TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18)
Yıl: 2023 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 65 - 89 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15337/suhfd.1238105 İndeks Tarihi: 10-07-2023
TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18)
Öz: Son zamanlarda dava şartı (zorunlu) arabuluculuk uygulamasının gelişmesi ile birlikte, tahkime ve arabuluculuğa ilişkin mevzuat hükümlerinin uygulanması noktasında sorunlar ortaya çıkmıştır. Özellikle aynı somut olayda tahkime ve arabuluculuğa ilişkin HUAK, HMK ve özel kanunlarda dava şartına ilişkin (TTK m. 5/A; İK m. 3; TKHK m. 73/A) hükümlerin hangilerinin öncelikle uygulanması gerektiği cevaplandırılması gereken bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Söz ko- nusu sorunun çözümü HUAK m. 18/A,18 hükmü ile düzenlenmiş olmasına rağ- men, hükmün yorumlanması bakımından uygulamada bazı tartışmaların yaşan- dığı görülmektedir. Çalışmamız, HUAK m. 18/A,18 hükmünün değerlendiril- mesi üzerinedir. Başka bir deyişle tahkim sözleşmesi karşısında, dava şartı olan arabuluculuk hükümlerinin HUAK m. 18/A,18 karşısında nasıl bir uygulaması- nın olması gerektiğinin değerlendirilmesi yapılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
ASSESSMENTS ON WHETHER THE PROVISIONS OF MEDIA- TION AS CAUSE OF ACTION CAN BE APPLIED IN THE EXIST- ENCE OF THE ARBITRATION AGREEMENT (HUAK m. 18/A,18)
Öz: Recently, with the development of mediation as cause of action (mandatory me- diation) practice, a number of issues have arisen in the implementation of the provisions of the legislation on arbitration and mediation. In the same concrete case, which of the provisions regarding the cause of action in the HUAK, HMK and special laws (TTK m. 5/A; İK m. 3; TKHK m. 73/A) regarding arbitration and mediation should be applied first and foremost has emerged as a issue which needs to be answered in particular. Although it is regulated by the HUAK 18/A,18 provision, it is observed that there are a number of discussions in terms of the interpretation of the provision in practice. Our study is related to evalua- tion of HUAK m.18/A, 18. In other words, it has been evaluated that what kind of application the mediation provisions of the arbitration agreement should have against the HUAK article: 18/A,18.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKI, Erol/ALTINTAŞ, H. Olcay/ BAHÇIVANCILAR, İbrahim: Uygula- mada İş Güvencesi, İstanbul 2005.
- AKİL, Cenk: “Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Hakkında Usul Hukuku Bakımından Bazı Değerlendirmeler”, TAAD, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit’e Armağan, Yıl:11, S.41, 2020, s. 307-324.
- AKYİĞİT, Ercan: Türk İş Hukukunda İş Güvencesi, Ankara 2007. ATALI, Murat/ERMENEK, İbrahim/ERDOĞAN, Ersin: İcra ve İflas Hu- kuku, 6.Baskı, Ankara 2022.
- AYDEMİR, Fatih: Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi, İstanbul 2017. BÖRÜ, Levent: “Alman Hukukunda Arabuluculuk”, Türk Alman Çalış- maları Serisi I-Sosyal Bilimler Makaleleri, 2020, s.211-228.
- BÖRÜ, Levent/PARLAK BÖRÜ, Şafak: Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Arabuluculuk, 2.Baskı, Ankara 2022.
- BUDAK, Ali Cem Budak/ KARAASLAN, Varol: Medeni Usul Hukuku, 6.Baskı, İstanbul 2022.
- CAPPELLETTI, Mauro, “Alternative Dispute Resolution Process within the Framework of the Worl-Wide Access to-Justice Movement”, The Modern Law Review, V.56, I.3, 1993, s. 282-296.
- ÇANKAYA, Osman Güven/GÜNAY, Cevdet İlhan/GÖKTAŞ, Seracet- tin: Türk İş Hukukunda İşe İade Davaları, Ankara 2006.
- EKMEKÇİ, Ömer/ÖZEKES, Muhammet/ATALI, Murat/SEVEN, Vural: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2.Baskı, İstanbul 2019.
- GÖRGÜN, Şanal/BÖRÜ, Levent/KODAKOĞLU, Mehmet: Medeni Usul Hukuku, 11.Baskı, Ankara 2022.
- HOPT, Klaus J./STEFFEK, Felix, Mediation: Princeples and Regulation in Comparative Perspective, Mediation: Comprasion of Laws, Re- fulatory Models, Fundamentel Issues, Oxford 2012.
- ILDIR, Gülgün: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Medeni Yargıya Alter- natif Modeller, Ankara 2003.
- KIYAK, Emre: Dönüştürücü Arabuluculuk-Problem Çözücü Arabulucu- luk ile Uyumlaştırılması, Ankara 2018. 88 | Doç. Dr. Levent BÖRÜ
- KOÇYİĞİT, İlker/BULUR, Alper: Ticari Davalarda Dava Şartı Arabulu- culuk, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Baş- kanlığı Yayını, Ankara 2019.
- LIONNET, Klaus/LIONNET: Annette, Handbuch der internationalen und nationelen Schiedsgerichtsbarkeit, Aufl. 3, Stuttgart- München- Hannover- Berlin- Weimar- Dresden 2005.
- ÖZBAY, İbrahim: “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.X, S.3-4, 2006, s.459-475.
- ÖZBAY, İbrahim/KORUCU, Yavuz: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çer- çevesinde Tahkim HMK m. 407- 444, Ankara 2016.
- ÖZBEK, Mustafa Serdar: “Tahkim İlk İtirazı Üzerine Tahkim Sözleşmesi Üzerinde Yapılan Mahkeme Denetimi”, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.2, 2019, s. 179-253. (Tah- kim İlk İtirazı)
- ÖZBEK, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 5.Baskı, An- kara 2022. (Alternatif Uyuşmazlık Çözümü)
- ÖZBEK, Mustafa Serdar: Tahkim Hukuku C. I, Ankara 2022. (Tahkim Hukuku)
- ÖZMUMCU, Seda: “Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk Sistemine Genel Bakış”, İstanbul Üniver- sitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXIV, S. 2, 2016, s.807-842.
- ÖZMUMCU, Seda: Arabuluculuk Modelleri, İstanbul 2021.
- PEKCANITEZ, Hakan: “Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri”, Hu- kuk Perspektifleri Dergisi, S.5, 2005, s.12-16.
- PEKCANITEZ, Hakan: Tahkim İlk İtirazı, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez Makaleler C. II, İstanbul 2016. (Tahkim İlk İtirazı)
- ROSENBERG, Leo/SCHWAB, Karl Heinz/GOTTWALD, Peter: Zivilp- rozessrecht, Aufl.17, München 2010.
- SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 22.Baskı, İstanbul 2022.
- ŞAHİN EMİR, Asiye: “İş Sözleşmesinde Yer Alan Tahkim (Özel Hakem) Şartının Geçerlilik Sorunu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Dergisi, C.22, S.2, 2020, s.905-946.
- TANRIVER, Süha: “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.147, 2020, s.111-142. (Dava Şartı)
- Tahkim Sözleşmesinin Varlığı Durumunda Dava Şartı Arabuluculuk...| 89 TANRIVER, Süha: Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Arabuluculuk, 2.Baskı, Ankara 2022. (Arabuluculuk)
- TANRIVER, Süha: Medeni Usul Hukuku C. II, Ankara 2022. (Usul)
- TAŞPOLAT TUĞSAVUL, Melis: Türk Hukukunda Arabuluculuk (6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Çerçe- vesinde), Ankara 2012.
- YAZICI TIKTIK, Çiğdem: Arabuluculukta Gizliliğin Korunması, İstan- bul 2015.
- YEŞİLIRMAK, Ali: “Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yoluyla Takip Yapılabilir mi?”, Türkiye Barolar Bir- liği Dergisi, S.96, 2011, s.205-228.
- YEŞİLIRMAK, Ali: Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku C. III, 15.Baskı, İstanbul 2017.
- YEŞİLOVA, Bilgehan: “Tahkim (İlk) İtirazı Üzerine- Hakemlerin Yargı Yetkisiyle İlgili Olarak- Mahkemelerce Yapılacak Denetim ve So- nuçları (Milletlerarası Tahkim Kanunu m. 5/I”, Prof. Dr. Bilge Umar Armağanı, C.I; Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, İzmir 2009, C.11, s. 799-810 (İtiraz).
- YEŞİLOVA, Bilgehan: Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Karardan Önce Mahkemelerin Yardımı ve Denetimi, İzmir 2008.
- YILMAZ, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi C.4, Ankara 2021.
- YÜCEL, Müjgan: “İş Güvencesi Kapsamında Özel Hakem Şartı (İş Ka- nunu Madde 20)”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, S.4, 2004, s.1346-1365.
| APA | BÖRÜ L (2023). TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). , 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| Chicago | BÖRÜ LEVENT TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). (2023): 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| MLA | BÖRÜ LEVENT TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). , 2023, ss.65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| AMA | BÖRÜ L TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). . 2023; 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| Vancouver | BÖRÜ L TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). . 2023; 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| IEEE | BÖRÜ L "TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18)." , ss.65 - 89, 2023. 10.15337/suhfd.1238105 |
| ISNAD | BÖRÜ, LEVENT. "TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18)". (2023), 65-89. https://doi.org/10.15337/suhfd.1238105 |
| APA | BÖRÜ L (2023). TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 31(1), 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| Chicago | BÖRÜ LEVENT TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 31, no.1 (2023): 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| MLA | BÖRÜ LEVENT TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.31, no.1, 2023, ss.65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| AMA | BÖRÜ L TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2023; 31(1): 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| Vancouver | BÖRÜ L TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18). Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2023; 31(1): 65 - 89. 10.15337/suhfd.1238105 |
| IEEE | BÖRÜ L "TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18)." Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 31, ss.65 - 89, 2023. 10.15337/suhfd.1238105 |
| ISNAD | BÖRÜ, LEVENT. "TAHKİM SÖZLEŞMESİNİN VARLIĞI DURUMUNDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (HUAK m. 18/A,18)". Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 31/1 (2023), 65-89. https://doi.org/10.15337/suhfd.1238105 |
