Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma

BAYIK, Mehmet Emin; GÜRBÜZ, Sait

Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma

Mehmet Emin BAYIK, (Kara Harp Okulu Komutanlığı, Ankara, Türkiye)

Sait GÜRBÜZ (Kara Harp Okulu Komutanlığı, Ankara, Türkiye)

İş ve İnsan Dergisi

12 4

Yıl: 2016 Cilt: 3 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma

Öz:

Bu çalışmada; yanlılık, denklik ve ölçek uyarlama çalışmalarında uygulanması gerekli olan hususlara açıklık getirilmesi; yönetim ve örgüt alanında, yabancı dilde geliştirilmiş ölçeklerin Türkçe'ye uyarlanması çalışmalarında hâlihazırda nasıl bir uygulama izlendiğinin tespit edilmesi ve bu çalışmalar için bazı öneriler getirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 2010-2015 yılları arasında yönetim ve örgüt alanında yapılmış olan ölçek uyarlama çalışmaları (n=45) içerik analizi ile incelenerek ölçek uyarlama çalışmalarında genel eğilimler ve uygulamalar tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde; ölçek uyarlama çalışmalarındaki uygulamaların, araştırmacılar arasında büyük ölçüde farklılıklar gösterdiği ve ölçek uyarlama çalışmalarında ortak bir metodoloji takip edilmediği tespit edilmiştir. Çalışmada, ölçek uyarlama çalışmalarında metodoloji birliği sağlamak ve hatalı uygulamaları en az düzeye indirgemek amacıyla ölçek uyarlaması yapan araştırmacılar için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H. & Çınarbaş, D. C. (2008). Methodological issues in cross-cultural counseling research equivalence, bias, and translations. The Counseling Psychologist, 36(2), 188-219.
Ægisdóttir, S., Gerstein, L. H. & Gridley, B. E. (2000). The factorial structure of the expectations about counseling questionnaire-brief form: Some serious questions. Counseling and Development, 33(1), 3-20. and Evaluation in
American Psychological Association. (2010). Publication manual of the American Psychological Association (6th ed.). Washington, DC: American Psychological Association.
Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(3), Brislin, R. W. (1976). Comparative research methodology: Cross-cultural studies. International Journal of Psychology, 11(3), 215-229.
Brislin, R. W. (1986). The wording and translation of research instruments. İçinde W. J. Lonner & J. W. Berry (Eds.), Field methods in cross-cultural research (ss.137-164). Beverly Hills, CA: Sage.
Brislin, R. W., Lonner, W. J. & Thorndike, R. M. (1973). Cross-cultural research methods. New York: John Wiley.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.
Çüm, S. & Koç, N. (2013). Türkiye'de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Journal of Educational Sciences and Practices, 12(24), 115-135.
Deniz, K. Z. (2007). Psikolojik ölçme aracı uyarlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 1-16.
DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications (2nd ed.). CA: Sage.
Ellis, B. B. (1989). Differential item functioning: Implications for test translations. Journal of Applied Psychology, 74(6), 912.
Erdemir, E. (2008). Yönetim ve örgüt araştırmalarında ölçek kullanımı: Yönetim organizasyon kongre bildirileri örneği. İçinde 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi bildiriler kitabı (ss.397-403). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd ed.). CA: Sage.
Gürbüz, S. (2015). Kuşak farklılıkları: Mit mi, gerçek mi? İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Güvendir, M. A. & Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye'deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-33. konulu makalelerin
Hambleton, R. K. (1993). Translating achievement tests for use in cross-national studies. European Journal of Psychological Assessment, 9, 57-68.
Hambleton, R. K. (1996). Guidelines for adapting educational and psychological tests. The Annual Meeting of the National Council on Measurement in Education'da sunulan bildiri (NewYork, NY).
Hambleton, R. K. (2005). Issues, designs and technical guidelines for adapting tests into multiple languages and cultures. İçinde Hambleton, R. K., Merenda, P. F. & Spielberger, C., D. (Eds.) Adapting educational and psychological tests for cross-cultural assessment. (ss.3-38). NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Hambleton, R. K. & de Jong, J. H. (2003). Advances in translating psychological tests. Language Testing, 20(2), 127- 134. educational and
Hambleton, R. K. & Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Association of Test Publishers, 1(1), 1-13.
Hambleton, R. K. & Swaminathan, H. (1985). Item response theory: Principles and applications. The Netherlands: Kluwer.
He, J. & Van de Vijver, F. J. R. (2012). Bias and equivalence in cross-cultural research. Online Readings in Psychology and Culture, 2(2), 8. Hofstede, G. (1980). Culture's consequences: International differences in work-related values. Beverly Hills, CA: Sage.
House, R., Hanges, P., Javidan, M., Dorfman, P. & Gupta, organizations: The GLOBE study of 62 societies. CA: Sage Publications. leadership and
International Test Commission (2005). International guidelines on test adaptation. 3 Ocak 2016, https://www.intestcom.org/files/guideline_test_adapta tion.pdf.
Jex, S. M. & Britt, T. W. (2008). Organizational psychology: A scientist-practitioner approach (2nd ed.). New Jersey: John Wiley & Sons.
Johnson, T. P. (1998). Approaches to equivalence in cross-cultural and cross-national survey research. Zuma Nachrichten Spezial, 3, 1-40.
Mallinckrodt, B. & Wang, C. C. (2004). Quantitative methods for verifying semantic equivalence of translated research ınstruments: A Chinese version of the experiences in close relationships scale. Journal of Counseling Psychology,51(3), 368-379.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. CA: Sage.
Özen, Ş. (2000). Türk yönetim/organizasyon yazınında yöntem sorunu: Kongre bildirileri üzerine bir inceleme. DAÜ Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1),
Öztürk, N. B., Eroğlu, M. G. & Kelecioğlu, H. (2015). Eğitim Makalelerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 123-137. Ölçek Uyarlama
Sargut, S. (2010). Kültürlerarası farklılaşma ve yönetim. (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
Schuman, H. (1966). The random probe: a technique for evaluating the validity of closed questions. American Sociological Review, 31(2), 218-222.
Tavşancıl, E. & Aslan, A. E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. Boulder, CO: Westview Press.
Triandis, H. C. (2000). Dialectics between cultural and cross-cultural psychology. Asian Journal of Social Psychology, 3(3), 185-195.
United Nations (2015). 2015 Human development report. 19 http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_de velopment_report_1.pdf. 2015,
Van de Vijver, F. J. R. (1998). Towards a theory of bias and equivalence. Zuma Nachrichten Spezial, 3, 41-65.
Van de Vijver, F. J. R. (2001). The evolution of cross- cultural research methods. İçinde D. Matsumoto (Ed.), Handbook of culture and psychology (ss.77- 97). New York: Oxford University Press.
Van de Vijver, F. J. R. & Hambleton, R. K. (1996). Translating tests. European Psychologist, 1(2), 89-99.
Van de Vijver, F. J. R. & Leung, K. (1997a). Methods and data analysis for cross-cultural research. Thousand Oaks, CA: Sage.
Van de Vijver, F. J. R. & Leung, K. (1997b). Methods and data analysis of comparative research. İçinde Berry, J., W., Poortinga, Y.,H. & Pandey, J. (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology, (2. Baskı, Cilt1, ss.257-300). Boston: Allyn&Bacon.
Van de Vijver, F. J. R. & Poortinga, Y. H. (1997). Towards an integrated analysis of bias in cross- cultural Psychological Assessment,13(1), 29-37. Journal of
Van de Vijver, F. J. R. & Tanzer, N. K. (2004). Bias and equivalence overview. Appliquée / European Review of Applied Psychology, 54(2), 119-135. assessment: An
Européenne de Psychologie
Werner, O. & Campbell, D. T. (1970). Translating, working through interpreters, and the problem of decentering. İçinde R. Naroll & R. Hohen (Eds.), A handbook of methods in cultural anthropology (s.398- 420). New York: American Museum of Natural History.
Zumbo, B. D. (2003). Does item-level DIF manifest itself in scale-level analyses? Implications for translating language tests. Language Testing, 20(2), 136-147.

APA	BAYIK M, GÜRBÜZ S (2016). Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. , 1 - 20.
Chicago	BAYIK Mehmet Emin,GÜRBÜZ Sait Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. (2016): 1 - 20.
MLA	BAYIK Mehmet Emin,GÜRBÜZ Sait Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. , 2016, ss.1 - 20.
AMA	BAYIK M,GÜRBÜZ S Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. . 2016; 1 - 20.
Vancouver	BAYIK M,GÜRBÜZ S Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. . 2016; 1 - 20.
IEEE	BAYIK M,GÜRBÜZ S "Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma." , ss.1 - 20, 2016.
ISNAD	BAYIK, Mehmet Emin - GÜRBÜZ, Sait. "Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma". (2016), 1-20.

APA	BAYIK M, GÜRBÜZ S (2016). Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(1), 1 - 20.
Chicago	BAYIK Mehmet Emin,GÜRBÜZ Sait Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi 3, no.1 (2016): 1 - 20.
MLA	BAYIK Mehmet Emin,GÜRBÜZ Sait Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, vol.3, no.1, 2016, ss.1 - 20.
AMA	BAYIK M,GÜRBÜZ S Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi. 2016; 3(1): 1 - 20.
Vancouver	BAYIK M,GÜRBÜZ S Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi. 2016; 3(1): 1 - 20.
IEEE	BAYIK M,GÜRBÜZ S "Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma." İş ve İnsan Dergisi, 3, ss.1 - 20, 2016.
ISNAD	BAYIK, Mehmet Emin - GÜRBÜZ, Sait. "Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma". İş ve İnsan Dergisi 3/1 (2016), 1-20.