podsakoff, N.P. ve Lee, J.-Y. (2003) “Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies” Journal of Applied Psychology, 88(5): 879-903.
- Salanova, M., Peiró, J.M. ve Schaufeli, W.B. (2002) “Self- Efficacy Specificity and Burnout among Information Technology Workers: An Extension of the Job Demand-Control Model” European Journal of Work and Organizational Psychology, 11(1): 1-25.
- Scandura, T.A. ve Graen, G.B. (1984) “Moderating Effects of Initial Leader-Member Exchange Status on the Effects of a Leadership Intervention” Journal of Applied Psychology, 69(3): 428-436.
- Scandura, T.A. ve Schriesheim, C.A. (1994) “Leader-Member Exchange and Supervisor Career Mentoring as Complementary Constructs in Leadership Research” Academy of Management Journal, 37(6): 1588-1602.
- Schwarzer, R., Mueller, J. ve Greenglass, E. (1999) “Assessment of Perceived General Self-Efficacy on the Internet: Data Collection in Cyberspace” Anxiety, Stress, and Coping, 12: 145-161.
- Schwarzer, R., Schmitz, G.S. ve Tang, C. (2000) “Teacher Burnout in Hong Kong and Germany: A Cross-Cultural Validation on the Maslach Burnout Inventory” Anxiety, Stress, and Coping, 13: 309-326.
- Schyns, B., Torka, N. ve Gössling, T. (2007) “Turnover Intention and Preparedness for Change Exploring Leader-Member Exchange and Occupational Self-Efficacy as Antecedents two Employability Predictors” Career Development International, 12(7): 660-679.
- Steiner, D.D. (1988) “Value Perceptions in Leader-Member Exchange” The Journal of Social Psychology, 128(5): 611-618.
- Steiner, D.D. (1997) “Attributions in Leader-Member Exchanges: Implications for Practice” European Journal of Work and Organizational Psychology, 6(1): 59-71.
- Wayne, S.J., Liden, R. C. ve Sparrowe, R.T. (1994) “Developing Leader-Member Exchanges the Influence of Gender and Ingratiation” The American Behavioral Scientist, 37(5): 697-714.
- Wilhelm, C.C., Herd, A.M., ve Steiner, D.D. (1993) “Attributional Conflict between Managers and Subordinates: An Investigation of Leader-Member Exchange Effects” Journal of Organizational Behavior, 14: 531-544.
- Yukl, G., O’donnell, M. ve Taber, T. (2009) “Influence of Leader Behaviors on the Leader-Member Exchange Relationship” Journal of Managerial Psychology, 4(4): 289-299.
| APA | Bolat O (2011). Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. , 255 - 266. |
| Chicago | Bolat Oya İnci Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. (2011): 255 - 266. |
| MLA | Bolat Oya İnci Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. , 2011, ss.255 - 266. |
| AMA | Bolat O Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. . 2011; 255 - 266. |
| Vancouver | Bolat O Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. . 2011; 255 - 266. |
| IEEE | Bolat O "Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi." , ss.255 - 266, 2011. |
| ISNAD | Bolat, Oya İnci. "Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi". (2011), 255-266. |
| APA | Bolat O (2011). Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 255 - 266. |
| Chicago | Bolat Oya İnci Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış 11, no.2 (2011): 255 - 266. |
| MLA | Bolat Oya İnci Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış, vol.11, no.2, 2011, ss.255 - 266. |
| AMA | Bolat O Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış. 2011; 11(2): 255 - 266. |
| Vancouver | Bolat O Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış. 2011; 11(2): 255 - 266. |
| IEEE | Bolat O "Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi." Ege Akademik Bakış, 11, ss.255 - 266, 2011. |
| ISNAD | Bolat, Oya İnci. "Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi". Ege Akademik Bakış 11/2 (2011), 255-266. |
