Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması

TERZİ, Sevim; ERTURAN, İjlal; Başak, Pınar

Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması

Sevim TERZİ, (Akşehir Devlet Hastanesi, Dermatoloji Kliniği, Akşehir, Türkiye)

Pınar Yüksel BAŞAK, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Dermatoloji Kliniği, İstanbul, Türkiye)

İjlal ERTURAN (Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dalı, Isparta, Türkiye)

Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi

6 1

Yıl: 2017 Cilt: 51 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 2 - 6 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması

Öz:

Amaç: Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya yaşları 16-89 arasında değişen 171 erkek ve 229 kadın, toplam 400 hasta dahil edildi. Tüm hastalara 52 soruluk bir anket formu uygulandı. Anket formunun birinci bölümde hastaların sosyo-demografik özellikleri, güneş yanığı öyküsü, birinci derece akrabalarında deri kanseri öyküsü, ikinci bölümde güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları hakkında bilgi düzeyleri, üçüncü bölümde ise tutum ve davranışları değerlendirildi. Bulgular: Hastaların %69,25'inin bilgi düzeyi yeterli bulundu. Ekonomik durum, ikamet, deri tipi, kişide ve birinci derece akrabalarda deri kanseri varlığı bilgi düzeyini etkilemezken, eğitim seviyesi arttıkça bilgi düzeyinin arttığı görüldü. Hastaların güneşten korunma metodu olarak en çok gün ortası güneşinden kaçınma (%75,5) ve gölgede durma (%64,8) yöntemlerini tercih ettikleri ve %45,3'ünün güneşten koruyucu ürün kullandığı saptandı. Güneşin zararlı etkileri ve güneşten korunma konusunda en çok bilgi edinilen kaynaklar sırasıyla televizyon, dergi ve gazete (%76,3), doktor önerisi ve internet olarak bulundu.Sonuç: Hastaların güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları hakkındaki bilgilerinin genel olarak yüksek düzeyde olduğu bulundu. Bununla birlikte kişilerin bilgi birikimini güneşten korunma davranışına dönüştürmedikleri gözlendi

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Evaluation of knowledge, attitude, and behavior about harmful effects of the sun and sun protection among patients attending an outpatient clinic

Öz:

Background and Design: The aim of the study was to evaluate harmful effects of sun exposure and knowledge, attitude and behaviors related to sun protection among patients attending our outpatient clinic.Materials and Methods: A total of 400 patients (171 male and 229 female) aged between 16 and 89 years were included in this study. Subjects were requested to fill out a questionnaire composed of 52 questions. In the first part of the questionnaire, patients’ socio-demographic characteristics, history of sunburn, first-degree relatives with a history of skin cancer; in the second part, knowledge about harmful effects of sun and sun protection were inquired. In the third part, patient attitude and behaviors related to sun protection was evaluated. Results: Our results revealed that 69.25% of patients had satisfactory level of knowledge. While the level of knowledge was not affected by economic status, place of residence, skin type and presence of skin cancer in participants or their first-degree relatives, it was found to be increased with increasing educational level. The patients were found to prefer avoiding mid-day sun (75.5%) and staying in the shade (64.8%) chiefly as sun protection methods and 45.3% of patients were found to use sunscreens. Most frequently preferred sources of information about harmful effects of the sun and sun protection methods were found to be television, magazines and newspapers (76.3%), doctor’s advice and internet, respectively.Conclusion: Although a satisfactory level of knowledge about harmful effects of the sun and protection methods was found, it was observed that individuals could not convert their knowledge into the sun protection behavior

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. İlter NN, Öztaş MO, Adışen E, ve ark: Ankara’da bir alışveriş merkezinde yapılan nevüs taramasında popülasyonun güneşten korunma alışkanlıkları ve melanositik nevüslarının değerlendirilmesi. Türkderm 2009;43:155-9.
2. Wolpowitz D, Gilchrest BA: The vitamin D questions: how much do you need and how should you get it? J Am Acad Dermatol 2006;54:301-17.
3. Akkaya VB, Erturan İ: Güneşten koruyucuların immün fonksiyonlar üzerine etkileri. T Klin J Cosmetol 2004;5:167-72.
4. Stephen A, Clarke VA: Suntanning and sun protection: a review of the psychological literature. Soc Sci Med 1995;40:265-74.
5. Güngör E: Ultraviyole radyasyonu ve foto yaşlanma. Turkiye Klinikleri J Cosm Dermatol-Special Topics 2010;3:22-6.
6. Filiz TM, Cinar N, Topsever P, Ucar F: Tanning youth: knowledge, behaviors and attitudes toward sun protection of high school students in Sakarya, Turkey. J Adolesc Health 2006;38:469-71.
7. Kaymak Y, Tekbaş ÖF, Şimşek I: Üniversite öğrencilerinin güneşten korunma ile ilgili bilgi tutum ve davranışları. Türkderm 2007;41:81-5.
8. Köktürk A, Baz K, Buğdaycı R, ve ark: Dermatoloji polikliniğine başvuran hastalarda güneşten korunma bilinci ve alışkanlıkları. Türkderm 2002;12:198-203.
9. Ergin A, Bozkurt Aİ, Bostancı M, Önal Ö: Beş yaşından küçük çocuğu olan annelerin güneşin sağlığa etkisine yönelik bilgi ve davranışlarının belirlenmesi. Pamukkale Tıp Dergisi 2011;4:72-8.
10. Kaptanoğlu AF, Dalkan C, Hıncal E: Kuzey Kıbrıs Türk Toplumunda Güneşten Korunma: İlkokul Çağı Çocukları ve Ailelerinin Güneşten Korunma ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışları. Türkderm 2012;46:121-9.
11. Yan S, Xu F, Yang C, et al: Demographic differences in sun protection beliefs and behavior: a community-based study in Shanghai, China. Int J Environ Res Public Health 2015;12:3232-45.
12. Stanton WR, Janda M, Baade PD, Anderson P: Primary prevention of skin cancer: a review of sun protection in Australia and internationally. Health Promot Int 2004;19:369-78.
13. Owen T, Fitzpatrick D, Dolan O, Gavin A: Knowledge, attitudes and behaviour in the sun: the barriers to behavioural change in Northern Ireland. Ulster Med J 2004;73:96-104.
14. Lee A, Garbutcheon-Singh KB, Dixit S, et al: The influence of age and gender in knowledge, behaviors and attitudes towards sun protection: a cross-sectional survey of Australian outpatient clinic attendees. Am J Clin Dermatol 2015;16:47-54.
15. Turhan Haktanır N, Yazıcı S: Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. Çocuk Dergisi 2008;8:160-5.
16. Pengpid S, Peltzer K: Sun protection use behaviour among University students from 25 low, middle income and emerging economy countries. Asian Pac J Cancer Prev 2015;16:1385-9.
17. Yurtseven E, Ulus T, Vehid S, et al: Assessment of knowledge, behaviour and sun protection practices among health services vocational school students. Int J Environ Res Public Health 2012;9:2378-85.
18. Hutchinson AD, Prichard I, Ettridge K, Wilson C: Skin Tone Dissatisfaction, Sun Exposure, and Sun Protection in Australian Adolescents. Int J Behav Med 2015;22:435-42.
19. Fernandez-Morano T, De Troya-Martin M, Rivas-Ruiz F, et al: Behaviour, attitudes and awareness concerning sun exposure in adolescents on the Costa del Sol. Eur J Dermatol 2014;24:85-93.
20. Pruim B, Wright L, Green A: Do people who apply sunscreens, re-apply them? Australas J Dermatol 1999;40:79-82.
21. Laniauskaite I, Ozalinskaite A, Strupaite R, Bylaite M: Skin cancer knowledge, attitude and behavior towards sun exposure among young adults in Lithuania. Dermatol Online 2011;2:189-95.
22. Johnson K, Davy L, Boyett T, et al: Sun protection practices for children: knowledge, attitudes, and parent behaviors. Arch Pediatr Adolesc Med 2001;155:891-6.

APA	TERZİ S, Başak P, ERTURAN İ (2017). Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. , 2 - 6.
Chicago	TERZİ Sevim,Başak Pınar,ERTURAN İjlal Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. (2017): 2 - 6.
MLA	TERZİ Sevim,Başak Pınar,ERTURAN İjlal Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. , 2017, ss.2 - 6.
AMA	TERZİ S,Başak P,ERTURAN İ Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. . 2017; 2 - 6.
Vancouver	TERZİ S,Başak P,ERTURAN İ Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. . 2017; 2 - 6.
IEEE	TERZİ S,Başak P,ERTURAN İ "Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması." , ss.2 - 6, 2017.
ISNAD	TERZİ, Sevim vd. "Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması". (2017), 2-6.

APA	TERZİ S, Başak P, ERTURAN İ (2017). Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi, 51(1), 2 - 6.
Chicago	TERZİ Sevim,Başak Pınar,ERTURAN İjlal Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi 51, no.1 (2017): 2 - 6.
MLA	TERZİ Sevim,Başak Pınar,ERTURAN İjlal Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi, vol.51, no.1, 2017, ss.2 - 6.
AMA	TERZİ S,Başak P,ERTURAN İ Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi. 2017; 51(1): 2 - 6.
Vancouver	TERZİ S,Başak P,ERTURAN İ Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi. 2017; 51(1): 2 - 6.
IEEE	TERZİ S,Başak P,ERTURAN İ "Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması." Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi, 51, ss.2 - 6, 2017.
ISNAD	TERZİ, Sevim vd. "Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması". Türkderm-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi 51/1 (2017), 2-6.