Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması

GÜNGÖRMÜŞ, ZEYNEP; SEVİĞ, Emine Ümit; TAŞ, FİLİZ

Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması

Filiz TAŞ, (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, Türkiye)

Emine Ümit SEVİĞ, (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, Türkiye)

Zeynep GÜNGÖRMÜŞ (Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye)

Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar

34 6

Yıl: 2016 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 380 - 393 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması

Öz:

Sigara bağımlılığı önemli bir halk sağlığı sorunu ve hastalıktır. Araştırmalar, davranış değişimini kolaylaştırmada rehber olarak kullanılan transteoretik modelin değişim aşamalarına odaklı motivasyonel görüşmelerle, bireyin değişme ve/veya değişmeme nedenlerini daha iyi anlamasını sağlayabilecek rehber modellerden biri olduğunu davranış değişimini kolaylaştırabileceğini göstermektedir. Bu makalenin amacı transteoretik modelin davranış değişim aşamalarını motivasyonel görüşme yöntem ve teknikleri ile destekleyerek, modeli kullanacak araştırmacılara/hemşirelere ve sağlık personellerine temel bilgi ve sigara bırakma davranışını gerçekleştirebilmek üzere örnek görüşme planları sunmaktır

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Use of Motivational Interview Technique with Transtheoretical Model for Behavioral Change in Smoking Addiction

Öz:

Smoking addiction is an important problem and disease for public health. Researches show that transtheoretical model which is used as a guide to make behavior change easy is one of guide model which would provide that individuals would understand better the reasons of changing and/or not changing with motivational interviews focused on change steps and would make behavior change easy. The goal of this article is to present sample interview plans as to make core knowledge for researchers/nurses and health staff who will use the model and behavior to give up smoking by supporting behavior change steps of transtheoretical model with motivational interview methods and techniques

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aksayan S, Gözüm S (1998) Olumlu sağlık davranışlarının başlatılması ve sürdürülmesinde öz-etkililik (kendini etkileme) algısının önemi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2:35-42.
Armstrong MJ, Mottershead TA Ronksley PE, Sigal RJ, Compbell TS, Hemmelgarn BR (2011) Motivational interviewing to improve weight loss in overweight and/or obese patients: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Obes Rev, 12:709-723.
Aydoğdu NG, Bahar Z (2011) Yoksul kadınlarda sağlık inanç modeli ve sağlığı geliştirme modeli kullanımının meme ve serviks kanseri erken tanı davranışlarındaki değişime etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi; 4:34- 40.
Bayat M (2005) Öğretim süreci ve hemşirelik. Sağlık Bilimleri Dergisi 14 (Ek Sayı: Hemşirelik Özel Sayısı):66-72.
Bilir N, Telatar G (2005) Tütün Kontrolünde Sağlık Profesyonellerinin Rolü. Ankara, Tütünsüz Yaşam Derneği.
Bilir N (2011) Dünyada ve Türkiye'de tütün kullanımı epidemiyolojisi. In Tütün ve Tütün Kontrolü (Eds AZ Aytemur, Ş Akçay, O Elbek):21-23. Ankara, Türk Toraks Derneği.
Cole TK (2001) Smoking cessation in the hospitalized patient using the transtheoretical model of behavior change. Heart Lung, 30:148-158.
DiClemente CC, Welasquez MM (2002) Motivational interviewing and the stage of change. In Motivational Interviewing, Preparing People For Change (Eds WR Miller, S Rollnick):201-216. New York, Guilford Press.
DiClemente CC (1991) Motivational interviewing and the stages of change. In Motivational Interviewing, Preparing People to Change Addictive Behavior (Eds WR Miller, S Rollnick):191-201. New York, Guilford Press.
Doğan DG, Ulukol B (2010) Ergenlerin sigara içmesini etkileyen faktörler ve sigara karşıtı iki eğitim modelinin etkinliği. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17:179-185.
Erol S, Erdoğan S (2008) Application of a stage based motivational interviewing approach to adolescent smoking cessation: the Transtheoretical Model-based study. Patient Educ Couns, 72:42-48.
Erol S, Erdoğan S (2007) Sağlık davranışlarını geliştirmek ve değiştirmek için transteoretik modelin kullanılması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 10:86-94.
Güngörmüş Z, Erci B (2012) Transtheoretical model -based education given for smokıng cessation in higher school students. Southeast Asian J Trop Med Public Health, 43:1548-1559.
Güngörmüş Z (2010) Lise öğrencilerinde sigara içme davranışının Transteoretik model çerçevesinde değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 19:12-18.
Ha TS, Choi YH (2012) Effectiveness of a motivational interviewing smoking cessation program on cessation change in adolescents. J Korean Acad Nurs, 42:19-27.
Koyun A, Eroğlu K (2014) The transtheoretical model use for smoking cessation. European Journal of Research on Education, 130- 134.
Koyun A, Eroğlu K (2013) Değişim Aşamaları Modeli (Transteoretik Model) ve Aşamalara Göre Hazırlanmış Sigarayı Bırakma Rehberi. Ankara, Palme Yayıncılık.
Lai DT, Cahill K, Qin Y, Tang JL (2010) Motivational interviewing for smoking cessation. Cochrane Database Systs Rev, 1:CD006936.
Miller W, Rollnick S (2009) Motivasyonel görüşme, insanları değişime hazırlama (Çev Ed. F Karadağ, K Ögel, AE Tercan). Boylam Psikiyatri Enstitüsü, Ankara.
Miller WR, Rollnick S (1991) What motivates people to change? In Motivational Interviewing, Preparing People to Change Addictive Behavior (Eds WR Miller, S Rollnick):14-29. New York, Guilford Press
Miller WR, Rollnick S (2002) What is the motivational ınterviewing?, "phase 1: building motivation for change", "phase 2: strengthening commitment to change". In Motivational Interviewing, Preparing People For Change (Eds WR Miller, S Rollnick):20-140. New York, Guilford Press.
Ögel K (2009) Motivasyonel görüşme tekniği. Türkiye Klinikleri Psychiatry Special Topics, 2:41-44.
Örsel O (2011) Tütün içeriği, farmakokinetiği ve tütün ürünleri. In Tütün ve Tütün Kontrolü (Eds AZ Aytemur, Ş Akçay, O Elbek):131-140. Ankara, Türk Toraks Derneği.
Özcebe H (2002) Birinci basamakta adölesan sorunlarına yaklaşım. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11: 374.
Özcebe H (2008) Gençler ve Sigara. Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı.
Özdemir H, Taşçı S (2013) Motivasyonel görüşme tekniği ve hemşirelikte kullanımı, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1: 41-47.
Pallonen UE, Prochaska JO, Velicer WF, Prokhorov AV, Smith NF (1998) Stages of acquisition and cessation for adolescent smoking: an empirical integration. Addict Behav, 23:303-324.
Plummer BA, Velicer WF, Redding CA, Prochaska OJ, Rossi JS, Pallonen UE et al (2001) Stage of change decisional balance and temptatios for smoking measurement and validation in a large school-based population of adolescent. Addict Behav, 26:551- 571.
Prochaska JO (2008) Decision making in the transtheoretical model of behavior change. Med Decis Making, 28:845-849.
Prochaska JO, DiClemente CC, Norcross JC (1992) In search of how of people change: application to addictive behaviors, Am Psychol, 47:1102-1114.
Prochaska JO, Velicer WF, DiClemente CC, Fava JL (1988) Measuring processes of change: applications to the cessation of smoking, J Consult Clin Psychol, 56:520-528.
Prochaska JO, Redding CA, Evers KE (2008) The transtheoretical model and stages of change. In Health Behavior and Health Education: Theory, Research and Practice, 4th Edition (Eds K Glanz, BK Rimer, K Viswanath):97-121. San Francisco, Jossey-Bass.
Prochaska JO, Velicer WF (1997) The transtheoretical model of health behavior change. Am J Health Promot, 12:38-48.
Saewyc EM, Lyyn R (2001) Focusing on protective resources in adolescent health care. J Holist Nurs, 19: 99-101.
Sağlık Bakanlığı (2010) Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye Raporu. Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı.
Taş F, Sevig EÜ, Güngürmüş Z (2015) Lise öğrencilerinde ağızotunu (dumansız tütün) bıraktırmaya yönelik Transteoretik Model temelli motivasyonel görüşmelerin etkisi (Doktora tezi). Kayseri, Erciyes Üniversitesi.
Velicer WF, Prochaska JO, Fava JL, Norman GJ, Redding CA (1998) Smoking cessation and stress management: applications of the Transtheoretical model of behavior change. Homeost Health Dis, 38:216-233.
Velicer WF, Prochaska JO, Fava JL, Rossi JS, Redding CA, Laforge R et al (2000) Using the transtheoretical model for population based approaches to health promotion and disease prevention, Homeost Health Dis, 40:174-195.
WHO (2008) WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008, MPOWER Package. Geneva, World Health Organization.

APA	TAŞ F, SEVİĞ E, GÜNGÖRMÜŞ Z (2016). Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. , 380 - 393.
Chicago	TAŞ FİLİZ,SEVİĞ Emine Ümit,GÜNGÖRMÜŞ ZEYNEP Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. (2016): 380 - 393.
MLA	TAŞ FİLİZ,SEVİĞ Emine Ümit,GÜNGÖRMÜŞ ZEYNEP Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. , 2016, ss.380 - 393.
AMA	TAŞ F,SEVİĞ E,GÜNGÖRMÜŞ Z Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. . 2016; 380 - 393.
Vancouver	TAŞ F,SEVİĞ E,GÜNGÖRMÜŞ Z Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. . 2016; 380 - 393.
IEEE	TAŞ F,SEVİĞ E,GÜNGÖRMÜŞ Z "Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması." , ss.380 - 393, 2016.
ISNAD	TAŞ, FİLİZ vd. "Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması". (2016), 380-393.

APA	TAŞ F, SEVİĞ E, GÜNGÖRMÜŞ Z (2016). Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(4), 380 - 393.
Chicago	TAŞ FİLİZ,SEVİĞ Emine Ümit,GÜNGÖRMÜŞ ZEYNEP Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 8, no.4 (2016): 380 - 393.
MLA	TAŞ FİLİZ,SEVİĞ Emine Ümit,GÜNGÖRMÜŞ ZEYNEP Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, vol.8, no.4, 2016, ss.380 - 393.
AMA	TAŞ F,SEVİĞ E,GÜNGÖRMÜŞ Z Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016; 8(4): 380 - 393.
Vancouver	TAŞ F,SEVİĞ E,GÜNGÖRMÜŞ Z Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016; 8(4): 380 - 393.
IEEE	TAŞ F,SEVİĞ E,GÜNGÖRMÜŞ Z "Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması." Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8, ss.380 - 393, 2016.
ISNAD	TAŞ, FİLİZ vd. "Sigara Bağımlılığında Davranış Değişimi için Transteoretik Model ile Motivasyonel Görüşme Tekniğinin Kullanılması". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 8/4 (2016), 380-393.