ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ, NURAY; USTUN, CAGATAY

ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çağatay ÜSTÜN, (Ege University)

NURAY DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ (Ege University)

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi

75 0

Yıl: 2013 Cilt: 3 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 5 - 12 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:

Çay Camellia SINENSIS, çaygiller familyasından (Theaceae) nemli iklimlerde yetişen bitkinin yapraklarından elde edilmektedir. Dünyada ilk defa Çin ve Hindistan'da yetiştirilmeye başlanmış olup anavatanı Assam (Hindistan'ın Çin'e bakan iç tarafları) dır. Çay bitkisinin M.Ö 2700 yıllarında Assam'dan Çin'e taşındığı ve orada da kültürü yapılmaya başlandığı bilinmektedir. Camellia ASSAMICA ve Camellia SINENSIS olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Üç farklı şekilde elde edilen çay; yeşil çay, siyah çay ve oolong çay olarak bilinmektedir. Bunların yanı sıra, Camellia SINENSIS bitkisinin bazı varyetelerinin tomurcuk ve genç yapraklarından yapılan özel bir çay grubu olan beyaz çay da vardır. Yapılan çalışmalarla çayın, antioksidatif, antiinflamatuar, antimutajenik, antikarsinojenik, antianjiyojenik, apoptotik, antiobezite, antidiabetik, antibakteriyel, antiviral, yaşlanmayı geciktirici gibi değişik farmakolojik etkileri olduğu gösterilmiştir.Makalemizde Rize yöresinde yetiştirilen ve tıbbi açıdan önemli bir bitki olan çayın tarihsel gelişimini, türlerini ve içerdiği etkin maddeleri de değerlendirerek sağlık üzerindeki etkilerini ele alacağız

Anahtar Kelime:

Konular: Tamamlayıcı ve Entegre Tıp

The Plant of Tea (Camellia Sinensis L.) Historical Development and Medical Evaluation

Öz:

Tea, Camellia SINENSIS, family of theaceae is obtainedfrom the leaves of the plant that grows in humid climates.Startedto be grown in China and India is the motherlandfor the first time in Assam (In India China, the inner sides).Assam tea plant in China in 2700 BC, moved and there beganto be built in the culture are known. There are two types ofCamellia ASSAMICA and Camellia SINENSIS. The three maincategories of tea- green, black and oolong- are the result ofdifferent processing procedures. In addition White tea is aspecific form of tea which is made from buds and young leavesof some varieties of Camellia SINENSIS. Studies showed thattea possessed diverse pharmacological properties, whichinclude anti-oxidative, anti-inflammatory, anti-mutagenic,anticarcinogenic, anti-angiogenic, apoptotic, anti-obesity,hypocholesterolemic, anti-arteriosclerotic, anti-diabetic,anti-bacterial, anti-viral, anti-aging effects.In this article, Rize grown in tea is a plant, and the historicaldevelopment of medically important, types, and evaluatingthe health effects of the active ingredients it contains willbe handled.

Anahtar Kelime:

Konular: Tamamlayıcı ve Entegre Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Lyons S A, Petrucelli R J. Eski Çin. İçinde. Güdücü N, Çev. Çağlar Boyu Tıp. Roche;1997. s.120-150
2. Fisunoğlu M, Besler HT. Çay ve Sağlık İlişkisi. Sağlık Bakanlığı Yayın No:727. 2008;1-24.
3. Avins L, Quick BD. Steeped in History: The Art of Tea an exhibition organized by the Fowler Museum at UCLA. A Curriculum Resource for Teachers. 2009; 1-39.
4. Taşkın M. Bahçeden- bardağa çay. Çay Sanayici İş Adamları Derneği Yayın No: 1. 2007; 1-103.
5. Güneş S. Türk çay kültürü ve ürünleri. Millî Folklor. 2012; 24(93):234-251.
6. Yogeshwer S. Tea and Cancer Chemoprevention: A Comprehensive Review. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2007; 8:155-166.
7. Ilgaz AŞ, Kalcıoğlu Z, İslamoğlu E. Türk Beyaz Çayı Üretim Yönetiminin Optimizasyonu ve Türk Beyaz Çayının Kalite Parametrelerinin Belirlenmesi. Çaykur Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Atatürk Çay Ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Teknoloji Kısım Müdürlüğü. 2006; 1-37.
8. Cooper R, Morré DJ, Morré DM. Medical benefits of green tea: part I. review of non-cancer health benefits. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2005; 11(3):521-528.
9. Ruxton CHS. Black tea and health. British Nutrition Foundation Nutrition Bulletin. 2008; 33:91–101.
10. Sarıca S, Karataş Ü, Diktaş M. Çay (Camellia sinensis); İçeriği, Metabolizma ve Sağlık Üzerine Etkileri, Antioksidan Aktivitesi ve Etlik Piliç Karma Yemlerinde Kullanımı. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi. 2008; 25(2): 79-85.
11. Beyaz Çayın Tarihçesi ve Üretim Teknolojisi. http://www.caykur.gov.tr/Caykur/2/10000/10086/10142/beyaz-cayintarihcesi-ve-uretim-teknolojisi.aspx (Son Erişim Tarihi: 11 Haziran 2013).
12. Henning S M, et al. Catechin content of 18 teas and a green tea extract supplement correlates with antioxidant capasity. Nutrition and Cancer. 2003; 45(2):226- 235.
13. Gardner EJ, Ruxton CHS, Leeds AR. Black tea – helpful or harmful? A review of the evidence. European Journal of Clinical Nutrition. 2006; 61: 3–18.
14. Miura T, Koike T, Ishida T. Anti diabetic Activity of Green Tea (Thea sinensis L.) in genetically type 2 diabetic mice. Journal of Health Science. 2005; 51(6):708-710.
15. Yoko S, Hideki N. Glukose-lowering effect of powder formulation of African black tea extract in KK-A/TaJcI Diabetic Mouse. Arch Pharm Res. 2006; 29(9): 786-794.
16. Vinson JA, Teufel K, Wu N. Green and Black Teas Inhibit Atheroscleros is by Lipid, Antioxidant and Fibrinolytic Mechanisms. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 2004; 52(11):3661-3665.
17. Lee KW, Lee HJ. Antioxidant Activity of Black Tea vs. Green Tea. The Journal of Nutrition. 2002;132:785.
18. Çelik F. Çay (Camellia sinensis); İçeriği, Sağlık Üzerindeki Koruyucu Etkisi ve Önerilen Tüketimi. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2006; 26: 642-648.
19. Can-Lan S, et al. Green tea, black tea and colorectal cancer risk: a meta-analysis of epidemiologic studies. Carcinogenesis. 2006; 27(7):1301–1309.
20. Weisburger JH, Chung FL. Mechanism by chronic disease caused by nutritional factors and tobacco products and their prevention by tea polyphenols. Food and Chemical Toxicology. 2002; 40:1145-1154.
21. Tosun İ, Karadeniz B. Çay ve çay fenoliklerinin antioksidan aktivitesi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi. 2005; 20(1

APA	USTUN C, DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N (2013). ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 5 - 12.
Chicago	USTUN CAGATAY,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ NURAY ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. (2013): 5 - 12.
MLA	USTUN CAGATAY,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ NURAY ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2013, ss.5 - 12.
AMA	USTUN C,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2013; 5 - 12.
Vancouver	USTUN C,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2013; 5 - 12.
IEEE	USTUN C,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N "ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.5 - 12, 2013.
ISNAD	USTUN, CAGATAY - DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ, NURAY. "ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ". (2013), 5-12.

APA	USTUN C, DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N (2013). ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 3(3), 5 - 12.
Chicago	USTUN CAGATAY,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ NURAY ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 3, no.3 (2013): 5 - 12.
MLA	USTUN CAGATAY,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ NURAY ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, vol.3, no.3, 2013, ss.5 - 12.
AMA	USTUN C,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2013; 3(3): 5 - 12.
Vancouver	USTUN C,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2013; 3(3): 5 - 12.
IEEE	USTUN C,DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ N "ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ." Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 3, ss.5 - 12, 2013.
ISNAD	USTUN, CAGATAY - DEMİRCİ GÜNGÖRDÜ, NURAY. "ÇAY BİTKİSİNİN (Camellia SINENSIS L.) TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ". Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 3/3 (2013), 5-12.