Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi

AYVACI, Hakan Şevki; BAKIRCI, Hasan

Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi

Hakan Şevki AYVACI, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon, Türkiye)

Hasan BAKIRCI (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon, Türkiye)

Journal of Turkish Science Education

20 2

Yıl: 2012 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 132 - 151 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi

Öz:

Öğretim programını uygulayan, yürüten ve değerlendiren öğretmenler, eğitim ve öğretim sürecinin en önemli öğelerinden birisidir. Yapılandırmacı yaklaşımın başarıya ulaşması; öğretmenlerin rollerini etkin ve verimli bir şekilde yerine getirmelerine bağlı olduğu söylenebilir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin fen öğrenme ve öğretme inançlarının yapısalcı yaklaşımın 5E modelinin ilkeleri ile ne kadar örtüştüklerini açığa çıkarmaktır. Çalışmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma, Trabzon il merkezinde, 2010-2011 eğitim öğretim bahar döneminde beş farklı ilköğretim okulunda görev yapan 14 Fen ve Teknoloji Öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırmada veriler, yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Görüşmelerde elde edilen veriler, betimsel ve içerik analiz yöntemi ile düzenlenmiştir. Fen ve teknoloji öğretmenlerinin 5E modelinin girme, açıklama ve değerlendirme aşamalarda yapılması gereken aktiviteleri gerçekleştirdikleri, keşfetme, derinleştirme aşamalarında yapılandırmacı kuramın öngördüğü aktiviteleri yeterince gerçekleştiremedikleri görülmüştür. Sonuç olarak, çalışmaya katılan öğretmenlerin çoğunun yapılandırmacı yaklaşımın 5E modelindeki basamaklara uymaya çalıştıkları, fakat davranışçı yaklaşımın da izlerini taşımaya devam ettikleri anlaşılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara bağlı olarak bir takım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adıgüzel, A. (2009). Yenilenen ilköğretim programının uygulanması sürecinde karşılaşılan sorunlar, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), s.77- 94.
Akdeniz, A. R., Yiğit., N. & Kurt, Ş. (2002). Yeni fen bilgisi öğretim programı ile ilgili öğretmenlerin görüşleri. V.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildirileri 16-18 Eylül, ODTÜ, Ankara, s. 400-407.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
Akpınar E. & Ergin, Ö. (2004). Yapılandırmacı kuram ve fen öğretimi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 15, 108-113.
Akpınar, E. & Ergin, Ö. (2005) Yapılandırmacı kuramda fen öğretmeninin rolü, İlköğretim- Online, 4(2), 55-64, http://ilkogretim-online.org.tr.
Ausubel, D. (1968). Educational Psychology, Holt, Rinehart & Winston, New York. Appleton, K. (1997). Analysis and description of students’ learning during science classes using a constructivist based model. Journal of Research in Science Teaching, 34(3), 303-318.
Ayas, A., Çepni, S., Akdeniz, A., Özmen, H., Yiğit, N., & Ayvacı, H.S. (2007). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. PegemA Yayıncılık., 6. Baskı, Ankara.
Ayvacı, H. Ş. & Devecioğlu,Y. (2009). Yeni program ve öğretmenlerin yenilikçi bakış açıları.
First International Congress of Educational Research. Educational Research Association , May 1-3,Turkey.
Biernacka, B. (2006). Developing scientific literacy of grade five students: A teacher researcher collaborative effort. Unpublished Ph.D. dissertation, University of Manitoba.
Bodner, G. M., (1986). Constructivism: A theory of knowledge, Journal of Chemical Education, 63(10), 873-878.
Bozdoğan, E. A. & Altunçekiç, A. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 5E öğretim modelinin kullanılabilirliği hakkındaki görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), s. 579-590.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştirma yöntemleri, PegemA: Ankara.
Bybee, R. (1993). Instructional model for science education, in developing biological literacy. Colorado Springs, CO: Biological Sciences Curriculum Studies. Can T, (2004). Etkili fen bilgisi öğretimi. http://www erg.sabanciuniv.edu/iok2004/bildiriler/ Tuba Can.doc (16 Şubat 2005).
Çalık, M. (2006). Bütünleştirici öğrenme kuramına göre lise 1 çözeltiler konusunda materyal geliştirilmesi ve uygulanması. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalişmalarina giriş (Genişletilmiş Dördüncü Baskı) Celepler Matbaacılık. Trabzon.
Çetin, O., Hamurcu, H. & Günay, Y. (2001). İlköğretim fen bilgisi öğretiminde deney yapma etkinliği, laboratuar kullanımı ve güvenliğine yönelik öğrenci tutumları. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildirileri 7-8 Eylül, M. Ü. İstanbul, s. 91-99.
Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O. N., Koya, S. K. & Ebenezer, D. L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change, Journal of Research in Science Teaching, Volume: 47, No: 1, Page. 25–46.
Ekici, F. T., Ekici, E. & Taşkın, S. (2002). Fen laboratuarlarının içinde bulunduğu durum. V.ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongresi bildirileri 16-18 Eylül, O.D.T.Ü. Ankara, s. 391-393.
Erdem, A. & Ersoy, Y. (2009). Bir grup fen bilgisi/fizik öğretmenin öğretim programında belirlenen yeni rollerini algılaması ve gereksinimleri, The 1st International Congress of Educational Research, 01-03 May 2009, Çanakkale-Turkey.
Ersoy, Y. (2008). İlköğretim okullarında matematik ve fen bilgisi öğretmenlerinin yeterlilikleri ve yetkinlik inançları, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 28-41.
Geelan, D. R. (1995). Matrix technique: A constructivist approach to curriculum development in science. Australian Science Teachers Journal, 41(3), 32-37.
Genç, H. & Küçük, M. (2004). Öğrenci merkezli öğretim programının uygulanması üzerine bir durum tespit çalışması. XII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 15-18 Ekim 2003 G.Ü., Antalya, s. 1555-1573.
Goldworthy, A. (2000). Teaching students how to investigate, Annual Meeting of Science Conference. Cyprus.
Gültekin, M., Karadağ, R. & Yılmaz, F. (2007). Yapılandırmacılık ve öğretim uygulamalarına yansımaları, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7(2), s.503- 528.
Gürdal, A. (1991). İlköğretim fen eğitiminde laboratuar ve araç kullanımı. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 3, s.145-155.
Güzel, H. (2000). İlköğretim okullarında I. ve II. kademedeki fen bilgisi derslerinde laboratuar etkinlikleri ve araç kullanımı düzeyi. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi Bildirileri 6-8 Eylül, H.Ü. Ankara, s. 181-187.
Hand, B. & Treagust, D. F. (1991). Student achievement and science curriculum development using a constructivist framework. School Science and Mathematics, 91(4), 172-176.
Kan, A. (2007). Öğretmen adaylarının eğitme-öğretme özyetkinliğine yönelik ölçek geliştirme ve eğitme-öğretme özyetkinlikleri açısından değerlendirilmesi Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), s. 35-50.
Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2001a). Mevcut fen bilgisi fen 2001-2002 öğretim yılında uygulamaya konulacak olan yeni fen bilgisi programının karşılaştırılması, Çağdaş Eğitim Dergisi, 273, 33-38.
Kaptan F., Korkmaz, H. (2001b). İlköğretim okullarında fen bilgisi dersinin uygulanmasında karşılaşılan güçlükler, Çağdaş Eğitim Dergisi, 281, 19-26.
Karaer, H., (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin ilköğretim II. kademedeki fen bilgisi eğitimi hakkındaki görüşleri, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 97-111.
Keser, Ö. F. (2003). Fizik eğitimine yönelik bütünleştirici bir öğrenme ortamı tasarımı ve uygulaması, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Kırıkkaya, E. B. (2009). İlköğretim okullarındaki fen öğretmenlerinin fen ve teknoloji programına ilişkin görüşleri, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(1), s.133-148.
Kocakülah, M. S. & Kocakülah, A. (2002). İlköğretim fen eğitiminde yapılan deneysel çalışmalar ile ilgili öğretmen görüşleri. V.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildirileri 16-18 Eylül, O.D.T.Ü. Ankara, s. 100-107.
Konur, K., Sezen, G., & Tekbıyık, A. (2010). Fen ve teknoloji derslerinde yapılandırmacı yaklaşıma dayalı etkinliklerde öğretim teknolojilerinin kullanılabilirliğine yönelik öğretmen görüşleri, Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 1(2).
Köseoğlu, F. & Kavak, N. (2001). Fen öğretiminde yapılandırıcı yaklaşım. Gazi Üniversites, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 139-148.
Miles, B. M. & Huberman A. M., (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. 2nd ed. California, USA: Sage Publications, p:27.
Milli Eğitim Bakanlığı TTKB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programi. Ankara.
Nas, S. E. (2008). Isının yayılma yolları konusunda 5E modelinin derinleşme aşamasına yönelik olarak geliştirilen materyallerin etkililiğinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans
Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Özden,Y. (2003), Öğrenme ve öğretme, (5.baskı), Ankara: PegemA Yayınları.
Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı (constructivist) öğrenme. The Turkish Online Journal of Educational Technology– (TOJET), 3 (1), 14.
Saban, A. (2000). Öğrenme öğretme süreci; yeni teori ve yaklaşımlar, Star Ofset Matbaası, Ankara.
Saka, A., (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde 5E modelinin etkisi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Serin, A. (2002). Fen eğitiminde laboratuar. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildirileri 16-18 Eylül, O.D.T.Ü. Ankara, s. 403-406.
Shiland, T. W. (1999). Constructivism: The implication for laboratory work. Journal of Chemical Education, 76(1), 107-109.
Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Tekbıyık, A. & Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2(2), s. 23-37.
Turgut, M. F., Baker, D., Cunningham, R. & Piburn, M. (1997). İlköğretim fen öğretimi. YÖK/DB Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Yayınları, Ankara
Webb, L. (1997). Investigating science. In A. Mcfarlane (Ed.), Information Technology and Authentic Learning. Realizing the Potential of Computers in the Primary Classroom. London: Routledge.
Yıldırım, A. & Şimşek, H., (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri. Güncelleştirilmiş Beşinci Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.

APA	AYVACI H, BAKIRCI H (2012). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. , 132 - 151.
Chicago	AYVACI Hakan Şevki,BAKIRCI Hasan Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. (2012): 132 - 151.
MLA	AYVACI Hakan Şevki,BAKIRCI Hasan Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. , 2012, ss.132 - 151.
AMA	AYVACI H,BAKIRCI H Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. . 2012; 132 - 151.
Vancouver	AYVACI H,BAKIRCI H Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. . 2012; 132 - 151.
IEEE	AYVACI H,BAKIRCI H "Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi." , ss.132 - 151, 2012.
ISNAD	AYVACI, Hakan Şevki - BAKIRCI, Hasan. "Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi". (2012), 132-151.

APA	AYVACI H, BAKIRCI H (2012). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. Journal of Turkish Science Education, 9(2), 132 - 151.
Chicago	AYVACI Hakan Şevki,BAKIRCI Hasan Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. Journal of Turkish Science Education 9, no.2 (2012): 132 - 151.
MLA	AYVACI Hakan Şevki,BAKIRCI Hasan Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. Journal of Turkish Science Education, vol.9, no.2, 2012, ss.132 - 151.
AMA	AYVACI H,BAKIRCI H Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. Journal of Turkish Science Education. 2012; 9(2): 132 - 151.
Vancouver	AYVACI H,BAKIRCI H Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi. Journal of Turkish Science Education. 2012; 9(2): 132 - 151.
IEEE	AYVACI H,BAKIRCI H "Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi." Journal of Turkish Science Education, 9, ss.132 - 151, 2012.
ISNAD	AYVACI, Hakan Şevki - BAKIRCI, Hasan. "Fen ve teknoloji öğretmenlerinin fen öğretim süreçleriyle ilgili görüşlerinin 5E modeli açısından incelenmesi". Journal of Turkish Science Education 9/2 (2012), 132-151.