Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak

Kaymakcı, Selahattin

Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak

SELAHATTİN KAYMAKCI (Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Kastamonu, Türkiye)

Eğitim ve Bilim

168 38

Yıl: 2015 Cilt: 40 Sayı: 181 Sayfa Aralığı: 293 - 309 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak

Öz:

Geçmişten günümüze Türk eğitim sistemi içerisinde sosyal bilgiler ve sosyal bilgiler konu alanına giren dersler okutulmaya devam edilmektedir. Bu kapsamda sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin çeşitli düzenlemeler ve yenileme çalışmaları yapılmıştır. Bunlardan son ikisi 1998 ve 2005 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin 1998 ve 2005 sosyal bilgiler öğretim programlarıyla meydana gelen değişime ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim Elektkapsamında, 2011-2012 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında, Trabzon il merkezinde bulunan ve farklı resmi ilköğretim kurumlarında çalışan toplam 12 sosyal bilgiler öğretmeniyle yürütülmüştür. Katılımcılar kartopu örnekleme yöntemi kullanılmak suretiyle belirlenmiş olup öğretmenlerin 1998 ve 2005 öğretim programlarının her ikisiyle de sosyal bilgiler dersi okutmuş olmalarına dikkat edilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak yarı-yapılandırılmış mülakattan faydalanılmış ve toplanan veriler içerik analizi yardımıyla çözümlenmiştir. Çalışma sonucunda tarih ve coğrafya konularının sunumu dışında sosyal bilgiler öğretmenlerinin 1998 öğretim programına nazaran 2005 öğretim programını daha çok benimsedikleri ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte öğretmenler 2005 öğretim programının daha iyi kavranılması amacıyla öğretmenlere nitelikli bir hizmetiçi eğitim verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Sosyoloji Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkalın, M. (2011). The current status of social studies education in turkey. Journal of Social Science Education, 10(1), 44-53.
Akar, C. (2001). İlköğretim sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Akdağ H. ve Kaymakcı, S. (2011). A chronological approach to development of social studies education in turkey. Educational Research & Reviews, 6(15), 854-863.
Akdağ, H. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen ve öğrenci açısından uygulama dönütleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Akyüz, Y. (2010). Türk eğitim tarihi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Alabaş, R. ve Kamer, S. T. (2007, 15-17 Kasım). Sosyal bilgiler öğretim programının değerlendirilmesi: Uygulayıcı görüşlerinin nitel analizi. I. Ulusal İlköğretim Kongresinde sunulmuş bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Anıl, H. (1999). İlköğretim kurumlarında uygulanan sosyal bilgiler programının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Ata, B. (2010). Sosyal bilgiler öğretim programı. C. Öztürk (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi: Demokratik Sosyal Bilimler Enstitüsü Vatandaşlık Eğitimi içinde (s. 33-47). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Ataman, M. (2007). Benzeşen ve ayrışan yönleriyle 1998 ve 2004 ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programlarında (4-5. sınıflar) ölçme ve değerlendirme yöntem ve teknikleri ve bunlara ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Aykaç, N. ve Başar, E. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi eğitim programının değerlendirilmesi. Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 343-361). Ankara: Sim Yayınevi.
Aynacı, C. (2001). Sosyal bilgiler programı hakkında uzman, müfettiş ve öğretmenlerin görüşü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ayten, P. (2006). İlköğretim okullarında sosyal bilgiler dersini yürüten 4.ve 5. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ayva, Ö. (2008). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının 1998 ve 2004 ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programlarına ilişkin değerlendirmeleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Barth, J. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Yayın Evi.
Bell, J. (2010). Doing your research project: a guide for first-time researchers in education, health and social science. Maidenhead: Open University Press.
Berg, B. L. (1998). Qualitative research methods for the social sciences. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
Berk, F. (2008). Eski ve yeni ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve ders kitaplarında tarih konularının karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Cohen, L. ve Monion, L. (1994). Research methods in education. London: Routledge. Çalışkan, H. (2010). İlköğretim altıncı ve yedinci sınıflar sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35(377), 31-40.
Çalışkan, H. ve Yıldız, M. (2008). 1998 ve 2004 programlarına göre hazırlanan ilköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarındaki ünite değerlendirme sorularının analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 75-88.
Dinç, E. ve Doğan, Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretim programı ve uygulanması hakkında öğretmen görüşleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-49.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2008). Öğretmen gözüyle yeni sosyal bilgiler programı: Adana ilinde bir araştırma. İlköğretim Online, 7(2), 468-484. http://ilkogretim-online.org.tr/vol7say2/v7s2m17.pdf adresinden erişildi.
Dönmez, C. (2003). Sosyal bilgiler programının (1998) değerlendirilmesi ve ders kitapları. C. Şahin (Ed.). Sosyal Bilgiler Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu içinde (s. 85-95). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Erden, M. (1996). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım Yayın Evi. ERG. (2005). Yeni öğretim programlarını inceleme ve değerlendirme raporu. http://ilkogretimonline.org.tr/vol5say1/ yenimufredat_raporu%5B1%5D.pdf adresinden erişildi.
Ersoy, A. F. ve Kaya, E. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının (2004) uygulama sürecine ilişkin öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 71-86.
Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2006). Yeni sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Eğitim Yönetimi: Kuram ve Uygulama, 47, 393-421.
Kabapınar, Y., Hersan, E. ve Öztürk, C. (2008). 2004 yılı ilköğretim sosyal bilgiler programına ilişkin veli görüşleri. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 28, 69-90.
Kalıpçı, G. (2008). İlköğretim 1998 ve 2004 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarına göre yazılmış 4. ve 5. sınıf ders kitaplarının öğrenme anlayışları, içerik ve kullanılabilirlik açılarından karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kavak, B. (2006). 1998 yılında yürürlüğe giren ilköğretim sosyal bilgiler müfredatında tarih konularının içerik bakımından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Kaymakcı, S. (2009). Yeni sosyal bilgiler programı neler getirdi? [Prof. Dr. Reşat Gençe Armağan Özel Sayısı]. 1530-1545.
Keleşoğlu, S. (2008). Demokrat yurttaş niteliklerinin kazandırılması açısından 7-8. sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi programı (2000) ile 6-7. sınıf sosyal bilgiler dersi programının (2005) karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Keskin, Y. (2008). Türkiyede sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kılıç, S. (1999). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin ve müfettişlerin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kılıçoğlu, G. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Kars ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars. MEB. (1968). İlkokul programı. İstanbul: MEB Yayınevi.
MEB. (1998). İlköğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi. MEB. (2005a). İlköğretim 1-5. sınıflar programları tanıtım el kitabı. Ankara: MEB Yayınevi.
MEB. (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-5. sınıflar öğretim programı (taslak basım). Ankara: MEB Yayınevi.
MEB. (2005c). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (taslak basım). Ankara: MEB Yayınevi. Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publications. Nalçacı, A. (2001). Cumhuriyetten günümüze ilköğretim sosyal bilgiler programındaki değişmelerin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Okta, E. (2008). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 1998 ve 2004 öğretim programlarının öğretmen görüşlerine dayalı olarak hedefler/kazanımlar boyutunda değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Özdemir, S. M. (2009). Sosyal bilgiler öğretim programı ve değerlendirilmesi. M. Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 17-46). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C. ve Dilek, D. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programları. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 53-96). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2003). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C. (2010). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi: Demokratik Vatandaşlık Eğitimi içinde (s. 1-31). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Pınarbaşı, D. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıflarda eski ve yeni öğretim programına göre okutulan sosyal bilgiler ders kitaplarındaki coğrafya ünitelerine ilişkin ölçme ve değerlendirme çalışmalarının öğretmen görüşlerine göre analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A. Öcal (Ed.). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-19). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Sağlam, M., Vural, L. ve Akdeniz C. (2011). Küreselleşmenin Türkiyedeki ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında görülen yansımaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), 01-15.
Sarıcan, E. (2007). 1998 ile 2004 sosyal bilgiler öğretim programlarının vatandaşlık değerleri açısından karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Semenderoğlu, A. ve Gülersoy, A. E. (2005). Eski ve yeni 4-5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 141- 152.
Silverman, D. (2006). Interpreting qualitative data: Methods for analyzing talk, text and interaction. London: Sage Publishing. Sönmez, V. (1999). Sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. İstanbul: Milli Eğitim Yayınevi.
Sözer, E. (1998). Sosyal bilimler kapsamında sosyal bilgilerin yeri ve önemi. G. Can (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 1-14). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınevi.
Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(17). http://PAREonline.net/getvn.asp?v=7&n=17 adresinden erişildi.
Şimşek, A. (2009). Reform in the social sciences curriculum of Turkey: An evaluation in terms of teaching history. International Journal of Instruction, 2(2). http://www.e-iji.net/dosyalar/iji_2009_2_5 .pdf adresinden erişildi.
Tümsek, S. (2006). Eski (1998) ve yeni (2004) ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programları ve ders kitaplarında (4. ve 5. sınıf) tarih konularının mukayesesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Üstel, F. (2004). Makbul vatandaşın peşinde. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Yaşar, Ş. (2005). Sosyal bilgiler programı ve öğretimi. Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 329-342). Ankara: Sim Yayınevi.
Yazıcı, H. ve Koca, M. K. (2008). Sosyal bilgiler öğretim programı. B. Tay ve A. Öcal (Ed.). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 21-36). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Yıldız, B. (2008). Çok partili dönemden günümüze sosyal bilgiler öğretim programlarının gelişimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Yılmaz, A. (2009). 1998 ve 2004 sosyal bilgiler programına göre hazırlanan ders kitaplarındaki bazı kavramların veriliş biçimlerinin karşılaştırılması. Marmara Coğrafya Dergisi, 19, 130-152.

APA	Kaymakcı S (2015). Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. , 293 - 309.
Chicago	Kaymakcı Selahattin Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. (2015): 293 - 309.
MLA	Kaymakcı Selahattin Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. , 2015, ss.293 - 309.
AMA	Kaymakcı S Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. . 2015; 293 - 309.
Vancouver	Kaymakcı S Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. . 2015; 293 - 309.
IEEE	Kaymakcı S "Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak." , ss.293 - 309, 2015.
ISNAD	Kaymakcı, Selahattin. "Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak". (2015), 293-309.

APA	Kaymakcı S (2015). Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. Eğitim ve Bilim, 40(181), 293 - 309.
Chicago	Kaymakcı Selahattin Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. Eğitim ve Bilim 40, no.181 (2015): 293 - 309.
MLA	Kaymakcı Selahattin Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. Eğitim ve Bilim, vol.40, no.181, 2015, ss.293 - 309.
AMA	Kaymakcı S Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. Eğitim ve Bilim. 2015; 40(181): 293 - 309.
Vancouver	Kaymakcı S Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak. Eğitim ve Bilim. 2015; 40(181): 293 - 309.
IEEE	Kaymakcı S "Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak." Eğitim ve Bilim, 40, ss.293 - 309, 2015.
ISNAD	Kaymakcı, Selahattin. "Öğretmen Görüşleri Işığında 1998 ve 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Değişimi Anlamak". Eğitim ve Bilim 40/181 (2015), 293-309.