Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi

KILIÇOĞLU, GÖKÇE; karatekin, kadir; GENÇTÜRK GÜVEN, EBRU

Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi

Kadir KARATEKİN, (Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Kastamonu, Türkiye)

EBRU GENÇTÜRK GÜVEN, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon, Türkiye)

Gökçe KILIÇOĞLU (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi

6 0

Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 411 - 459 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi

Öz:

Sosyal bilgiler dersi değer öğretiminde önemli bir misyona sahiptir. Buders kapsamında öğrencilere kazandırılması gereken 20 temel değerbelirlenmiştir. Sorumluluk, saygı, hoşgörü, aile birliğine önem verme,kültürel mirasa duyarlılık bu değerlerden bazılarıdır. Bireyler için ise budeğerlerin bazıları daha önemli olabilmektedir. Bu düşünceden hareketlebu araştırmada öğrenci, sosyal bilgiler öğretmeni ve öğretmenadaylarının değer hiyerarşisi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla çalışmagrubundan Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan değerlerikendilerince önem derecesine göre (ilk 3 değer) sıralamaları vegerekçelerini ifade etmeleri istenmiştir. Araştırmanın amacıdoğrultusunda nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması(casestudy) kullanılmıştır. Çalışmada veri toplamak amacıyla yarı-yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmış mülakatlar dokümanincelemesi yoluyla kod ve temalar belirlenerek analiz edilmiştir. AraştırmaAnkara, Kastamonu ve Trabzon illerinde yürütülmüştür. Araştırmaya buillerde görev yapan sosyal bilgiler öğretm enleri, alt -orta ve üst gelirdüzeyine sahip ortaokul 6. 7. ve 8. sınıfa devam eden öğrenciler ve sonsınıfa devam eden sosyal bilgiler öğretmen adayları dahil edilmiştir.Araştırmadan elde edilen bulgulara göre tüm katılımcıların değersıralamasında ilk üç arasında yer alan değerleri sırasıyla saygı, dürüstlükve vatanseverliktir. Her üç grupta öne çıkan ortak değerin dürüstlükolduğu, öğrenci ve öğretmen adaylarının tercihlerinin birbirine daha çokbenzerlik gösterdiği, öğretmenlerin ise sevgi, hoşgörü ve aile birliğineönem verme değerlerini öne çıkardıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik

Students, preservice teachers and inservice social studies teachers value hierarchies

Öz:

S ocial studies course has an important mission to teach values . Withinthe scope of this course, 20 fundamental values such as responsibility,respect, tolerance, family bond and susceptibility for cultural heritagewere determined for students t o gain. Considering the assumption thatsome of these values may be more important than others for individuals,in this study, it was aimed to determine the value hierarchies of students,preservice and inservice social studies teachers. Therefore, participantswere asked to put values which are included Social Studies EducationCurriculum into order based on their importance level and to state thefirst three values. In this study, case study method as a qualitativeresearch method was conducted. Data were collected through semi-structured interviews and the data were analyzed by using documentanalysis method. The data were collected from three cities ofTurkey andinservice social studies teachers, students and preservice social studiesteachers were part icipated. Results of this study revealed that, allparticipants stated respect, honesty, and patriotism as the mostimportant three values for them. Honesty is the common value for allthree groups and students and preservice teachers responses were moresimilar. On the other hand, teachers reported more importance to love,tolerance, and family bond values.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. ve Tarman, B. (2013). Değerler: Kim Ne Kadar Değer Veriyor?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 191 -206.
Akbaş, O. (2008). Sosyal Bilgilerde Değerler ve Öğretimi. Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Edt.) Bayram Tay ve Adem Öcal, Ankara: Pegem Akademi.
Aktepe, V. ve Yel, S. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Değer Yargılarının Betimlenmesi: Kırşehir İli Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (3), 607-622.
Akyüz, H. (1991). Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma . İstanbul: MEB Yayınları.
Aydın, A. (2005 ). Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Öğrencilerinin Değer Hiyerarşileri ile İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Hiyerarşilerinin Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Bacanlı, H. (1999). Üniversite Öğrencilerinin Değer Te rcihleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 5 (20), 597610.
Bacanlı, H. (2002). Psikolojik Kavram Analizleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler . Ankara: Pegem Akademi.
Balcı, F. A. ve Yelken, T. Y. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin "Değer" Kavramına Yükledikleri Anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81 - 90.
Bartelds, B. F.,Debats, D. L. (1995). TheStructure of Human Values: A Princi pal Components Analysis of theRokeach Value Survey. British Journal of SocialPsychology, 41, 77-86.
Bozkurt, V. (2011). Değişen Dünyada Sosyoloji. Bursa: Ekin Yayınları.
Bulut, S. S. (2012). Gazi Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1/3, 216-238.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Cohen, L.,Manion, L., andMorrison, K. (2007). ResearchMethods in Education. London: RoutledgeFalmer.
Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Deveci, H. ve Ay, T. S. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Günlüklerine Göre Günlük Yaşamda Değerler. Uluslararası Sos yal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 167- 181.
Dilmaç, B., Ertekin, E. ve Yazıcı, E. (2009). Değer Tercihleri ve Öğrenme Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 27-47.
Doğan, İ. (2004). Toplum ve Eğitim Sorunları Üzerinde Felsefi ve Sosyolojik Tahliller. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Doğan, İ. (2011). Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
Doğanay, A. (2011). Değerler Eğitimi. Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi. (Edt.) Cemil Öztürk, Ankara: Pege m Akademi.
Ergün, M. (1994). Eğitim Sosyolojisine Giriş . Ankara: Ocak Yayınları.
Fırat, N. Ş. ve Açıkgöz K. (2012). Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Değer Sistemleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 422 -435.
Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2012). Eğitimde Duyuşsal Boyut ve Duyuşsal Öğrenme. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish orTurkic 7 (1), 1159-1177.
Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Değerlere İlişkin Öğrenci Tutumlarının Değerlen dirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95 -134.
Güngör, E. (2000). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar . İstanbul: Ötüken Yayınları.
Hogg, M. A. And Vaughan, G. M. (1998). SocialPsychology. PrenticeHall Europe. İçli, G. (2011). Sosyolojiye Giriş . Ankara: Anı Yayıncılık.
İşcan, C. D. (2011). Değerler Eğitimi ve Öğretmenlere Bazı Öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 245 -255.
Kan, Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Dersi ve Değerler Eğitimi. Milli Eğitim, 187, 138-145.
Kolaç, E. ve Karadağ, R. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının "Değer" Kavramına Yükledikleri Anlamlar ve Değer Sıralamaları. İlköğretim Online, 11 (3), 762 - 777.
Kolaç, E. (2010). Hacı Bektaş Veli, Mevlana ve Yunus Felsefesiyle Türkçe Derslerinde Değerler ve Hoşgörü Eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55, 193 -208.
Marshall, G. (2009). Sosyoloji Sözlüğü. Çev., Osman Akınhay ve Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
MEB, (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları
Memiş , A. ve Gedik, E. G. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi,8 (20). 123 -145.
Özdemir, M.Ç., Ünsal, H., Yüksel, G. ve Cemaloğlu, N. (2010). Türkiye'deki Öğretim Elemanlarının Çocuklarına, Öğrencilerine ve Meslektaşlarına İlişk in Değer Tercihleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (2), 1071 -1112.
Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2011). Öğretmen Adaylarının Bireysel ve Örgütsel Değerler ile Öğrencilerde Görmek İstedikleri Değerlere İlişkin Önem Sırası Algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 1 -21.
Patton, M. Q. (1990). Qualitative Evaluation andResearchMethods . USA: Sage.
Ritchie, J. And Lewis, J. (2003). Qualitative Research Practice: A Guide for Social Science Students And Researchers . London: SAGE.
Sarı, E. (2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (10), 73 -88.
Taşdemir, A. (2012). Değerlere İlişkin Türkiye, Irak ve Suudi Arabistan Örneklemindeki Türk Öğrencilerin Görüşlerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (3), 1707-1736.
Tezcan, M. (2012). Sosyolojiye Giriş . Ankara: Anı Yayıncılık.
Tezcan, M. (1999). Eğitim Sosyolojisi. Ankara.
Tolan, B. (1978). Toplum Bilimlerine Giriş . Ankara: Kalite Matbaası.
TDK (2013). Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdkterim.gov.tr/bts/ (Alındığı Tarih: 12.06.2013)
Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2012). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
Ülken, H. Z. (1969). Sosyoloji Sözlüğü. İstanbul: MEB, Talim Terbiye Dairesi Yayınları.
Yapıcı, A., Kutlu, M. O. ve Bilican, F. I. (2012). Öğret men Adaylarının Değer Yönelimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (42). 129-151.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Yıldırım, K. (2009). Values Education Experience s of Turkish Class Teachers: A Phenomonological Approach. Eurasian Journal of Educational Research, Issue 35, 165 -184.
Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 109-128.
Yılmaz, F., Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2013). Sokakta Çalışan ve Çalışmayan İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlere İlişkin Algıları. e - Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 82 -99.
Yiğittir, S. (2010). İlköğretim Öğrenci Velilerinin Okullarda Kazandırılmasını Arzuladığı Değerler.Değerler Eğitim Dergisi, 8 (19), 207-223.
Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Değer Yönelimleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 407-416.
Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Design and Methods. London: Sage Publications.

APA	karatekin k, GENÇTÜRK GÜVEN E, KILIÇOĞLU G (2013). Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. , 411 - 459.
Chicago	karatekin kadir,GENÇTÜRK GÜVEN EBRU,KILIÇOĞLU GÖKÇE Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. (2013): 411 - 459.
MLA	karatekin kadir,GENÇTÜRK GÜVEN EBRU,KILIÇOĞLU GÖKÇE Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. , 2013, ss.411 - 459.
AMA	karatekin k,GENÇTÜRK GÜVEN E,KILIÇOĞLU G Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. . 2013; 411 - 459.
Vancouver	karatekin k,GENÇTÜRK GÜVEN E,KILIÇOĞLU G Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. . 2013; 411 - 459.
IEEE	karatekin k,GENÇTÜRK GÜVEN E,KILIÇOĞLU G "Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi." , ss.411 - 459, 2013.
ISNAD	karatekin, kadir vd. "Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi". (2013), 411-459.

APA	karatekin k, GENÇTÜRK GÜVEN E, KILIÇOĞLU G (2013). Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 0(14), 411 - 459.
Chicago	karatekin kadir,GENÇTÜRK GÜVEN EBRU,KILIÇOĞLU GÖKÇE Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 0, no.14 (2013): 411 - 459.
MLA	karatekin kadir,GENÇTÜRK GÜVEN EBRU,KILIÇOĞLU GÖKÇE Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, vol.0, no.14, 2013, ss.411 - 459.
AMA	karatekin k,GENÇTÜRK GÜVEN E,KILIÇOĞLU G Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 2013; 0(14): 411 - 459.
Vancouver	karatekin k,GENÇTÜRK GÜVEN E,KILIÇOĞLU G Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 2013; 0(14): 411 - 459.
IEEE	karatekin k,GENÇTÜRK GÜVEN E,KILIÇOĞLU G "Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi." Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 0, ss.411 - 459, 2013.
ISNAD	karatekin, kadir vd. "Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi". Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 14 (2013), 411-459.