Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi

SUNA KAYMAK ÖZMEN (Kafkas Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Kars, Türkiye)
Eğitim ve Bilim
7 0
Yıl: 2013 Cilt: 38 Sayı: 167 Sayfa Aralığı: 98 - 113 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi

Öz:
Bu çalışmanın temel amacı, davranış sorunları olan çocukların anne-babalarına yönelik bir anne-baba eğitimi programının, çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeyleri üzerine etkisini araştırmaktır. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu araştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmaya 8 deney, 8 kontrol grubu olmak üzere toplam 16 anne-baba katılmıştır. Veri toplama aracı olarak “4-18 Yaş Çocuk ve Gençlerde Davranış Değerlendirme Ölçeği” ve “Beck Depresyon Envanteri” kullanılmıştır. Deney grubuna haftada bir kez olmak üzere 7 hafta süreyle “Anne-Baba Eğitimi Programı” uygulanmıştır. Verilerin analizinde deney grubunun öntest puanlarının karşılaştırılmasında “Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi” ve grupların fark puanları arasındaki farkın anlamlılığı için “Mann Whitney U Testi” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, anne-baba eğitimi programına katılan anne-babaların çocuklarının davranış sorunlarında anlamlı düzeyde bir azalma olmuş, aynı zamanda anne-babaların başlangıçta da normal sınırlarda olan depresyon düzeylerinde anlamlı düzeyde bir düşme kaydedilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sosyoloji Psikoloji Aile Çalışmaları

The effect of parent training program on behavioral problems of children and the depression levels of parents

Öz:
The main purpose of this study is to investigate the effects of a parent training program on parents having children with behavioral problems and the depression levels of parents. Pretestposttest control group design was used in this study. In the study, there were eight parents in the experimental group and eight parents in the control group. To gather data, “Child Behavior Checklist/4-18” and “Beck Depression Questionnaire” were utilized. In the experimental group, “parent training program” was applied each week for seven weeks. For the analysis of the data, the experimental group’s pretest scores were compared with “Wilcoxon Signed Rank Test” and for the significance of difference of scores, “Mann Whitney U Test” was used. Findings of the study indicate that as a result of parent training program, there is meaningful decrease in children’s behavioral problems, while the depression levels of parents were found to decrease meaningfully.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sosyoloji Psikoloji Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgün, E. (2008). “Anne-Çocuk İlişkisini Oyunla Geliştirme Eğitiminin Anne-Çocuk Etkileşim Düzeyine Etkisi.” Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Anastopoulos, A.D., Shelton, T.L., DuPaul, G.J. & Guevremont, D.C. (1993). Parent training for attention-deficit hyperactivity disorder: Its impact on parent functioning. Journal of Abnormal Child Psychology, 21, 581–596.
  • Arkan, B. & Üstün, B. (2009). Davranım Bozukluğu Olan Çocuklara Psikiyatrik Yaklaşımda Anne- Baba Eğitim Programları: İki Örnek Bağlamında Bir Değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar,1, 155-174.
  • Arkan, B. & Üstün, B. (2010). Ebeveyn Eğitim Programlarını Değerlendirme Rehberi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(2), 102-107, [Online]: http://www.deuhyoedergi.org adresinden 12 Mayıs 2011 tarihinde indirilmiştir.
  • Beelmann, A (2003). Effektivität behavioraler elterntrainingsprogramme: Ergebnisse zweier pilotstudien zur Prävention dissozialen verhaltens. Psychologie in Erziehung und Unterricht, 50, 310-323.
  • Bekman, S. & Koçak, A. A. (2011). Beş Ülkeden Anneler Anlatıyor I: Anne-Çocuk Eğitim Programı Kimler İçin ve Neden Etkili? Eğitim ve Bilim, 36, 160, 171-183.
  • Bolat, E. Y. & Gürsoy, F. (2011). Beş-Altı Yaş Grubu Çocuğa Sahip Anne-Babaların Çocuk Yetiştirme Tutum Ve Davranışlarında Anne-Baba Eğitiminin Etkisi. Çağdaş Eğitim, 36(386), 23-29.
  • Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel Desenler. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş. (2010).Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (11.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Chorpita, B. F., Yim, L. M., Donkervoet, J. C., Arensdorf, A., Amundsen, M. J., McGee, C., Serrano, A., Yates, A. Burns, J. A. & Morelli, P. (2002). Toward large-scale implementation of empirically supported treatments for children: A review and observations by the Hawaii empirical basis to services task force. Clinical Psychology: Science and Practice, 9(2), 165-190.
  • Dadds, M. R. & McHugh, T. A. (1992). Social support and treatment outcome in behavioral family therapy for child conduct problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60(2), 252-259.
  • Döpfner, M. & Lehmkuhl, G. (2002). Evidenzbasierte therapie von kindern und jugendlichen mit aufmerksamkeitsdefizit-/hyperaktivitätsstörung(ADHS). Praxis Kinderpsychologie und Kinderpsychiatrie, 51, 419-440.
  • Döpfner, M. & Lehmkuhl, G. (2005). Störungen der aufmerksamkeit und hyperaktivität. In. P. F. Schlottke, R. K. Silbereisen, S. Schneider & G. W. Lauth (Eds.), Störungen im kindesund jugendalter- Grundlagen und störungen im entwicklungsverlauf (pp. 609-648) Göttingen: Hogrefe Verlag.
  • Döpfner, M. & Petermann, F. (2004). Leitlinien zur diagnostik und psychotherapie von aggressiv-dissozialen störungen im kindes- und jugendalter. Eine evidenzbasierter diskussionvorschlag. Kindheit und Entwicklung,13 (2) 97-112.
  • Erol, N., Arslan, B. L. & Akçakın, M. (1995). The adaptation and standardization of the child behavior checklist among 6-18 year-old Turkish children. In. J. Sergeant (Eds.), Eunethydis. European approaches to hyperkinetic disorder (pp. 97-113) Zurich: Fotoratar.
  • Gabriel, B. & Bodenmann, G. (2006). Elterliche kompetenzen und erziehungskonflikte. Kindheit und Entwicklung, 15 (1), 9-18.
  • Goodman, S. H., Brogan, D., Lynch, M. E. ve Fielding, B. (1993). Social and emotional competence in children of depressed mothers. Child Development, 64 (2) (516-531).
  • Grimm, K. & Mackowiak, K. (2006). Kompetenztraining für eltern sozial auffälliger und aufmerksamkeitsgestörter kinder (KES). Praxis der Kinderpsychologie und Kinderpsychiatrie, 55, 363 – 383.
  • Hamamcı, Z. (2007). Ana-babalara Yönelik Eğitim Programlarının Geliştirilmesi ve Uygulanması, Y. Kuzgun & Z. Hamamcı (Ed.) Ana-baba Eğitim Programları (ss. 1-25). Ankara: Maya Akademi.
  • Hanisch, C., Plück, J., Meyer, N., Brix, G., Freund-Braier, I., Hautmann, C. & Döpfner, M. (2006). Kurzzeiteffekte des indizierten präventionsprogramms für expansives problemverhalten (PEP) auf das elterliche erziehungsverhalten und auf das kindliche problemverhalten. Zeitschrift für Klinische Psychologie und Psychotherapie, 35 (2), 117-126.
  • Heinrichs, N. Sassmann, H., Halweg, K. & Perrez, M. (2002). Prävention kindlicher verhaltensstörungen. Psychologische Rundschau, 53 (4), 170-183.
  • Heinrichs, N., Hahlweg, K., Bertram, H., Kuschel, A., Naumann, S. & Harstick, S. (2006a). Die langfristige wirksamkeit eines elterntrainings zur universellen prävention kindlicher verhaltensstörungen. Zeitschrift für Klinische Psychologie und Psychotherapie, 35 (2), 82-96.
  • Heinrichs, N., Krüger, S. & Guse, U. (2006b). Der einfluss von anreizen auf die rekrutierung von eltern und auf die effektivität eines präventiven elterntrainings. Zeitschrift für Klinische Psychologie und Psychotherapie, 35, (2), 97-108.
  • Hisli, N. (1989). Beck Depresyon Envanterinin Üniversite Öğrencileri İçin Geçerliği, Güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23), 3-13.
  • Ho, T., Chow, V., Fung, C., Leung, K., Chiu, K.Y., Yu, G., Au, Y. & Lieh-Mak, F. (1999). Parent management training in a chinese population: Application and outcome. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 38(9), 1165-1172.
  • Ihle, W. & Mattejat, F. (2005). Familienorientrierte diagnostik und intervention bei psychischen störungen im kindes-und jugendalter. Kindheit und Entwicklung, 14(1), 1-2.
  • Ireland,J. L., Sanders, M. R. & Markie-Dadds, C. (2003). The impact of parent training on marital functioning: A comparison of two group versions of the triple p-positive parenting program for parents of children with early-onset conduct problems. Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 31(2), 127-142.
  • Kabasakal, Z. (2001). “Uyum Sorunlu Çocukların Aile İşlevlerini İyileştirmede Anne Eğitim Gruplarının Etkisi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Kapçı, E. G. & Hamamcı, Z. (2010). Aile İşlevleri ile Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişki: Erken Dönem uyum bozucu şemaların aracı rolü. Klinik Psikiyatri, 13, 127-136.
  • Karabekiroğlu, K., Rodopman Arman, A. & Berkem, M. (2008). Erken Çocukluk Dönemi Psikiyatrik Sorunları ile Ebeveyn Depresyonu Arasındaki İlişki: Cinsiyetin Rolü. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15 (2), 75-86.
  • Kaya, Ö. (1994). “Annelere Verilen Eğitimin Çocuklarına Karşı İstenmeyen Tutumlarına Etkisi.” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kaymak Özmen, S. (2009). Einzelfallstudien zu einem verhaltensorientierten elterntraining bei adhs. Kindheit und Entwicklung, 18 (4), 254-259.
  • Kazdin, A. E. (1999). Parent management training:Evidence, outcomes and issues. Journal of the American Academy of Child& Adolescent Psychiatry, 38(9), 1165-1172.
  • Kuschel, A., Miller, Y., Kaeppe, E., Lücke, A., Hahlweg, K. & Sanders M. R. (2000). Prävention von oppositionellen und aggressiven verhaltensstörungen bei kindern: Triple p [1]- ein programm zu einer positiven erziehung. Kindheit und Entwicklung, 9(1), 20-29.
  • Lauth, G. W., Grimm, K. & Otte, A. (2007). Verhaltensübungen im elterntraining. Zeitschrift für Klinische Psychologie und Psychotherapie, 36 (1), 26-35.
  • Lauth, G. W. & Heubeck, B. (2006). Kompetenztraining für eltern sozial auffälliger Kinder (KES). Göttingen: Hogrefe Verlag.
  • Lauth, G. W. & Heubeck, B. (2010). Sosyal Davranış Problemi Olan Çocukların Anne Babalarına Yönelik Anne-Baba Eğitimi Programı (Çev: S. Kaymak Özmen). Ankara: Kök Yayıncılık.
  • Linderkamp, F. (2006). Komobidität und elterliche psychopathologie bei externalisierenden verhaltensstörungen im kindesalter. Zeitschrift für Entwicklungspsychologie und Pädagogische Psychologie, 38 (1), 43-52.
  • Lösel, F., Beelmann, A., Stemmler, M. & Jaursch, S. (2006). Prävention von problemen des sozialverhaltens im vorschulalter. Zeitschrift für Klinische Psychologie und Psychotherapie, 35 (2), 127-139.
  • Mattejat,F.(2005).Evidenzbasierte prinzipien und grundkomponenten familientherapeutischer interventionen bei psychischen störungen von kindern und jugendlichen. Kindheit und Entwicklung, 14(1), 3-11.
  • Ogden, T. & Hagen, K. A. (2008). Treatment effectiveness of parent training in norway: A randomized controlled trial of children with conduct problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 76 (4), 607-621.
  • Patterson, G. R. (1982). A social learning approach to family intervention (Vol. 3). Oregon: Castalia.
  • Petermann, F. (2002). Lehrbuch der klinischen kinderpsychologie und-psychotherapie (5.Auflage). Göttingen: Hogrefe.
  • Petermann, F. (2003). Prävention von verhaltensstörungen-einführung in den themenschwerpunkt. Kindheit und Entwicklung, 12(2), 65-70.
  • Petermann, F., Helmsen, J. & Koglin, U. (2010). Expansive verhaltensstörungen. Monatsschrift Kinderheilkunde, 158, 22-27.
  • Petermann, U. & Petermann, F. (2006). Erziehungskompetenz. Kindheit und Entwicklung, 15 (1), 1-8.
  • Pinquart, M. (2001). Eltern-kind konflikte und delinquentes verhalten beim übergang zum jugendalter. Kindheit und Entwicklung, 10(2), 132-137.
  • Polowczyk, M., Trautmann-Villalba, P., Dinter-Jörg, M., Gerhold, M., Laucht, M., Schmidt, M. H. & Esser, G. (2000). Auffällige mutter-kind-interaktion im vorschulalter bei kindern mit hyperkinetischen und sozialverhaltensauffälligkeiten. Zeitschrift für Klinische Psychologie und Psychotherapie, 29, (4), 293-304.
  • Sabuncuoğlu, O., Çevikaslan, A. & Berkem, M. (2003). Marmara Depreminden Etkilenen İki Ayrı Bölgede Ergenlerde Depresyon, Kaygı ve Davranış. Klinik Psikiyatri, 6, 189-197.
  • Sanders, M. R. & McFarland, M. (2000). Treatment of depressed mothers with disruptive children: A controlled evaluation of cognitive behavioral family intervention. Behavior Therapy, 31(1), 89-112.
  • Serketich, W. J. & Dumas, J. E. (1996). The effectiveness of behavioral parent training to modify antisocial behavior in children: a meta-analysis. Behavior Therapy, 27, 171-186.
  • Verbeek,D., Schnitker, A. & Schüren, A. (2004). Schwere mutter-kind-interaktionsstörungen vor dem hintergrund einer mütterlichen depression-möglichkeiten und grenzen einer stationären intervention. Zeitschrift für Kinder- und Jugendpsychiatrie und Psychotherapie, 32 (1), 51-57.
  • Webster-Stratton, C. & Hammond, M. (1990). Predictors of treatment outcome in parent training for families with conduct problem children. Behavior Therapy, 21(3), 319-337.
  • Webster-Stratton, C. & Hammond, M. (1997). Treating children with early-onset conduct problems: a comparison of child and parent training interventions. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65 (1), 93-109.
  • Wells, K., Pelham, W. E., Kotkin, R. A., Hoza, B., Abikoff, H. B., Abromowitz, A., Arnold, L. E., Cantwell, D. P., Conners, C. K., Del Carmen, R., Elliott, G., Greenhill, L. L., Hechtman, L., Hibbs, E., Hinshaw, S. O., Jensen, P. S., March, J. S., Swanson, J. M. & Schiller, E. (2000). Psychosocial treatment strategies in the MTA study: Rationale, methods and critical issues in design and implementation. Journal of Abnormal Child Psychology, 28, 483-505.
APA KAYMAK ÖZMEN S (2013). Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. , 98 - 113.
Chicago KAYMAK ÖZMEN SUNA Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. (2013): 98 - 113.
MLA KAYMAK ÖZMEN SUNA Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. , 2013, ss.98 - 113.
AMA KAYMAK ÖZMEN S Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. . 2013; 98 - 113.
Vancouver KAYMAK ÖZMEN S Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. . 2013; 98 - 113.
IEEE KAYMAK ÖZMEN S "Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi." , ss.98 - 113, 2013.
ISNAD KAYMAK ÖZMEN, SUNA. "Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi". (2013), 98-113.
APA KAYMAK ÖZMEN S (2013). Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(167), 98 - 113.
Chicago KAYMAK ÖZMEN SUNA Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim 38, no.167 (2013): 98 - 113.
MLA KAYMAK ÖZMEN SUNA Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, vol.38, no.167, 2013, ss.98 - 113.
AMA KAYMAK ÖZMEN S Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim. 2013; 38(167): 98 - 113.
Vancouver KAYMAK ÖZMEN S Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim. 2013; 38(167): 98 - 113.
IEEE KAYMAK ÖZMEN S "Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi." Eğitim ve Bilim, 38, ss.98 - 113, 2013.
ISNAD KAYMAK ÖZMEN, SUNA. "Anne-Baba eğitimi programının çocuklardaki davranış sorunları ve anne-babaların depresyon düzeylerine etkisi". Eğitim ve Bilim 38/167 (2013), 98-113.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 18:29

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları