Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme

HELVACI ÇELİK, Fatma Gül; HOCAOĞLU, Çiçek

doi:10.31832/smj.454535

Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme

Fatma Gül HELVACI ÇELİK, (Hitit Üniversitesi, Erol Olçok Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Çorum, Türkiye)

Çiçek HOCAOĞLU (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Rize, Türkiye)

Sakarya Tıp Dergisi

40 8

Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 695 - 711 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31832/smj.454535 İndeks Tarihi: 20-07-2023

Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme

Öz:

Çocukluk çağı travmaları (ÇÇT) tekrarlayıcı olması, çocuğa genellikle yakınları tarafından yapılması ve uzun süreli etkileri sebebiyle tanımlanması ve tedavi edilmesi en zor travma türüdür. Her kültürde, sosyal sınıfta, etnik grupta ve sosyoekonomik düzeyde görülebilir ve insanlık tarihi kadar eskidir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ÇÇT’ ni "Bir yetişkin tarafından bilerek ya da bilmeyerek yapılan ve çocuğun sağlığını, fiziksel ve psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen davranışlar" olarak tanımlar. Önemli olan yetişkinin niyeti değil, eylemin çocuk üzerindeki etkisidir. ÇÇT birçok çalışmada yüksek oranlarda saptanmıştır. Psikiyatrik bozukluklar ile ÇÇT arasında anlamlı ilişki saptanmış, psikiyatrik hastalığı bulunanlarda da ÇÇT oranı yüksek bulunmuştur. Çocuğun fi ziksel ve zihinsel gelişimi yanı sıra, çocukluk çağı ve erişkin dönemde birçok psikososyal soruna yol açan ÇÇT’ nin gerçekleşmesinin önlenmesi; gerçekleşmesi halinde multidisipliner bir yaklaşımla ele alınması; uzun süreli izlemlerinin yapılabilmesi büyük öneme sahiptir. Bu derlemede, son çalışmalar ışığında ÇÇT’nin tüm yönleriyle ele alınması ve gerek ruh sağlığı alanında gerekse diğer alanlarında çalışanlara yol gösterici olması amaçlanmıştır. ( Sakarya Tıp Dergisi 2018, 8(4):695-711 )

Anahtar Kelime: çocuk istismarı; cinsel istismar; çocukluk çağı travmaları

Childhood Traumas: A Review

Öz:

Childhood traumas (CT) are the most diffi cult type of traumas to be identifi ed and treated; because of being repetitive, usually done by relatives and their long-term effects. It can be seen in every culture, social class, ethnic group and socioeconomic level and is as old as human history. World Health Organization (WHO) defi nes CT as “Behaviors that are made by an adult knowingly or unknowingly and nega- tively affect the child’s health, physical and psychosocial development’’. Adult’ s intention is not important, the effect of action on children is important. CT was found to be high in many studies. There was a signifi cant relationship between psychiatric disorders and CT, the rate of CT was found to be higher in patients with psychiatric disorders. In addition the effect of child’s physical and mental development; prevention of the occurrence of CT which leads to many psychosocial problems in childhood and adulthood, a multidisciplinary approach and long term follow-up is great importance. In this review, in the light of recent studies, it is aimed to address all aspects of the CT and to guide the employees in the field of mental health and other fields ( Sakarya Med J, 2018, 8(4):695-711 ).

Anahtar Kelime: childhood trauma; child abuse; maltreatment; child neglect

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Herman JL. Travma ve iyileşme. Tosun T, ç.editör. 1. Baskı. İstanbul: Literatür Yayıncılık; 2011.
2. Oral R, Can D, Kaplan S, Polat S, Ates N, Çetin G et al. Child abuse in Turkey: an experience in overcoming denial and a description of 50 cases. Child Abuse Negl 2001; 25:279-290.
3. Taner Y, Gökler B. Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Acta Medica 2004; 35:82-86.
4. Yurdakök K, İnce O. Duygusal istismar ve ihmal. Katkı Pediatri Dergisi 2010;32:423-433.
5. Yılmaz G, İşiten N, Ertan Ü, Öner A. Bir çocuk istismarı vakası. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2003; 46:295-298.
6. Johnson C F. Abuse and Neglect of Children. Behrman RE, Kliegman RM, Arvin AM (eds), Nelson Textbook of Pediatrics, 16th ed. Phila- delphia: WB Saunders; 2000.
7. Bostancı N, Albayrak B, Bakoğlu İ, Çoban Ş. Üniversite öğrencilerin- de çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi. Yeni Sempozyum Dergisi. 2006; 44:100-6.
8. Akduman GG, Ruban C, Akduman B, Korkusuz İ. Çocuk ve cinsel istis- mar. Adli Psikiyatri Dergisi 2005; 3:9-14.
9. Bahar G, Savaş HA, Bahar A. Çocuk istismarı ve ihmali: bir gözden geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009; 4:51-65.
10. Güler N, Uzun S, Boztaş Z, Aydoğan S. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fi ziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etki- leyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2002; 24:128-134.
11. Aral N, Gürsoy F. Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi 2001; 151:5.
12. Pelendecioğlu B, Bulut S. Çocuğa yönelik aile içi fi ziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2009; 9:49-62.
13. Polat O. Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı 2: Önleme ve Rehabilitas- yon.Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2007.s: 257-273.
14. Kara B, Biçer Ü, Gökalp AS. Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalık- ları Dergisi 2004; 47:140-151.
15. Armağan E. Çocuk ihmali ve istismarı: Psikoz tablosu sergileyen bir istismar olgusu. New Symposium Journal 2007; 2: 170-173.
16. Bulut I. Genç anne ve çocuk istismarı. Bizim Büro. 1996.
17. Satır N. Engelli çocuga yönelik istismar ve ihmal. Çocuk Forumu Der- gisi 2000;3:56-60.
18. Dilsiz H, Mağden D. Öğretmenlerin çocuk istismar ve ihmali konusun- da bilgi ve risk tanıma düzeylerinin tespit edilmesi. Hacettepe Üniver- sitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2015;1:678-694.
19. Yaşar ZF, Akduman GG. Çocuk ihmali-istismarı ve adli diş hekimliği. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6:389-94.
20. Polat O. Çocuk ve Şiddet.1. Baskı. İstanbul: Der Yayınları; 2001.s: 38-76.
21. Nimkin K, Kleinman PK. Imaging of child abuse. Radiol Clin North Am 2001;39:843-864.
22. Pressel DM. Evaluation of physical abuse in children. Am Fam Physi- cian 2000; 61:3057-3064.
23. Polat O. Çocuk Hakları Nedir?.1.Baskı. İstanbul: Analiz Yayınları; 2002.s: 5-39.
24. Türkiye’ de Çocuğa Karşı Şiddetin Önlenmesi Alanında Çalışan Kuruluşlar Rehberi-2013 (http://www.cocugasiddetionluyoruz. net/23/turkiyede-cocuga-karsi-siddetin-onlenmesi-alaninda-calisan- kuruluslar-rehberi.html).
25. Preventing child maltreatment: a guide to taking action and genera- ting evidence. WHO.AvailableOnlineDate:http://whqlibdoc.who.int/ publications/2006/9241594365_eng.pdf.
26. Sadock BJ, Sadock VA. Problems related to abuse and neglect. Kaplan & Sadock‘s Concise Textbook of Clinical Psychiatry, Cancro R (eds) 9.edition. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 2004. p.370-376.
27. Kessler RC, McLaughlin KA, Green JG, Gruber MJ, Sampson NA, Zas- lavsky AM, et al. Childhood adversities and adult psychopathology in the WHO World Mental Health Surveys. Br J Psychiatry 2010; 197: 378–385.
28. Child maltreatment US. Department of health and human services, administration for children and families, administration on children, youth and families, Children’s Bureau. 2016 https://www.acf.hhs. gov/sites/default/files/cb/cm2016.pdf
29. Lynch, MA, Saralidze L, Goguadze N, Zolotor A. National study on violence against children in Georgia. 2008.
30. Runyan KM, May Chahal C, Hassan F. Child abuse and neglect by pa- rents and other caregivers. 2002; 57-86.
31. May-Chahal C, Cawson P. Measuring child maltreatment in the United Kingdom: a study of the prevalence of child abuse and neglect. Child Abuse Negl 2005;29:969-984.
32. Zolotor AJ, Runyan DK, Dunne MP, Jain D, Péturs HR, Ramirez C, et. al. ISPCAN Child Abuse Screening Tool Children’s Version (ICAST-C): Instrument development and multi-national pilot testing. Child Abuse Negl 2009; 33:833-841.
33. World Health Organisation (WHO), (2010). http://www.who.int/me- diacentre/ factsheets/fs150/en/index.html.
34. Xie P, Wu K, Zheng Y, Guo Y, Yang Y, He J, et al. Prevalence of child- hood trauma and correlations between childhood trauma, suicidal ideation, and social support in patients with depression, bipolar di- sorder, and schizophrenia in southern China. J Affect Disord 2018; 228: 41-48.
35. Aksel Ş, Yılmaz Irmak T. Review of child abuse and neglect literature in Turkey. Xth ISPCAN European Regional Conference on Child Abuse and Neglect. 2005.
36. Hizmetler, Başbakanlık Sosyal, and Çocuk Esirgeme Kurumu-UNICEF. “Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması.” (2010).
37. Cankur S, Kırımsoy E, Şekercioğlu G, Özkol Yıldırım E, Erdoğan N ve ark. Çocukların ev içinde yaşadıkları şiddet araştırması. İstanbul: Genç Hayat Yayınları; 2012.
38. Şahin F. Üniversite öğrencilerinde ICAST-R uygulaması. XIX ISPCAN International congress on child abuse and neglect, Istanbul: Kongre Kitapçığı; 2012. s:12:799.
39. Yılmaz IT. Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. Diss. İzmir: Ege Üniversitesi; 2008.
40. Yanik M, Özmen M. Psikiyatri poliklinigine basvuran hastalarda çocuk- luk çagi kötüye kullanim/ihmal yasantilari ile intihar, kendine fi ziksel zarar verme ve dissosiyatif belirtiler arasindaki iliski. Anadolu Psikiyatri Derg 2002; 3:140.
41. Sofuoğlu Z, Oral R, Aydın F, Cankardeş S, Kandemirci B, Koç F ve ark. Türkiye’nin üç ilinde olumsuz çocukluk çağı deneyimleri epidemiyolo- jik çalışması. Türk Ped Arş 2014; 49:47-56.
42. Koç F, Aksit S, Tomba A, Aydın C, Koturoğlu G, Aslan A ve ark. Çocuk istismarı ve ihmali olgularımızın demografik ve klinik özellikleri: Ege Üniversitesi Çocuk Koruma Birimi’nin bir yıllık deneyimi. Türk Pediatri Arşivi 2012; 47: 2.
43. Pereda N, Guilera G, Forns M, Gómez-Benito J. The international epi- demiology of child sexual abuse: A continuation of Finkelhor (1994). Child Abuse Negl 2009; 33:331-342.
44. Kanbur N, Akgül, S. Adölesanlarda cinsel istismar ve pediatristin rolü. Çocuk İhmal ve İstismarı-I. 2010; 32:491-502.
45. Wright MO, Crawford E, Castillo DD.Childhood emotional maltreat- ment and later psychological distress among college students: The mediating role of maladaptive schemas. Child Abuse Negl 2009; 33:59-68.
46. Gökler R. Eğitimde çocuk istismarı ve ihmaline genel bir bakış. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2006, 3:47-76.
47. United Nations Children’s Fund, Measuring and Monitoring Child Protection Systems: Proposed Core Indicators for the East Asia and Pacifi c Region, Strengthening Child Protection Series No. 1, UNICEF EAPRO, Bangkok: 2012.
48. Örsel S, Karadağ H, Kahiloğullari AK, Kahiroğulları EK, Aktaş EA. Psiki- yatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2011;12:2.
49. Reddy MK, Pickett SM, Orcutt HK. Experiential avoidance as a medi- ator in the relationship between childhood psychological abuse and current mental health symptoms in college students. J Emot Abuse 2002; 6:67-85.
50. Saveanu RV, Nemeroff CB. Etiology of depression: Genetic and envi- ronmental factors. Psychiatr Clin North Am 2012; 35:51-71.
51. Şar V, Oztürk E, Ikikardes E. Çocukluk çağı ruhsal travma ölçeğinin türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2012;32:1054-1063.
52. Polat O. Klinik Adli Tıp. 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2004.s: 85-131.
53. Hancı İH. Adli Tıp ve Ali Bilimler. 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2002. s:263-284.
54. Topbaş M. İnsanlığın büyük bir ayıbı: Çocuk istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004; 3:76-80.
55. Kaplan SJ, Pelcovitz D, Labruna V. Child and adolescent abuse and neglect research: A review of the past 10 years. Part I: Physical and emotional abuse and neglect. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1999;38:1214-1222.
56. Gökler I. Child Abuse And Neglect: Effect of Early Stress On Neurobi- ological Development. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health 2002; 9:47-57.
57. Lewis DO. From abuse to violence: Psychophysiological consequ- ences of maltreatment. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1992; 31:383-391.
58. Aktepe E. Çocukluk çağı cinsel istismarı. Psikiyatride Güncel Yaklaşım- lar. 2009;1:95-119.
59. İeri E. Cinsel istismar. Çetin FÇ, Pehlivantürk B, Ünal F, Uslu R, İeri E, Türkbay T, Cokun A, Miral S, Motavallı N, editörler. Çocuk ve Er- gen Psikiyatrisi Temel Kitabı. 1.Baskı. Ankara: Hekimler Yayın Birliği; 2008.s: 470-477.
60. Friedrich WN, Fisher JL, Dittner CA, Acton R, Berliner L, Butler J, et al. Child Sexual Behavior Inventory: Normative, psychiatric, and sexual abuse comparisons. Child Maltreat 2001; 6:37-49.
61. Avcı A, Tahiroğlu AY. Cinsel İstismar. Aysev A, Taner YI, editörler. Ço- cuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları. 1.Baskı. Gİstanbul: Golden Print; 2007.s: 721-736.
62. Ballı Ö. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesine Başvuran Çocuk İstis- marı ve İhmali Olgularının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi; Tıp Fakültesi; 2010.
63. Akbaş S, Turla A, Karabekiroğlu K, Şenses A, Karakurt MN, Taşdemir GN ve ark.Adli makamlarca çocuk psikiyatrisi polikliniğine gönderilen cinsel istismara uğramış çocukların, istismar şekilleri, ruhsal ve fi ziksel muayene özellikleri. Adli Bilimler Dergisi 2009; 8:24-32.
64. Santos JC, Neves A, Rodrigues M, Ferrão P. Victims of sexual offences: medicolegal examinations in emergency settings. J Clin Forensic Med 2006; 13:300-303.
65. Özen NE, Şener Ş. Çocuk ve Ergende Cinsel İstismar. 1. Baskı. İzmir: Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları; 1997. S: 473-491.
66. Glaser D. Child Sexual Abuse. In: Rutter M, Taylor T, eds. Child and Adolescent Psychiatry, 4nd ed., Massachusetts: Blackwell Publishing Company; 2002.p. 340- 358.
67. Baker AW, Duncan SP. Child sexual abuse: A study of prevalence in Great Britain. Child Abuse Negl 1985; 9:457-467.
68. Zara-Page A. Çocuk cinsel istismarı: Cinsel istismara neden olan et- kenler ve cinsel istismarın çocuklar üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Yazıları 2004; 7:103-113.
69. Ovayolu N, Uçan Ö, Serindağ S. Çocuklarda cinsel istismar ve etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; 2:3-22.
70. Hornor G. Emotional maltreatment. J Pediatr Health Care 2012; 26:436-442.
71. Erkman F. Çocukların duygusal ezimi. Çocuk İstismarı ve ihmali. 2. Baskı. Ankara:Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği; 1999.s: 127-134.
72. Glaser D. Child Sexual Abuse. In: Rutter M, Taylor T, eds. Child and Adolescent Psychiatry. 4 nd ed., Massachusetts: Blackwell Publishing Company; 2002. p.340-358.
73. Tıraşçı Y, Gören S. Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi 2007; 34:70-74.
74. Connell-Carrick K. A critical review of the empirical literature: Iden- tifying correlates of child neglect. Child and Adolescent Social Work Journal 2003; 20:389-425.
75. Scannapieco M, Connell-Carrick K. Focus on the fi rst years: Correla- tes of substantiation of child maltreatment for families with children 0 to 4. Child Youth Serv Rev 2005; 27: 1307-1323.
76. Connell-Carrick K, Scannapieco M. Ecological correlates of neglect in infants and toddlers. J Interpers Violence 2006; 21:299-316.
77. Scannapieco M, Connell-Corrick K. Do collaborations with schools of social work make a difference for the fi eld of child welfare? Practice, retention and curriculum. J Hum Behav Soc Environ 2003; 7:35-51.
78. Pollak SD, Cicchetti D, Hornung K, Reed A. Recognizing emotion in faces: developmental effects of child abuse and neglect. Dev Psychol 2000;36:679-688.
79. Dubowitz H, Papas MA, Black MM, Starr RH. Child neglect: Outcomes in high-risk urban preschoolers. Pediatrics 2002;109:1100-1107.
80. Legano L, McHuhg MT, Palusci VJ. Child abuse and neglect. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care 2009; 39:31-57.
81. Erickson MF, Egeland B. Child neglect. In J. E. B. Myers, L. Berliner, J. Briere, C. T. Hendrix, C. Jenny, & T. A. Reid (eds.), The APSAC hand- book on child maltreatment (2nd ed., pp. 3-20). Thousand Oaks, CA: Sage; 2002.
82. Şar V. Kötüye Kullanım ve İhmalle ilişkili Sorunlar. E.Köroğlu, C. Güleç,editörler. Psikiyatri Temel Kitabı. Cilt.2, Ankara:Hekimler Yayın Birliği; 1998.s:823-833.
83. Lynch M. Çocuk İstismarı ve ihmali. Ankara: Çocuk İstismarını ve İh- malini Önleme Derneği; 1999. s:1-8.
84. Yurdakök K, İnce O. Duygusal istismar ve ihmal. Katkı Pediatri Dergisi 2010; 32:423-433.
85. Bifulco A, Moran PM, Baines R, Bunn A, Stanford K. Exploring psychological abuse in childhood: II. Association with other abuse and adult clinical depression. Bull Menninger Clin 2002; 66:241-258.
86. Odağ C. Nevrozlar-2. 1. Baskı. İzmir: Halime Odağ Psikanaliz ve Psiko- terapi Vakfı Yayınları; 2001.s: 43-44.
87. Famularo R, Fenton T, Kinscherff R, Augustyn M. Psychiatric co- morbidity in childhood post traumatic stress disorder. Child Abuse Negl1996; 20:953-961.
88. Donnelly CL. Pharmacologic treatment approaches for children and adolescents with posttraumatic stress disorder. Child Adolesc Psychi- atr Clin N Am 2003;12:251-269.
89. Silverman AB, Reinherz HZ, Giaconia RM. The long-term sequelae of child and adolescent abuse: A longitudinal community study. Child Abuse Negl 1996;20:709-723.
90. Paolucci EO, Genuis ML, Violato C. A meta-analysis of the publis- hed research on the effects of child sexual abuse. J Psychol 2001; 135:17-36.
91. Kendall-Tackett K. The health effects of childhood abuse: four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse Negl 2002;26:715-729.
92. Fassler IR, Amodeo M, Griffin ML, Clay CM, Ellis MA. Predicting long-term outcomes for women sexually abused in childhood: Contri- bution of abuse severity versus family environment. Child Abuse Negl 2005;29:269-284.
93. Widom CS, DuMont K, Czaja SJ. A prospective investigation of major depressive disorder and comorbidity in abused and neglected child- ren grown up. Arch Gen Psychiatry 2007; 64: 49-56.
94. Burns EE, Fischer S, Jackson JL, Harding HG. Defi cits in emotion re- gulation mediate the relationship between childhood abuse and later eating disorder symptoms. Child Abuse Negl 2012; 36:32-39.
95. Carpenter L, Chung MC. Childhood trauma in obsessive compulsi- ve disorder: the roles of alexithymia and attachment. Psychol and Psychother 2011; 84:367-388.
96. Sar V, Islam S, Öztürk E. Childhood emotional abuse and dissociati- on in patients with conversion symptoms. Psychiatry Clin Neurosci 2009; 63:670-677.
97. Waldinger RJ, Schulz MS, Barsky AJ, Ahern DK.Mapping the road from childhood trauma to adult somatization: the role of attachment. Psychosom Med 2006; 68:129-135.
98. Whiffen VE, MacIntosh HB. Mediators of the link between childhood sexual abuse and emotional distress: a critical review. Trauma Violen- ceAbuse 2005; 6:24-39.
99. Grote NK, Spieker SJ, Lohr MJ, Geibel SL, Swartz HA, Frank E, et al. Impact of childhood trauma on the outcomes of a perinatal depressi- on trial. Depress Anxiety 2012; 29:563-573.
100.Maniglio R. Child sexual abuse in the etiology of depression: A syste- matic review of reviews. Depress Anxiety 2010; 27:631-642.
101.Alloy LB, Abramson LY, Smith JM, Gibb BE, Neeren AM.Role of pa- renting and maltreatment histories in unipolar and bipolar mood di- sorders: Mediation by cognitive vulnerability to depression. Clin Child Fam Psychol Rev 2006; 9:23-64.
102.Leeners B, Richter-Appelt H, Imthurn B, Rath W. Infl uence of child- hood sexual abuse on pregnancy, delivery, and the early postpartum period in adult women. J Psychosom Res 2006; 61:139-151.
103.Spinhoven P, Elzinga BM, Hovens JG, Roelofs K, Zitman FG, van Op- pen P, et al. The specificity of childhood adversities and negative life events across the life span to anxiety and depressive disorders. J Af- fect Disord 2010; 126:103-112.
104.Springer KW, Sheridan J, Kuo D, Carnes M. Long-term physical and mental health consequences of childhood physical abuse: Results from a large population-based sample of men and women. Child Abu- se Negl 2007; 31:517-530.
105.Hyun M, Friedman SD, Dunner DL. Relationship of childhood physi- cal and sexual abuse to adult bipolar disorder. Bipolar Disord 2000; 2:131-135.
106.Erten E, Funda UA, Saatcioglu O, Ozdemir A, Fistikci N, Cakmak D. Effects of childhood trauma and clinical features on determining qu- ality of life in patients with bipolar I disorder. J Affect Disord 2014; 162: 107–113 .
107. DeRosse P, Nitzburg GC, Kompancaril B, Malhotra AK. The relation between childhood maltreatment and psychosis in patients with schi- zophrenia and non-psychiatric controls. Schizophr Res 2014; 155: 66–71.
108.Kelleher I, Keeley H, Corcoran P, Ramsay H, Wasserman C, Carli V, Sarchiapone M, et al. Childhood trauma and psychosis in a prospec- tive cohort study: cause, effect, and directionality. Am J Psychiatry 2013; 170:734–741.
109.van Veen T, Wardenaar KJ, Carlier IV, Spinhoven P, Penninx BW, Zit- man FG. Are childhood and adult life adversities differentially associ- ated with specifi c symptom dimensions of depression and anxiety? Testing the tripartite model. J Affect Disord 2013; 146: 238-245.
110. Spertus IL, Yehuda R, Wong CM, Halligan S, Seremetis SV. Childho- od emotional abuse and neglect as predictors of psychological and physical symptoms in women presenting to a primary care practice Child Abuse Negl 2003;27:1247-1258.
111. Güleç MY, Altintaş M, İnanç L, Bezgin CH, Koca EK, Güleç H.Effects of childhood trauma on somatization in major depressive disorder: The role of alexithymia . J Affect Disord 2013; 20;146:137-141.
112. Hovens JG, Giltay EJ, Wiersma JE, Spinhoven P, Penninx BW, Zitman FG. Impact of childhood life events and trauma on the course of dep- ressive and anxiety disorders. Acta Psychiatr Scand 2012;126:198- 207.
113. Liu RT, Jager-Hyman S, Wagner CA, Alloy LB, Gibb BE. Number of childhood abuse perpetrators and the occurrence of depressive epi- sodes in adulthood. Child Abuse Negl 2012 ;36:323-332.
114. Ullman SE, Brecklin LR. Sexual assault history and suicidal behavior in a national sample of women. Suicide Life Threat Behav 2002;32:117- 130.
115. Zlotnick C, Mattia J, Zimmerman M. Clinical features of survivors of sexual abuse with major depression. Child Abuse Negl 2001; 25:357- 367.
116. Brodsky BS, Oquendo M, Ellis SP, Haas GL, Malone KM, Mann JJ. The relationship of childhood abuse to impulsivity and suicidal behavior in adults with major depression. Am J Psychiatry 2001; 158:1871- 1877.
117. Zoroglu SS, Tuzun U, Sar V, Tutkun H, Savas HA, Ozturk M, et al. Su- icide attempt and selfmutilation among Turkish high school students in relation with abuse, neglect and dissociation. Psychiatry Clin Neu- rosci 2003;57:119-126.

APA	HELVACI ÇELİK F, HOCAOĞLU Ç (2018). Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. , 695 - 711. 10.31832/smj.454535
Chicago	HELVACI ÇELİK Fatma Gül,HOCAOĞLU Çiçek Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. (2018): 695 - 711. 10.31832/smj.454535
MLA	HELVACI ÇELİK Fatma Gül,HOCAOĞLU Çiçek Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. , 2018, ss.695 - 711. 10.31832/smj.454535
AMA	HELVACI ÇELİK F,HOCAOĞLU Ç Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. . 2018; 695 - 711. 10.31832/smj.454535
Vancouver	HELVACI ÇELİK F,HOCAOĞLU Ç Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. . 2018; 695 - 711. 10.31832/smj.454535
IEEE	HELVACI ÇELİK F,HOCAOĞLU Ç "Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme." , ss.695 - 711, 2018. 10.31832/smj.454535
ISNAD	HELVACI ÇELİK, Fatma Gül - HOCAOĞLU, Çiçek. "Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme". (2018), 695-711. https://doi.org/10.31832/smj.454535

APA	HELVACI ÇELİK F, HOCAOĞLU Ç (2018). Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. Sakarya Tıp Dergisi, 8(4), 695 - 711. 10.31832/smj.454535
Chicago	HELVACI ÇELİK Fatma Gül,HOCAOĞLU Çiçek Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. Sakarya Tıp Dergisi 8, no.4 (2018): 695 - 711. 10.31832/smj.454535
MLA	HELVACI ÇELİK Fatma Gül,HOCAOĞLU Çiçek Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. Sakarya Tıp Dergisi, vol.8, no.4, 2018, ss.695 - 711. 10.31832/smj.454535
AMA	HELVACI ÇELİK F,HOCAOĞLU Ç Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. Sakarya Tıp Dergisi. 2018; 8(4): 695 - 711. 10.31832/smj.454535
Vancouver	HELVACI ÇELİK F,HOCAOĞLU Ç Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme. Sakarya Tıp Dergisi. 2018; 8(4): 695 - 711. 10.31832/smj.454535
IEEE	HELVACI ÇELİK F,HOCAOĞLU Ç "Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme." Sakarya Tıp Dergisi, 8, ss.695 - 711, 2018. 10.31832/smj.454535
ISNAD	HELVACI ÇELİK, Fatma Gül - HOCAOĞLU, Çiçek. "Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme". Sakarya Tıp Dergisi 8/4 (2018), 695-711. https://doi.org/10.31832/smj.454535