Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi

GÜNAY, BURHAN; KAYA, İZZET

Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi

Burhan GÜNAY, (Aksaray Üniversitesi Berat Cömertoğlu M.Y.O, Pazarlama Programı)

İzzet KAYA (Aksaray Üniversitesi Berat Cömertoğlu M.Y.O, İşletme Yönetimi Programı)

Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

11 3

Yıl: 2017 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 141 - 164 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi

Öz:

Sağlıklı ekonominin gerektirdiği yatırımların finansmanını mümkün kılan uzun vadeli fonların sağlanmasında hayati öneme sahip olan, sermaye piyasasının en önemli unsurlarından biri aracı kurumlardır. Bu nedenle aracı kurumların finansal performanslarının değerlendirilmesi çok önemli bir husustur. Çalışmada, 2014 ve 2015 yılları itibariyle Borsa İstanbul'da işlem gören aracı kurumların, seçilen on bir adet finansal oran yardımıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden ELECTRE, ORESTE ve TOPSİS yöntemlerini kullanılarak, 2014-2015 dönemine ait finansal performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: Beşeri Bilimler

The Performance Measurement Of The Intermediary Institutions Traded In Borsa İstanbul With Multi Critera Decision Making Methods

Öz:

Intermediary institutions are one of the most important elements of a capital market, and they play a key role in providing long-term funding that enables the financing of investments fundamental for a healthier economy. That makes the evaluation of intermediary institutions’ financial performance a very critical issue. The purpose of this study is to compare the financial performance of the intermediary institutions traded in Borsa İstanbul during 2014 and 2015 through a set of 11 financial ratios by using ELECTRE, ORESTE and TOPSİS multi criteria decision making methods for 2014-2015 period

Anahtar Kelime:

Konular: Beşeri Bilimler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKYÜZ, Y. ve KARA, Z. (2013). “Türkiye’de Hayat Dışı ve Hayat/Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analiz ve Değerlendirmesi”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26): 355-371.
BALLI, S. (2005), Fuzzy Çok Kriterli Karar Verme ve Basketbolda Oyuncu Seçimine Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Muğla.
BALLI, S. ve KORUKOĞLU, S. (2009). “Operating System Selection Using Fuzzy AHP and Topsis Methods”, Mathematical & Computational Applications, 14(2): 119-130.
BAĞCI, H. ve RENÇBER, Ö., F. (2014). “Kamu Bankaları ve Halka Açık Özel Bankaların Promethee Yöntemi İle Kârlılıklarının Analizi”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 39-47.
BÜLBÜL, S. ve KÖSE, A. (2011). “Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 25.
ÇALIŞKAN, E. ve EREN, T. (2016). “Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Ordu Üniv. Bil. Tek. Dergisi, 6(2): 85-107.
ÇAKMAK, N. ve OCAKLI, E. (2006). “Performans değerlendirmesi gerekli midir? Neden?”, http://kaynak.unak.org.tr/bildiri/unak06/u06-18.pdf
ÇAKIR, S. ve PERÇİN, S. (2013). “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Ege Akademik Bakış, 13(4): 449-459.
DEMİREL, E., ATAKİŞİ, A. ve ABACIOĞLU, S. (2013). “Bankacılık Faaliyet Oranlarının Panel Veri Analizi: Türkiye’deki Kamu, Özel ve Yabancı Sermayeli Bankaların Durumu”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 59: 101-112.
DİNÇER, H. ve GÖRENER, A. (2011). “Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Tekniği ile Dinamik Performans Analizi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (19): 109-127.
ECER, F. ve GÜNAY, F. (2014). “Borsa İstanbul'da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1): 35-48.
EROĞLU, E., YILDIRIM, B. ve ÖZDEMİR, M. (2014). “Çok Kriterli Karar Vermede “’ORESTE Yöntemi”’ Personel Seçiminde Uygulanması, İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi”, 25 (76): 81-95.
ESMER, Y. ve BAĞCI, H. (2016). “Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi: Türkiye Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15): 17-30.
EVREN, R. ve ÜLENGİN F. (1992). Yönetimde Çok Amaçlı Karar Verme, İTÜ Yayınları, İstanbul.
FİGUEİRA, J.R., GRECO, S., ROY, B. ve SİLOWİNSKİ, R., (2013). “An Overview of ELECTRE Methods and Their Recent Extensions”, Journal of Multi-Criteria Decision Analysis, 61-85.
GÜNDÜZ, L., YILMAZ, C. ve YILMAZ, M. K. (2001). Türkiye’deki Aracı Kurumların Performans Analizi (1993-1998): Kantitatif Bir Değerlendirme”, Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(3): 38-53.
GÜNEYSU, Y., ER, B. ve AR, İ. M. (2015). “Türkiye’deki Ticari Bankaların Performanslarının AHS ve GİA Yöntemleri ile İncelenmesi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9: 71-93.
HUYLENBROECK, G .(1995). The Conflict Analysis Method" bridging the gap between ELECTRE, PROMETHEE and ORESTE”, European Journal of Operational Research, 82: 490-502.
İÇ, Y. T. ve YURDAKUL, M. (2010). “Development of a Quick Credibility Scoring Decision Support System Using Fuzzy Topsis”, Expert Systems With Applications, 37: 567-57.
İŞSEVEROĞLU, G. ve SEZER, O. (2015). “Financial Performance of Pension Companies Operating in Turkey with Topsis Analysis Method”, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 5(1): 137–147.
KELEŞ, M. K. ve TUNCA, Z. (2015). “ Hiyerarşik Electre Yönteminin Teknokent Seçiminde Kullanımı Üzerine Bir Çalışma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1): 199-223.
KILIÇ, S. (1997). “Sermaye Piyasasında Güvence Fonları”, Active Bankacılık ve Finans Dergisi, 1 (4).
KULA, V., KANDEMİR, T. ve BAYKUT, E. (2016). “Borsa İstanbul’sa İşlem Gören Sigorta ve BES Şirketlerinin Finansal Performansının Gri İlişkisel Analiz ile İncelenmesi”, AKÜ İİBF Dergisi. 18(1): 37-53.
ÖMÜRBEK, N. ve ÖZCAN, A. (2016). “BİST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Multi Moora Yöntemiyle Performansının Ölçülmesi”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifi Dergisi, 1(2): 64-75.
ÖZBEK, A. (2016). “BİM Mağazalar Zincirinin 2008-2015 Dönemi Finansal Performansının ELECTRE III Yöntemi İle Ölçümü”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2): 273-288
ÖZDEMİR, M. (2015). İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler İçin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Dora Yayınevi Bursa.
PASTİJN, H. ve LEYSEN, J. (1989). “Constructing an outranking relation with ORESTE, Mathematical and Computer Modelling”, An International Journal, Volume 12 Issue 10-11: 1255- 1268.
SAKARYA, Ş. ve AYTEKİN, S. (2013). “İMKB’de İşlem Gören Mevduat Bankalarının Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Ölçülmesi: PROMETHEE Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Bir Uygulama”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2): 99-109.
SARIYAR, Ş. (2008). Aracı Kurumlar, Sermaye Piyasası Hukuku, İstanbul.
ŞAHİN, A. ve AKKAYA, C.G. (2013). “PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Portföy Oluşturma Üzerine Bir Uygulama”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2): 67-80.
SEÇME, N.Y., BAYRAKTAROĞLU, A. ve KAHRAMAN, C. (2009).” Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector Using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS”, Expert Systems with Applications”, 36 (9): 11699-11709.
SEZEN, H. K. (2004). Yöneylem Araştırması, Ekin Kitabevi, Bursa.
SPK, Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar Tebliğ, Seri:V, No:46. http://www.spk.gov.tr/apps/teblig/index.aspx?lang=T
ŞİŞMAN, B. ve DOĞAN, M. (2016). “Türk Bankalarının Finansal Performanslarının Bulanık AHP ve Bulanık Moora Yöntemleri İle Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(2): 353-371.
TAŞABAT, S.E., CİNEMRE, N. ve ŞEN, S. (2016). “Farklı Ağırlıklandırma Tekniklerinin Denendiği Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Mali Performanslarının Değerlendirilmesi”, Social Sciences Research Journal, 4(2): 96-110.
TEMİZEL, F. ve BEYÇELEBİ, B. (2015). “Finansal Oranların
TOPSIS Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2): 159-170.
TEZERGİL, S. (2016). “VİKOR Yöntemi ile Türk Bankacılık Sektörünün Performans Analizi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (1): 357-373.
TZENG, G.H. ve HUANG, J.J. (2011). “Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications”, United States Of America: CRC Press Taylor & Francis Group, LLC, 69-71
ULUBEYLİ, S. ve MANİSALI, E. (2005). “İnşaat Makineleri Alımında Çok Ölçütlü Karar Verme Modeli”, 3. Yapı İşletmesi Kongresi, Bildiriler Kitabı, 172-182.
ULUCAN, A. (2012). Electre III ile Alternatiflerin Sıralanması, Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Ders Notları, Ankara.
ÜNAL, O,K, (1997). Aracı Kurumlar, Yaklaşım Yayınları, Ankara.
YAYAR, R. ve BAYKARA, H.V. (2012). “TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama”, Business and Economics Research Journal, 3(4): 21-42.
6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU (2012). http://www.spk.gov.tr/apps/mevzuat/MevzuatGoster.aspx?nid=11

APA	GÜNAY B, KAYA İ (2017). Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. , 141 - 164.
Chicago	GÜNAY BURHAN,KAYA İZZET Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. (2017): 141 - 164.
MLA	GÜNAY BURHAN,KAYA İZZET Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. , 2017, ss.141 - 164.
AMA	GÜNAY B,KAYA İ Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. . 2017; 141 - 164.
Vancouver	GÜNAY B,KAYA İ Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. . 2017; 141 - 164.
IEEE	GÜNAY B,KAYA İ "Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi." , ss.141 - 164, 2017.
ISNAD	GÜNAY, BURHAN - KAYA, İZZET. "Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi". (2017), 141-164.

APA	GÜNAY B, KAYA İ (2017). Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 141 - 164.
Chicago	GÜNAY BURHAN,KAYA İZZET Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15, no.2 (2017): 141 - 164.
MLA	GÜNAY BURHAN,KAYA İZZET Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.15, no.2, 2017, ss.141 - 164.
AMA	GÜNAY B,KAYA İ Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 15(2): 141 - 164.
Vancouver	GÜNAY B,KAYA İ Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 15(2): 141 - 164.
IEEE	GÜNAY B,KAYA İ "Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, ss.141 - 164, 2017.
ISNAD	GÜNAY, BURHAN - KAYA, İZZET. "Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15/2 (2017), 141-164.