Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat
Yıl: 2018 Cilt: 23 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 180 - 189 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17986/blm.2018345602 İndeks Tarihi: 16-04-2019
Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat
Öz: Dil ile söylem bir bütündür; edebi eserler yolu ile söyleminbir parçasını oluşturan ve tarihsel, sosyal, psikolojik birçok olguhakkında bilgi veren edebiyat, Dilbilim dışındaki bilim dallarıtarafından da incelenmektedir; multidisipliner bir özelliğe sahipolan Adli Bilimler de bu bilim dallarından biridir. Polisiye, edebiyatınbir parçasını oluşturduğundan, bu parçanın Adli Bilimlerile ilişkisi kaçınılmaz derecede ön plandadır. Zira insanoğlununortaya çıkışından itibaren, suç olgusu insanlığın yaşantısında yertutmakta, bu durum edebi eserlerde de kendini göstermektedir.Suç-suçlu-araştırmacı üçgeninin oluşturduğu polisiye, böylesi birdünyada Adli Bilimler’in yararlandığı bir kaynak mahiyetindedir.Bu çalışma, polisiyenin Türk ve dünya edebiyatındaki konumunudeğerlendirerek, polisiyenin gelişim evrelerini incelemek için gerçekleştirilmiştir.Çalışma kapsamında literatür taraması yapılmış, polisiyeningelişim evrelerinin Türk ve dünya edebiyatındaki izi sürülmüştür.Bu bağlamda nitel bir çalışma hazırlanmış ve Türk ve dünya edebiyatındahüküm süren polisiye kültürünün en önemli ve canlı eserleri,kronolojik bir şemada toparlanmıştır.İnceleme sonucunda, polisiyenin doğuşunun polis gücününetkisi ile geçekleştiği, tarihe adını yazdırmış polis ve dedektifleringünümüzde hâlâ gizemini koruyan edebi eserlere ışık tuttuğu bilgisineulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
The Detective Fiction: Forensic Literature in Turkey and The World with Its Implacable Historical Background
Öz: Language and discourse constitute a whole; literature, which forms a part of discourse through literary works and suggests an idea about so many facts just like historical, social and psychological events, is studied by other disciplines besides Linguistics; Forensic Science, having a multidisciplinary feature, is one of them. As the detective fiction forms a part of literature, the relationship of this part with Forensic Sciences inevitably remains at the forefront. Throughout the emergence of human beings, crime occupies a place in the life of the mankind and this issue manifests itself in literary works. The detective fiction, formed through crime–criminal–detective triangle, is a source by which Forensic Sciences profit. This study is carried out to investigate developmental stages of the detective fiction by assessing the position of the detective fiction in Turkish and world literature. In the scope of the study, a literature review was made and developmental stages of the detective fiction in Turkish and world literature were traced. In this regard, a qualitative study was prepared and a chronological schema which reveals the most important and lively works of Turkish and world literature was created. At the end of the study, it was learned that the detective fiction emerged through police power and the policemen and the detectives, who had left their marks in history, set light to literary works which still remain a mystery.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Şahin, S. Cinai Meseleler: Osmanlı- Türk Polisiye Edebiyatında Biçim ve İdeoloji (1884-1928), İletişim Yayınları, İstanbul. 2017; 9 - 30.
- Mızıkyan, A. Crime, Detection, and the Restoration of Order: A Study in Wilkie Collins’s The Moonstone, Litera: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Dergisi, No: 16, İstanbul, 2004;105.
- Poe, E. A. The Murders in the Rue Morgue, Vintage Classics, London, 2009; 3–35.
- Bayram, E. G. Türkiye’de Polisiye Roman: Osman Aysu Romanları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2004; 18.
- Terrill, R. J. World Criminal Justice Systems: A Survey (Seventh Edition), Anderson Publishing, New Jersey, 2009; 9–119.
- O’ Brien, J. F. The Scientific Sherlock Holmes: Cracking The Case With Science and Forensics, Oxford University Press, 2012; 6-12.
- Gendrot, S. B. The Social Control of Cities: A Comparative Perspective, Blackwell Publishers, The United Kingdom, 2000; 28–64.
- Monkkonen, E. H. Police in Urban America: 1860 – 1920, The Press Syndicate of The University of Cambridge, The United Kingdom, xiii.1981.
- Kutsal Kitap: Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil). (2009). Yeni Yaşam Yayınları, 4: 8.
- Sophocles. Antigone, Oedipus The King & Electra. Hall E., editör. Oxford University Press, ix.1994.
- Shakespeare, W. Titus Andronicus. Wilson, J. D., editör. Cambridge University Press, 2009; New York.
- Honan, P. Shakespeare: A Life, Oxford University Press, USA, 1998; 59–60.
- Worthington, H. From The Newgate Calendar to Sherlock Holmes. Rzepka, C. J., Horsley, L. editörler. A Companion to Crime Fiction, Wiley-Blackwell Publishing, The United Kingdom, 2010;11–27.
- The Newgate Calendar. Danachair, D., editör. The Newgate Calendar, The Ex- classics Project, 2009;10.
- Harrington, W. Which The Justice, Which The Thief, Bobbs – Merrill, 1963; 827-837.
- Morton, J.The First Detective: The Life and Revolutionary Times of Vidocq: Criminal, Spy and Private Eye, Ebury Press, Great Britain, 2004;2.
- Panek, L. L. An Introduction to The Detective Story, Bowling Green State University Popular Press, Ohio, 1987; 8.
- Bandy, W. T. (1964). Who Was Monsieur Dupin?. Modern Language Association, 1964; 79; 509–510.
- Çelik, E. Batı Edebiyatında Polisiye Romanın Gelişimi Sürecinde Düşünsel ve Sosyal Etkiler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 2015; 6–8.
- Rowland, S. From Agatha Christie to Ruth Rendell: British Women Writers in Detective and Crime Fiction, Palgrave Macmillian UK, 2001; 60–64.
- Grossvogel, D. I. Death Defferred: The Long Life, Splendid Afterlife and Mysterious Working of Agatha Christie. Benstock B., editör. Essays On Detective Fiction, The Macmillian Press,1983; 1-17.
- Bargainnier, E. F. The Gentle Art of Murder: The Detective Fiction of Agatha Christie, Bowling Green University Popular Press, Ohio, 1980; 6–9.
- Van Dine, S. S. Twenty Rules for Writing Detective Stories, OMNIBUS, Philo Vance Investigates, 1928; 985–989.
- Üyepazarcı, E. Türkiye’de Polisiye Romanın İlk Dönemi: 1883-1928, 221B Polisiye Dergisi, İstanbul, 2017; 28–30.
- Tanör, B. Anayasal Gelişmelere Toplu Bir Bakış. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985; 10-23.
- Kılıçbay, M. A. Osmanlı Aydını. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul,1985; 55-56.
- Koloğlu, O. Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 1, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985; 68-84.
- Akbulut, U. Osmanlı Basın Tarihine Bir Katkı: Gazetelerin Yayınlanma Amaçları Üzerine (1831-1876). Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature And History of Turkish or Turkic, Volume 8/5 Spring, Ankara, 2013; 37–40.
- Kudret, C. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 2, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985; 392-393.
- Akyüz, K. Modern Türk Edebiyatı’nın Ana Çizgileri (1860- 1923), İnkılap Yayınevi, 1965; 69–70.
- Uğur, V. 1980 Sonrası Türkiye’de Popüler Roman. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Adana, 2012; 420–428.
- Midhat Efendi, A. Esrârı Cinâyât, Türk Dil Kurumu Yayınları; 2000
- Okay, O. Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı. İhsanoğlu, E., editör. Osmanlı Medeniyeti Tarihi 1. Cilt, Feza Gazetecilik A. Ş., İstanbul, 1999; 82.
- Şahbenderoğlu, İ. On Dokuzuncu Yüzyıl Okuruna Sunulan Âsâyiş – Bahş Bir Roman: Esrâr-ı Cinâyât. Journal of Language and Literature Studies, 2013; (08); 10.
- Canatak, A. M. Postmodern Polisiye Roman Ve Pınar Kür’ün Bir Cinayet Romanı, A.Ü. Türkiye Araştırmaları Enstitü Dergisi, Erzurum, 2013; 226.
- Öztuna, Y. II. Abdülhamid: Zamanı Ve Şahsiyeti, Ötüken Yayınları, 2008;17–25.
- Kutlu, A. T. Kurtlar Sofrası: II. Abdülhamid, Nokta Kitap, İstanbul, 2016;15–16.
- Haslip, J. The Sultan: The Life of Abdul Hamid II, London: Weidenfeld and Nicolson, 1973; 10–31.
- Danişmend İ. H. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi Cilt 1, Türkiye Yayınevi, 1947; 1557–1566.
- Bozdağ, İ. Sultan Abdülhamid’in Hatıra Defteri, Truva Yayınları, İstanbul, 2009;24.
- Anameriç, H. Sultan II. Abdülhamid Döneminde Kütüphane Kurumu Anlayışının Değişimi. Sultan II. Abdülhamid Sempozyumu: Sosyo – Kültürel Hayat – Sanat – Basın Bildiriler, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014;103–111.
- Ayvazoğlu, B. ‘Üdebânın Hakikî ve Müşfik Dostu’ Sultan II. Abdülhamid’in Edebiyat ve Edebiyatçılarla İlişkileri. Gün, F., Erbay, H. İ., editörler. Sultan II. Abdülhamid Han ve Dönemi, TBMM Basımevi, 2017; 259–261.
- Esen, N. Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012; 6–29.
- Uslu, M. F. (2015). Armenian Literary Studies In Turkey And New Prospects, New Perspectives On Turkey, 2015;53;195.
- Türk, H. Bir Servet-i Fünûn Yazarı: Yeni Zelanda Fikri ve Anadolu’ya Avdet. Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Ankara, Volume 9/3, 2014;1500–1501.
- Karabulut, M. Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin’in Şiirlerinde Melankoli, Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish and Turkic, Volume 10/2, Ankara, 2015;510-511.
- Üyepazarcı, E. Polisiye Romanın Türkiye’deki Öyküsü (1929 – 1990), 221B Polisiye Dergisi, İstanbul, 2017; 36.
- Sagaster, B. Detectives “alaturka”: Crime Fiction in Turkey. K. M., editör. Intercultural Aspects in and around Turkic Literatures, 2006;139.
- Uğur, V. 1980 Sonrası Türk Edebiyatında Popüler Roman, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2009;166.
- Bayram, E. G. Osman Aysu Polisiyeleri, İletişim,2005; 224–231.
- Ilıcak, N. G., Başoğlu N. Investigation of Values in Ahmet Ümit’s Tale Books. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 2018; 90–91.
- Gezer, H. Türk Edebiyatında Polisiye Roman ve Ahmet Ümit’in Polisiye Roman Kurguları, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2006; 56–57.
- Hatman, A. Son Teşebbüs: Siyasi Cinai Gastro, Esen Kitap, 2015; İstanbul.
| APA | AĞAOĞLU R, ORAL G (2018). Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. , 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| Chicago | AĞAOĞLU Reyyan,ORAL GOKHAN Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. (2018): 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| MLA | AĞAOĞLU Reyyan,ORAL GOKHAN Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. , 2018, ss.180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| AMA | AĞAOĞLU R,ORAL G Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. . 2018; 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| Vancouver | AĞAOĞLU R,ORAL G Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. . 2018; 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| IEEE | AĞAOĞLU R,ORAL G "Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat." , ss.180 - 189, 2018. 10.17986/blm.2018345602 |
| ISNAD | AĞAOĞLU, Reyyan - ORAL, GOKHAN. "Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat". (2018), 180-189. https://doi.org/10.17986/blm.2018345602 |
| APA | AĞAOĞLU R, ORAL G (2018). Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. Adli Tıp Bülteni, 23(3), 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| Chicago | AĞAOĞLU Reyyan,ORAL GOKHAN Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. Adli Tıp Bülteni 23, no.3 (2018): 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| MLA | AĞAOĞLU Reyyan,ORAL GOKHAN Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. Adli Tıp Bülteni, vol.23, no.3, 2018, ss.180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| AMA | AĞAOĞLU R,ORAL G Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. Adli Tıp Bülteni. 2018; 23(3): 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| Vancouver | AĞAOĞLU R,ORAL G Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat. Adli Tıp Bülteni. 2018; 23(3): 180 - 189. 10.17986/blm.2018345602 |
| IEEE | AĞAOĞLU R,ORAL G "Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat." Adli Tıp Bülteni, 23, ss.180 - 189, 2018. 10.17986/blm.2018345602 |
| ISNAD | AĞAOĞLU, Reyyan - ORAL, GOKHAN. "Dedektif Romanları: Tarihine Sığmayan Geçmişi İle Türkiye’de ve Dünyada Adli Edebiyat". Adli Tıp Bülteni 23/3 (2018), 180-189. https://doi.org/10.17986/blm.2018345602 |
