Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak

TAŞDEMİR AFŞAR, Selda

Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak

Selda TAŞDEMİR AFŞAR (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Eğitim Bilim Toplum

9 1

Yıl: 2015 Cilt: 13 Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 134 - 173 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak

Öz:

Bilimsel bilgi üretmenin ikinci plana atıldığı, güvencesiz istihdam formlarına yasal statükazandırılarak akademisyenlerin esnek bir emek piyasasının içine sokulduğu bir ortamdayaşamaktayız. Bu ortamda, akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesi yani sağlık&güvenlik,ekonomik&aile, sosyal, saygı, kendini gerçekleştirme, bilgi ve estetik ihtiyaçlarının ne düzeydekarşılandığı sorunu önemli hale gelmektedir. Bu çalışma da Hacettepe Üniversitesinde çalışanakademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini incelemeyi ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır.Çalışmanın temel varsayımı, akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesinin onların iş güvencesi,akademik unvan, ücret, üniversitenin kendilerine karşı koruyucu olup olmadığına yönelikalgılarına ve üniversitede çalışma sürelerine göre değişiklik gösterdiğidir. Çalışmada Sirgyve diğerleri (2001) tarafından çalışanların çalışma yaşam kalitesini ölçmek üzere geliştirilen16 maddelik Çalışma Yaşamı Kalitesi Ölçeği (Quality of Work Life Scale - QWLS) ile 14maddelik bir anket formu kullanılmıştır. Çalışmada 322 öğretim elemanından elde edilen anketve ölçek formu üzerinden analizler yapılmıştır. Tek Yönlü Anova analizleri, katılımcılarınçalışma yaşam kalitesi akademik unvana, aylık maaşa, istihdam biçimleri/iş güvencesine veHacettepe Üniversitesindeki toplam çalışma yılına göre farklılık gösterdiğini ve bu farkınistatistiki açıdan anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Diğer yandan Tukey post-hoc testlerisonucunda, akademisyenlerin iş güvencesizliği ve üniversitenin kendilerine karşı koruyucuolmadığına yönelik algıları arttıkça çalışma yaşam kalitesinin de azaldığı, akademik unvan,ücret, üniversitede çalışma yılı gibi koşulları arttıkça da çalışma yaşam kalitesinin yükseldiğibilgisine ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmada, üniversitenin kendilerine karşı koruyucu olmadığınıdüşünen akademisyenlerin bu düşüncelerini nasıl temellendirdikleri çözümlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyoloji

Reading quality of work life of academicians through Hacettepe University

Öz:

We live in an environment in which the scientifc knowledge is put on the back runner, the legal statute is granted to the unsecured employment forms and academicians have to workin a fexible labor market. In this environment, the problems in the quality of work life ofacademicians such as satisfying health and safety, economic and family, social needs, esteem,actualization, knowledge, and aesthetics needs is a signifcant subject This study aims to analyzeand evaluate the quality of work life of academicians working at Hacettepe University. Thebasic assumption of the study is that the quality of work life of academicians varies accordingto the perception of academicians against job security, academic title, wage and the protectionof academicians by universities and term of employment at universities. The Quality of WorkLife Scale (QWLS), consisted of 16 items developed by Sirgy, Efraty, Siegel and Lee (2001)to evaluate the quality of work life of employees and a questionnaire form, consisted of 14items, were used in the study. The analysis was made according to the questionnaire and scaleforms provided from 322 academicians in the study. The One Way Anova analysis demonstratesthat the quality of work life of participants varies according to the academic title, monthlywage, employment manners, job security and total term of employment at Hacettepe Universityand this variation is statistical meaningful. On the other hand, as a result of Tukey post-hoctests, it is determined that the quality of work life decreases as the perception of academiciansrelated to the lack of job security and protection by university increases whereas quality of worklife increases as the working conditions such as academic title, wage, term of employment atuniversity are improved. It is also tried in the study to analyze the foundation of thoughts ofacademicians related to that their rights are not secured and protected by the university.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aslan, G. (2010), Öğretim Üyelerinin Girişimci Üniversite ve Üniversite Sanayi İşbirliği Kavramlarına İlişkin Görüşleri, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 8 (30), 7-22.
Bakırezer, G., Demirer Y., Bağce, E.H. (2006), Etik, Liyakat, İstismar: Türkiyede Araştırma Görevlisi Olmak, Toplum ve Bilim , 107, 290-300.
Beh, L. ve Rose, R.C. (2007), Linking QWL and Job Performance: Implications for Organizations, Performance Improvement, 46 (6), 30-35.
Boisvert, M. P. (1977), The Quality of Working Life: An Analysis, Human Relations, 30 (2), 155-160.
Burke, R. (2003), Nursing Staff Attitudes following Restructuring: the Role of Perceived Organizational Support, Restructuring Processes and Stressors, International Journal of Sociology and Social Policy, 23(8-9), 129-157.
Callinicos, A. (2006), Neo-Liberal Bir Dünyada Üniversiteler , London: Bookmarks Publications,http://www.ivmedergisi.com/fles/belgeler/neo- liberal-bir-dunyada-universiteler-alex-callinicos.pdf
Can, A. (1991), Çalışma Hayatının Kalitesinin Geliştirilmesi Verimlilik ve Çalışma Hayatının Kalitesinin Geliştirilmesi Sempozyumu, Ankara: MPM Yayınları.
Cangızbay, K. (2003), Sürekli Seferberlik ve Teyakkuz Rejiminin Kurumu Olarak Üniversite, Toplum ve Bilim, 97, 81-91.
Chisholm R. F. (1983), Quality Of Working Life: Critical Issue for the 80s, Public Productivity Review , 7 (1), 10-25.
Cole, J. R. (2001), Edward Said Meselesi Hakkında (çev. A. Günal), Birikim, 2001, 142-143, 122-123
Dereli, T. (1991), Verimli bir Çalışma Ortamı Yaratan Faktörler ve Özellikleri, Verimlilik ve Çalışma Hayatının Kalitesinin Geliştirilmesi Sempozyumu, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, 442, 83-93.
Doyal, L ve Gough, I. (1991), A Theory of Human Need, New York: The Guilford Press.
Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986), Perceived Organizational Support, Journal of Applied Psychology, 71 (3), 500-507.
Eisenberger, R., Cummings, J., Armeli, S. ve Lynch P. D. (1997), Perceived Organizational Support, Discretionary Treatment and Job Satisfaction, Journal of Applied Psychology, 82 (5), 812-820.
Enders, J. (2002), Academic Staff in Europe: Changing Employment and Working Conditions, M. Tight (ed.), Academic Work and Life: What it is to be an Academic, and how this is Changing içinde, (International Perspectives on Higher Education Research; Vol. 1), New York: Elsevier Science, 7-32. http://csn.uni-muenster.de/women-eu/download/ EndersAcademicStaffCP2.pdf
Ergur, A. (2003), Üniversitenin Pazarla Bütünleşmesi Sürecinde Akademik Dünyanın Dönüşümü, Toplum ve Bilim , 97, 183-216.
Ergur, A. (2008), Bilgi Merkezli Akademianın Proje/Performans-Kaygılı Pazar Yerine Dönüşme Süreci, Adile Arslan Avar ve Devrim Sezer (Ed.), Hasan Ünal Nalbantoğluna Armağan, Symbolae in Honorem içinde, İstanbul: İletişim Yayınevi, 455-487.
Fraser, I. (2008), Hegel ve Marks İhtiyaç Kavramı, Ankara: Dost Yayınları.
Gilbert, B. (1989), The Impact of Union Involvement on the Design and Introduction of Working Life, Human Relations, 42 (12), 1057-1078.
Groot, W. ve Brink, H. M. (2000), Job Satisfaction, Wages and Allocation of Men and Women. E. Diener ve D. Rahtz (Ed.), Advences in Quality of Life Theory and Research içinde, Klumer Academic Publishers, Social Indicators Research Series, 4: 111-128.
Hackman, J. R., ve Oldham, G. R. (1980), Work Redesign . Reading, MA: Addison-Wesley.
Herzberg, F. (1971), Work and the Nature of Man, New York: World Puplishing. Judge, T. A. ve Bretz, R. D. (1994), Political Infuence Behavior and Career Success, Journal of Management, 20: 43-65.
Igbaria, M., Parasuraman S. ve Badawy M. K. (1994), Work Experiences, Job Involvement, and Quality of Work Life Among Information Systems Personnel, MIS Quarterly, 18(2): 175-201.
Keskin-Demirer, D. (2011), Eğitimde Metalaşma ve Emek Sömürüsü: Bir Meşrulaştırma Alanı Olarak Dershaneler, Fuat Ercan ve Serap Korkusuz Kurt (der.), Metalaşma ve İktidarın Baskısındaki Üniversite içinde, İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı, 439-459.
Korkut, H., Muştan, T. ve Yalçınkaya, M. (1999), Araştırma Görevlilerinin Sorunları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17, 19-36.
Kurul-Tural, N. (2004), Küreselleşme ve Üniversiteler , Ankara: Kök Yayıncılık.
Kurul-Tural, N. (2007), Universities and Academic Life in Turkey: Changes and Challenge, International Journal of Educational Policies, 1 (1), 63- 78.
Kwiek, M. (2002), Yüksek Öğretimi Yeniden Düşünürken Yeni Bir Paradigma olarak Küreselleşme: Gelecek İçin Göstergeler, (Çev. Emrah Akbaş), Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 2 (1), 132154.
Lau, R. S. M., ve Bruce, E. M. (1998), A Win-Win Paradigm for Quality of Work Life and Business Performance, Human Resource Development Quarterly, 9 (3), 211-226.
Lee, M. N. N. (2002), Eğitimde Küresel Eğilimler, (Çev. M. Hilmi Baş), Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 2 (1): 155168.
Lewis, D. Brazil K., Krueger, P., Lohfeld L. ve Tjam, E. (2001), Extrinsic and Intrinsic Determinants of Quality of Work Life, Leadership in Health Services, 14(2), ix-xv.
Mandel, E. (2008), Geç Kapitalizm (Çev. C. Bedam), İstanbul: Versus Kitap.
Maslow, A. (1943), A theory of human motivation , Psychological Review, 50, 370-396. http://psychclassics.yorku.ca/Maslow/motivation.htm (25.02.2010)
Maslow, A. (1954), Motivation and Personality. New York: Harper.
Miller, H. (1996), Academics and their Labour Process, Chris Smith, David Knights, Hugh Willmott (Eds.), White Collar Work: The Non-Manual Labour Process içinde, Macmillan: 109-138.
Mirvis, P. H. ve Lawler, E. E. (1984), Accounting For the Quality of Work Life, Journal of Occupational Behavior, 5, 197-212.
Müftüoğlu, Ö. (2011), Üniversitede Neden ve Nasıl Örgütlenmeli? Fuat Ercan ve Serap Korkusuz Kurt (der.), Metalaşma ve İktidarın Baskısındaki Üniversite içinde, İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı, 633-647.
Newstorm, J. ve Davis, K. (1997), Organizational Behavior, Human Behavior at Work, NewYork: McGraw Hill.
Özbudun, S. (2010), Bir İmkânsız Aşk Hikâyesi: Akademi ve Özgürlük, http:// www.ivmedergisi.com/bir-imkansız-aşk-hikayesi-akademi-ve-özgürlük- sibel-özbudun.html (18.02.2011)
Özuğurlu, M. (2003), Özel Üniversite: Üniversite sistemindeki gedikten sistemin kendisine, Toplum ve Bilim , 97: 260-280.
Rethinam G. S. ve Maimunah I. (2008), Constructs of Quality of Work Life: A Perspective of Information and Technology Professionals. European Journal of Social Sciences, 7(1), 58-70.
Rhoades, L. ve Eisenberger, R. (2002), Perceived Organizational Support: A Review of the Literature, Journal of Applied Psychology. 87 (4), 698714.
Rhoades, G. ve Slaughter, S. (2004), Academic Capitalism in the New Economy: Challenges and Choices, American Academic, 1 (1), 37-60.
Rose, R. C., Beh, L. Uli J. ve Idris. K. (2006), Quality Of Work Life: Implications of Career Dimension Journal of Social Sciences. 2 (2), 61- 67.
Shaiken, H. ve Browne, H. (1991), Japanese Work Organisation in Mexico, Szekely, G. (der.), Manufacturing Across Borders and Oceans: Japan, the United States and Mexico içinde, Monograph Series (36), San Diego: Center for US-Mexican Studies, 25-50.
Shamir, B. ve Salomon, I. (1985), Work at Home and Quality of Working Life, The Academy of Management Review, 10 (3), 455-464.
Slaughter, S. ve Leslie, L. L. (1997), Academic Capitalism: Politics, Policies and the Entrepreneurial University. Johns Hopkins University Press: Baltimore, MD.
Sirgy, M. J., Efraty, D., Siegel, P. ve Lee, D. J. (2001), A New Measure of Quality of Work Life (QWL) Based on Need Satisfaction and Spillover Theories, Social Indicators Research, 55, 241-302.
Sirgy, M. J., Reilly, N., Wu J. ve Efraty, D. (2008), A Work-Life Identity Model of Well-Being: Towards a Research Agenda Linking Quality- of-Work-Life (QWL) Programs with Quality of Life (QOL), Applied Research in Quality of Life, 3(3), 181-202.
Ssesanga, K. ve Garrett, R. M. (2005), Job Satisfaction of University Academics: Perspectives From Uganda, Higher Education , 50, 33-56.
Standing, G. (2009), Küresel Dönüşümde Emeğin Yeniden Metalaşması, Ayşe Buğra ve Kaan Ağartan (der.), 21. Yüzyılda Karl Polanyiyi Okumak içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 101-138.
Taşdemir-Afşar, S. (2011), Çalışma Yaşam Kalitesinin Örgütsel Bağlılık Düzeyi Üzerindeki Etkisi: Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Akademisyenler Üzerine Nicel Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Tekeli, İ. (2003), Dünyada ve Türkiyede Üniversite Üzerinde Konuşmanın Değişik Yolları, Toplum ve Bilim, 97, 123-143.
Tekin, S. (2003), Üniversite İdeasını yeniden düşünmek: Neo-liberalizm, Teknik Akıl ve Üniversitenin Geleceği, Toplum ve Bilim, 97, 144-163.
Thorpe, G. ve Brady P. (2001), The Academic Labour Process and its Context 19th Annual International Labour Process Conference 26-28 March 2001 School of Management Royal Holloway, University of London.
TÜSİAD, (2008), Türkiyede Yükseköğretim: Eğilimler, Sorunlar ve Fırsatlar, Yükseköğretim Sistemi Üzerine 17 Türk Üniversitesinin EUA-IEP Kurumsal Değerlendirme Raporlarına Dayanan Gözlemler ve Öneriler, http://www.tusiad.org/rsc/shared/fle/EUA-08.pdf
Üçer, H. (2003), Any Where out of the World, Toplum ve Bilim, 97, 311- 318.
Ünal, I. L. (2011), Yükseköğretim Finansmanı: Neoliberal Çözüm ve Tehditler, Fuat Ercan ve Serap Korkusuz Kurt (der.), Metalaşma ve İktidarın Baskısındaki Üniversite içinde, İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı, 93-120.
Walton, R.E. (1975), Criteria for Quality of Working Life, L.E. Davis ve A.B. Cherns (Eds.), The Quality of Working Life içinde, New York: The Free Press, 93-97.
Weber, M. (2000), Sosyoloji Yazıları (çev. T. Parla), İstanbul: İletişim Yayınları.
Winter R., Taylor T. ve Sarros J. (2000), Trouble at Mill: Quality of Academic Worklife Issues within a Comprehensive Australian University, Studies in Higher Education, 25 (3), 279-294.
Wurf J. (1982), Labors View of Quality of Working Life Programs, Journal of Business Ethics, 1 (2), 131-137.
Vassaf, G., Üniversitenin Cenazesi, Radikal Gazetesi. 29 Şubat 2004.
Yousuf S. M. A. (1995), Quality of Working Life As a Function of Socio- Technical System , Yeni Delhi: Mittal.

APA	TAŞDEMİR AFŞAR S (2015). Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. , 134 - 173.
Chicago	TAŞDEMİR AFŞAR Selda Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. (2015): 134 - 173.
MLA	TAŞDEMİR AFŞAR Selda Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. , 2015, ss.134 - 173.
AMA	TAŞDEMİR AFŞAR S Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. . 2015; 134 - 173.
Vancouver	TAŞDEMİR AFŞAR S Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. . 2015; 134 - 173.
IEEE	TAŞDEMİR AFŞAR S "Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak." , ss.134 - 173, 2015.
ISNAD	TAŞDEMİR AFŞAR, Selda. "Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak". (2015), 134-173.

APA	TAŞDEMİR AFŞAR S (2015). Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. Eğitim Bilim Toplum, 13(50), 134 - 173.
Chicago	TAŞDEMİR AFŞAR Selda Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. Eğitim Bilim Toplum 13, no.50 (2015): 134 - 173.
MLA	TAŞDEMİR AFŞAR Selda Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. Eğitim Bilim Toplum, vol.13, no.50, 2015, ss.134 - 173.
AMA	TAŞDEMİR AFŞAR S Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. Eğitim Bilim Toplum. 2015; 13(50): 134 - 173.
Vancouver	TAŞDEMİR AFŞAR S Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak. Eğitim Bilim Toplum. 2015; 13(50): 134 - 173.
IEEE	TAŞDEMİR AFŞAR S "Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak." Eğitim Bilim Toplum, 13, ss.134 - 173, 2015.
ISNAD	TAŞDEMİR AFŞAR, Selda. "Akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesini Hacettepe Üniversitesi üzerinden okumak". Eğitim Bilim Toplum 13/50 (2015), 134-173.