Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması

Sema KANER, (Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Şener BÜYÜKÖZTÜRK, (Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Elvan İŞERİ (Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Nöropsikiyatri Arşivi
117 14
Yıl: 2013 Cilt: 50 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 100 - 109 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması

Öz:
Amaç: Araştırmanın amacı, Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa (CADÖ-YK) formunun Türkiye için uyarlama çalışmasını yapmaktır. Yöntem: Araştırmaya, Türkiyenin yedi ilinden seçilen 6-17 yaşları arasındaki 2736 çocuğun anababaları katılmışlardır. CADÖ-YKnın yapı geçerliği Doğrulayıcı Faktör Analiziyle (DFA) ve alt ölçekler arası korelasyonların hesaplanması yoluyla incelenmiştir. Yine yapı geçerliğini test etmek için benzer yapıları ölçtüğü düşünülen Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Uzun (CADÖ-YU), Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-48, Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği- Yenilenmiş Kısa (CÖDÖ-YK), Conners-Wells Ergen Öz-Bildirim Ölçeği-Yenilenmiş Kısa (C-WEÖÖ-YK), Yenilenmiş Problem Davranış Kontrol Listesi (YPDKL) kullanılmıştır. Ayrıca, madde analzi de yapılmıştır. CADÖ-YK formunun alt ölçeklerinin iç tutarlılığı ve 8 hafta arayla test-tekrar test güvenirliği incelenmiştir. Bulgular: DFA sonuçları, CADÖ-YK formunun özgün yapısının Türk toplumu için de geçerli olduğunu ortaya koymuştur. Alt ölçekler arası korelasyonlar orta düzeydedir. CADÖ-YK formunun CADÖ-YU, CÖDÖ-YK, C-WEÖÖ-YK, CADÖ-48, YPDKL ile ilişkilerinin düşükten orta düzeye doğru değiştiği; ölçeğin alt ve üst %27lik grupları birbirinden ayırt ettiği bulunmuştur. CADÖ-YK formunun alt ölçeklerinin Cronbach alfa ve iki yarı güvenirlik katsayıları sırasıyla 0,73-0,86 ve 0,72-0,85 arasında değişmektedir. Ölçeğin alt ölçeklerinin test-tekrar test güvenirlik değerleri ise 0,56-0,72dir. Sonuç: Analiz sonuçları, CADÖ-YKdan elde edilen puanların geçerlik ve güvenirliğinin tatmin edici düzeyde olduğunu göstermektedir. ( Nöropsikiyatri Arşivi 2013; 50: 100-109)
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ercan ES, Aydın C. Çocuk ve Adolesanda Ruhsal Bozukluklar. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu. İzmir; 1999.
  • Öner Ö, Soykan-Aysev A. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu. AA Soykan ve YI Taner (eds), Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları. Ankara: Janssen-Cılag; 2007. s. 397-420.
  • Öncü B, Şenol S. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Etiyolojisi: Bütüncül Yaklaşım. Klinik Psikiyatri 2002; 5:111-119.
  • Şenol S, Şener Ş. Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. C. Güleç ve E. Köroğlu (Eds.). Psikiyatri temel kitabı. Ankara : Hekimler Yayın Birliği; 1998. s. 1119-1130.
  • DSM-IV-TR. Tanı ölçütleri. Başvuru el kitabı. (Çev. E. Koroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği (Orijinal eserin yayın tarihi 2000); 2001.
  • Conners CK. Manual for Conners’ Rating Scales. WPS, Toronto; 1990.
  • Conners CK. Conners’ Rating Scales-Revised. Instruments for use with children and adolescents. Toronto: MHS; 1997.
  • Conners CK, Wells KC, Parker JD, Sitarenios G, Diamond JM, Powell JW. A new self-report scale for assessment of adolescent psychopathology: Factor structure, reliability, validity and diagnostic sensitivity. J Abnorm Child Psychol 1997; 25:487-497.
  • Conners CK, Sitarenios G, Parker JD, Epstein JN. The Revised Conners’ Parent Rating Scale (CPRS-R): Factor structure, reliability, and criterion validity. J Abnorm Child Psychol 1998; 26:257-268.
  • Conners CK, Sitarenios G, Parker JD, Epstein JN. Revision and restandardization of the Conners Teacher Rating Scale (CTRS-R): Factor structure, reliability and criterion validity. J Abnorm Child Psychol 1998; 26:279-291.
  • Fantuzzo J, Grim S, Mordell M, McDermott P, Miller L, Coolahan K. A multivariate analysis of the revised Conners’ teacher rating scale with low- income, urban preschool children. J Abnorm Child Psychol 2001; 29:141-152.
  • Molina BSG, Smith BH, Pelham WE. Factor structure and criterion validity of secondary school teacher ratings of ADHD and ODD. J Abnorm Child Psychol 2001; 29:71-82.
  • Deb S, Dhaliwal AJ, Roy M. The usefulness of Conners’ Rating Scales- Revised in screening fo attention deficit hyperactivity disorder in children with intellectual disabilities and borderline intelligence. J Intellect Disabil Res 2008; 52:950-965.
  • Shur-Fen Gau S. Prevalence of sleep problems and their association with inattention/hyperactivity among children aged 6-15 in Taiwan. J Sleep Res 2006; 15:403-414.
  • Pierrehumbert B, Bader M, Thévoz S, Kinal A, Halfon O. Hyperactivity and attention problems in a Swiss sample of school-aged children. J Atten Disord 2006; 10:65-76.
  • Sullivan JR, Riccio CA. Diagnostic group differences in parent and teacher ratings of the BRIEF and Conners’ scales. J Atten Disord 2007; 11:398-406.
  • Biederman J, Heiligenstein JH, Faries DE, Galil N, Dittmann R, Emslie GJ, Kratochvil CJ, Laws HF, Schuh KJ; Atomoxetine ADHD Study Group.
  • Efficacy of atomoxetine versus placebo in school-age girls with attention- deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics 2002; 110:75-81.
  • Escobar R, Soutullo C, San Sebastián J, Fernández E, Julián I, Lahortiga F. Atomexetine safety and efficacy in children with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): Initial phase of 10-week treatment in a relapse prevention study in a Spanish sample. Actas Esp Psiquiatr 2005; 33:26-32.
  • Handen BL, Janosky J, Mcauliffe S. Long-term follow-up of children with mental retardation/borderline intellectual functioning and ADHD. J Abnorm Child Psychol 1997; 25:282-295.
  • Nikles CJ, Mitchell GK, Del Mar CB, McNairn N, Clavarino A. Long-term changes in management following n-of-1 trials of stimulants in attention- deficit/hyperactivity disorder. Eur J Clin Pharmacol 2007; 69:985-989.
  • Reitman D, Hupp SD, O'Callaghan PM, Gulley V, Northup J. The influence of a token economyand methylphenidate on attentive and disruptive behaviors during sports with ADHD-diagnosed children. Behav Modif 2001; 25:305-323.
  • Strehl U, Leins U, Goth G, Klinger C, Hinterberger T, Birbaumer N. Self- Regulation of slow cortical potentials: A new treatment for children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Pediatrics 2010; 118:1530-1540.
  • Wei JL, Mayo MS, Smith HJ, Reese M, Weatherly RA. Improved behavior and sleep after adenotonsillectomy in children with sleep-disordered breathing. Archives Otolaryngol Head Neck Surgery 2007; 133:974-979.
  • Kumar G, Steer RA. Factor validity of the Conners’ parent Rating Scale- Revised: Short form with psychiatric outpatient. J Pers Assess 2003; 80:252- 259.
  • Parker JD, Bond BJ, Reker DL, Wood LM. Use of Conners-Wells AdolescenSelf-Report Scale (Short Form) with children. J Atten Disord 2005; 8:188- 194.
  • Erhart M, Döpfner M, Ravens-Sieberer U; BELLA study group. Pyshometric properties of two questionnaires: Comparing the Conners’ scale and the FBB-HKS in the general population of German children and adolescents- results of the BELLA study. Eur Child Adolesc Psychiatry 2008; 17:106-115.
  • Gau SS, Soong WT, Chiu YN, Tsai WC. Psychometric properties of the Chineese version of the Conners’ parent and teacher rating scales-revisedShort form. J Atten Disord 2006; 9:648-659.
  • Silva RR, Alpert M, Pouget E, Silva V, Trosper S, Reyes K, Dummit S. A rating scale for disruptive behavior disorders, based on the DSM-IV item poolPsychiatr Q 2005; 76:327-339.
  • Schneider BH, Normand S, Soteras de Toro Mdel P, Santana Gonzalez YGuilarte Téllez JA, Carbonell Naranjo M, Musle M, Díaz Socarras FJRobaey P. Distinguishing features of Cuban children referred for professional help because of ADHD: Looking beyond the symptoms. J Atten Disord 2011; 15:328-337.
  • Ismail WSW, Jaafar NRN, Daud TIM, Shah SA, Ismail A, Shafiee Z.. The association between the attention deficit hyperactivity disorder (ADHDsymptoms and bully/victim problem among Malaysian sixth-graders. Asian J Psychiatr 2010; 11:1-8.
  • Farre-Riba A, Narbona J. Conners Rating Scales in the assessment oattention deficit disorder with hyperactivity (ADHD). A new validation and factor analysis in Spanish children. Rev Neurol 1997; 25:200-204.
  • Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy F, Sertcan Y.Conners Öğretmen Derecelendirme Ölçeği Türkçe Uyarlaması-2. Çocuk ve Gençlik Ruh SağlığDergisi 1997; 4:10-18.
  • Dereboy Ç, Şener Ş, Dereboy İF. Conners Anababa Derecelendirme ÖlçeğUyarlama Çalışması. X. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara; 1998.
  • Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş, Dereboy F. Conners Kısa Form Öğretmen ve Anababa Derecelendirme Ölçeklerinin Geçerlikleri. Türk Psikiyatri Derg 2007; 17:48-58.
  • Şener Ş, Dereboy Ç, Dereboy F, Sertcan Y. Conners Öğretmen Derecelendirme Ölçeği Türkçe Uyarlaması-1. Çocuk ve Gençlik Ruh SağlığDergisi 1995; 2:131-141.
  • Kaner S, Büyüköztürk Ş, İşeri E ve ark. Adaptation study of Revised Conners’ Parent Rating Scale-Long Form to Turkish population. 16 thCongress of National Children’ and Adolescent’ Mental Health and Diseases, Antalya, Turkey; 2006.
  • Kaner S, Büyüköztürk Ş, İşeri E, Ak A, Özaydın L.. Conners Anababa Dereceleme Ölçeği Yenilenmiş Uzun Formu: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2011; 18:45-58.
  • Kaner S, Büyüköztürk Ş, İşeri E. Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği- Yenilenmiş Kısa’nın Türkiye Uyarlama Çalışması. Eğitim ve Bilim 2013; 16781-97.
  • Kaner S, Büyüköztürk Ş, İşeri E. Conners-Wells Ergen Öz-Bildirim Ölçeği- Kısa’nın Türkiye uyarlama çalışması. Klinik Psikiyatri Dergisi 2012; 15; 208- 217.
  • Quay HC, Peterson DR. Revised Behavior Problem Checklist. ProfessionaManual. Odesa: PAR; 1996.
  • Kaner S. Yeniden Değerlendirilmiş Davranış Problemleri Kontrol Listesinin Ülkemize Uyarlanması. 9. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Eskişehir; 1999.
  • Kaner S, Büyüköztürk Ş. Yenilenmiş Problem Davranış Kontrol Listesi’nin Türk kültürüne Uyarlama Çalışması. Yayınlanmamış araştırma raporu; 2006 Kaner S, Uçak-Çiçekçi A. Gözden Geçirilmiş Davranış Problemleri KontroListesinin Türkçeye Uyarlanması. Özel Eğitim Dergisi 2000; 2: 23-34.
  • Cole DA. Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. J Consult Clin Psychol 1987; 55:584-594.
  • Kline P. An easy guide to factor analysis. New York: Routledge; 2000.
  • Stevens J. Appied multivariate statistics for the social science (Third edition). New York: Lawrence Erlbaum Associates; 1996.
  • Sümer N. Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalarTürk Psikoloji Yazıları 2000; 3:49-74. abachnick BG, Fidell LS. Using multivariate statistics (4th edition). Boston: Allyn and Bacon; 2001.
  • Anderson JC, Gerbing DW. The effect of sampling error on convergence, mproper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika 1984; 49:155-173.
  • Kline P. Principles and practice of structural equation modeling: Methodology in the social sciences. The Guilford Press; 2005.
  • Marsh HW, Balla JR, McDonald RP. Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin 1988; 103:391-410.
  • Schermelleh-Engel K, Moosbrugger H. Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online 2003; 8:23-74.
  • Hooper D, Coughlan J, Mullen M. Structural equation modeling: Guidance or determining model fit. J Bus Res. 2008; 6:53-60.
  • Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş. Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks; 2007.
  • Helton SC, Corwyn RF, Bonner MJ, Brown RT, Mulhern RK. Factor analysis and validity of Conners Parent and Teacher Rating Scales in childhood cancer survivors. J Pediatr Psychol 2006; 31:200-208.
  • Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli statistik. SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem; 2012.
  • Erkuş A. Psikometri Üzerine Yazılar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları; 2003.
  • Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınları; 2008.
  • Bird HR, Gould MS, Staghezza-Jaramillo BM. The comorbidity of ADHD in a community sample of children aged 6 through 16 years. J Child Fam Stud 1994; 3:363-378.
  • Coolidge FL, Thede LL, Young SE. Heritability and the comorbidity of attention deficit hyperactivity disorder with behavioral disorders and executive function deficits: A preliminary investigation. Dev Neuropsychol 2000; 17:273-287.
  • Kadesjö B, Gilberg C. The comorbidity of ADHD in the general population of Swedish school-age children. J Child Psychol Psychiatry 2001; 42:487-492.
  • Souza I, Pinheiro MA, Denardin D, Mattos P, Rohde LA. Attention- Deficit/Hyperactivity Disorder and comdrbidity in Brazil comparisons between two referred samples. Eur Child Adolesc Psychiatry 2004; 13:243-248.
  • Achenbach TM, Dumenci L, Rescria LA. Ten-year comparison of problems and competencies for national samples of youth: Self, parent, and teacher reports. J Emot Behav Disord 2002; 10:194-203.
  • Becker A, Hagenberg N, Roessner V, Woerner W, Rothenberger A. Evaluation of the self-reported SDQ in a clinical setting: Do self-report tell us more than ratings by adult informants? Eur Child Adolesc Psychiatry. 2004; 13:17-24.
  • Kaner S. ADHD Symptoms in national samples of Turkish adolescents: Self, parent, and teacher reports. Procedia Social and Behavioral Sciences 2011; 15:3342-3348.
  • Achenbach TM, McConaughy SH, Howell C T. Child/adolescent behavioral and emotional problems: Implications of cross-informant correlations for situational specificy. Psychol Bull 1987; 101:212-232.
  • De Los Reyes A, Kazdin AE. Informant discrepancies in the assessment of childhood psychopathology: A critical review, theoretical framework, and recommendations for further study. Psychol Bull 2005; 131:483-509.
  • Gomez R. Australian parent and teacher ratings of DSM-IV ADHD symptoms: Differential symptoms functioning and parent-teacher agreement and differences. J Atten Disord 2007; 119:17-27.
  • Kaner S. Zihin engelli çocukların duygusal ve davranışsal problemlerinin değerlendirilmesinde anababa ve öğretmen tutarlılığı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2009; 42: 239-263.
  • Kolko DJ, Kazdin AE. Emotional/behavioral problems in clinical and nonclinical children: Correspondence among child, parent, and teacher reports. J Child Psychol Psychiatry 1993; 34:991-1006.
  • McConaughy SH. Advances in empirically based assessement of children’s behavioral and emotional problems. School Psych Rev 1993; 22:285-307.
  • Renk K. Cross-informant ratings of behavior of children and adolescents: The “gold stardart”. J Child Fam Stud 2005; 14:457-468.
  • Smith SR. Making sense of multiple informants in child and adoliscent psychopathology. J Psychoeduc Assess 2007; 25:139-149.
  • Büyüköztürk Ş, Akgün Ö, Karadeniz Ş, Demirel F, Kılıç E. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem; 2008.
  • Hovardaoğlu S. Davranış Bilimleri İçin Araştırma Teknikleri. Ankara: Hatipoğlu Yayınları; 2007.
APA KANER S, Büyüköztürk Ş, İŞERİ E (2013). Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. , 100 - 109.
Chicago KANER Sema,Büyüköztürk Şener,İŞERİ Elvan Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. (2013): 100 - 109.
MLA KANER Sema,Büyüköztürk Şener,İŞERİ Elvan Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. , 2013, ss.100 - 109.
AMA KANER S,Büyüköztürk Ş,İŞERİ E Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. . 2013; 100 - 109.
Vancouver KANER S,Büyüköztürk Ş,İŞERİ E Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. . 2013; 100 - 109.
IEEE KANER S,Büyüköztürk Ş,İŞERİ E "Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması." , ss.100 - 109, 2013.
ISNAD KANER, Sema vd. "Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması". (2013), 100-109.
APA KANER S, Büyüköztürk Ş, İŞERİ E (2013). Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi, 50(2), 100 - 109.
Chicago KANER Sema,Büyüköztürk Şener,İŞERİ Elvan Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi 50, no.2 (2013): 100 - 109.
MLA KANER Sema,Büyüköztürk Şener,İŞERİ Elvan Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.50, no.2, 2013, ss.100 - 109.
AMA KANER S,Büyüköztürk Ş,İŞERİ E Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2013; 50(2): 100 - 109.
Vancouver KANER S,Büyüköztürk Ş,İŞERİ E Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2013; 50(2): 100 - 109.
IEEE KANER S,Büyüköztürk Ş,İŞERİ E "Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması." Nöropsikiyatri Arşivi, 50, ss.100 - 109, 2013.
ISNAD KANER, Sema vd. "Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması". Nöropsikiyatri Arşivi 50/2 (2013), 100-109.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 19:49

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları