Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi

SAYILAN, GÜLDEN; Cingöz-Ulu, Banu; TÜRKOĞLU DEMİREL, BERİL

Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi

BANU CİNGÖZ ULU, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)

BERİL TÜRKOĞLU DEMİREL, (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)

Gülden SAYILAN (Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi)

Türk Psikoloji Yazıları

29 12

Yıl: 2016 Cilt: 19 Sayı: Özel Sayı Sayfa Aralığı: 94 - 108 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi

Öz:

Türkiye'de trans bireylere ve özellikle de seks işçilerine yönelik işlenen suçlar gün geçtikçe artmakta ve bu kişilerin maruz kaldıkları şiddet nefret suçu olarak nitelendirilmektedir. Bu tür suçların ardında mağdura yönelik şiddetli bir önyargı bulunduğu ve mağdurun cinsiyet kimliğinin de şiddeti meşrulaştırıcı bir rolü olduğu düşünülerek bu deneysel çalışma tasarlanmıştır. Çalışmada, farazi bir şiddet senaryosunda cinsel birliktelik teklifini reddettiği için silahla vurulan bar şarkıcısı bir kadın konu edilmiş ve bu kadının cinsiyet kimliğinin (trans olan veya olmayan bir kadın), kendisine yönelik tutumlara (mağduru suçlama, cinselleştirme ve önyargı) olan etkisi araştırılmıştır. Aynı zamanda, mağdura yönelik ve daha spesifik olan tutumların, genel anlamdaki ve toplumsal cinsiyetçi-transfobik tutumlarla (transphobia/genderism) ilişkisi de incelenmiştir. Toplumsal cinsiyetçilik / Transfobi düzeyleri eşdeğişken (covariate) olarak analize dahil edilip sabit tutulduğunda, trans kadın koşulunda mağdura yönelik önyargı ve mağduru cinselleştirme düzeyleri cis kadın ("cisgender", trans olmayan anlamında) koşuluna kıyasla daha yüksek çıkmış; ayrıca kadınlar deneysel koşuldan bağımsız olarak erkeklere kıyasla daha yüksek önyargı puanları göstermiştir. Bir anlamda bu sonuç, şiddet mağduru kadın trans olduğunda, kendisinin cinselleştirilerek, ona yönelik şiddetin daha fazla mazur görüldüğünü ve sosyal mesafe koyma arzusunun arttığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, tamamen aynı koşullarda olsa bile trans kadın imajı görünür hale geldikten sonra, insanların bu kadına yönelik bireysel düzeydeki olumsuz tutumlarının artmakta olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak bu çalışma, kadının toplumsal normlarca onaylanmayan bir kimliğe sahip olmasının kadına yönelik şiddetin kabulü ve haklı görülmesi üzerinde kayda değer bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Bu etkiyi doğuran kültürel ideolojilerin ve toplumsal normların da incelenmesi bu tarz şiddet olaylarını anlamaya ve önlemeye yönelik çabalara önemli bir katkı sunacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

The Effect of Victim's Trans Identity on Attitudes towards Female Violence Victims

Öz:

Hate crimes towards transsexual individuals, especially sex workers, are increasing day by day. This experimental study was designed with the presumption that strong prejudice towards the victim lies behind these types of crimes and that the gender identity of the victim may play a role in legitimizing violence. In this study, a hypothetical violence scenario, in which a bar singer is shot because she rejects a sexual advance is presented. Moreover, the effect of this woman victim's gender identity (trans versus not) on the respondents' attitudes towards the victim (blaming the victim, sexualizing the victim, and prejudice) is investigated. In addition, the relationship of these attitudes with the more general attitudes of transphobia and genderism is also examined. When the transphobia/genderism were included in the model as a covariate and held constant across conditions, prejudice and victim sexualization were significantly higher in the trans woman condition compared to the cis woman condition ("cisgender", meaning "not transgender"); and women scored higher in prejudice compared to men regardless of the experimental conditions. In a way, this finding indicates that when a victim is a trans woman, she tends to be sexualized to a greater extent, expressed prejudice increases, and violence towards her may be viewed as more acceptable (excusable). Overall, the current study critically indicates that having a gender identity perceived as transgressing the existing gender norms in the society becomes the main scapegoat for the justification and legitimization of violence against women regardless of other concerns. As a future suggestion, examining cultural and societal ideologies forming the basis of such kinds of effects may move the debates about violence against women and its prevention strategies forward.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anderson, K. B., Cooper, H. ve Okamura, L. (1997). Individual differences and attitudes toward rape: A meta-analytic review. Personality and Social Psychology Bulletin, 23(3), 295-315. doi:10.1177/0146167297233008
Brewer, M. B. (1999). The psychology of prejudice: Ingroup love our outgroup hate? Journal of Social Issues, 55(3), 429-444. doi:10.1111/0022-4537.00126
Brown, R. (1999). Social identity theory: Past achievements, current problems and future challenges. European Journal of Social Psychology, 29, 634-667.
Burn, S. M., Aboud, R. ve Moyles, C. (2000). The relationship between gender social identity and support for feminism. Sex Roles, 42(11-12), 1081-1089. doi:10.1023/A: 1007044802798
Cameron, J. E. ve Lalonde, R. N. (2001). Social identification and gender-related ideology in women and men. British Journal of Social Psychology, 3(1), 59-77. doi:10.1348/0144 66601164696
Carrera-Fernández, M. V., Lameiras-Fernández, M., RodríguezCastro, Y. ve Vallejo-Medina, P. (2013). Spanish adolescents’ attitudes toward transpeople: Proposal and validation of a short form of the Genderism and Transphobia Scale. Journal of Sex Research, 0(0), 37-41. doi:10.1080/ 00224499.2013.773577
Çınar, M. (2011). “They make your life like shit“ - Masculinity and violence against transgender people in Istanbul. Gender politik online. http://www.fu-berlin.de/sites/gpo/ int_bez/frauenmenschenrechte/theymakeyourlifeshit/ MelikeCinar.pdf adresinden erişildi.
Davies, M., Pollard, P. ve Archer, J. (2001). The influence of victim gender and sexual orientation on judgments of the victim in a depicted stranger rape. Violence and victims, 16(6), 607-19.
Davies, M. ve Rogers, P. (2006). Perceptions of male victims in depicted sexual assaults: A review of the literature. Aggression and Violent Behavior, 11(4), 367-377. doi:10. 1016/j.avb.2006.01.002
Davies, M., Rogers, P. ve Whitelegg, L. (2009). Effects of victim gender, victim sexual orientation, victim response and respondent gender on judgements of blame in a hypothetical adolescent rape. Legal & Criminological Psychology, 14(2), 331-338. doi:10.1348/978185408X386030
Ercan, N. (2009). The predictors of attitudes toward physical wife abuse: Ambivalent sexism, system justification and religious orientation. Middle East Technical University.
Flood, M. ve Pease, B. (2009). Factors influencing attitudes to violence against women. Trauma, violence & abuse, 10(2), 125-142. doi:10.1177/1524838009334131
Göregenli, M. (2012). Temel kavramlar: Önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılık. K. Çayır ve M. A. Ceyhan, (Ed.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (17-29). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Grubb, A. ve Harrower, J. (2008). Understanding attribution of blame in cases of rape: An analysis of participant gender, type of rape and perceived similarity to the victim. Aggression and Violent Behavior, 13(5), 396-405. doi:10. 1016/j.avb.2008.06.006
Güner, U., Kalkan, P., Öz, Y., Özsoy, E. C. ve Söyle, F. (2011). Türkiye’de cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelinde ayrımcılığın izlenmesi raporu: 1 Ocak-30 Haziran 2010. İstanbul.
Harvey, J. (2002). Attitudes of the general population toward transsexuals. https://books.google.com.tr/books?id=NtmgPgA ACAAJ adresinden erişildi.
Herek, G. M. (1990). The context of anti-gay violence: Notes on cultural and psychological heterosexism. Journal of Interpersonal Violence, 5(3), 316-333. doi:10.1177/088626 090005003006
Herek, G. M. (2000). Sexual prejudice and gender: Do heterosexuals’ attitudes toward lesbians and gay men differ? Journal of Social Issues, 56(2), 251-266. doi:10.1111/0022- 4537.00164
Herek, G. M. (2004). Beyond “Homophobia”: Thinking about sexual prejudice and stigma in the twenty-first century. Sexuality Research and Social Policy, 1(2), 6-24. doi:10.1525 /srsp.2004.1.2.6
Hill, D. B. ve Willoughby, B. L. B. (2005). The development and validation of the Genderism and Transphobia Scale. Sex Roles, 53(7-8), 531-544. doi:10.1007/s11199-005-71 40-x
Jetten, J. ve Hornsey, M. J. (2014). Deviance and dissent in groups. Annual Review of Psychology, 65, 461-85. doi:10.1146 /annurev-psych-010213-115151
KAOS GL. (2013). 2013 yılında Türkiye’de gerçekleşen homofobi ve transfobi temelli nefret suçları raporu. Ankara.
KAOS GL, Siyah Pembe Üçgen ve Pembe Hayat. (2010). LGBT nefret suçları raporu 2010.
Kimmel, M. (1994). Masculinity as homophobia: Fear, shame & silence in the construction of gender identity. H. Brod ve M. Kaufman, (Ed.), Theorizing masculinities içinde (119-141). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
King, M. E., Winter, S. ve Webster, B. (2009). Contact reduces transprejudice: A study on attitudes towards transgenderism and transgender civil rights in Hong Kong. International Journal of Sexual Health, 21(1), 17-34. doi:10.1080 /19317610802434609
Lombardi, E. (2009). Varieties of transgender/transsexual lives and their relationship with transphobia. Journal of Homosexuality, 56(8), 977-92. doi:10.1080/00918360903275 393
Lombardi, E. L., Wilchins, R. A., Priesing, D. ve Malouf, D. (2001). Gender violence: Transgender experiences with violence and discrimination. Journal of Homosexuality, 42(1), 89-101. doi:10.1300/J082v42n01_05
Markowitz, F. E. (2001). Attitudes and family violence: Linking intergenerational and cultural theories. Journal of Family Violence, 16(2), 205-218. doi:10.1023/A:1011115104282
Moran, L. J. ve Sharpe, A. N. (2004). Violence, identity and policing: The case of violence against transgender people. Criminology and Criminal Justice, 4(4), 395-417. doi:10.1177/1466802504048656
Nagoshi, J. L., Adams, K. a., Terrell, H. K., Hill, E. D., Brzuzy, S. ve Nagoshi, C. T. (2008). Gender differences in correlates of homophobia and transphobia. Sex Roles, 59(7-8), 521-531. doi:10.1007/s11199-008-9458-7
Namaste, V. (2000). Invisible lives: The erasure of transsexual and transgendered people. University of Chicago Press.
Nayak, M. B., Byrne, C. a., Martin, M. K. ve Abraham, A. G. (2003). Attitudes toward violence against women: A crossnation study. Sex Roles, 49(7-8), 333-342. doi:10.1023/A: 1025108103617
Norton, J. (1997). No title. International Journal of Sexuality and Gender Studies, 2(2), 139-164. doi:10.1023/A:10263206 11878
Ördek, K., Balzer, C. ve LaGata, C. (2015). Transfobiye karşı trans-saygı: Türkiye’de yaşayan trans bireylerin toplumsal deneyimleri. İstanbul: Ayrıntı Basımevi.
Page, A. Z. ve İnce, M. (2008). Aile içi şiddet konusunda bir derleme. Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 81-94.
Paker, M. (2012). Önyargı ve ayrımcılığa ilişkisel psikanalitik bir bakış. K. Çayır ve M. A. Ceyhan, (Ed.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (53-60). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Rayburn, N. R. ve Davison, G. C. (2002). Articulated thoughts about antigay hate crimes. Cognitive Therapy and Research, 26(4), 431-447. doi:10.1023/A:1016214632062
Reicher, S. (2004). The context of social identity: Domination, resistance, and change. Political Psychology, 25(6), 921- 945. doi:10.1111/j.1467-9221.2004.00403.x
Reynolds, K. J. ve Turner, J. C. (2001). Prejudice as a group process: The role of social identity. K. J. Reynolds ve M. Augoustinos, (Ed.), Understanding prejudice, racism, and social conflict içinde (159-178). London: SAGE Publications Ltd.
Sakallı, N. (2001). Beliefs about wife beating among turkish college students: The effects of patriarchy, sexism, and sex differences. Sex Roles, 44(9-10), 599-610. doi:10.1023/A: 1012295109711
Sakallı-Uǧurlu, N. (2006). Eşcinsellere ilişkin tutumlar: Türki ye’de yapılan görgül çalışmalar. Türk Psikoloji Yazıları, 9(17), 53-69.
Sakallı-Uǧurlu, N. ve Ulu, S. (2003). Evlilikte kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlar: Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yaş, eğitim ve gelir düzeyinin etkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 6(11-12), 53-65.
Sakallı-Uǧurlu, N., Yalçın, Z. S. ve Glick, P. (2007). Ambivalent sexism, belief in a just world, and empathy as predictors of Turkish students’ attitudes toward rape victims. Sex Roles, 57, 889-895. doi:10.1007/s11199-007-9313-2
Schilt, K. ve Westbrook, L. (2009). Doing gender, doing heteronormativity: “Gender normals,” transgender people, and the social maintenance of heterosexuality. Gender & Society, 23(4), 440-464. doi:10.1177/0891243209340034
Schmitt, M. T. ve Branscombe, N. R. (2001). The good, the bad, and the manly: Threats to one’s prototypicality and evaluations of fellow in-group members. Journal of Experimental Social Psychology, 37(6), 510-517. doi:10.1006/ jesp.2001.1476
Sirin, S., McCreary, D. ve Mahalik, J. (2004). Differential reactions to men and women’s gender role transgressions: Perceptions of Social status, sexual orientation, and value dissimilarity. The Journal of Men’s Studies, 12(2), 119- 132. doi:10.3149/jms.1202.119
Stotzer, R. L. (2008). Gender identity and hate crimes: Violence against transgender people in Los Angeles county. Sexuality Research & Social Policy: A Journal of the NSRC, 5(1), 43-52. doi:10.1525/srsp.2008.5.1.43
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü ve Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2014). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Ankara. www.hips.hacettepe.edu.tr/ TKAA2014_Ozet_Rapor.pdf adresinden erişildi.
Tajfel, H. ve Turner, J. (1979). An integrative theory of intergroup conflict. The Social Psychology of Intergroup Relations. doi:10.1016/S0065-2601(05)37005-5
Türkoğlu, B. (2013). Fay hattında erkeklikler: Çalışma ve işsizlik ekseninde erkekliğe bakış. Mülkiye Dergisi, 37(4), 33-61.
Türkoğlu, B. ve Sayılan, G. (değerlendirmede). The interpersonal and intergroup threat models of prejudice against transgender individuals. Sex Roles.
Turner, J. C. (1999). Some current issues in research on social identity. N. Ellemers, R. Spears ve B. Doosje, (Ed.), Social identity: Context, commitment, content içinde (6-34). Oxford, England: Blackwell Publishing.
TvT Research Project. (2015). Trans murder monitoring results: TMM TDOR 2015 update. http://transrespect.org/ en/transgender-day-of-remembrance-15-tmmupdate/ adresinden erişildi.
Waltermaurer, E. (2012). Public justification of intimate partner violence: A review of the literature. Trauma, Violence, & Abuse, 13(3), 167-175. doi:10.1177/1524838012447699
Warriner, K., Nagoshi, C. ve Nagoshi, J. (2013). Correlates of homophobia, transphobia, and internalized homophobia in gay or lesbian and heterosexual samples. Journal of homosexuality. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1 080/00918369.2013.806177 adresinden erişildi.
Whatley, M. A. (1996). Victim characteristics influencing attributions of responsibility to rape victims: A meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 1(2), 81-95. doi:10.1016 /1359-1789(95)00011-9
White, B. H. ve Kurpius, S. E. R. (2002). Effects of victim sex and sexual orientation on perceptions of rape. Sex Roles, 46(5/6), 191-200.
Willoughby, B. L. B., Hill, D. B., Gonzalez, C. A., Lacorazza, A., Macapagal, R. A., Barton, M. E. ve Doty, N. D. (2010). Who hates gender outlaws? A multisite and multinational evaluation of the Genderism and Transphobia Scale. International Journal of Transgenderism, 12(4), 254-271. doi:10. 1080/15532739.2010.550821
Winter, S., Chalungsooth, P., Teh, Y. K., Rojanalert, N., Maneerat, K., Wong, Y. W., … Macapagal, R. A. (2009). Transpeople, transprejudice and pathologization: A seven-country factor analytic study. International Journal of Sexual Health, 21(2), 96-118. doi:10.1080/19317610902922 537
Winter, S., Webster, B. ve Cheung, P. K. E. (2008). Measuring Hong Kong undergraduate students’ attitudes towards transpeople. Sex Roles, 59(9-10), 670-683. doi:10.1007/ s11199-008-9462-y

APA	Cingöz-Ulu B, TÜRKOĞLU DEMİREL B, SAYILAN G (2016). Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. , 94 - 108.
Chicago	Cingöz-Ulu Banu,TÜRKOĞLU DEMİREL BERİL,SAYILAN GÜLDEN Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. (2016): 94 - 108.
MLA	Cingöz-Ulu Banu,TÜRKOĞLU DEMİREL BERİL,SAYILAN GÜLDEN Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. , 2016, ss.94 - 108.
AMA	Cingöz-Ulu B,TÜRKOĞLU DEMİREL B,SAYILAN G Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. . 2016; 94 - 108.
Vancouver	Cingöz-Ulu B,TÜRKOĞLU DEMİREL B,SAYILAN G Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. . 2016; 94 - 108.
IEEE	Cingöz-Ulu B,TÜRKOĞLU DEMİREL B,SAYILAN G "Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi." , ss.94 - 108, 2016.
ISNAD	Cingöz-Ulu, Banu vd. "Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi". (2016), 94-108.

APA	Cingöz-Ulu B, TÜRKOĞLU DEMİREL B, SAYILAN G (2016). Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları, 19(Özel Sayı), 94 - 108.
Chicago	Cingöz-Ulu Banu,TÜRKOĞLU DEMİREL BERİL,SAYILAN GÜLDEN Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları 19, no.Özel Sayı (2016): 94 - 108.
MLA	Cingöz-Ulu Banu,TÜRKOĞLU DEMİREL BERİL,SAYILAN GÜLDEN Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları, vol.19, no.Özel Sayı, 2016, ss.94 - 108.
AMA	Cingöz-Ulu B,TÜRKOĞLU DEMİREL B,SAYILAN G Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları. 2016; 19(Özel Sayı): 94 - 108.
Vancouver	Cingöz-Ulu B,TÜRKOĞLU DEMİREL B,SAYILAN G Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi. Türk Psikoloji Yazıları. 2016; 19(Özel Sayı): 94 - 108.
IEEE	Cingöz-Ulu B,TÜRKOĞLU DEMİREL B,SAYILAN G "Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi." Türk Psikoloji Yazıları, 19, ss.94 - 108, 2016.
ISNAD	Cingöz-Ulu, Banu vd. "Kadın Şiddet Mağdurlarına Yönelik Tutumlarda Mağdurun Trans Kimliğinin Etkisi". Türk Psikoloji Yazıları 19/Özel Sayı (2016), 94-108.