Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları

YILIDIRIM, İbrahim; ULAŞ KILIÇ, ÖZLEM

Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları

ÖZLEM ULAŞ KILIÇ, (Arş. Gör, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara-Türkiye, e-posta:)

İbrahim YILDIRIM (Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara-TÜRKİYE, e-posta:)

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

33 4

Yıl: 2015 Cilt: 30 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 151 - 165 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları

Öz:

Bu araştırmada, aileden, arkadaştan ve öğretmenden algılanan destek değişkenlerinin ve bazı demografik niteliklerin lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerini yordayıp yordamadığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma kapsamına, toplam 483 lise öğrencisi alınmıştır. Veri toplama araçları olarak, "Mesleki Olgunluk Ölçeği (MOÖ)", "Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ASDÖ-R)" ve araştırmacılar tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Veriler aşamalı regresyon yöntemi ile analiz edilmiştir. Buna ek olarak, kız ve erkek öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyi arasındaki farkların manidar olup olmadığı t-testi ile kontrol edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, aile desteği, cinsiyet, öğretmen desteği ve arkadaş desteği değişkenleri mesleki olgunluğu manidar olarak yordamakta; sınıf düzeyi ve okul türü değişkenleri ise yordamamaktadır. Buna ek olarak kız öğrencilerin mesleki olgunluk düzeylerinin erkek öğrencilerinkinden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bulgular literatür ışığında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Predictors of Career Maturity among High School Students

Öz:

In this research, it is aimed to find out to whether family, peer and teacher support variables and demographic properties predict the high school students’ career maturity levels. The sample of the study included totally 483 high school students. The data was collected by “Career Maturity Inventory”, “Perceived Social Support Scale-R” and “Personal Information Questionnaire” developed by researchers. Predictors of high school students’ career maturity levels were analyzed by Stepwise Regression technique. T-test was done to find out if there are any significant differences between career maturity level of girls and boys. Findings of this research were family support, gender, teacher and peer support predicted career maturity of high school students significantly. School type and grade level did not predict high school students’ career maturity levels significantly. Furthermore, girls’ career maturity levels are higher than boys’. The findings were discussed and suggestions were made

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acısu, S. (2002). Korunma altında olan lise ve meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Akay, B. (1983). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Akbalık, G. (1991). Ortaokul III. sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Akbıyık, Y. (1996). Meslek liselerine devam eden öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Alparslan, T. ve Kılcıgil, E. (2005). Ankara üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sosyokültürel yapı-meslek seçimi ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 17-26.
Bakırcıoğlu, R. (2005). İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
Bayındır, A. (1999). Bireylerin mesleki olgunluk düzeyleri ile anne babalarının tutumlarını algılamaları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Bilgin, M. (2011). Bedensel ve devinsel gelişim. B. Yeşilyaprak (Ed.). Eğitim Psikolojisi (s. 55-79). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Bozgeyikli, H., Doğan, H. ve Işıklar, A. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 133- 149.
Çelikkaleli, Ö. (2004). Lise öğrencilerinin sosyal yetkinlik beklentisi düzeyleri ve psikolojik ihtiyaçları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
Çelikkaleli, Ö. ve Gündoğdu, M. (2005). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(9), 43-53.
Çoban, A., E. (2005). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin yordayıcı bazı değişkenlere göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 39-54.
Flouri, E. ve Buchanan, A. (2002). The role of work-related skills and career role models in adolescent career maturity. The Career Development Quarterly, 51, 36-43.
Gallo, J. (2009). The role of attachment and social support in vocational maturity. [Available online at: http://proquest.umi.com/pqdlink?Ver=1&Exp=04-02-2016&FMT=7&DID=1663066831&RQT=309]. Retrieved on February 04, 2011.
Gribbons, W., D. ve Lohnes, P., R. (1969). Eighth-grade vocational maturity in relation to nine-year career patterns. Journal Of Counseling Psychology, 16(8), 557-562.
Gülbahçe, A. (2007). Mesleki olgunluk düzeyleri farklı olan öğrencilerin sosyal karşılaştırma ve benlik imgelerinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Hamamcı, Z. (1996). Aile rehberliğinin anne babaların meslek gelişimi konusunda bilgi düzeylerine ve çocuklarına yardımcı olmaya yönelik tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Hamamcı, Z. (2005). Çocuğunuzun meslek gelişimine nasıl yardımcı olabilirsiniz? Anne baba el kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Hinkelman, J., M. (1998). The effects of discover on the career maturity and career indecision of rural high school students: a randomized field experiment. [Available online at: http://proquest.umi.com/pqdlink?Ver=1&Exp=04022016&FMT=7&DID=732825151&RQT=309]. Retrieved on April 02, 2011.
Kaya, M. (2009). Üniversite adaylarının anne-babalarına uygulanan sosyal destek programının eş desteği ve adayın anne-babadan algıladığı desteğe etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Keller, B., K. (2004). The relationship between parental behaviors and the career maturity and self-efficacy of young adolescents. [Avaliable online at:
http://proquest.umi.com/pqdlink?Ver=1&Exp=04022016&FMT=7&DID=828405301 &RQT=309]. Retrieved on February 04, 2011
Kepçeoğlu, M. (1990). Mesleğe yönelme ve mesleki yönelim envanteri. Samsun: Sönmez Matbaası. King, S. (1989). Sex differences in a causal model of career maturity. Journal of Counseling & Development, 68, 208- 215.
Korkut-Owen, F. (2008). Meslek seçimi, önemi ve meslek seçimini etkileyen etmenler. R. Özyürek (Ed.). Kariyer Yolculuğu (s. 11-46). Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği.
Köküsoy, K. (2008). Endüstri meslek liselerinde bir meslek alanına yönelmiş olan öğrencilerin mesleki olgunluk ve algıladıkları aile desteği düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Kracke, B. (1997). Parental behaviors and adolescents’ career exploration. The Career Development Quarterly, 45, 341-350.
Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi. Kuzgun, Y. (2004). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kuzgun, Y. ve Bacanlı, F. (2005). Lise öğrencileri için mesleki olgunluk ölçeği el kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Lee, K. (2001). A cross-cultural study of the career maturity of korean and united states high school students. Journal Of Career Development, 28(1), 43-57.
Lee, H. & Hughey, K., F. (2001). The relationship of psychological separation and parental attachment to the career maturity of college freshmen from intact families. Journal of Career Development, 27(4), 279-293.
Mclaughlin, S. (2003). The relationship between race, disability, career maturity and self-esteem among high school students. [Avaliable online at: http://en.scientificcommons.org/35406602]. Retrieved on April 04, 2011,
Oğuz, Ö. (2008). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Özel Arı Lisesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Öncü, H. (1995). Meslek seçiminin gereği ve önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Yeni Dönem, 3, 110-115.
Özgan, A. (2006). Meslek lisesi öğrencilerinin mesleki karar verme olgunluğu ile bazı kişilik özelliklerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Patton, W. & Creed, P. A. (2001). Developmental issues in career maturity and career decision status. The Career Development Quarterly, 49, 336-351.
Poll, N., I. (2003). The role of social support in the career decision making of urban adolescents. [Avaliable online at: http://proquest.umi.com/pqdlink?Ver=1&Exp=04-02-2016&FMT=7&DID=765 096381&RQT=309]. Retrieved on February 04, 2011.
Post-Kammer, P. (1987). Intrinsic and extrinsic work values and career maturity of 9th- and 11th-grade boys and girls. Journal of Counseling and Development, 65, 420-423.
Powell, D., F. & Luzzo, D., A. (1998). Evaluating factors associated with the career maturity of high school students. The Career Development Quarterly, 47, 145-158.
Sahraç, Ü. (2000). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin denetim odaklarına göre bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Savickas, M. L. (1991). The meaning of work and love: career issues and interventions. Career Development Quarterly, 39, 315-324.
Sekmenli, T. (2000). Lise 1. sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Selçuk, Z. (2005). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Super, D., E. (1957). The psychology of careers. New York: Harper and Row. Super, D., E., Crites, J., O., Hummel, R., C., Moser, H., P., Overstreet, P., L. ve Warnath, C., F. (1957). Vocational development. New York: Columbia University Press.
Super, D., E., Starishevsky, R., Matlin, N. ve Jordaan, J., P. (1963). Career development: self-concept theory. New York: College Entrance Examination Board.
Super, D., E. & Hall, D., T. (1970). Career development: exploration and planning. Annual Reviews Psychology, 29, 333-372.
Sürücü, M. (2005). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Şahin, A. (2007). Milli eğitim bakanlığı ilköğretimde yöneltme yönergesi’nin uygulandığı düşük sosyo-ekonomik seviyeden gelen 8. Sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ve ortaöğretim okul tercihleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Taşkıran, A. (2008). Meslek lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişki.
Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Touma, S., G. (1997). Career maturity and high school students: the effects of four variables on the career maturity of high school seniors. [Avaliable online at: http://proquest.umi.com/pqdlink?Ver=1&Exp=04– 02016&FMT=7&DID=73651 8461&RQT=309]. Retrieved on Februrary 04, 2011. TUİK (2011). İşgücü istatistikleri. [Avaliable online at: http://www.tuik.gov.tr/SagMenu/guncel/guncel.xml]. Retrieved on June 07, 2011.
Usluer, E. (2005). Meslek inceleme kılavuzu. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Uzer, A., S. (1987). Lise öğrencilerinin yükseköğretim programlarını tercihleri ile kendi yetenek, ilgi ve mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Yazar, A. R. (1997). Genel lise ve meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Yeşilyaprak, B. (2010). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
Yıldırım, İ. (2004). Algılanan sosyal destek ölçeğinin revizyonu. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17(5), 221-236.
Yıldırım, İ. (2010). Anne baba desteği ve başarı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Zeren, Ş. G. (1999). Yabancı dil ağırlıklı lise, özel lise ve Anadolu lisesi son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

APA	ULAŞ KILIÇ Ö, YILIDIRIM İ (2015). Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. , 151 - 165.
Chicago	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,YILIDIRIM İbrahim Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. (2015): 151 - 165.
MLA	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,YILIDIRIM İbrahim Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. , 2015, ss.151 - 165.
AMA	ULAŞ KILIÇ Ö,YILIDIRIM İ Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. . 2015; 151 - 165.
Vancouver	ULAŞ KILIÇ Ö,YILIDIRIM İ Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. . 2015; 151 - 165.
IEEE	ULAŞ KILIÇ Ö,YILIDIRIM İ "Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları." , ss.151 - 165, 2015.
ISNAD	ULAŞ KILIÇ, ÖZLEM - YILIDIRIM, İbrahim. "Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları". (2015), 151-165.

APA	ULAŞ KILIÇ Ö, YILIDIRIM İ (2015). Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 151 - 165.
Chicago	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,YILIDIRIM İbrahim Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30, no.2 (2015): 151 - 165.
MLA	ULAŞ KILIÇ ÖZLEM,YILIDIRIM İbrahim Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.30, no.2, 2015, ss.151 - 165.
AMA	ULAŞ KILIÇ Ö,YILIDIRIM İ Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 30(2): 151 - 165.
Vancouver	ULAŞ KILIÇ Ö,YILIDIRIM İ Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 30(2): 151 - 165.
IEEE	ULAŞ KILIÇ Ö,YILIDIRIM İ "Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, ss.151 - 165, 2015.
ISNAD	ULAŞ KILIÇ, ÖZLEM - YILIDIRIM, İbrahim. "Lise Öğrencilerinde Mesleki Olgunluğun Yordayıcıları". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30/2 (2015), 151-165.