Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet

SİYEZ, Diğdem M.

Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet

Diğdem M. SİYEZ (Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, İzmir, Türkiye)

Addicta: The Turkish Journal on Addictions

19 2

Yıl: 2014 Cilt: 1 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 63 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet

Öz:

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinde problemli internet kullanımının yordanmasında heyecan aramanın ve cinsiyetin etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini İzmir ili Konak ilçesindeki Anadolu liselerine devam eden 458 öğrenci (262 kız, 196 erkek) oluşturmaktadır. Katılımcılar; Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği-Ergen, Zuckerman Heyecan Arama Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu'ndan oluşan kendini değerlendirme envanterlerini doldurmuşlardır. Verilerin analizinde hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, heyecan aramanın ve cinsiyetin internet bağımlılığına ilişkin varyansın %47'sini açıkladığını ortaya koymaktadır. Analiz sonuçları incelendiğinde problemli internet kullanımını yordama gücü en yüksek olan değişkenin Heyecan Arama Ölçeği'nin alt boyutlarından biri olan yaşantı arayışı olduğu, bu değişkeni sırasıyla sıkılmaya yatkınlık, cinsiyet, heyecan ve macera arama ile disinhibisyon değişkenlerinin izlediği görülmektedir. Bu araştırma, problemli internet kullanımını yordamada heyecan aramanın ve cinsiyetin rolüne ilişkin alan yazına katkı sağlamakla birlikte bu konuda yapılacak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akın, A., & İskender, M. (2011). Internet addiction and depression, anxiety and stress. International Online Journal of Educational Sciences, 3, 138-148.
Arnett, J. (1992). Reckless behavior in adolescence: A developmental perspective. Developmental Review, 12, 332-373.
Azher, M., Khan, R. B., Salim, M., Bilal, M., Hussain, A., & Haseeb, M. (2014). The relationship between internet addiction and anxiety among students of University of Sargodha. International Journal of Humanities and Social Science, 4, 288-293.
Becerra, M. D., Robinson, C., & Balkin, R. (2011). Exploring relationships of masculinity and ethnicity as at-risk markers for online sexual addiction in men. Sexual Addiction & Compulsivity: The Journal of Treatment and Prevention, 18, 243-260. doi:10.1080/10720162.2011.627284
Ceyhan, A. A. ve Ceyhan, E. (2009, Ekim). Ergenlerde Problemli İnternet Kullanım Ölçeği (PİKÖ-E) geliştirme çalışmaları. X. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi'nde sunulan bildiri, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Ceyhan, E. (2007, November). University students' problematic internet use in terms of reasons for internet use. Paper presented at the meeting of 6th WSEAS International Conference on Education and Educational Technology, Venice, Italy.
Charlton, J. P. (1999). Biological sex, sex-role identity and the spectrum of computing orientations: A re-appraisal at the end of the 90s. University of Bolton Institutional Repository. Retrieved from http://sprite.bolton.ac.uk/368/1/psych_ journalspr-7.pdf
Chou, C., Condron, L., & Belland, J. C. (2005). A review of the research on internet addiction. Educational Psychology Review, 17, 363-388. doi:10.1007/s10648- 005-8138-1
Cui, L. J., Zhao, X., Wu, Z. M., & Xu, A. H. (2006). A research on the effects of Internet addiction on adolescents' social development. Psychological Science, 1, 34-36.
Dahl, R. (2004). Adolescent brain development: A period of vulnerabilities and opportunities. Annals of the New York Academy of Sciences, 1021, 1-22. doi: 10.1196/annals.1308.001
Davis, R. A. (2001). A cognitive-behavioral model of pathological internet use. Computers in Human Behavior, 17, 187-195. doi:10.1016/S0747-5632
Davis, R. A., Flett, G. L., & Besser, A. (2002). Validation of a new scale for measuring problematic Internet use: implications for pre-employment screening. CyberPsychology & Behavior, 15, 331-347.
Ekşi, F. (2012). Examination of narcissistic personality traits' predicting level of internet addiction and cyber bullying through path analysis. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, 1694-1706.
Esen, E. ve Siyez, D. M. (2011). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko- sosyal değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, 127-138.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3th ed.). London, UK: Sage.
Griffiths, M. D. (2009). The psychology of addictive behaviour. In M. Cardwell, M. L. Clark, C. Meldrum, & A. Waddely (Eds.), Psychology for A2 Level (pp. 436-471). London, UK: Harper Collins.
Griffiths, M. D., & Wood, R. T. A. (2007). Adolescent Internet gambling: Preliminary results of a national survey. Education and Health, 25, 23-27.
Guo, L. R., Mei, M., & Zhang, M. (2009). Research on sensation seeking internet addiction disorder and related factors in college students. Education Science, 25, 13-15. doi: CNKI:SUN:JYKO.0.2009-03-013
Harris, M. B. (2000). Correlates and characteristics of boredom and boredom proneness. Journal of Applied Social Psychology, 30, 47-77. doi: 10.111/j.1559- 1816.2000.tb02497.x
Heppner, P. P., Wampold, B. E., & Kivlighan, D. M. (2013). Psikolojik danışmada araştırma yöntemleri (Çev Ed. D. M. Siyez). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Iso-Ahola, S. E., & Crowley, E. D. (1991). Adolescent substance abuse and leisure time boredom. Journal of Leisure Research, 23, 260-271.
Iso-Ahola, S. E., & Weissinger, E. (1990). Perceptions of boredom in leisure: Conceptualization, reliability and validity of the leisure boredom scale. Journal of Leisure Research, 22, 1-17.
Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
Kayri, M. ve Günüç, S. (2010). Türkiye'deki ortaöğretim öğrencilerinin internet bağımlılık düzeyini etkileyen bazı faktörlerin karar ağaçları yöntemleri ile incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, 2465-2500.
Kim, H., & Davis, K. E. (2009). Toward a comprehensive theory of problematic Internet use: Evaluating the role of self-esteem, anxiety, flow, and the self-rated importance of Internet activities. Computers in Human Behavior, 25, 490-500.
Ko, C. H., Yen, J. Y., Chen, C. C., Chen, S. H., Wu, K., & Yen, C. F. (2006). Tridimensional personality of adolescents with Internet addiction and substance use experience. The Canadian Journal of Psychiatry, 51, 887-894.
Kormas, G., Critselis, E., Janikian, M., Kafetsiz, D., & Tsitsika, A. (2011). Risk factors and psychological characteristics potential problematic and problematic internet use among adolescents: A cross-sectional study. BMC Public Health, 11, 595-602. doi:10.1186/1471-2458-11-595
Kuss, D. J., & Griffiths M. D. (2012). Internet gaming addiction: A systematic review of empirical research. International Journal of Mental Health and Addiction, 10, 278-296.
Lan, C. M., & Lee, Y. H (2013). The predictors of internet addiction behaviours for Taiwanese elementary school students. School Psychology International, 34, 648- 657. doi: 10.1177/0143034313479690
Lavin, M., Marvin, K., McLarney, A., Nola, V., & Scott, L. (1999). Sensation seeking and collegiate vulnerability to internet dependence. CyberPsychology & Behavior, 2, 425-430.
Lin, C. H., Lin, S. L., & Wu, C. P. (2009). The effects of parental monitoring and leisure boredom on adolescents' internet addiction. Adolescence, 44, 993-1004.
Lin, F., Zhou, Y., Du, Y., Qin, L., Zhao, Z., Xu, J., & Lei, H. (2012). Abnormal white matter integrity in adolescents with Internet addiction disorder: A tract-based spatial statistics study. Plos One, 7, 1-10. doi: 10.1371/journal.pone.0030253
Lin, S. S. J., & Tsai, C. C. (2002). Sensation seeking and Internet dependence of Taiwanese high school adolescents. Computers in Human Behavior, 18, 411-426. Mei, S., & Liu, L. (2009). Research on sensation seeking between Internet addiction disorder and common students in college. Advances in Intelligent and Soft Computing, 117, 433-436.
Morahan-Martin, J., & Schumacher, P. (2000). Incidence and correlates of pathological internet use among college students. Computers in Human Behavior, 16, 13-29.
Öngen Erol, D. (2007). The relationship between sensation seeking and gender role orientation among Turkish university students. Sex Roles, 57, 111-118. doi: 10.1007/s11199-007-9214-4
Rahmani, S., & Gholamali Lavasani, M. (2011). The comparison of sensation seeking and five big factors of personality between internet dependents and non- dependents. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 1029-1033.
Shaffer, H. J. (1996). Understanding the means and objects of addiction: Technology, the Internet and gambling. Journal of Gambling Studies, 12, 461-469. Shaw, M., & Black, D. W. (2008). Internet addiction: Definition, assessment, epidemiology and clinical management. CNS Drugs, 22, 353-365.
Shi, J., Chen, Z., & Tian, M. (2011). Internet self-efficacy, the need for cognition, and sensation seeking as predictors of problematic use of the internet. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14, 231-234. doi: 10.1089/cyber.2009.0462.
Siyez, D. M. ve Uz Baş, A. (2013). İnternet bağımlılığı ve psikososyal faktörler. M. Kalkan ve C. Kaygusuz (Ed.), İnternet bağımlılığı: Sorunlar ve çözümler içinde (s.115-149). Ankara: Anı Yayıncılık.
Şahin, M., Çakır, U., Demirbaş Çakır, E. ve Polat, A. Ö. (2013). Lise öğrencileri arasında patolojik internet kullanımının yaygınlığı: Kocaeli örneği. Klinik Psikiyatri, 16, 148-156. Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Pearson. Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçları: Son üç ay içinde bireylerin yaş grubu ve eğitim düzeyine göre bilgisayar ve internet kullanım oranları, 2013. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 adresinden elde edilmiştir.
Üneri, Ö. Ş. ve Tanıdır, C. (2011). Bir grup lise öğrencisinde internet bağımlılığı değerlendirmesi: Kesitsel bir çalışma. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 265-272. doi: 10.5350/DAJPN2011240402
Walther, B., Morgenstern, M., & Hanewinkel, R. (2012). Co occurrence of addictive behaviours: Personality factors related to substance use, gambling and computer gaming. European Addiction Research, 18, 167-174. doi: 10.1159/000335662
Wang, J., Chen, J., Yang, L., & Gao, S. (2013). Meta-analysis of the relationship between sensation seeking and Internet addiction. Advances in Psychological Science, 21, 1720-1730. Retrieved from http://118.145.16.229:81/Jweb_xlkxjz/ EN/abstract/abstract2981.shtml#
Xiuqin, H., Huimin, Z., Mengchen, L., Jinan, W., Ying, Z., & Ran, T. (2010). Mental health, personality, and parent rearing styles of adolescents with Internet addiction disorder. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 13, 401-406. doi: 10.1089/cyber.2009.0222
Yadav, P., Banwari, G., Parmar, C., & Maniar, R. (2013). Internet addiction and its correlated among high school students: A preliminary study from Ahmedabad, India. Asian Journal of Psychiatry, 6, 500-506. doi: 10.116/j.ajp.2013.6.004
Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ. ve Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi - Journal of Educational Sciences Research, 4, 133-144. doi. http://dx.doi.org/10.12973/jesr.2014.41.7
Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyber Psychology, Behavior and Social Networking, 1, 237-244. doi: 10.1089/ cpb.1998.1.237
Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48, 402-415. Doi: 10.1177/0002764204270278
Yuan, K., Qin, W., Wang, G., Zeng, F., Zhao, L., Yang, X., Tian, J. (2011). Microstructure abnormalities in adolescents with internet addiction disorder. Plos One, 6(6), 1-8. doi: 10.1371/journal.pone.0020708.
Zamani, B. E., Abedini, Y., & Kheradmand, A. (2011). Internet addiction based on personality characteristics of high school students in Kerman, Iran. Addict Health, 3, 85-91.
Zorbaz, O. ve Tuzgöl Dost, M. (2014). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının cinsiyet, sosyal kaygı ve akran ilişkiler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 298-310.
Zuckerman, M. (1969). Theoretical formulations: I. In J. P. Zubeck (Ed.), Sensory deprivation: Fifteen years of research (pp. 407-432). New York: Appleton-Century- Crofts.
Zuckerman, M. (1979). Sensation seeking: Beyond the optimal level of arousal. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Zuckerman, M. (1994). Behavioural expressions and biosocial bases of sensation- seeking. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Zuckerman, M., Eysenck, S. B. G., & Eysenck, H. J. (1978). Sensation seeking in England and America: Cross-cultural, age, and sex comparisons. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 46, 139-149.

APA	SİYEZ D (2014). Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. , 63 - 97.
Chicago	SİYEZ Diğdem M. Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. (2014): 63 - 97.
MLA	SİYEZ Diğdem M. Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. , 2014, ss.63 - 97.
AMA	SİYEZ D Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. . 2014; 63 - 97.
Vancouver	SİYEZ D Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. . 2014; 63 - 97.
IEEE	SİYEZ D "Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet." , ss.63 - 97, 2014.
ISNAD	SİYEZ, Diğdem M.. "Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet". (2014), 63-97.

APA	SİYEZ D (2014). Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1(1), 63 - 97.
Chicago	SİYEZ Diğdem M. Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 1, no.1 (2014): 63 - 97.
MLA	SİYEZ Diğdem M. Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, vol.1, no.1, 2014, ss.63 - 97.
AMA	SİYEZ D Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2014; 1(1): 63 - 97.
Vancouver	SİYEZ D Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2014; 1(1): 63 - 97.
IEEE	SİYEZ D "Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet." Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1, ss.63 - 97, 2014.
ISNAD	SİYEZ, Diğdem M.. "Lise Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Yordayıcıları Olarak Heyecan Arama ve Cinsiyet". Addicta: The Turkish Journal on Addictions 1/1 (2014), 63-97.