Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği

AYDOĞMUŞ, Ayşe; COŞKUN KESKİN, Sevgi

Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği

Ayşe AYDOĞMUŞ, (Uzman Öğretmen, Milli Eğitim Bakanlığı, Tarık Us İÖO, İstanbul)

Sevgi COŞKUN KESKİN (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü, Sakarya)

Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

12 3

Yıl: 2012 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 110 - 123 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği

Öz:

Araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma durumlarının incelenmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek için, nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırmanın örneklemini ise evrenden uygun örnekleme yöntemiyle seçilen 155 ilköğretim okulundaki 270 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmacılar tarafından geliştirilen anketten elde edilen veriler, frekans, yüzde ve iki değişkenli "Ki Kare (?2)" testinden yararlanılarak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda; mesleki kıdem ile rubrik, kontrol listeleri, tutum ölçeği ve dilsiz harita kullanımında; mezun olunan kurum türü ile proje ile rubrik kullanımında; hizmet içi eğitimin proje, rubrik, gözlem formu ve dilsiz harita kullanımında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca, süreç odaklı ölçme araçlarından performansın ve projenin sıklıkla kullanıldığı; yapılandırılmış grid, tanılayıcı dallanmış ağaç tekniği, tutum ölçekleri ve akran değerlendirmenin ise nadiren kullanıldığı görülmüştür. Öğretmenlerin bu araçları yeterince tanımadıkları sonucuna varılmıştır. Bu nedenle, konuyla ilgili öğretmenlere küçük gruplarla, uygulamalı hizmet içi eğitim seminerleri düzenlemesi; eğitim fakültelerinde bu araçların uygulamalı bir şekilde kullanılmasının öğretilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Öz:

The Situation of Social Studies Teachers' Using of Process-Oriented Assessment and Evaluation Instruments: A Sample of Istanbul. This study aimed to investigate the situation of using process-oriented assessment and evaluation instruments used by the social studies teachers. To do this, survey which is one of the quantitive research approach was used. The sample of the study was 270 social studies teachers who were selected from 155 primary schools with convenience sampling strategy. The data obtained through the survey were interpreted using frequency, percentage and bivariate chi square (?2) test. As a result of research were found significant association in the use of seniority rubrics, checklists, an attitude scale, dump map; in the use of the type of graduated institution, project and rubrics; in the use of project, rubrics and observation form and dumb map in- service training. Otherwise it was observed that performance and projects which were process-oriented assessment; structured grid, diagnostic branched tree technique, attitude scales and peer assessment which were process- oriented assessment instruments were also rarely used. It was concluded that teachers didn't know these tools enough.On the other hand, social studies teacher expressed some reasons such as lack of time, crowded class. In this point it should be recommended to organize practical in-service training seminars with small groups to teachers and to teach a practical use of these tools in education faculties.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adanalı, K. (2008). Sosyal bilgiler eğitiminde alternatif değerlendirme: 5. sınıf sosyal bilgiler eğitiminin alternatif değerlendirme etkinlikleri açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Anıl, D. ve Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
Acar, T. (2008). Yeni ilköğretim matematik programında yer alan alternatif değerlendirme yaklaşımlarının uygulamadaki etkinliği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Alaz, A. ve Yarar, S. (2009). Ölçme değerlendirme sürecinde sınıf öğretmenlerinin tercihleri ve sebepleri, I. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.
Algan, S. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının ölçme ve değerlendirme öğesinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Alıcı, D. (2008). Öğrenci performansının değerlendirilmesinde kullanılan diğer ölçme araç ve yöntemleri içinde S. Tekindal (Ed.), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (s.127-165). Ankara: Pegem Akademi.
Birgin, O. ve Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163- 180.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Çelikkaya, T. (2008). Yapılandırmacı yaklaşımın sosyal bilgiler öğretiminde basarı, tutum ve kalıcılığa etkisi (5.sınıf örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Çelikkaya, T., Karakuş, U., ve Demirbaş, Ç.Ö. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ölçmedeğerlendirme araçlarını kullanma düzeyleri ve karsılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 57-76.
Çoruhlu, S.T., Er-Nas, S., Çepni, S. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin alternatif ölçmedeğerlendirme tekniklerini kullanmada karşılaştıkları problemler: Trabzon örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1),122-141.
Dikmen, F. (2008). Sosyal bilgiler dersi 2005 öğretim programının değerlendirme boyutuna dair 4. ve 5.sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Duban, N. ve Küçükyılmaz, E.A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının alternatif ölçme-değerlendirme tekniklerinin uygulama okullarında kullanımına ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 7(3), 769-784.
Ekinci-Yıldırım H. ve Köksal, E.A. (2011). İlköğretim fen ve matematik öğretmenleri için ölçme ve değerlendirme yeterlikleri ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 167- 184.
Erdal, H. (2007). 2005 İlköğretim matematik programı ölçme ve değerlendirme kısmının incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Erdemir, Z. A. (2007). İlköğretim ikinci kademe-öğretmenlerinin ölçme değerlendirme tekniklerini etkin kullanabilme yeterliklerinin araştırılması (Kahramanmaraş örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kahramanmaraş.
Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
MEB (2003). İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. Tebliğler Dergisi. 2554.
MEB (2006). Ölçme ve Değerlendirme Metni. http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen adresinden 1 Kasım 2011'de alınmıştır.
Orbeyi, S. ve Güven, B. (2008). Yeni ilköğretim matematik dersi öğretim programı'nın değerlendirme öğesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 4(1), 133-147.
Öncü, H. (2009). Ölçme ve değerlendirmede yeni bir yaklaşım: Portfolyo değerlendirme. TSA Dergisi, 13 (1).
Karakuş, F. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde yapıcı öğrenme ve otantik değerlendirme yaklaşımlarının öğrencilerin akademik başarı, kalıcılık ve sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Köklükaya, N. (2010). Alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri ile ilgili fen bilgisi öğretmen adaylarının yeterliklerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Kuran, K. ve Kanatlı, F. (2009). Alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri konusunda sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (12), 209-234.
Tekindal, S. (2006). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde ölçme ve değerlendirme içinde C. öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (s.395-449). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Yanpar Yelken, T. (2010). Oluşturmacı ölçme ve değerlendirme yaklaşımları içinde M. Safran (Ed.), Tarih nasıl öğretilir? Tarih öğretmenleri için özel öğretim yöntemleri (s.358-364). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Yıldırım, F. ve Karakoç-Öztürk, B. (2009). Türkçe dersi öğretim programının ölçme değerlendirme öğesi hakkında öğretmen görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (37), 92-108.

APA	AYDOĞMUŞ A, COŞKUN KESKİN S (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. , 110 - 123.
Chicago	AYDOĞMUŞ Ayşe,COŞKUN KESKİN Sevgi Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. (2012): 110 - 123.
MLA	AYDOĞMUŞ Ayşe,COŞKUN KESKİN Sevgi Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. , 2012, ss.110 - 123.
AMA	AYDOĞMUŞ A,COŞKUN KESKİN S Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. . 2012; 110 - 123.
Vancouver	AYDOĞMUŞ A,COŞKUN KESKİN S Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. . 2012; 110 - 123.
IEEE	AYDOĞMUŞ A,COŞKUN KESKİN S "Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği." , ss.110 - 123, 2012.
ISNAD	AYDOĞMUŞ, Ayşe - COŞKUN KESKİN, Sevgi. "Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği". (2012), 110-123.

APA	AYDOĞMUŞ A, COŞKUN KESKİN S (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 110 - 123.
Chicago	AYDOĞMUŞ Ayşe,COŞKUN KESKİN Sevgi Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8, no.2 (2012): 110 - 123.
MLA	AYDOĞMUŞ Ayşe,COŞKUN KESKİN Sevgi Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.8, no.2, 2012, ss.110 - 123.
AMA	AYDOĞMUŞ A,COŞKUN KESKİN S Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 8(2): 110 - 123.
Vancouver	AYDOĞMUŞ A,COŞKUN KESKİN S Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 8(2): 110 - 123.
IEEE	AYDOĞMUŞ A,COŞKUN KESKİN S "Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, ss.110 - 123, 2012.
ISNAD	AYDOĞMUŞ, Ayşe - COŞKUN KESKİN, Sevgi. "Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Araçlarını Kullanma Durumları: İstanbul İli Örneği". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8/2 (2012), 110-123.