SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Kontaş, Hakkı; POLAT, MUSA

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Musa POLAT, (Adıyaman Bilim ve Sanat Merkezi Sınıf Öğretmeni)

Hakkı KONTAŞ (Doç.Dr., Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğretim ABD,)

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik)

4 2

Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 65 Sayfa Aralığı: 142 - 159 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ

Öz:

Araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Adıyaman ili Kâhta ilçesinde 2015-2016 eğitim öğretim yılında 8 ilköğretim okulunda görev yapan 189 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmada, "California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .86 olarak bulunmuştur. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin düşük düzeyde olduğu sonucu çıkmıştır. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerin cinsiyetinin eleştirel düşünme eğilimleri üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucuna göre evli öğretmenlerin bekâr öğretmenlere göre daha açık fikirli, sistematik ve doğruyu arama konusunda eleştirel düşünme eğilimlerinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin mesleki kıdemleri arttıkça daha analitik düşündükleri, daha açık fikirli oldukları ve sistematik oldukları, doğruyu arama konusunda daha eğilimli oldukları belirlenmiştir. Aynı zamanda büyük yerleşim yerlerinde çocukluğunu geçiren öğretmenlerin analitik ve sistematik düşünme eğilimlerinin yüksek olduğu ve daha çok kendine güvendikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimi üzerinde kitap okuma alışkanlığının önemli bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin baba eğitim düzeyi azaldıkça daha analitik düşündükleri, daha açık fikirli ve sistematik oldukları sonucu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelime:

EXAMINING PRIMARY SCHOOL TEACHERS’ CRITICAL THINKING DISPOSITION

Öz:

The main purpose of this research is to examine primary school teachers’ critical thinking disposition. The study group of this research consists of 189 primary school teachers. The research was a descriptive study in a survey model. In the research “California Critical Thinking Disposition Inventory” was used. The Cronbach’s alpha reliability coefficient of scale was found 0.86. According to research results; no significant difference was observedamong primary school teachers’ critical thinking dispositions based on their genders and mothers’ educational background level. Significant difference was found in favour of married teachers in open-mindedness, truth-seeking and systematicity sub-scales.It was determined that as long as primary school teachers’ professional seniority increases, teachers’ critical thinking disposition scores increases at significant level in analyticity, openmindedness, truth seeking, and systematicity sub-scales. Teachers growing up in metropolitan cities received higher significant critical thinking disposition means in analyticity, self-confidence and systematicity sub-scales compared to the teachers growing up in smaller settlements. Participants reading habit was found to contribute to critical thinking dispositions significantly in analyticity, open mindedness and inquisitiveness sub-scales means. It was determined that the decrease of teachers’ father educational level caused to increase at significant level in analyticity, open-mindedness and systematicity sub-scales

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akıllı, N. (2012). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Yaratıcılık Düzeylerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Athman, E., J., and Monroe, M. (2004). “The Effects of Environment‐based Education on Students' Critical Thinking Skills and Disposition Toward Critical Thinking”. Environmental Education Research, 10(4), 507-522.
Ay, Ş. ve Akgöl, H. (2008). “Eleştirel Düşünme Gücü İle Cinsiyet, Yaş ve Sınıf Düzeyi”. Kuramsal Eğitimbilim, 1(2), 65-75.
Aybek, B. (2010). Örneklerle Düşünme ve Eleştirel Düşünme (1 b.). Adana: Nobel Kitapevi.
Aybek, B. ve Ekinci, Ö. (2010). “Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. İlköğretim Online, 9(2), 816-827.
Aybek, B. ve Tümkaya, S. (2008). “Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Sosyo-demografik Özellikler Açısından İncelenmesi”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 387-402.
Balay, R. (2004). “Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim”. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
Başar, H. (2013). Nasıl Düşünelim? (1 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Beşoluk, Ş. ve Önder , İ. (2010). “Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. İlköğretim Online, 9(2), 679- 693.
Bökeoğlu, O. Ç. ve Yılmaz, K. (2005). “Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünmeye Yönelik Tutumları ile Araştırma Kaygıları Arasındaki İlişki”. Eğitim Yönetimi Dergisi, 41(1), 47-67.
Burkhart, L. M. (2006). Thinking Critically About Critical Thinking: Developing Thinking Skills Among High School Students (1 b.). California: Claremont Graduate University.
Burns, E. (2009). The Use of Science Inquiry and Its Effect on Critical Thinking Skills and Dispositions in Third Grade Students. (1. b.). Chicago: Biblio Bazaar.
Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (20 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çakır, N. (2013). Üniversite Eğitiminin Üst Düzey Düşünme Becerilerinin Gelişimine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetinkaya, Z. (2011). “Türkçe Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünmeye İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108. 2018, 17, 65 (142-159) www.esosder.org http://dergipark.gov.tr/esosder 158
Demirbağ, B., Ünişen, A. ve Yeşilyurt, A. (2016). “Training of Critical Thinking Skills in Teacher Candidates and Placebo Effect: A Quasi-Experimental Study”. Eurasian Journal of Educational Research (63), 375-392.
Duruhan, K. ve Çapuk, S. (2011). “Fen Bilgisi Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğrencilerin Materyal Tasarımında Yaratıcılıklarının Değerlendirilmesi”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 21-46.
Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). “Aday Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ile Duygusal Zeka Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 11-32.
Ersoy, E. ve Başer, N. (2012). “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 113-122.
Facione, P. A.; Facione, N. C., ve Giancarlo, C.A.F. (1998). The California Critical Thinking Dispositions Inventory. (Doctoral Dissertation). California: Academic Pres.
Gök, B. ve Erdoğan, T. (2011). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeyleri Ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 29-51.
Hemming, H. E. (1997). The Teacher’s Role in Facilitating Critical Thinking About Social Issues. (Doctoral Dissertation). Halifax: Dalhousie University.
Jennings, T. (2005). Investigation Creativity: Understanding the Perspectives of Teachers and Students. (Doctoral Dissertation). Dekalb: Northern Illinois University.
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (31 b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kartal, T. (2012). “İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 279-297.
Kelly, M. O. (2003). An Examination of the Critical and Creative Thinking Dispositions of Teacher Education Students at the Practicum Point. (Doctoral Dissertation). Massachusetts: University of Massachusetts.
Korkmaz, Ö. (2009). “Eğitim Fakültelerinin Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilim ve Düzeylerine Etkisi”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 879-902.
Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kurnaz, A. (2013). Eleştirel Düşünme Öğretimi Etkinlikleri (2 b.). Konya: Eğitim Kitapevi.
Kurnaz, A. (2011). İlköğretim Öğretmenlerinin Yaratıcılık Düzeyleri ve Demokratik Tutumları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Lesperance, M. M. (2008). The Effects of Problem Based Learning (PBL) on Students’ Critical Thinking Skills. (Doctoral Dissertation). Greensboro: The University of North Carolina.
Maloney, J. E. (1992). Teacher Training in Creativity: A Phenomenological İnquiry With Teachers Who Have Participated in Creativity Coursework. (Doctoral Dissertation). Massachusetts: University of Massachusetts. 2018, 17, 65 (142-159) www.esosder.org http://dergipark.gov.tr/esosder 159
Moreyra, A. A. (1991). The Role of Thinking Frames in Developing Teachers’ Critical Thinking Skills and Dispositions. (Doctoral Dissertation). USA: University of Miami.
Özdemir, S. M. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Özkan, S. (2011). Hemşirlik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri. (Yüksek Lisans Tezi). Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi.
Öztürk, N. (2006). Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Recalde, X. D. (2008). Teachers' Educational Technology Practices: Understanding Teachers' Critical Thinking Skills and Teachers' Cognitive Demand Practices in the Classroom. (Doctoral Dissertation). Illinois: Northern Illinois University.
Robey, J. A. (2002). The Impact of Belief Bias and Epistemological Beliefs on Critical Thinking in Pre-service Teachers. (Doctoral Dissertation). USA: The University of Minnesota.
Rucks, M. G. (2001). The Effects of Academic Achievement on the Critical Thinking Skills of College Students. (Doctoral Dissertation). Michigan: Wayne State University.
Sungur, N. (2001). Yaratıcı Okul Düşünen Sınıflar (1 b.). İstanbul: Evrim yayıncılık.
Şen, Ü. (2005). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”. Zeitschrift für die Welt der Türken. Journal of World of Turks, 1(2), 69-89.
Tabasco, D. (2007). Investigation of the Relationships Among Teachers’ Immediacy and Creativity, and Students’ Perceived Cognitive Learning. (Doctoral Dissertation). USA: Drexel University.
Tafuri, D. M. (1994). The Effects of Creativity on Teacher-Student İnteractions. (Doctoral Dissertation). USA: University of Maryland College Park.
TDK. (2005). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü (10 b.). Ankara: Türk Dil Kurumu. Toyran, G. (2015). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeylerinin ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Üstündağ, T. (2002). Yaratıcılığa Yolculuk (1 b.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Wadaani, M. R. (2015). Teacher's Attitudes and Features of Support Related to Teaching for Creativity and Mathematical Talent Development in the United States. (Doctoral Dissertation). USA: University of Kansas.
Wagley, S. A. (2013). Critical Thinking in Teacher Education: Perceptions and Practices of Teacher Candidates and College Faculty. (Doctoral Dissertation). USA: Capella University.

APA	POLAT M, Kontaş H (2018). SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. , 142 - 159.
Chicago	POLAT MUSA,Kontaş Hakkı SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. (2018): 142 - 159.
MLA	POLAT MUSA,Kontaş Hakkı SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. , 2018, ss.142 - 159.
AMA	POLAT M,Kontaş H SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. . 2018; 142 - 159.
Vancouver	POLAT M,Kontaş H SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. . 2018; 142 - 159.
IEEE	POLAT M,Kontaş H "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ." , ss.142 - 159, 2018.
ISNAD	POLAT, MUSA - Kontaş, Hakkı. "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ". (2018), 142-159.

APA	POLAT M, Kontaş H (2018). SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 17(65), 142 - 159.
Chicago	POLAT MUSA,Kontaş Hakkı SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 17, no.65 (2018): 142 - 159.
MLA	POLAT MUSA,Kontaş Hakkı SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.17, no.65, 2018, ss.142 - 159.
AMA	POLAT M,Kontaş H SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2018; 17(65): 142 - 159.
Vancouver	POLAT M,Kontaş H SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2018; 17(65): 142 - 159.
IEEE	POLAT M,Kontaş H "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 17, ss.142 - 159, 2018.
ISNAD	POLAT, MUSA - Kontaş, Hakkı. "SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 17/65 (2018), 142-159.