Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği

Raziyahan ABDİYEVA, (Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Kırgızistan)
Tuncer ÖZDİL, (Celal Bayar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Manisa, Türkiye)
Cusup PİRİMBAYEV (Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Kırgızistan)
Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi
5 0
Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 75 Sayfa Aralığı: 43 - 73 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği

Öz:
Devletin fonksiyonlarını etkin ve başarılı bir şekilde yerine getirebilmesi için sürekli ve sağlıklı finansal kaynaklara ihtiyacı vardır. Devletin sağlıklı bir şekilde sürekli gelire sahip olması ancak vergi sisteminin etkinliğine bağlıdır. Vergi sisteminin başarısını ise mükelleflerin vergi yükümlülüklerini yerine getirme düzeyi belirlemektedir.Çalışmamızda bir geçiş ekonomisi olan Kırgızistan'daki mükelleflerin vergi kültürü ve bu vergi kültürünü etkileyen faktörler araştırılmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre vergi kültürünü etkileyen en önemli faktörlerin devlete güven, kamu hizmetlerinin kalitesi ve kayıt dışı ekonomi olduğu anlaşılmıştır. Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te yaşayan 500 vergi mükellefine uygulanan anketle elde edilen veriler, betimleyici istatistiklerin yanı sıra istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların "tek örneklem t" testiyle araştırılmasıyla istatistiksel olarak incelenmiştir. Ayrıca araştırmada vergi kültürünü açıklamada en önemli faktörleri belirlemede çok değişkenli istatistiksel tekniklerden faktör analizi kullanılmış olup, ankette elde edilen sonuçların içsel tutarlılığı güvenilirlik analiziyle de değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime:

The Determinants of Tax Culture in Transition Economies: The Case of Kyrgyzstan

Öz:
The government needs reliable and permanent financing resources to carry out its functions successfully and effectively. Reliable and permanent finance resources depend on the efficiency of the tax system. The success of the tax system depends on how well taxpayers fulfill their tax obligations. In our study we research tax culture and its determinants in Kyrgyzstan. The most important factors affecting tax culture are: trust in the government, quality of public services, and informal economy. The results were analysed through t-test, chi-square test and factor analysis by using SPSS program.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdoğan, Abdurrahman (2005). Kamu Maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Aktan, Coşkun Can (2006)."Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlâ- kı". Vergileme Ekonomisi ve Vergileme Psikolojisi. Ed. C.C. Aktan, D.Di- leyici ve İ.Y. Vural. Ankara: Seçkin Yay. 125-137.
  • Allingham, Michael G. & Agnar Sandmo (1972). "Income Tax Evasion: a Theoretical Analysis". Journal of Public Economics 1: 323-38.
  • Alm, James, Betty R Jackson and Michael McKee (1992). "Deterrence and Beyond: Toward aKinder, J. Slemrod. Ann Arbor: University of Michigan Press. 311-329.
  • Gentler IRS". Why People Pay Taxes. Ed.
  • Alm, James, Garry H McClelland and William D Schulze (1992). "Why do People Pay Taxes?". Journal of Public Economics 48(1): 21-38.
  • Alm, James, Garry H McClelland and William D Schulze (1999). "Chang- ing the Social Norm of Tax Compliance by Voting". Kyklos 52(2): 141-71.
  • Çağlayan, Ebru ve Raziyahan Abdiyeva (2012). "Determinants and Consequences of Tax Culture In Kyrgyzstan". The Empirical Economic Let- ters 11 (6).
  • Daude, Christian and Angel, Melguizo (2010). "Taxation and More Rep- resentation? On Fiscal Policy, Social Mobility and Democracy in Latin America", OECD Development Centre Working Paper, 294, OECD, Paris.
  • D'Arcy, Michelle (2011). "Why Do citizens Assent to Pay Tax? Legitimacy, Taxation, and the African State", Afrobarometer Working Papers 126.
  • Ronald, G Cummings, Jorge Martinez-Vazquez, Michael McKee, Benno Torgler (2005). "Effects of Tax Morale on Tax Compliance: Experimen- tal and Survey Evidence". Center for Research in Economics, Management and the Arts. Working Paper No. 29. Basel.
  • EBRD, (2011). Life in Transition Survey II http://www.ebrd.com/downlo- ads/ research/surveys/LiTS2eg.pdf, (23.01.13).
  • Feld, Lars P and Bruno S Frey (2002). "Trust Breeds Trust: How Taxpay- ers are Treated". The Australian National University, Australian Taxation Office. Centre for Tax System Integrity. Working Paper No: 32. June.
  • Feld, Lars P and J-R. Tyran (2002). "Tax Evasion and Voting: An Experi- mental Analysis". Kyklos 55(2): 197-222.
  • Frey, Bruno S and Benno Torgler (2004). 'Taxation and Conditional Cooperation'. Working Paper 2005-20. Center for Economics, Management and Arts (CREMA). http://www.torgler.com/ Research in pdf/2004_20_ frey_torgler.pdf
  • Frey, Bruno S and Benno Torgler (2006). "Tax Morale and Condition- al Cooperation". Institute for Empirical Research in Economics. University of Zurich. Working Paper No. 286, ISSN 1424-0459.
  • Gaviria, Alejandro (2007). "Social Mobility and Preferences for Redistribu- tion in Latin America", Economia 8(1), pp. 55-88.
  • Gencel, Ufuk ve Elif Kuru (2012). "Vergi Kültürü ve Vergi Politikaları Et- kileşimi: Türkiye Değerlendirmesi". Yönetim Bilimleri Dergisi 10 (20): 29-60.
  • Graetz, Michael J. & Louis L. Wilde (1985). "The Economics of Tax Com- pliance: Fact and Fantasy". National Tax Journal 38: 355-63.
  • Hug, Simon and Franziska, Sporri (2011). "Referendums, Trust, and Tax Evasion", European Journal of Political Economy, 27(1), pp.120- 131.
  • IMF (1998). Kyrgyz Republıc Recent Economic Developments. Country Report 98/8. http://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/1998/cr9808.pdf
  • Kalaycı, Şeref (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Teknikler. Ankara: Asil Yay.
  • Karatalov, Omurbek (2010). "Nalogi i tenevaya ekonomika". Kırgı- zistan'da Vergi Kanununu Uygulamaları Sorunları Konferansı Bildi- ri Kitabı. Salam «???????» ?????????. ??????? ???????????? ???????????, ?? ???????? ?????????? ?????????? ??????? ?????????? ??????????. ????. USAID. ??????,???? ???????????? ??? «?????»)
  • Kirchler, Erich (2007). The Economic Psychology of Tax Behaviour. Cambrid- ge: Cambridge University Press.
  • Kırgız Cumhuriyeti İstatistik Komitesi, Devlet Bütçesi Gelirleri. http:// stat.kg/ index.php?option=com_content&task=view&id=37&Itid=101 (21.01.13)
  • Levi, Margaret and Alexander, Sacks (2009). "Legitimating beliefs: Sources and Indicators", Regulation & Governance, 3(4), pp.311-333.
  • Martinez-Vasquez, Jorge and Robert McNab (1997). "The Tax Reform Experiment in Transition Countries". National Tax Journal 2000 (53): 273-298.
  • Markisova, Gülnaz (2014). "Vergi Kültürü ve Devlete Güven", Azerbayca- nın Vergi Jurnalı, 5 (119), s.161-172.
  • Matveyev, Vladimir (1960). Gosudarstvo i nalogi. Kirgizskoye gosudarst- vennoye izdatelstvo, Frunze (??????????? ? ??????. ?????????? ??????????????? ????????????, ??????)
  • Daude, Christian., Gutiérrez, Hamlet and Melguizo, Ángel (2012). "What Drives Tax Morale?, OECD Development Centre, Working Paper No. 315
  • Rısaliyeva, Meerim (2010). Nalogi i nalogooblojeniye. Kırgız-Rus Slavyan Üniversitesi Yay. (?????? ? ???????????????, ????).
  • Sakınç, Süreyya (2004). "Geçiş Ekonomilerinde Kriz ve Bütçe Yönetimi: Kırgızistan Deneyimi". Cenference on the Fiscal Policies in Transition Economies. Kyrgyz Turk- ish Manas University Publication No: 56. Conference Series No:5. 431- 39.
  • Proceedings of the First International
  • Sarıbayev, ?yılçı (2002). Gosudarstvennıye finansı v Kırgızskoy Respubli- ki. Nauka obrazovaniye, ????????? ?????????? ??????????. ????? ? ???????????, ??????)
  • Bişkek (??????????????? ??????? ?
  • Tekeli, Recep (2011). "The Determinants of Tax Morale: the Effects of Cul- tural Differences and Politics". Policy Research Institute, Ministry of Finance of Japan, http://www.mof.go.jp/pri/international_exchange/visiting_scholar_ program/ws2011_d.pdf Series, No. 11A-1.
  • Torgler, Benno (2005). "Tax Morale and Direct Democracy". European Journal of Political Economy 21: 525-531.
  • _____, (2003)a. Tax Morale: Theory and Empirical Analysis of Tax Com- pliance. Doktora Tezi. Basel Üniversitesi. http://edoc.unibas.ch/56/1/ DissB_6463.pdf
  • _____, (2003)b. "Tax Morale in Transition Countries, Post-Communist Economies". 15 (3).
  • _____, (2004a). "Tax Morale Trust and Corruption: Empirical E v i - dence from Transition Countries". CREMA Working Paper, No: 2004-5. Basel.
  • _____Torgler, Benno (2004). "Tax Morale in Asian Countries", Journal of Asian Economics, 15(2), pp. 237-266.
  • _____ Torgler, Benno (2005). "Tax Morale in Latin America", Public Choice, 122(1/2), pp. 133-157.
  • _____, (2007). Tax Compliance and Tax Morale: A Theoretical and Empirical Analysis. Cheltenham: Edward Elgar.
  • Torgler, Benno and Christoph A Schaltegger (2007). "Tax Morale: A Survey with a Special Focus on Switzerland". Schweizerische Zeitschrift für Volk- swirtschaft und Statistik 142 (3): 395-425.
  • Tosuner, Mehmet ve İhsan Cemil Demir (2007). "Toplumsal Bir Olgu Ola- rak Bir Vergi Ahlakı". Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fa- kültesi Dergisi 9/3: 1-20.
  • Tuay, Elif ve İnci Güvenç (2007). "Türkiye'de Mükelleflerin Vergiye Bakışı". Endüstri ve Örgüt Psikolojisi Yüksek Lisans Programı Stajı Raporu.
  • Yakışık, Harun. (2006). Kırgızıstan'da Kayıt Dışı Ekonominin Boyutları: Et- kileri veTahmini. Doktora Tezi. KTMÜ.
APA ABDİYEVA R, ÖZDİL T, PİRİMBAYEV C (2015). Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. , 43 - 73.
Chicago ABDİYEVA Raziyahan,ÖZDİL TUNCER,PİRİMBAYEV Cusup Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. (2015): 43 - 73.
MLA ABDİYEVA Raziyahan,ÖZDİL TUNCER,PİRİMBAYEV Cusup Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. , 2015, ss.43 - 73.
AMA ABDİYEVA R,ÖZDİL T,PİRİMBAYEV C Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. . 2015; 43 - 73.
Vancouver ABDİYEVA R,ÖZDİL T,PİRİMBAYEV C Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. . 2015; 43 - 73.
IEEE ABDİYEVA R,ÖZDİL T,PİRİMBAYEV C "Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği." , ss.43 - 73, 2015.
ISNAD ABDİYEVA, Raziyahan vd. "Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği". (2015), 43-73.
APA ABDİYEVA R, ÖZDİL T, PİRİMBAYEV C (2015). Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(75), 43 - 73.
Chicago ABDİYEVA Raziyahan,ÖZDİL TUNCER,PİRİMBAYEV Cusup Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.75 (2015): 43 - 73.
MLA ABDİYEVA Raziyahan,ÖZDİL TUNCER,PİRİMBAYEV Cusup Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.75, 2015, ss.43 - 73.
AMA ABDİYEVA R,ÖZDİL T,PİRİMBAYEV C Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 0(75): 43 - 73.
Vancouver ABDİYEVA R,ÖZDİL T,PİRİMBAYEV C Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 0(75): 43 - 73.
IEEE ABDİYEVA R,ÖZDİL T,PİRİMBAYEV C "Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.43 - 73, 2015.
ISNAD ABDİYEVA, Raziyahan vd. "Geçiş Ekonomilerinde Vergi Kültürü ve Etkileyen Faktörler: Kırgızistan Örneği". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 75 (2015), 43-73.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
10-05-2024 11:41

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları