Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi

Sema KANER, (Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Ankara, Türkiye)
Şener BÜYÜKÖZTÜRK, (Başkent Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Elvan İŞERİ, (Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)
Aylin AK, (Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)
Latife ÖZAYDIN (Gazi Üniversitesi, Ankara Meslek Yüksek Okulu, Ankara, Türkiye)
Klinik Psikiyatri Dergisi
211 10
Yıl: 2011 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 150 - 163 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi

Öz:
Amaç: Bu çalışmada, çocuklarda/gençlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtilerini ve uygulanan tedavinin ve/veya eğitimin etkilerini değerlendirmek amacıyla kullanılan Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş/Uzun (CÖDÖ-Y/U) formunun Türkçe'ye uyarlanması amaçlanmıştır. Yöntem: Aşamalı örnekleme yoluyla 3-17 yaş aralığında 5355 öğrencinin öğretmenlerinin CÖDÖ-Y/U'ya verdikleri yanıtlardan elde edilen verilere Doğrulayıcı Faktör Analizi-DFA uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği ayrıca alt ölçekler arası korelasyonlar, CÖDÖ-28 ve Yenilenmiş Problem Davranışlar Kontrol Listesi-YPDKL ile ilişkilerinin hesaplanmasının yanı sıra bilinen grupların karşılaştırılmasıyla da incelenmiştir. Eşzaman geçerliği, CÖDÖ-Y/U'nun Çocuklar için Depresyon Ölçeği ile ilişkileri yoluyla incelenmiştir. CÖDÖ-Y/U'n güvenirliği iç tutarlılığının ve test-tekrar test güvenirliğinin hesaplanmasıyla incelenmiştir. Bulgular: DFA, CÖDÖ-Y/U'nun Türk çocuklarından elde edilen yapısının, bir maddenin farklı bir alt ölçeğe yerleşmesinin dışında özgün ölçek ile özdeş olduğunu göstermiştir. CÖDÖ-YU'nun CÖDÖ-28 ve YPDKL ile ilişkilerinin genel olarak orta düzeyde olduğu; ölçeğin tanısı olan ve olmayan grupları ayırt ettiği bulunmuştur. Iç tutarlılık ve test-tekrar test güvenirlik katsayıları doyurucu düzeyde bulunmuştur. Sonuç: CÖDÖ-Y/U'nun Türkçe formunun DEHB'nun değerlendirilmesinde öğretmen görüşlerine dayalı olarak kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir. Ancak, farklı DEHB tiplerinde ve farklı psikiyatrik tanı gruplarında ölçeğin yapı geçerliğinin incelenmesinde yarar vardır.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Conner's teachers rating scale/ revised long: assessing the psychometric characteristics of Turkish children

Öz:
Objectives: This study is aimed to adapt Conner's Teachers Rating Scale/ Revised Long (CTRS-RL) form to Turkish which is used to assess symptoms and treatment effects of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) in children/teens. Method: A Confirmatory Factor Analysis-CFA was conducted on the data obtained by administering the CTRS-RL on teachers of 5.355 children of the 3-17 age group. The structural validity of the scale was also investigated with the CTRS-28 and the Revised Problem Behaviour Checklist (RPBC), and correlation between subscales. Comparison of known groups was also conducted alongside the assessment of relations of the Depression Scale for Children to test concurrent validity. The reliability of the scale were tested by internal consisitency coefficients and test-retest reliability. Results: CFA showed that the CTRS-RL structure obtained from the Turkish children was consistent with an original scale excluding one item (Item 42) in a different sub-scale. It was found that the relationship between the CTRS Long and Short forms were significant, the relation between the CRTRS-28 and the RPBC was of medium significance in general and that the scale discriminated between the diagnosed and non-diagnosed groups. Reliability coefficients were quite satisfactory. Conclusion: The CTRS-RL Turkish form is a valid and reliable scale for teachers to use to assess ADHD based on their judgements. However, it would be advantageous to conduct studies to ascertain the validity structure to use on different types of ADHD and other psychiatric diagnosis groups.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adams CD, Reynolds LK, Perez RA ve ark. (1998) The adolescent behavior checklist: Validation using structured diagnostic interviews. J Psychopathol Behav Assess, 20:103-124.
  • Adewuya A, Famuwiya OO (2007) Attention deficit hyperactivity disorder among Nigerian primary school children. Prevalence and co-morbid conditions. Eur Child Adolesc Psychiatry, 16: 10-15.
  • Anderson JC, Gerbing DW (1984) The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49:155-173.
  • Arnold PD, Ickowicz A, Chen S ve ark. (2005) Attention-deficithyperactivity disorder with and without obsessive-compulsive behaviors: Clinical characteristics, cognitive assessment, and risk factors. Can J Psychiatry, 50:59-66.
  • Biederman J, Monuteaux MC, Kendrick E ve ark. (2005) The CBCL as a screen for psychiatric comorbidity in pediatric patients with ADHD. Arch Dis Child, 90:1010-1015.
  • Blackman GL, Ostrander R, Herman KC (2005) Children with ADHD and depression: A multisource, multiassessment of clinical, social, and academic functioning. J Atten Dis, 8:195-207.
  • Buckley S, Hillery J, Guerin S ve ark. (2008) The prevalence of features of attention deficit hyperactivity disorder in a special school in Ireland. J Intellect Disabil Res, 52:156-162.
  • Büyüköztürk Ş, Kılıç-Çakmak E, Akgün Ö ve ark (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Pegem.
  • Charach A, Chen S, Hogg-Johnson Schachar R (2009) Using the Conners' Teacher Rating Scale Revised in school children referred for assessment. Can J Psychiatry, 54: 232-241.
  • Cole DA (1987) Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. J Consult Clin Psychol, 55: 1019-1031.
  • Conners CK (1989) Manual for Conners' Rating Scales. WPS, Toronto.
  • Conners CK (1997) Conners' Rating Scales-Revised. Instruments for use with children and adolescents. Toronto: MHS.
  • Conner CK (2010) Conners' Teacher Rating Scales Spanish CTRS-R:L.
  • addwarehouse.com/.../conners-rating-scales-revised-users-manual. html.
  • Conners CK , Wells KC, Parker JDA ve ark. (1997) A new self report scale for assessment of adolescent psychopathology: Factor structure, reliability, validity and diagnostic sensitivity. J Abnorm Child Psychol, 25:487-497.
  • Conners CK, Sitarenios G, Parker JDA ve ark. (1998a) Revision and restandardization of the Conners teacher rating scale (CTRS-R): Factor structure, reliability and criterion validity. J Abnorm Child Psychol, 26:279-291.
  • Conners CK, Sitarenios G, Parker JDA ve ark. (1998b) The revised Conners' Parent rating scale (CPRS-R): Factor structure, reliability, and criterion validity. J Abnorm Child Psychol 26 (4): 257-268.
  • Cordes M, McLaughlin TF (2004) Attention deficit hyperactivity disorder and rating scales with a brief review of the Conners' Teacher Rating Scale (1998). Int J Spec Educ, 19: 23-34.
  • Cullion C, McKinlay BD, Stewart S (2009) Tourette syndrome: Multi-informant ratings on behavior. Tourett Syndrome Foundation of Canada, Calgory www.lifesatwich.com/- datafiles/cv.pdf.
  • Deb S, Dhaliwal AJ, Roy M (2008) The usefulness of Conners' Rating Scales-Revised in screening for attention deficit hyheractivity disorder in children with intellectual disability and borderline intelligence. J Intellect Disabil Res, 52:950-965.
  • Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş ve ark. (2007) Conners kısa form öğretmen ve anababa derecelendirme ölçeklerinin geçerlikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 18:48-58.
  • Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy IF ve ark. (1997) Conners öğretmen derecelendirme ölçeği türkçe uyarlaması-2. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 4:10-18.
  • DSM-IV-TR. Tanı ölçütleri. Başvuru el kitabı (2001) (Çev. E. Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği (Orijinal eserin yayın tarihi 2000).
  • Eapen V, K Gururaj K (2005) Risperidone treatment in 12 children with developmental disorders and attention-deficit/hyperactivity disorder. J Clin Psychiatry, 7:221-224.
  • Ebel RL (1965) Measuring educational achievement. Englewood Cliffs, (2nd) Prentice-Hall, N.J.
  • Edelbroch C, Achenbach TM (1984) The teacher version of the childbehavior profile: 1. boys aged 6-11. J Consult Clin Psychol, 52:207-217.
  • Ercan ES, Amado S, Somer O ve ark. (2001) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Yıkıcı Davranış Bozuklukları için bir test bataryası geliştirme çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 8:132-145.
  • Erman Ö, Turgay A, Öncü B ve ark. (1999) DEHB olan çocuk ve gençlerde komorbidite: Yaş ve cinsiyet farklılıkları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 6:12-18.
  • Ercan ES, Aydın C (1999) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, s.270-283.
  • Escalona A, Field T, Singer-Strunck R ve ark. (2001) Brief Report: Improvements in the behavior of children with autism following massage therapy. J Autism Dev Disord, 31: 513-516.
  • Faries DE, Yalçın I, Harder D ve ark. (2001) Validation of the ADHD Rating Scale as a clinician administered and scored instrument. J Atten Disord, 5:107-115.
  • Fantuzzo J, Grim S, Mordell M ve ark. (2001) A multivariate analysis of the revised Conners' teacher rating scale with lowincome, urban preschool children. J Abnorm Child Psychol, 29:141-152.
  • Gau SSF, Soong WT, Gau SS ve ark. (2006) Psychometric properties of the chinese version of the Conners' Parent and Teacher Rating scales/Revised: Short form. J Atten Disord, 9:648-659.
  • Guerin S, Buckley S, McEvoy J ve ark. (2009) Psychometric properties of Attention Distraction, Inhibition-Excitation Classroom Assessment Scale (ADIECAS) in a sample of children with moderate and severe intellectual disabilities. Res Dev Disabil, 30:727-734.
  • Gumpell T, Wilson M, Shalev R (1998) An item response theory analysis of the Conners Teacher's Rating Scale. J Learn Disabil, 31: 525-532.
  • Gudmundsson E, Gudmundsdottir E (2007) Factor structure and reliability of an Icelandic translations of Conners' Teacher Rating Scale-Revised. Timarit um Menntarannsöknir, 4:101- 118.
  • Hudziak JJ, Derks EM, Althoff RR ve ark. (2005) The genetic and environmental contribution to attention deficit hyperactivity disorder as measured by the Conners' Rating Scales-revised. Am J Psychiatry, 162: 1614-1620.
  • Kaner S (2009) Zihin engelli çocukların duygusal ve davranışsal problemlerinin değerlendirilmesinde anababa ve öğretmen tutarlılığı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42:249- 274.
  • Kaner S, Uçak-Çiçekçi A (2000) Gözden geçirilmiş davranış problemleri kontrol listesinin Türkçe'ye uyarlanması. Özel Eğitim Dergisi, 2:23-34.
  • Kaner S (2009) Zihin engelli çocukların duygusal ve davranışsal problemlerinin değerlendirilmesinde anababa ve öğretmen tutarlılığı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42: 249- 274.
  • Karlovic D, Martinac M, Gale R ve ark. (2005) Assessment of attention deficit/hyperactivity disorder among children in families and schools in Medditerannean and Continentalroatian towns. Psychiatria Danubina, 17:19-29.
  • Kline P (2000) An Easy Guide to Factor Analysis. Routledge, New York.
  • Lyman D (2002) Possible link between attention-deficit/hyperactivity disorder and reproductive complication. Primary Care Companion. J Clinical Psychol, 4:104-108.
  • Marsh HW, Balla JR, McDonald RP (1988) Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychol Bull, 103:391-410.
  • Maruish ME (2004) The use of psychological testing for treatment planning and outcomes asssessment. Mahwah: New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
  • Masi G, Millepiedi S, Mucci M ve ark. (2006) Comorbidity of obsessive-compulsive disorder and attention-deficit/hyperactivity disorder in referred children and adolescents. Compr Psychiatry, 47:42-47.
  • Mayes SD, Calhoun SL, Chase GA ve ark. (2009) ADHD subtypes and co-occuring anxiety, depression, and oppositional defiant disorder. J Atten Disord, 12:540-550.
  • Mcgillivray JA ve Baker KL (2009) Effects of comorbid ADHD with learning disabilities on anxiety, depression, and agression in adults. J Atten Disord, 12:525-531.
  • Mikami AY, Ransodne ML ve Calhoun CD (2011) Influence of anxiety on the social functioning of children with and without ADHD. J Atten Disord 15 (6): 473-484.
  • Miller LS, Koplewicz HS, Klein RG (1997). Teacher ratings of hyperactivity, inattention, and conduct problems in preschoolers. J Abnorm Child Psychol, 25:113-119.
  • Molina BSG, Smith BH, Pelham WE (2001) Factor structure and criterion validity of secondary school teacher ratings of ADHD and ODD. J Abnorm Child Psychol, 29:71-82.
  • Montiel C, Pena JA, Montiel-Banbero I ve ark. (2008) Prevalance rates of attention deficit/hyperactivity disorder in a school sample of Venezuelan children. Child Psychiatry Hum Dev, 39:311-322.
  • Öktem F, Baysal B (1995) Hacettepe DEHB Ölçeği. 5. Ulusal Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kongresi, Ankara.
  • Öy B (1991) Çocuklar için depresyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 2:132-135.
  • Özgüven E (1994) Psikolojik Testler. Yeni Doğuş Matbaası, Ankara.
  • Pablano A, Romero E (2006) Arquivos de Neuro-Psiquiatria 64: 1-7.
  • Pal DK, Chadbury G, Das T ve ark. (1999) Validation of a Bengali adaptation oft he Conners' Parent Rating Scale (CPRS- 48). Br J Med Psychol, 72: 525-533.
  • Pierrehumbert B, Bader M, Thevoz S ve ark. (2006) Hyperactivity and attention problems in Swiss sample of schoolaged children : effects of school achievement, child gender, and informants. J Atten Disord, 10:65-76.
  • Poeta LS, NetoFR (2004) Epidemiological study on symptoms of attention deficit/hyperactivity disorder and behavior disorders in public schools of Florianopolis/SC using the EDAh. Rev Bras Psiquiatr, 26:1-9.
  • Quay HC, Peterson DR (1996) Revised Behavior Problem Checklist. Professional Manual. Odesa: PAR.
  • Robaaey P, Amre D, Schachar R ve ark. (2007) French version of the Strengths and Weakness of ADHD symptoms and normal behaviors (SWAN-F) Ouestionnaire. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry, 16:80-88.
  • Souza I, Pinheiro MA, Denardin D ve ark. (2004) Attention- Deficit/Hyperactivity Disorder and comdrbidity in Brazil comparisons between two referred samples. Eur Child Adolesc Psychiatry, 13:243-248.
  • Stevens J (1996) Applied Multivariate Statistics for the Social Science, 3. Baskı, LawrenceErlbaum Associates, New York.
  • Sümer N (2000) Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları 3:49-74.
  • Şencan H (2008) Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Şener Ş, Dereboy Ç, Dereboy IF ve ark. (1995) Conners öğretmen derecelendirme ölçeği türkçe uyarlaması-1. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2:131-141.
  • Tabachnick BG, Fidell LS (2001) Using Multivariate Statistics (4th edition). Allyn and Bacon, Boston.
  • Talaei A, Mokhber N, Abdollahian E ve ark. (2010) Attention deficit/hyperactivity disorder: A survey on prevalence rate among male subjects in elementary school (7 to 9 Years Old) in Iran. J Atten Disord, 13:386-390.
  • Thorell L B, Bohlin G, Rydell AM (2004) Two types of inhibitory control: Predictive relations to social unctioning. Int J Behav Dev, 28:193-203.
  • Tordjman S, Guignard JH, Seligman J ve ark (2007) Diagnosis of hyperactivity disorder in gifted children depends on observational sources. Gifted and Talented International, 22:62-67.
  • Westerlund J, Ek U, Holmberg K, ve ark. (2009) The Conners' 10 item scale: Findings in a total population of Swedish. Acta Pediatrica, 98:828-833.
APA KANER S, Büyüköztürk Ş, ISERI E, AK A, ÖZAYDIN L (2011). Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. , 150 - 163.
Chicago KANER SEMA,Büyüköztürk Şener,ISERI ELVAN,AK Aylin,ÖZAYDIN LATİFE Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. (2011): 150 - 163.
MLA KANER SEMA,Büyüköztürk Şener,ISERI ELVAN,AK Aylin,ÖZAYDIN LATİFE Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. , 2011, ss.150 - 163.
AMA KANER S,Büyüköztürk Ş,ISERI E,AK A,ÖZAYDIN L Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. . 2011; 150 - 163.
Vancouver KANER S,Büyüköztürk Ş,ISERI E,AK A,ÖZAYDIN L Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. . 2011; 150 - 163.
IEEE KANER S,Büyüköztürk Ş,ISERI E,AK A,ÖZAYDIN L "Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi." , ss.150 - 163, 2011.
ISNAD KANER, SEMA vd. "Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi". (2011), 150-163.
APA KANER S, Büyüköztürk Ş, ISERI E, AK A, ÖZAYDIN L (2011). Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14(3), 150 - 163.
Chicago KANER SEMA,Büyüköztürk Şener,ISERI ELVAN,AK Aylin,ÖZAYDIN LATİFE Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 14, no.3 (2011): 150 - 163.
MLA KANER SEMA,Büyüköztürk Şener,ISERI ELVAN,AK Aylin,ÖZAYDIN LATİFE Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.14, no.3, 2011, ss.150 - 163.
AMA KANER S,Büyüköztürk Ş,ISERI E,AK A,ÖZAYDIN L Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14(3): 150 - 163.
Vancouver KANER S,Büyüköztürk Ş,ISERI E,AK A,ÖZAYDIN L Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14(3): 150 - 163.
IEEE KANER S,Büyüköztürk Ş,ISERI E,AK A,ÖZAYDIN L "Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi." Klinik Psikiyatri Dergisi, 14, ss.150 - 163, 2011.
ISNAD KANER, SEMA vd. "Conners öğretmen dereceleme ölçeği yenilenmiş/uzun: Türk çocukları için psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi". Klinik Psikiyatri Dergisi 14/3 (2011), 150-163.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 17:13

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları