TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Yıl: 2022 Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı Sayfa Aralığı: 36 - 76 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.32957/hacettepehdf.1086165 İndeks Tarihi: 09-12-2023
TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz: 6325 s. Hukuk Uyuşmazlıkları Arabuluculuk Kanunu hükümlerine göre, özel hukuk temelli olan ve tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebildikleri iş ve işlemlerden doğan uyuşmazlıklar arabuluculuk müessesesinin çalıştırılması suretiyle bir çözüme kavuşturulabilir. Kanunun 18A maddesine göre ise, ilgili kanunlarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak kabul edilmiş ise arabuluculuk sürecine başvurulması zorunludur. 6102 s. Türk Ticaret Kanunu’na eklenen 5A maddesi gereğince, Türk Ticaret Kanunu’nun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Türk Ticaret Kanunu’nun 127, 128, 129 ve 482 nci maddelerinde, şahıs veya sermaye şirketlerinde, taahhüt edilen sermayenin getirilmemesi halinde, şirket veya şirket ortakları, borcun ifasını, temerrüt faizinin ödenmesini, varsa zararın tazmin edilmesini, kararlaştırılmış ise cezai şartın ödenmesini ve son olarak - sermaye şirketlerinde - ıskat müessesesinin çalıştırılmasını talep edebilirler. Sermayenin getirilmemesi sonucu ileri sürülen bu talepler neticesinde ortaya çıkan uyuşmazlıkların, dava şartı arabuluculuk kapsamı içerisinde olup olmadığının tartışılması gerekmektedir.
Anahtar Kelime: THE EVALUATION OF A CLAIM FOR UNPAID CAPITAL COMMITMENTS IN CORPORATES ON THE BASIS OF A MEDIATION AS A CAUSE OF ACTION
Öz: According to the provisions of the Code no. 6325 on Legal Disputes Mediation, disputes that are based on private law and that arise from transactions on which the parties can freely dispose can be resolved through mediation. According to Article 18A of the Code, if the application to a mediator is accepted as a condition of action in the relevant laws, it is obligatory to apply to the mediation process. Pursuant to Article 5A added to the Turkish Commercial Code no. 6102, it is a prerequisite to apply to a mediator before filing a lawsuit about claims for receivables and compensation from commercial lawsuits specified in Article 4 of the Turkish Commercial Code and other laws. According to Articles 127, 128, 129 and 482 of the Turkish Commercial Code, in case the committed capital is not brought to companies, the company or its partners shall require the debtor to perform the debt, pay the default interest, indemnify the damage, if any, and finally pay the penal clause. They also shall demand the exclusion of the debtor from the partnership. As a result, a commercial dispute arises in which claims for receivables and compensation are brought forward. In this context, it is necessary to discuss whether this dispute is within the scope of mediation regarding the parties' powers of disposition.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKİPEK ÖZAL, Şebnem / YILDIRIM, Abdülkerim / ERMENEK, İbrahim / KUTLA, Selda, Tüketici Hukukunda Uzman Arabuluculuk, Arabuluculuk Daire Başkanlığı, Ankara, 2021.
- ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, 26. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2020.
- ATALI, Murat / ERDOĞAN, Ersin, “Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A Maddesi Çerçevesinde Menfi Tespit Davaları Sorunu”, Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2020, Cilt: 5, Sayı: 1, (s. 205-221).
- AYOĞLU, Tolga, Sermaye Şirketleri Özelinde Şirketler Hukuku Uyuşmazlıklarının Çözümünde Tahkim, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2018.
- AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin / ÖZDAMAR, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 13. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
- AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin / ÖZDAMAR, Mehmet, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
- BAHADIR, Zeynep, “Uzman Arabuluculuk Uygulamasının Yaratacağı Usûlî Sorunlar”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi - Asoscongress Uluslararası Hukuk Sempozyumu, (27-29 Mayıs 2021), Asos Yayınları, Elazığ, 2021, (s. 387-398).
- BAHTİYAR, Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 13. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2019.
- BOZER, Ali / GÖLE, Celal, Ticari İşletme Hukuku, 7. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2021.
- CENKÇİ, Esra, “Çıkan ya da Çıkarılan Limited Ortağına Ayrılma Akçesinin Ödenmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 2018, Cilt: 4, Sayı: 1, (s. 1-50).
- CANSEL, Erol / ÇAĞLAR Özel. "Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu The Penal Clause in Turkish Code of Obligations", Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Yıl: 2013, Cilt: 8, Sayı: Özel Sayı, (s. 0-734).
- ÇAMOĞLU, Ersin, Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ve Ortağın Haklı Sebeple Çıkarılması, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
- ÇELİK, Aytekin, "Anonim Şirketlerde Ayni Sermaye Taahhütlerinin Yerine Getirilmesine Yönelik İhtiyati Tedbirler", Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2011, Cilt: 15, Sayı: 3, (s. 31-64).
- DEVELİ, Bilge, “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Ayrılma Akçesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2013, Cilt: 17 Sayı: 1-2, (s. 443-489).
- DİŞEL, Buse, Dava Takip Yetkisi, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2020.
- DİŞEL, Buse, “Medeni Usul Hukuku Perspektifiyle TTK m. 555 ve 556 Uyarınca Anonim Ortaklık Pay Sahipleri ve Alacaklıların Açtıkları Sorumluluk Davasında Davayı Takip Yetkisinin Gösterdiği Özellikler ve Hükmün İcrası”, Ticaret Hukuku Sempozyumu 2021 Sorunlar ve Çözüm Önerileri 9-12 Şubat 2021 Bildiri Kitabı, (der. G. Zabunoğlu, vd.), Yetkin Yayınları, Ankara, 2021, (s. 169-200).
- EKİNCİ, Hüseyin, Anonim Şirketlerde Sermaye Koyma Borcunun Yerine Getirilmemesinin Hukuki Sonuçları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
- EKMEKÇİ, Ömer / ÖZEKES, Muhammet / ATALI, Murat / SEVEN, Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.
- EMİNOĞLU, Cafer / ERDOĞAN, Ersin, Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
- ERMENEK, İbrahim, “Dava Şartının Arabulucu Tarafından Kendiliğinden Dikkate Alınması Sorunu ve Bu Kapsamda Yapılan Hataların Düzeltilmesi”, Yargıtay Dergisi, Yıl: 2020, Cilt: 46, Sayı: 4, (s. 1017-1062).
- ERİŞ, Gönen, Ticari İşletme ve Şirketler C. III, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2013.
- GÜNGÖR, Seda, "Ticaret Şirketlerinde Sermaye ve Sermaye Koyma Borcunun İfa Edilmesi”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2016, Cilt: 2, Sayı: 3, (s. 110-117).
- ILDIR, Gülgün, “Alternatif Uyuşmazlık Çözümü ve Hak Arama Özgürlüğü”, 75. Yaş Günü için Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, (der. H. Pekcanıtez), Türkiye Barolar Birliği, 2005, (s. 385-401).
- KARASU, Rauf, Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, 2. Bası, Yetkin Kitabevi, Ankara, 2015.
- KENDİGELEN, Abuzer / KIRCA, İsmail, Şirketler Hukuku Cilt I, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2021.
- MÜLAZIMOĞLU, Mehmet, Anonim Şirketler Hukukunda Sermayenin Korunması İlkesi, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2020.
- MOROĞLU Erdoğan, “Anonim Ortaklık Anasözleşmesi ve Hukuki Niteliği”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, (der. N. Barlas, vd.), Beta Basım, İstanbul, 2000.
- ÖZMUMCU Seda, “Türk Hukukunda Yargıtay Kararları Işığında Re’sen Araştırma İlkesi”, 2014, 4(4), SDÜHFD MİHBİR Özel Sayısı, (s. 146-171).
- ÖZMUMCU, Seda, “Usuli Adalet (Procedural Justice) ve Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri (Alternative Dispute Resolution) Üzerine Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Ramazan Arslan’a Armağan, (der. M. Göksu, vd.), C. II, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015, (s. 1275- 1300).
- PASLI, Ali, “Ticari İşletme ve Ticaret Şirketleri Bakımından Zorunlu Arabuluculuğun Değerlendirilmesi: Türk Ticaret Kanunu 5/A Maddesinin Yorumlanması”, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk, (der. C. Süral Efeçınar, vd.), Seçkin Kitabevi, Ankara, 2019, (s. 13-25).
- POROY, Reha / TEKİNALP, Ünal / ÇAMOĞLU, Ersin, Ortaklıklar Hukuku II, 14. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.
- PULAŞLI, Hasan, “Sermayesiz” Sermaye Şirketi ile Ortaya Çıkan Hukuki Sorunlar ve Bunlara Karşı Alınması Gereken Hukuki Önlemler’, BATİDER, Cilt: 34, Sayı: 2, 2018, (s. 5-19).
- PULAŞLI, Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esasları, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
- ŞENER, Oruç Hami, Adi Ortaklık, Yetkin Kitabevi, Ankara, 2008.
- ŞENER, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, 5. Baskı, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2022.
- ŞENER, Oruç Hami, Ticari İşletme Hukuku, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2016.
- ŞENOCAK, Kemal, “Anonim Ortaklıkta Iskat Kararının Sonuçları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2007, Cilt: 11, Sayı: 1-2, (s. 279-296).
- TANRIVER, Süha, “Mahkeme Huzurunda Yapılan Sulhler”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1994, Cilt: 49, Sayı: 1, (s. 333-348).
- TANRIVER, Süha, “Yabancı Hakem Kararlarının Türkiye’de Tenfizi Bağlamında Kamu Düzeninin Etkisi”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl: 1997, Cilt: 17, Sayı: 1-2, (s. 467-492).
- TANRIVER, Süha, “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı’nın Getirdikleri ve Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Ali Naim İnan’a Armağan, (der. M. Ünal), Seçkin Kitabevi, Ankara, 2009, (s. 637- 656).
- TANRIVER, Süha, “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl: 2020, Cilt: 32, Sayı: 147, (s. 111-142).
- TATLI, Burçak, "Limited Şirketlerde Çıkma, Çıkarma Ve Ayrılma Akçesi", Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2021, Cilt: 25, Sayı:1, (s. 165- 210).
- ÜLGEN, Hüseyin / HELVACI, Mehmet / KENDİGELEN, Abuzer / KAYA, Arslan / ERTAN, Füsun Nomer, Ticari İşletme Hukuku, 5. Bası, On İki Levha Yayıncılık, 2015.
- YARDIM, Mehmet Ertan, “Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabulucuya Başvuru”, Ticari Uyuşmazlıklarda Zorunlu Arabuluculuk (der. C. S. Efeçınar, vd.), Seçkin Kitabevi, Ankara, 2019, (s. 89-112).
- YILMAZ, Abdülhamit, “Bölge Adliye Mahkemesi Kararları Işığında Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk ve Tüketici Kredisi Sözleşmeleri”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2018, Cilt: 4, Sayı: 1, (s. 219-238).
- YILMAZ, Ejder, “Avukatın Uzlaşma Sağlama Yetkisi”, 75. Yaş Günü için Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, (der. H. Pekcanıtez), Türkiye Barolar Birliği, 2005, (s. 842-856).
- YONGALIK, Aynur, Şahıs Şirketlerinde Ortak Davası (Actio Pro Socio), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2010.
| APA | KAYA M, tatlı b (2022). TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| Chicago | KAYA MUSTAFA İSMAİL,tatlı burçak TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. (2022): 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| MLA | KAYA MUSTAFA İSMAİL,tatlı burçak TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2022, ss.36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| AMA | KAYA M,tatlı b TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2022; 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| Vancouver | KAYA M,tatlı b TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2022; 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| IEEE | KAYA M,tatlı b "TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.36 - 76, 2022. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| ISNAD | KAYA, MUSTAFA İSMAİL - tatlı, burçak. "TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ". (2022), 36-76. https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| APA | KAYA M, tatlı b (2022). TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(Özel Sayı), 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| Chicago | KAYA MUSTAFA İSMAİL,tatlı burçak TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 12, no.Özel Sayı (2022): 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| MLA | KAYA MUSTAFA İSMAİL,tatlı burçak TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.12, no.Özel Sayı, 2022, ss.36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| AMA | KAYA M,tatlı b TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022; 12(Özel Sayı): 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| Vancouver | KAYA M,tatlı b TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. 2022; 12(Özel Sayı): 36 - 76. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| IEEE | KAYA M,tatlı b "TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ." Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, ss.36 - 76, 2022. 10.32957/hacettepehdf.1086165 |
| ISNAD | KAYA, MUSTAFA İSMAİL - tatlı, burçak. "TİCARET ŞİRKETLERİNDE SERMAYE BORCUNUN İFASI TALEPLİ DAVALARIN DAVA ŞARTI ARABULUCULUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ". Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 12/Özel Sayı (2022), 36-76. https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1086165 |
