Yıl: 2022 Cilt: 42 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 387 - 410 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/SJ.2022.42.2.0016 İndeks Tarihi: 22-05-2023

Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri

Öz:
Yaşlılar Covid-19 sürecinde çok uzun süre evde kaldıkları için sosyal izolasyona en fazla maruz kalan kesimlerin başında gelir. Pandemiye bağlı zorunlu izolasyon yalıtılma hissini ve buna bağlı sorunları da beraberinde getirir. Çalışmanın amacı, salgın sürecinde yaşlıların yalıtılma hissiyle başa çıkmak için medya kullanım pratiklerinin neler olduğunu, sosyal çevreleriyle nasıl bağlantıda kaldıklarını, yalıtılma hissiyle başa çıkma ve bağlantıda kalma pratiklerinin toplumsal kökenle ne tür bir ilişkisi olduğunu çözümlemektedir. Dijital sermayenin ve toplumsal sınıfın bu süreçteki belirleyici rolü araştırmanın odağını oluşturmaktadır. Türkiye’de yaşlılar salgın sırasında yalıtılmışlık hissinin üstesinden gelmelerinde en çok geleneksel medyanın yardımcı olduğunu söylemektedirler. Bunlar sırasıyla televizyon, telefon ve akıllı telefon görüşmeleri olarak belirginleşmektedir. Yaşlıların mensup oldukları toplumsal sınıf pozisyonlarına göre dijital sermaye hacimleri şekillenmekte, buna bağlı olarak nitelikli enformasyona erişim için kullandıkları iletişim araçları da çeşitlenmektedir. Kültürel soylular ve üst sınıfların dijital sermayeleri oldukça yüksek ve medya repertuvarları çeşitlidir. Çoklu mütekabiliyet analizi, dijital eşitsizliğin toplumsal, ekonomik ve kültürel eşitsizliğin bir uzantısı olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelime:

Social Class, Digital Capital and Practices for Staying Connected of Older People During the COVID-19 Pandemic

Öz:
Older adults are among the ones most exposed to social isolation because they’ve stayed at home for much longer during the COVID-19 pandemic. The research aims through multiple correspondence analysis being made along the axis of questions about what media use practice older adults have for coping with feelings of isolation, how they stay in touch with their social environment, and what kind of relationship their practices for coping with the feeling of isolation and for staying connected to their social environment have to their social status. The research focuses on the decisive roles of digital capital and social status. Television is seen to help older adults the most in overcoming the feeling of isolation, followed by telephone and smartphone calls, respectively. Older adults with higher social status tend to have higher digital capital and accordingly also use more diverse means of communicating to access quality information. The multiple correspondence analysis has revealed digital inequality to be an extension of social, economic, and cultural inequalities.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 65+ Yaşlı Hakları Derneği. (2020). 65 yaş üstü bireylere sokağa çıkma yasağı konusunda basın açıklaması. https://yaslihaklaridernegi.org/65-yas-ustu-bireylere-sokaga-cikma-yasagi-konusunda- basin-aciklamasi/
  • Armitage, R., & Nellums, L. B. (2020). COVID-19 and the consequences of isolating the elderly. The Lancet Public Health, 5(5), e256. https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2468- 2667%2820%2930061-X
  • Arun, Ö., & Arun, B. K. (2011). Türkiye’de yaşlı kadının en büyük sorunu: Dulluk. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1515–1527.
  • Arun, Ö. (2013). Ageing in Turkey: The Peter Pan syndrome? In J. Troisi & H. J. von Kondratowitz (Eds.), Ageing in the mediterranean (pp. 297–325). Policy Press.
  • Arun, Ö. (2015). Kültürel hepçiller: Ne seçkin ne sıradan, sadece olağan! Türkiye televizyonunda izleyici beğenilerinin analizi. Toplum ve Bilim, 133, 247–280.
  • Arun, Ö. (2017). Sınıflar, kuşaklar ve kültüre düşkünlük: Antalya Yaşlılık Araştırması (AYA-Faz1) bulguları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7(1), 25–39.
  • Arun, Ö. (2018). Arayışlar: Türkiye’nin yaşlanma serüveni. Ö. Arun (Der.), Yaşlanmayı aşmak içinde (s. 7–20). Phoenix Yayınevi.
  • Arun Ö., (2019). Büroyla saha arasında: Yaşlanma çalışmalarında ilişkisellik. Strata: İlişkisel Sosyal Bilimler Dergisi, 0, 75–86.
  • Arun, Ö. (2020). Antalya Yaşlılık Araştırması üçüncü dönem, 2019 / 2020 temel bulgular ve yerel yönetimlere öneriler. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.
  • Arun, Ö., (2021). Covid-19 gündeminde yaşlılara yönelik hak ihlalleri ve ayrımcı uygulamalar. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.
  • Arun, Ö., & Çakıroğlu Çevik, A. (2013). Quality of life in an ageing society: A comparative analysis of age cohorts in Turkey. Zeitschrift füt Gerontologie und Geriatri, 46(8), 734–739.
  • Arun, Ö., & Elmas, Ç. (2020). Türkiye’de dijital eşitsizliğin toplumsal kökenleri. M. Fiğan ve Y. Özdemir (Der.), Dijital kültür, dijital eşitsizlikler, yaşlanma içinde (s. 115–135). Alternatif Bilişim Derneği.
  • Baran Görgün, A., Koçak Kurt, Ş., & Tekeli Serdar, E. (2017). Yaşlıların dijital teknolojileri kullanım düzeyleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 45(1), 1–24.
  • Binark, M. (2020). Eşitsizliklerin yeniden tezahürü: Dijital eşitsizlikler ve yaşlı bireyler. Cogito, 98, 165–175.
  • Binark, M., Arun, Ö., Özsoy, D., Kandemir, B., & Şahinkaya, G. (2020). Covid-19 sürecinde yaşlıların enformasyon arayışı ve enformasyon değerlendirmesi proje raporu (Proje no. 120k613).
  • TÜBİTAK. https://app.trdizin.gov.tr/proje/TWpFME9EYzM/covid-19-surecinde-yaslilarin- enformasyon-arayisi-ve-enformasyon-degerlendirmesi
  • Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology education (pp. 241–58). Greenwood Press.
  • Bourdieu, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Harvard University Press.
  • boyd, d. (2010). Social network sites as networked publics: Affordances, dynamics, and implications. In Z. Papacharissi (Ed.), A networked self (pp. 47–66). Routledge.
  • Böhnke, P. (2005). First European Quality of Life Survey: Life satisfaction, happiness and sense of belonging. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. https:// www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/field_ef_document/ef0591en_0.pdf
  • Castells, M. (2001). The internet galaxy: Reflections on the internet, business, and society. Oxford University Press.
  • Cotten, S. R., Ford, G., Ford, S., & Hale, T. M. (2014). Internet use and depression among retired older adults in the United States: A longitudinal analysis. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 69(5), 763–771.
  • DiMaggio, P. (1982). Cultural capital and school success: The impact of status culture participation on the grades of U.S. high school students. American Sociological Review, 47(2), 189–210. http:// dx.doi.org/10.2307/2094962
  • Dirini, İ., & Özsu, G. (2020).COVID-19 pandemi sürecinde sosyal medyada nefret söylemi raporu.Alternatif Bilişim Derneği. https://ekitap.alternatifbilisim.org/covid19-nefret-soylemi-raporu/
  • Erickson, B. H. (1996). Culture, class, and connections. American Journal of Sociology, 102(1), 217–251.
  • Fiğan, M., & Cihangir, M. (2020). Dijital eşitsizliğin etnik yanı: Yaşlı Kürtlerin teknoloji ile ilişkilenme deneyimleri. M. Fiğan ve Y. Özdemir (Der.), Dijital kültür, dijital eşitsizlikler, yaşlanma içinde (s. 315–342). Alternatif Bilişim Derneği.
  • Friedman, S., Savage, M., Hanquinet, L., & Miles, A. (2015). Cultural sociology and new forms of distinction. Poetics, 53, 1–8.
  • Gilleard, C. (2020). Bourdieu’s forms of capital and the stratification of later life. Journal of Aging Studies, 53, 100851. https://doi.org/10.1016/j.jaging.2020.100851
  • Girdhar, R., Srivastava, V., & Sethi, S. (2020). Managing mental health issues among elderly during COVID-19 pandemic. Journal of Geriatric Care and Research, 7(1), 29–32.
  • Hasebrink, U., & Popp, J. (2006). Media repertoires as a result of selective media use. A conceptual approach to the analysis of patterns of exposure, Communications, 31(2), 369–387.
  • Hasebrink, U., & Domeyer, H. (2012). Media repertoires as patterns of behaviour and as meaningful practices: A multimethod approach to media use in converging media environments. Participations, 9(2), 757–779.
  • Hasebrink, U., & Hepp, A. (2017). How to research cross-media practices? Investigating media repertoires and media ensembles. Convergence, 23(4), 362–377.
  • Heo, J., Chun, S., Lee, S., Lee, K. H., & Kim, J. (2015). Internet use and well-being in older adults. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 18(5), 268–272.
  • Hofer, M., Hargittai, E., Büchi, M., & Seifert, A. (2019). Older adults’ online information seeking and subjective well-being: The moderating role of internet skills. International Journal of Communication, 13, 4426–4443.
  • Hoffman, D. L., Novak, T. P., & Schlosser, A. E. (2001). The evolution of the digital divide: Examining the relationship of race to internet access and usage over time. In B. M. Compaine (Ed.), The digital divide: Facing a crisis or creating a myth (pp. 47–97). The MIT Press.
  • İnceoğlu, Y. G. 2020. Yaşçılık virüsü. http://bianet.org/bianet/yasam/222573-yascilik-virusu
  • Katz-Gerro, T. (1999). Cultural consumption and social stratification: Leisure activities, musical tastes, and social location. Sociological Perspectives, 42(4), 627–646.
  • Kılıç, N. P., Özdemir, B. P., Gençtürk Hızal, S., & Aktaş, M. (2021). Covid-19 pandemisinde iletişimsel ihtiyaçlar, beklentiler ve deneyimler üzerine nitel bir araştırma: 65 yaş ve üzeri Ankara örneklemi. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 60, 127–155.
  • Küçük, O., & Koçak, M. C. (2019). İleri yaş grubu kişilerin internet kullanım alışkanlıkları: Trabzon örneği. The Journal of International Social Research, 12, 1162–1168.
  • Lim, J. M., Tun, Z. M., Kumar, V., Quaye, S., Offeddu, V., Cook, A. R., & Tam, C. C. (2020). Population anxiety and positive behaviour change during the COVID-19 epidemic: Cross-sectional surveys in Singapore, China and Italy. https://www.medrxiv.org/ content/10.1101/2020.04.14.20065862v1.full.pdf
  • Lin, N. (1976). Foundations of social research. McGraw-Hill.
  • Neuman, W. L. (2010). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches (7. ed.). Pearson.
  • Nguyen, M. H., Gruber, J., Fuchs, J., Marler, W., Hunsaker, A., & Hargittai, E. (2020). Changes in digital communication during the COVID-19 global pandemic: Implications for digital inequality and future research. Social Media + Society,6(3), 1–6. https://doi.org/10.1177/2056305120948255
  • Nikolich-Zugich, J., Knox, K. S., Rios, C. T., Natt, B., Bhattacharya, D., & Fain, M. J. (2020). SARS-CoV-2 and COVID-19 in older adults: what we may expect regarding pathogenesis, immune responses, and outcomes. Geroscience. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s11357- 020-00186-0.pdf
  • Nimrod, G. (2017). Older audiences in the digital media environment. Information, Communication & Society, 20(2), 233–249.
  • Olsson, T., Samuelsson, U., & Viscovi, D. (2019). At risk of exclusion? Degrees of ICT access and literacy among senior citizens. Information, Communication & Society, 22(1), 55–72.
  • Özcan, Y. Z., Ayata, S., Akcay, A., Arun, Ö., & Erciyes, C. (2003). Toplumsal yapı, refah göstergeleri ve toplumsal raporlama. TÜBİTAK.
  • Pei, X., & Fu, Z. (2022). Fakery as a process of negotiation: understanding the information assessment and sharing behaviours of the marginalized elderly on social media. Continuum, 36(3) 339–351.
  • Ragnedda, M. (2018). Conceptualizing digital capital. Telematics and Informatics,35(8), 2366–2375.
  • Ragnedda, M. (2020). Enhancing digital equity: Connecting the digital underclass. Springer Nature.
  • Ragnedda, M., Ruiu, M. L., Addeo, F. (2020). Measuring digital capital: An empirical investigation.New Media & Society, 22(5), 793–816.
  • Ragnedda, M., & Ruiu, M. L. (2020). Digital capital: A Bourdieusian perspective on the digital divide. Emerald Group Publishing.
  • Robinson, L., Schulz, J., Khilnani, A., Ono, H., Cotten, S. R., Mcclain, N., Levine, L., Chen, W., Huang, G., Casilli, A. A., Tubaro, P., Dodel, M., Quan-Haase, A., Ruiu, M. L., Ragnedda, M., Aikat, D., & Tolentiono, N. (2020). Digital inequalities in time of pandemic: COVID-19 exposure risk profiles and new forms of vulnerability. First Monday, 25(6). https://firstmonday.org/ojs/ index.php/fm/article/view/10845/9563
  • Rubin, A. M., & Rubin, R. B. (1982). Older persons’ TV viewing patterns and motivations. Communication Research, 9(2), 287–313.
  • Schlomann, A., Seifert, A., Zank, S., Woopen, C., & Rietz, C. (2020). Use of information and communication technology (ICT) devices among the oldest-old: Loneliness, anomie, and autonomy. Innovation in Aging, 4(2), 1–10.
  • Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği. (2020). Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği, yaşlıların sokağa çıkma yasağı sonrasında ortaya çıkabilecek ayrımcılığa ilişkin endişe duymaktadır. http://www.senex.org.tr/tr/Blog/pandemi-surecinde-yasllara-yonelik-tutum-ve-uygulamalar- hakknda/12 Serafini, G., Bondi, E., Locatelli, C., & Amore, M. (2020). Aged patients with mental disorders in the COVID-19 era: the experience of Northern Italy. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 28(7), 794–795. https://doi.org/10.1016/j.jagp.2020.04.015
  • Sınav, A. (2019). 65 yaş ve üzeri bireylerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarının kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında incelenmesi: Eskişehir ili örneği (Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
  • Silva, E. B. (2006). Distinction through visual art. Cultural Trends, 15(2-3), 141–158.
  • Sunar, L. (2016). Türkiye sosyoekonomik statü endeksi geliştirme projesi raporu (Proje no: 113K506). TÜBİTAK. https://app.trdizin.gov.tr/dokumangoruntule?ext=pdf&path=iszyC6h_ X y i C k v t h y L G C V f H 2 R U 9 j X A n _ P y H m X o 7 K H q a f Z 5 G f 1 g p H h 9 p 5 v _ dHDX8igPNouUBqmtsofYWDcZYvxQ4qPD9dTJBmpiWW8AYfRfA.
  • Sütlüoğlu, T. (2020). Orta yaş ve üzerindeki bireylerde dijital eşitsizliğin görünümleri: Erişim eşitsizlikleri ve kullanım farklılıkları. M. Fiğan ve Y. Özdemir (Der.), Dijital kültür, dijital eşitsizlikler, yaşlanma içinde (s. 215–246). Alternatif Bilişim Derneği.
  • Şentürk, M. (2020). Yaşlanmanın itibarını idrak etmeliyiz. Nihayet, 64, 22–31.
  • Şentürk, Ş. D. (2017). 60 yaş üstü bireylerin sosyal ağlarda yer alma motivasyonları: Facebook örneği. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1(2), 183–195.
  • Tekedere, H., & Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 377–392.
  • Türk Psikologlar Derneği Travma, Afet ve Kriz Birimi. (2020). COVID-19 salgını sırasında ruh sağlığı https://www.psikolog.org.tr/tr/haberler/www/covid-19-salgini-sirasinda-ruh-sagligi-x656
  • World Health Organization. (2015). World report on ageing and health.
  • Quintana, D., Cervantes, A., Sáez, Y., & Isasi, P. (2018). Internet use and psychological well-being at advanced age: Evidence from the English longitudinal study of aging. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(3), 480. https://dx.doi.org/10.3390/ ijerph15030480
  • Vahia, I. V., Blazer, D. G., Smith, G. S., Karp, J. F., Steffens, D. C., Forester, B. P., & Reynolds, C. F. (2020). COVID-19, mental health and aging: A need for new knowledge to bridge science and service. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 28(7), 695–697.
  • Van Eijck, K., & van Oosterhout, R. (2005). Combining material and cultural consumption: Fading boundaries or increasing antagonism? Poetics, 33(5-6), 283–298.
  • Yang, Y., Li, W., Zhang, Q., Zhang, L., Cheung, T., & Xiang, Y. T. (2020). Mental health services for older adults in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet Psychiatry, 7(4), e19. https:// doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30079-1
  • Yıldırım Becerikli, S. (2013). Kuşaklararası iletişim açısından yeni iletişim teknolojilerinin kullanımı: İleri yaş grubu üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(44), 19–31.
APA Arun Ö, Binark F, Ozsoy D, Kandemir K, Sahinkaya G (2022). Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. , 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
Chicago Arun Özgür,Binark Ferruh Mutlu,Ozsoy Duygu,Kandemir Kadriye Beren,Sahinkaya Gul Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. (2022): 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
MLA Arun Özgür,Binark Ferruh Mutlu,Ozsoy Duygu,Kandemir Kadriye Beren,Sahinkaya Gul Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. , 2022, ss.387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
AMA Arun Ö,Binark F,Ozsoy D,Kandemir K,Sahinkaya G Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. . 2022; 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
Vancouver Arun Ö,Binark F,Ozsoy D,Kandemir K,Sahinkaya G Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. . 2022; 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
IEEE Arun Ö,Binark F,Ozsoy D,Kandemir K,Sahinkaya G "Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri." , ss.387 - 410, 2022. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
ISNAD Arun, Özgür vd. "Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri". (2022), 387-410. https://doi.org/10.26650/SJ.2022.42.2.0016
APA Arun Ö, Binark F, Ozsoy D, Kandemir K, Sahinkaya G (2022). Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 42(2), 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
Chicago Arun Özgür,Binark Ferruh Mutlu,Ozsoy Duygu,Kandemir Kadriye Beren,Sahinkaya Gul Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 42, no.2 (2022): 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
MLA Arun Özgür,Binark Ferruh Mutlu,Ozsoy Duygu,Kandemir Kadriye Beren,Sahinkaya Gul Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, vol.42, no.2, 2022, ss.387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
AMA Arun Ö,Binark F,Ozsoy D,Kandemir K,Sahinkaya G Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 2022; 42(2): 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
Vancouver Arun Ö,Binark F,Ozsoy D,Kandemir K,Sahinkaya G Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 2022; 42(2): 387 - 410. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
IEEE Arun Ö,Binark F,Ozsoy D,Kandemir K,Sahinkaya G "Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri." İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 42, ss.387 - 410, 2022. 10.26650/SJ.2022.42.2.0016
ISNAD Arun, Özgür vd. "Yaşlıların Toplumsal Sınıfı, Dijital Sermayeleri ve COVID-19 Salgınında Bağlantıda Kalma Pratikleri". İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 42/2 (2022), 387-410. https://doi.org/10.26650/SJ.2022.42.2.0016