Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması

ZEYNEP CİHANGİR ÇANKAYA, (Bursa Valiliği, İl Eşitlik Birim Sorumlusu, Bursa, Türkiye)
Füsun SERİM (Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye)
Ege Eğitim Dergisi
31 9
Yıl: 2015 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 177 - 198 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması

Öz:
Bu araştırma, kendini saklama, cinsiyet ve duyguları ifade etme değişkenlerinin yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarını yordama gücünü ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya sosyo-ekonomik düzeyleri farklı 298i kadın, 142si erkek olmak üzere toplam 440 yetişkin katılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Yardım Arama Tutumu Ölçeği, Kendini Saklama Ölçeği, Duyguları İfade Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Kendini saklama, duyguları ifade etme ve cinsiyetin yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarını yordama gücünün belirlenmesi amacıyla aşamalı çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde, kendini saklama, duyguları ifade etme ve cinsiyetin yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının anlamlı birer yordayıcısı olduğu bulunmuştur. Bu bulgular, literatürdeki önceki araştırma bulguları ile karşılaştırılarak tartışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Abstract The Prediction of Adults Psychological Help Seeking Attitude

Öz:
This study aims to predict psychological help seeking attitudes of adults. Four hundred forty adults (298 women and 142 men), from different socio economic status participated to the study. In the study Help Seeking Attitude Scale, Self-Concealment Scale, Emotional Expression Questionnaire and Personal Information Form prepared by the researcher were used to collect data. Multiple regression analysis was used to analyze the predictive power of self-concealment, emotional expression and gender on adults psychological help seeking attitudes. According to the results, self-concealment, emotional expression and gender were significant predictors of adults psychological help seeking attitudes. These findings were discussed in comparison with the findings of previous research in the literature.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Albayrak D. K., ve Yücel, D. (2001). Boğaziçi Üniversitesinde psikolojik yardıma başvuruda bulunan öğrencilerin profili. Boğaziçi Üniversitesi, Öğrenci Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Merkezi (BÜREM).
  • Andrews, G., Issakidis, C.ve Carter, G. (2001). Shortfall in mental health service utilization. British Journal of Psychiatry, 179, 417– 425.
  • Ang, R. P., Lim, K. M, ve Tan, A. G. (2004). Effects of gender and sex role orientation on help-seeking attitudes. Current Psychology, 23(3), 203-214.
  • Ang, R. P., Lim, K. M., Tan, A. G. ve Yau, T.Y. (2004). Effects of gender and sex role orientation on help-seeking attitudes. Current Psychology: Developmental, Learning, Personality & Social, 23(3), 203-214.
  • Annaberdiyev, D. (2006). Türkiye’de eğitim gören Türk Cumhuriyetleri ve Türk üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım arama tutumları, psikolojik ihtiyaçları ve psikolojik uyumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden elde edildi.
  • Arslantaş, H. (2005). Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. (Yayımlanmamış doktora tezi) İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Atik, G. ve Yalçın, İ. (2011). Help-seeking attitudes of university students: The role of personality traits and demographic factors. South African Journal of Psychology, 41(3), 328-338.
  • Atkinson, L. R., Atkinson, C. R., Smith, E. E., Bem, J. S. ve Nolen Hoeksema, S. (2002). Psikolojiye giriş (2. Baskı). (Çev. Alogan, Y.). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
  • Ayaydın, F. S., ve Özbay, Y. (2003). Üniversite öğrencilerinin problem alanları, problemlilik düzeyleri, problem çözme becerileri ve yardım arama davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Sözel Bildiri, VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • Aydar, E., ve Altınçekiç, F. (1987). Şehirsel sınıf sisteminin mekânsal boyutları. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Yayını.
  • Bicil, B. (2012). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama niyetlerinin incelenmesi: İzmir ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık. Carnevale, J. P. (2001). Danışmanlık incileri (Çev. Albayrak-Kaymak, D.). (1. Baskı). İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
  • Cepeda-Benito, A. ve Short, P. (1998). Self-concealment, avoidance of psychological services, and perceived likelihood of seeking professional help. Journal of Counseling Psychology, 45, 58-64.
  • Chang, H. (2007). Psychological distress and help-seeking among Taiwanese college students: Role of gender and student status. British Journal of Guidance & Counselling, 35(3), 347-355.
  • Chang, E. C. (1998). Hope, problem-solving and coping in a college student population. Journal of Clinical Psychology, 54(4), 953-962.
  • Cramer, K. M. (1999). Psychological antecedents to help-seeking behavior: A reanalysis using path modeling structures. Journal of Counseling Psychology, 46, 381-387.
  • Czuchta, D. ve McCay, E. (2001). Help-seeking for parents of individuals experiencing a first episode of schizophrenia. Archieves of Psychiatric Nursing, 15(4), 159-170.
  • Er, G. K. (2008). Ailesi parçalanmış olan ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin akademik sağlamlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre yordanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Erdayı, G. S. (2009). Üniversite sınavına hazırlanan ergenlerin psikolojik yardım aramaya gönüllülük düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z. ve Terzi, S. (2012). University students’ problem areas and psychological help-seeking willingness. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
  • Fischer, E. H. ve Cohen, S. L. (1972). Demographic correlates of attitude toward seeking professional psychological help. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 39(1), 70-74.
  • Fisher, E. H. ve Turner, J. L. (1970). Development and research utility of an attitude scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 35, 79-90.
  • Fleming, R., Baum, A. ve Singer, J. F. (1984). Toward and integrative approach to the study of stress. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 839-852.
  • Good, G., Dell, D., ve Mintz, L. (1989). Male role and gender role conflict: Relation to help seeking men. Journal of Counseling Psychology, 36, 295-304.
  • Greenidge, W. L. ve Daire, A. P. (2010). The relationship between emotional opennessand the attitudes towards seeking professional counseling of english-speaking Caribbean college students. International Journal for the Advancement Counselling, 32,191-201.
  • Halter, J. M. (2004). Stigma ve Help-seeking related to depression a study of nursing students. Journal of Psychosocial Nursing & Mental Health Services, 42(2), 41-51.
  • Hamid, P. D., Simmonds, J. G. ve Bowles, T. V. (2009). Asian Australian acculturation and attitudes toward seeking professional psychological help. Australian Journal of Psychology, 61(2), 69-76.
  • Hartley, P. (1999). Interpersonal communication (2. Ed.). Washington: 11 New Fetter Lane Published.
  • Hinson, J. A. ve Swanson, J. L. (1993). Willingness to seek help as a function of selfdisclosure and problem severity. Journal of Counseling & Development, 71, 465-470.
  • Kahn, J. H. ve Hessling, R. M. (2001). Measuring the tendency to conceal versus disclosure psychological distress. Journal of Social and Clinical Psychology, 20, 41-65.
  • Kalkan, M. ve Odacı, H. (2005). Cinsiyet ve cinsiyet rolünün psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 23(3), 57-62.
  • Karalp, A. (2009). Lise öğrencilerinin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Kavas, A., Topkaya, N. ve Gençoğlu, C. (2014). Psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma, denetim odağı, kendini damgalama ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 367-377.
  • Keklik, İ. (2009). Attitudes toward seeking professional psychological help: A comparative study of Turkish and American graduate students. Eurasian Journal of Educational Research, 37, 159-173.
  • Kelly, A. E. ve Achter, J. A. (1995). Self-concealment and attitudes toward counseling in university students. Journal of Counseling Psychology, 42, 40-46.
  • Khoie, K. (2002). Predictors of attitudes of Iranian males toward seeking psychological help. (Ph.D. dissertation), International Allient University, Los Angeles. http://library.alliant.edu/ adresinden elde edildi.
  • King, L. A. ve Emmons, R. A. (1990). Conflict over emotional expression: Psychological and physical correlates. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 64-877.
  • Knipscheer, J. W. ve Kleber, R. J. (2001). Help-seeking attitudes and utilization patterns for mental health problems of Surinamese migrants in the Netherlands. Journal of Counseling & Development, 48(1), 28–38.
  • Komiya, N., Good, G. E. ve Sherrod, N. B. (2000). Emotional openness as a predictor of college students’ attitudes toward seeking psychological help. Journal of Counseling Psychology, 47, 138-143.
  • Kumcağız, H. (2013). Psychological help-seeking attitudes of helping professional candidates and factors influencing them. Educational Research and Reviews, 8(16), 1375-1382.
  • Kushner, M. G. ve Sher, K. J. (1989). Fears of psychological treatment and its relation to mental health service avoidance. Professional Psychology: Research and Practice, 20, 251-257.
  • Kuzucu, Y. (2006). Duyguları fark etmeye ve ifade etmeye yönelik bir psikoeğitim programının, üniversite öğrencilerinin duygusal farkındalık düzeylerine, duyguları ifade etme eğilimlerine, psikolojik ve öznel iyi oluşlarına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden elde edildi.
  • Larson, D. G. ve Chastain, R. L. (1990). Self-concealment: Conceptualization, measurement and health implications. Journal of Social and Clinical Psychology, 9(4), 439-455.
  • Lepore, S. J., Fernandez-Berrocal, P., Ragan, J. ve Ramos, N. (2004). It's not that bad: Social challengs to emotional disclosure enhance adjustment to stress. Anxiety, Stress and Coping, 17(4), 341-361.
  • Liao, H. Y., Rounds, J., ve Klein, A. G. (2005). A test of Cramer’s (1999) Help-Seeking Model and acculturation effects with Asian and Asian American college students. Journal of Counseling Psychology, 52(3), 400-411.
  • Mahrer, A. R., Faierweather, D., Passey, S., Gingras, N. ve Boulet, D. B. (1999). The promotion and use of strong feelings in psychotherapy. Journal of Humanistic Psychology, 39(1), 35-53.
  • Nebizade, K. (2004). Türkiye’de yüksek öğrenim gören Orta Asyalı öğrencilerle Türk öğrencilerin stresle başa çıkma tutumları ile yardım arama davranışlarının incelenmesi: KTÜ örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Nicholas, J., Oliver, K., Lee, K. ve O’Brien, M. (2004). Help-seeking behavior and the internet: An investigation among Australian adolescents. Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health, 3(1), 16-23.
  • Nisbett, R. (2003). Düşüncenin Coğrafyası. (Çev. Çağalı Güven, G.). İstanbul: Varlık Yayınları.
  • Oladipo S.E. ve Oyenuga, T.O. (2013). Psycho-demographic predictors of psychological help-seeking behaviour of undergraduates. International Journal of Development and Sustainability, 2(2), 697-703.
  • Olenick, S.G. (2011). An examination of the relationship between emotional expressivity and attitudes toward and barriers to seeking psychological help. (Doctoral dissertation). Ball State University, Muncie, Indiana.
  • https://cardinalscholar.bsu.edu/handle/123456789/195869 adresinden elde edildi. Omarzu, J. (2000). A disclosure decision model: Determining how and when individuals will self-disclose. Personality and Social Psychology Review, 4(2), 174-185.
  • Özbay, Y. (1996). Üniversite öğrencilerinin problem alanları ile yardım arama tutumları arasındaki ilişki. Sözel Bildiri, IX. Ulusal Psikoloji Kongresi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Özbay, Y., Yazıcı, H. Palancı, M. ve Koç. M. (1999). Yardım arama tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Sözel Bildiri, V. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Özdemir, S. (2012). Psikolojik yardım alma tutumu ile kişilik, kendini saklama, cinsiyet rolleriarasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Panagopoulou, E., Kersbergen, B. ve Maes, S. (2002). The effect of emotional (non-) expression in (chronic) disease: A meta-analytic review. Psychology and Health, 17(5), 529-545.
  • Pennebaker, J. W. (1995). Emotion, disclosure, and health: An overview. Washington, D.C.: American Psychological Association.
  • Reynders, A., Kerkhof, A.J.F.M., Molenberghs, G. ve Van Audenhove, C. (2014). Attitudes and stigma in relation to help-seeking intentions for psychological problems in low and high suicide rate regions. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 49, 231-239.
  • Rickwood, D. J. ve Braithwaite, V. A. (1994). Social-psychological factors affecting helpseeking for emotional problems. Social Science and Medicine, 39, 563-572.
  • Rickwood, D., Deane, F. P., Wilson, J. C. ve Ciarroci, J. (2005). Young people’s helpseeking for mental health problems. Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health, 4(3), 1-34.
  • Rime, B., Finkenauer, C., Luminet, O., Zech, E. ve Philippot, P. (1998). Social sharing of emotion: New evidence and new questions. Chichester: Wiley.
  • Rime, B. ve Zech, E. (2001). The social sharing of emotion. Boletin de Psicologia, 97-108. Serim, F. (2011). Yetişkinlerin psikolojik yardım arama tutumlarının yordanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Srebnik, D., Cauce, A. M. ve Baydar, N. (1996). Help- seeking pathways for children and adolescents. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 4(4), 210-220.
  • Terzi, Ş., Güngör, H. ve Erdayı, G. S. (2007). Kendini Saklama Ölçeği’nin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sözel Bildiri, IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Thao, D. D. (2004). Gender and acculturation as predictors of attitudes toward seeking professional psychological help among the Hmong community. (Doctoral dissertation). International Alliant University, California Professional Psychology School, Fresno. http://library.alliant.edu/ adresinden elde edildi.
  • Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Topkaya, N. (2014). Psikolojik yardım almaya ilişkin tutumu yordamada cinsiyet, psikolojik yardım alma nedeniyle kendini damgalama ve sosyal damgalanma. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(2), 471-487.
  • Topkaya, N. (2015). Factors influencing psychological help seeking in adults: A qualitative study. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(1), 21-31.
  • Topkaya, N., ve Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 25-37.
  • Triandis, H., C. Mccuster ve H. Hui. (1990). Individualism and collectivism: Cross-cultural perspectives on self-ingroup relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 54(2), 1006-1020.
  • Türküm, S. (2000). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumları ve kendini açma eğilimleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 205- 220.
  • Türküm, S. (2001). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1-16.
  • Türküm, A. S. (2005). Who seeks help? Examining the differences in attitude of Turkish university students toward seeking psychological help by gender, gender roles, and help-seeking experiences. The Journal of Men’s Studies, 13(3), 389-401.
  • Wisch, A. F., Mahalik, J. R., Hayes, J. A. ve Nutt, E. A. (1995). The impact of gender role conflict and counseling technique on psychological helpseeking in man. Sex Roles: A Journal of Research, 33, 77-85.
  • Vogel, D. L., Wade, N. G. ve Hackler, A. H. (2008). Emotional expression and the decision to seek therapy: The mediating roles of the anticipated benefits and risks. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(3), 254-278.
  • Vogel, D. L., Wade, N. G., Wester, S. R., Larson, L. ve Hackler, A. H. (2007). Seeking help from a mental health professional: The influence of one’s social network. Journal of Clinical Psychology, 63(3), 233-245.
  • Vogel, D. L. ve Wester, S. R. (2003). To seek help or not to seek help: The risks of selfdisclosure. Journal of Counseling Psychology, 50, 351-361.
  • Vogel, D. L., Wester, S. R. ve Larson, L. M. (2007). Avoidance of counseling: Psychological factors that inhibit seeking help. Journal of Counseling & Development, 85, 410-422.
  • Vogel, D. L., Wester, S. R., Wei, M. ve Boysen, G. A. (2005). The role of outcome expectations and attitudes on decisions to seek professional help. Journal of Counseling Psychology, 52(4), 459-470.
  • Yıldırım, T., Atlı, A. ve Çitil, C. (2014). Lise öğrencilerinin psikolojik yardım aramaya gönüllülükleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişki. e-International Journal of Educational Research, 5(2), 89-104.
  • Zech, E. (1998). Is it helpful to verbalise ones emotions? Gedrag and Gezondheid, 27, 42-47.
APA CİHANGİR ÇANKAYA Z, SERİM F (2015). Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. , 177 - 198.
Chicago CİHANGİR ÇANKAYA ZEYNEP,SERİM Füsun Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. (2015): 177 - 198.
MLA CİHANGİR ÇANKAYA ZEYNEP,SERİM Füsun Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. , 2015, ss.177 - 198.
AMA CİHANGİR ÇANKAYA Z,SERİM F Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. . 2015; 177 - 198.
Vancouver CİHANGİR ÇANKAYA Z,SERİM F Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. . 2015; 177 - 198.
IEEE CİHANGİR ÇANKAYA Z,SERİM F "Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması." , ss.177 - 198, 2015.
ISNAD CİHANGİR ÇANKAYA, ZEYNEP - SERİM, Füsun. "Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması". (2015), 177-198.
APA CİHANGİR ÇANKAYA Z, SERİM F (2015). Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 177 - 198.
Chicago CİHANGİR ÇANKAYA ZEYNEP,SERİM Füsun Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. Ege Eğitim Dergisi 16, no.1 (2015): 177 - 198.
MLA CİHANGİR ÇANKAYA ZEYNEP,SERİM Füsun Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. Ege Eğitim Dergisi, vol.16, no.1, 2015, ss.177 - 198.
AMA CİHANGİR ÇANKAYA Z,SERİM F Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. Ege Eğitim Dergisi. 2015; 16(1): 177 - 198.
Vancouver CİHANGİR ÇANKAYA Z,SERİM F Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması. Ege Eğitim Dergisi. 2015; 16(1): 177 - 198.
IEEE CİHANGİR ÇANKAYA Z,SERİM F "Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması." Ege Eğitim Dergisi, 16, ss.177 - 198, 2015.
ISNAD CİHANGİR ÇANKAYA, ZEYNEP - SERİM, Füsun. "Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Arama Tutumlarının Yordanması". Ege Eğitim Dergisi 16/1 (2015), 177-198.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
03-05-2024 6:40

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları