Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri

ATİK, Ali; demirci, uğur; DOĞAN, Şükrü; AKTAŞ, Ahmet Hamdi; ÇİL, Recep; HALICI, İbrahim; YAYLACI, Ercan

Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri

Ahmet Hamdi AKTAŞ, (Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Hayvancılık Araştırma Bölümleri, , Konya, Türkiye)

İbrahim HALICI, (Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Hayvancılık Araştırma Bölümleri, , Konya, Türkiye)

Şükrü DOĞAN, (Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Hayvancılık Araştırma Bölümleri, , Konya, Türkiye)

Uğur DEMİRCİ, (Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Hayvancılık Araştırma Bölümleri, , Konya, Türkiye)

Ali ATİK, (Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Hayvancılık Araştırma Bölümleri, , Konya, Türkiye)

Ercan YAYLACI, (Konya İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği, Konya, Türkiye)

Recep ÇİL (Konya İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği, Konya, Türkiye)

Hayvansal Üretim

22 3

Yıl: 2016 Cilt: 57 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 7 - 14 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri

Öz:

Bu araştırma Akkaraman koyunların yetiştirici şartlarındaki bazı döl verimleri, canlı ağırlıkları (CA) ve vücut ölçülerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma Konya İli Karatay ilçesine bağlı 2 köyde (Karakaya ve Divanlar) ıslah çalışması yürütülen 16 işletmede yürütülmüştür. Araştırmada koyunların (n=24663) 2010-2013 yılları arasındaki döl verimleri ile koç (n=462) ve koyunların (n=24925) 2007-2013 yılları arasındaki sıfat dönemi öncesi CA'larına ait veriler kullanılmıştır. Ayrıca, 2010 yılında 10 işletmedeki 600 baş koyunun da bazı vücut ölçüleri belirlenmiştir. Akkaraman koyunların doğum ve ikiz doğum oranları yıllar itibarıyla önemli seviyede (P<0.05) farklı bulunmuştur. Koyunların doğum oranı, ikiz doğum oranı, koçaltı koyun başına doğan kuzu sayısı (KKDK) ve doğuran koyun başına doğan kuzu sayısı (DKDK) genel olarak sırasıyla %92.1, %21.0, 1.11 ve 1.21 olarak tespit edilmiştir. Koyunlarda CA bakımından hem yıllar hem de yaşlar arasında önemli seviyede (P<0.01) farklılıklar bulunmuştur. Koyun ve koçların ortalama CA'ları sırasıyla 58.0 ve 87.9 kg olarak tespit edilmiştir. Koyun ve koçların CA'ları 3.5 yaşa kadar önemli seviyede (P<0.01) artmıştır. Koyunların cidago yüksekliği, göğüs genişliği, göğüs derinliği, göğüs çevresi ve vücut uzunluğu genel ortalamaları sırasıyla 66.8, 18.4, 31.4, 95.5 ve 64.0 cm olarak bulunmuştur. Bu çalışmanın sonucuna göre, Konya ilinde halk elinde yetiştirilen ve ıslah çalışması yürütülen sürülerdeki Akkaraman koyunların döl verimleri, CA'ları ve vücut ölçülerinin tatmin edici seviyede olduğu ve tespit edilen değerlerin de önceki yapılan çalışmalarda bildirilen değerlerden de genellikle daha yüksek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Veterinerlik

Reproductive Performance, Live Weights and Some Body Measurements of Akkaraman Sheep under Breeder Conditions

Öz:

This study was conducted to investigate some reproductive performance, live weights and body measurements of Akkaraman (White Karaman) sheep under breeder conditions. This research was carried out at 16 White Karaman flocks (conducted breeding program) in 2 villages of Karatay District of Konya Province. In the study, data related to reproductive performance of ewes (n=24663) between the years 2010-2013 and premating live weights of rams (n=462) and ewes (n=24925) between the years 2007-2013 were used. And also, body measurements of 600 ewes from 10 farms were measured in 2010. The birth rate and twin birth rate of White Karaman ewes were found significantly by the years (P<0.05). The overall birth rate, twin birth rate, fecundity and litter size were found as 92.1%, 21.0%, 1.11 and 1.21, respectively. In terms of live weights, there were significant differences (P<0.01) between the years and between the ages. The mean live weight was 58.0 kg and 87.9 kg for ewes and rams, respectively. And also, the live weights of ewes and rams increased significantly (P<0.01) until the age of 3.5. The overall withers height, chest width, chest depth, chest girth and body length of ewes was found as 66.8, 18.4, 31.4, 95.5 and 64.0 cm, respectively. As a result of current study, it can be said that the reproductive performance, live weights and body measurements of White Karaman sheep at breeder' flocks (conducted breeding program in Konya Province) are in satisfactory level and are generally higher than the results of previous studies.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Veterinerlik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçapınar H, Kadak R, Odabaşıoğlu F. 1982. Morkaraman ve Kangal Akkaraman koyunlarının döl verimi ve süt verimi üzerinde karşılaştırmalı araştırmalar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 29(3-4):379-391.
Akçapınar H. 2000. Koyun Yetiştiriciliği. 2. baskı. İsmat Matbaacılık, Ankara, Türkiye.
Akçapınar H, Özbeyaz C, Ünal N. 2000. Kuzu eti üretimine uygun ana baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık ırklarından yararlanma imkanları. I. Akkaraman koyunlarında döl verimi, Akkaraman, Sakız x Akkaraman F1 ve Kıvırcık x Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 24:71-79.
Aktaş AH, Ankaralı B, Halıcı İ, Demirci U, Atik A, Yaylacı E. 2014. Growth traits and survival rates of Akkaraman lambs in breeder flocks in Konya Province. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 38:40-45.
Altıoğlu A. 2007. Adana ili Tufanbeyli ilçesi köylerinde koyun yetiştiriciliğinin karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye.
Aygün T, Karaca O. 1996. Karakaş koyunlarında kimi döl verim özellikleri ve tekrarlanma derecesi tahminleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(4):177-189.
Başpınar H. 1985. Türkiye'deki başlıca koyun ırklarının yarı- entansif koşullarındaki döl, süt ve yapağı verim performansları üzerinde mukayeseli bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 11(2): 43-66.
Çolakoğlu N, Özbeyaz B. 1999. Akkaraman ve Malya koyunlarının karşılaştırılması. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 23:351-360. özelliklerinin
Ertuğrul M, Cengiz F. 1993. Koyun yetiştirme. Ed. Ertuğrul M. Hayvan Yetiştirme (Yetiştiricilik), Ankara, s. 133-167.
Gökdal Ö, Ülker H, Oto M, Temur C, Budağ C. 2000. Köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş koyunlarının çeşitli verim özellikleri ve vücut ölçüleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 10(1):103-111.
Güney O. 1979. Akkaraman koyunlarının İvesi koçları ile çeşitli verimler yönünden ıslahı olanakları. Doçentlik Tezi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana. 87s.
Karaca O, Altın T, Kaygısız A. 1993. Köylü işletmelerinde Karakaş koyunlarının kimi döl verim özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(1-2):33-40.
Karaca O, Altın T, Okut H. 1996. Köylü işletmelerde Karakaş koyunları canlı ağırlık değişimlerine ilişkin kimi parametre tahminleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(3):59-72.
Kaymakçı M, Sönmez R. 1992. Koyun yetiştiriciliği, Hasad Yayıncılık, Hayvancılık Serisi 3, İstanbul.
Koca S. 1970. Malya Devlet Üretme Çiftliği koyunculuğu üzerine bir inceleme. San Matbaası, Ankara. 66 s.
Minitab, 2010. Minitab statistical software, Release 16.1.1 for Windows. Minitab Inc. State College PA, USA.
Müftüoğlu Ş. 1969. Konya Harasında generasyonlarda Merinos x Akkaraman koyunlarının önemli verim özellikleri üzerine araştırmalar. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayın No: 24.
Örkiz M, Kaya F, Çalta H. 1984. Kangal tipi Akkaraman Koyunların bazı önemli verim özellikleri. Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü Dergisi 24(1-4):15-33.
Özbey O, Akcan A. 2000. Morkaraman, Akkaraman ve İvesi koyunlarının yarı entansif şartlardaki verim performansı. I. Döl verimi ve süt verimi özellikleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences 16(1):109- 120.
Özcan L. 1990. Koyunculuk. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı. Ankara, 376 s.
Özsoy MK, Akbulut Ö, Baş S, Vanlı Y. 1992. İvesi x Morkaraman melezlemesinde bazı faktörlerin koyun verimliliğine etkileri. 3. Kirli yapağı ve kırkım sonu vücut ağırlığı. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 16:369-379.
Pekel E. 1968. Malya Devlet Üretme Çiftliği Akkaraman koyunlarının vücut yapılışı ve yapağı özellikleri bakımından ıslahı üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 330, Ankara. 63 s.
Pekel E, Güney O. 1974. Anadolu Merinosu, Akkaraman ve İvesi koyunları ile bunların saf döllerinin Gözlü Devlet Üretme Çiftliği koşullarında önemli bazı verimler yönünden karşılaştırılmaları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 23(1-2):31-39.
Sandıkçıoğlu M. 1958. Konya Harasında yapılan Akkaraman x Merinos melezleri, üçüncü geriye melezlemeye kadar vücut yapısı, renk, yapağı özellikleri ve melezlerin diğer yerli koyunlarla mukayeseleri. Ankara. 71 s.
Sandıkçıoğlu M, İmeryüz F, Müftüoğlu Ş, Özcanlar K. 1968. Orta Anadolu Bölgesinde halk yetiştirmesi Akkaraman koyunlarının önemli yapağı özellikleri ve yapağılarının kullanılabilme yeteneklerinin tespiti. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 8(4):105-125.
TAGEM (Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü). 2009. Türkiye Evcil Hayvan Genetik Kaynakları. Ankara, Türkiye.
Tekerli M, Gündoğan M, Akıncı Z, Akcan A. 2002. Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi koyunlarının Afyon belirlenmesi. Enstitüsü Dergisi 42(2):29-36.
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu).2013. Kırmızı et üretimi istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr(03.04.2015).
TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). 2014. Hayvansal üretim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr(03.04.2015).
Ünal N, Akçapınar H, Atasoy F, Aytaç M. 2004.Akkaraman, Sakız X Akkaraman ve Kıvırcık X Akkaraman melezleri (F1, G1) ile Karayaka ve Bafra koyunlarda canlı ağırlık ve yapağı özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 44(2):15-22.
Ünal N, Akçapınar H, Atasoy F, Aytaç M. 2006. Some reproductive and growth traits of crossbred genotypes produced by crossing local sheep breeds of Kivircik × White Karaman and Chios × White Karaman in steppe conditions. Archiv Tierzucht 49:55-63.
Yakan A, Ünal N, Dalcı MT. 2012. Ankara şartlarında Akkaraman, İvesi ve Kıvırcık ırklarında döl verimi,büyüme ve yasama gücü. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 52(1):1-10.
Yalçın BC, Aktaş G. 1969. Ergin İvesi ve Akkaraman koyunlarının Konya Ereğlisi şartlarındaki performansları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 9(3-4):1-13.
Yalçın BC, Aktaş G. 1976. Ile de France ve Akkaraman koyunları ile bunların melezlerinin verimle ilgili özellikleri üzerinde karşılaştırmalıaraştırmalar. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2(1):21-40.
Yalçın BC. 1986. Sheep and Goats in Turkey, FAO Animal Production and Health Paper 60. Rome Food and Agriculture Organization of the United Nations. pp.26-27.http://www.fao.org/docrep/009/ah224e/ah224e00.htm (02.04.2015).
Yarkın İ. 1953. Koyunculuk. Ankara Üniversitesi Ziraat FakültesiYayınlarıNo: 37, Ankara ÜniversitesiBasımevi. 253 s.
Yıldız N, Denk H. 2006a. Van Bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarda çeşitli verim özellikleri. I. Döl ve süt verimi özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20(1):21-27.
Yıldız N, Denk H. 2006b. Van Bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunların çeşitli verim özelliklerinin araştırılması. II. Kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yaşama güçleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20(1):29-37.
Yilmaz A, Tepeli C, Tekin ME, Akmaz A, Garip M, Polat ES, Coşkun B, Çağlayan T. 2011. Determination of live weights and body measurements of Kangal Type Akkaraman sheep in producers conditions. Journal of Food, Agriculture and Environment 9:366-370.

APA	AKTAŞ A, HALICI İ, DOĞAN Ş, demirci u, ATİK A, YAYLACI E, ÇİL R (2016). Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. , 7 - 14.
Chicago	AKTAŞ Ahmet Hamdi,HALICI İbrahim,DOĞAN Şükrü,demirci uğur,ATİK Ali,YAYLACI Ercan,ÇİL Recep Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. (2016): 7 - 14.
MLA	AKTAŞ Ahmet Hamdi,HALICI İbrahim,DOĞAN Şükrü,demirci uğur,ATİK Ali,YAYLACI Ercan,ÇİL Recep Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. , 2016, ss.7 - 14.
AMA	AKTAŞ A,HALICI İ,DOĞAN Ş,demirci u,ATİK A,YAYLACI E,ÇİL R Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. . 2016; 7 - 14.
Vancouver	AKTAŞ A,HALICI İ,DOĞAN Ş,demirci u,ATİK A,YAYLACI E,ÇİL R Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. . 2016; 7 - 14.
IEEE	AKTAŞ A,HALICI İ,DOĞAN Ş,demirci u,ATİK A,YAYLACI E,ÇİL R "Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri." , ss.7 - 14, 2016.
ISNAD	AKTAŞ, Ahmet Hamdi vd. "Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri". (2016), 7-14.

APA	AKTAŞ A, HALICI İ, DOĞAN Ş, demirci u, ATİK A, YAYLACI E, ÇİL R (2016). Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. Hayvansal Üretim, 57(1), 7 - 14.
Chicago	AKTAŞ Ahmet Hamdi,HALICI İbrahim,DOĞAN Şükrü,demirci uğur,ATİK Ali,YAYLACI Ercan,ÇİL Recep Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. Hayvansal Üretim 57, no.1 (2016): 7 - 14.
MLA	AKTAŞ Ahmet Hamdi,HALICI İbrahim,DOĞAN Şükrü,demirci uğur,ATİK Ali,YAYLACI Ercan,ÇİL Recep Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. Hayvansal Üretim, vol.57, no.1, 2016, ss.7 - 14.
AMA	AKTAŞ A,HALICI İ,DOĞAN Ş,demirci u,ATİK A,YAYLACI E,ÇİL R Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. Hayvansal Üretim. 2016; 57(1): 7 - 14.
Vancouver	AKTAŞ A,HALICI İ,DOĞAN Ş,demirci u,ATİK A,YAYLACI E,ÇİL R Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri. Hayvansal Üretim. 2016; 57(1): 7 - 14.
IEEE	AKTAŞ A,HALICI İ,DOĞAN Ş,demirci u,ATİK A,YAYLACI E,ÇİL R "Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri." Hayvansal Üretim, 57, ss.7 - 14, 2016.
ISNAD	AKTAŞ, Ahmet Hamdi vd. "Akkaraman Koyunların Yetiştirici Şartlarındaki Döl Verimleri, Canlı Ağırlıkları ve Bazı Vücut Ölçüleri". Hayvansal Üretim 57/1 (2016), 7-14.