Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi

Gökçe CAN, (Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği, Gaziantep, Türkiye)
Utku BEYAZIT (Akdeniz Üniversitesi, Kumluca Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Gelişimi Bölümü, Antalya, Türkiye)
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi
41 10
Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 87 - 99 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.13114/MJH.2018.385 İndeks Tarihi: 03-10-2019

Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi

Öz:
Çocuk istismarı konusu günümüzde araştırmacıların ilgisini çekmekte ve bu konuya ilişkin yapılançalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Çocuk istismarına neden olabilecek risk faktörlerininincelenmesine yönelik olarak, sosyo-ekonomik faktörlerle birlikte, ebeveynlerin çocukluk dönemiyaşantılarının ve kişilik özelliklerinin çocuklarına yönelik istismar potansiyelleri açısından ele alınmasıönem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, ebeveynlerin çocuk istismarı potansiyeliniyordayan faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan 214 ebeveyn dahiledilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından literatürden faydalanılarak hazırlanan “Sosyo-demografik Bilgi Formu”, “Milner Çocuk İstismarı Potansiyel Envanteri (ÇİPE)”, “Çocukluk Çağı Trav-maları Ölceği (ÇÇTÖ)” ve “Hacettepe Kişilik Envanteri (HKE) kullanılmıştır. Araştırmanın katılım-cılarının belirlenmesinde “Uygun Örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, ebe-veynlerin cinsiyet, öğrenim durumu, evin mülkiyeti, çocukluk çağı travmaları ve kişilik özelliklerinin ço-cuklarına yönelik istismar potansiyelini istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde (p<0.05) yordayan faktörlerolduğu tespit edilmiştir. İstismara yol açan etmenlerin değerlendirilmesinin, çocuk istismarının önlen-mesine yönelik önleyici çalışmaların planlanabilmesi ve uygulanabilmesi açısından önem taşıdığıdüşünülmektedir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda çocuk istismarı konusundaçalışan uzmanlara, kurum ve kuruluşlara önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Aile Çalışmaları

An Examination of the Factors that Predict Potential Child Abuse

Öz:
The subject of child abuse attracts the attention of researchers and the number of studies conducted on this subject has recently increased. The examination of parents’ childhood experiences and personality characteristics is crucial in terms of determining the risk factors that lead to child abuse. Therefore, within this context, the aim was to examine those factors that predict the child abuse potential of parents. The study group comprised 214 parents living in North Cyprus. This study employed the “Socio- demographic Information Form,” the “Childhood Trauma Questionnaire,” the “Milner Child Abuse Potential Inventory,” and the “Hacettepe Personality Inventory.” Participants were found through employing the convenience sampling method. The data obtained was evaluated with the SPSS 21.0 program. According to the results, the parents’ sex, educational level, sexual abuse, self-actualization, social relations and antisocial tendency variables were found to be factors predictive of child abuse potential (p<0.05). It is thought that the assessment of the risk factors which lead to child abuse is crucial in terms of planning and implementing programs for the prevention of child abuse. As a result of this research, suggestions have been made to experts, institutions and organizations working on the problem of child abuse.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktaş E. (2011). Çocuklardaki Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Özgül Öğrenme Güçlüğünün, Anne Babaların Duygusal İstismar Farkındalığı, İstismar Potansiyeli ve Çocukların Kabul/Red Algısı ile İlişkisi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
  • Aktepe E. (2009). “Çocukluk Çağı Cinsel İstismarı”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 1 (2009) 95-119.
  • Allen B. & Lauterbach D. (2007). “Personality Characteristics of Adult Survivors of Childhood Trauma”. J Trauma Stress 20/4 (2007) 587-95.
  • Altıparmak S., Yıldırım G., Yardımcı F. & Ergin, D. (2013). “Annelerden Alınan Bilgilerle Çocuk İstis- marı ve Etkileyen Etkenler”. Anatolian Journal of Psychiatry 14 (2013) 354-361. Doi: 10.5455/- apd.39819.
  • Ayaz T., Yılmaz-Özpolat A., Yücel D., Altunöz U. (2013). “Kendi Çocuğunu Fiziksel Olarak İstismar Eden ve Kendisi de Fiziksel İstismar Gören Bir OKB Vakası”. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2 (2013) 116-120.
  • Aydemir Ö. & Köroğlu E. (2006). “Psikiyatride Kullanılan Klinik Ölçekler”. Hekimler Yayın Birliği (2006) 46-87.
  • Azizoğlu M. (2009). Lise Ergenlerinde Duygusal İstismarın Başarıya Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Yedi- tepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı, İstanbul 2009.
  • Beyazova U. (2014). Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Temel Bilgiler. Ankara 2014.
  • Bilge D. Y., Taşar A. M., Kılınçoğlu B., Özmen S. & Tıraş Ü. (2013). “Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Anne-Babaların Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkındaki Bilgi Düzeyleri, Deneyimleri ve Kul- landıkları Disiplin Yöntemleri”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 14 (2013) 27-35.
  • Bilge R. (2009). “Aile İçinde Şiddet veya Şiddete Uğrayan Çocukların Okul Yaşantılarında Ortaya Çıkan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. Çocuk ve Şiddet Çalıştayı (2009) 50-63.
  • Bower-Russa M. E., Knutson J. F. & Winebarger A. (2001). “Disciplinary History, Adult Disciplinary Attitudes, and Risk for Abusive Parenting”. Journal of Cominity Psychology 29/3 (2001) 219-240. Doi: 10.1002/jcop.1015.
  • Can. M., Tırıtıl L. & Dokgöz H. (2009). “Çocuk İstismarı Olgularında Hekim”. Klinik Gelişim (2009) 89- 94.
  • Çabuk C. O. (2015). The Roles of Childhood Trauma, Personality Characteristics, and Interpersonal Problems on Psychological Well-Being. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üni- versitesi. Ankara.
  • Çakıc M., Çakıcı E., Tatlısu Ö., Bekiroğulları Z. & Aksoy A. (2003). Kuzey Kıbrıs’ta Çocuk İstismarı Yaygınlığı. Lefkoşa 2003.
  • Çengel-Kültür E., Çuhadaroğlu-Çetin F. & Gökler B. (2007). “Demographic and Clinical Features of Child Abuse and Neglect Cases”. The Turkish Journal of Pediatrics 49 (2007) 256-262.
  • Dallar-Bilge Y., Taşar M. A., Kılınçoğlu B., Özmen S. & Tıraş Ü. (2013). “Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Anne-Babaların Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkındaki Bilgi Düzeyleri, Deneyimleri ve Kul- landıkları Disiplin Yöntemleri”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 14 (2013) 27-35.
  • Demir M. (2008). Çocuk ve Ergenlerin Cinsel İstismarı Sonrasında Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Özelliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık tezi. Uludağ Üniver- sitesi, Bursa 2008.
  • Douglas E. M. (2014). “A Comparison of Child Fatalities by Physical Abuse Versus Neglect: Child, Family, Service, and Worker Characteristics”. Journal Of Social Service Research 40 (2014) 259-273.
  • Dünya Sağlık Örgütü (2002). World Report on Violence and Health. Geneva 2002.
  • Dünya Sağlık Örgütü (2014). “Child Maltreatment (“child abuse”)”. Kaynak: <http://search.who.int/- search ?q=child+abuse&ie=utf8&site=who&client=_en_r&proxystylesheet=_en_r&output=xml_no_- dtd&oe=utf8&getfields=doctype>.
  • Ertem I., Leventhal J. & Dobbs S. (2000). “Intergenerational Continuity of Child Physical Abuse: How Good is The Evidence?”. Lancet 356 (2000) 814-819.
  • Göker Z., Aktepe E., Hesapçıoğlu S. T. & Kandil S. T. (2010). “Cinsel İstismar Suçlusu Olarak Çocuk ve Ergenler: Olgu Serisi”. Klinik Psikiyatri 12 (2010) 141-146.
  • Gravetter J. F. & Forzano L. B. (2012). Research Methods for the Behavioral Sciences. USA 2012 4 .
  • Işıkhan V. & Yıldırım Ş. S. (2006). “Ergenlerin Aile İçi Şiddete Maruz Kalma Durumları Ve Aile İlişkilerinin Değerlendirilmesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi 17/2 (2006) 73-90.
  • İşmen A. E. (2004). “Aile İçi Çocuk İstismarı Ölçek Geliştirme Çalışması”. Hasan Ali Yücel Eğitim Fa- kültesi Dergisi 1 (2004) 207-221.
  • Kara B., Biçer Ü. & Gökalp A. S. (2004). “Çocuk İstismarı”. Çocuk Sağlığı Hastalıkları Dergisi 47 (2004) 140-51.
  • Karakoç S. (2009). “Aile Içi Şiddetin Çocuk Ruh Sağlığına Etkileri”. Çocuk ve Şiddet Çalıştayı (2009)19-23.
  • Kezer İ. (2014). Çocuk İhmal ve İstismarında Risk Etmenleri. Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Temel Bilgiler. Ankara 2014.
  • Köse D., Çınar N. & Altınkaynak S. (2013). “Yeni Doğanın Anne ve Baba ile Bağlanma Süreci”. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 22/6 (2013) 232-245.
  • Kutsal E. (2004). Fiziksel Çocuk İstismarının Sosyo demografik Özellikleri ve Milner Çocuk İstismarı Potansiyeli Ölçeğinin Türkiye Geçerliliği. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi. Ankara 2004.
  • Küpeli S., Kanbur N. & Derman O. (2003). “Çocuk İstismarı: Bir Olgu Sunumu”. STED 12/4 (2003) 129- 130.
  • Lee M. A., Schoppe-Sullivan S. J. & Dush C. M. K. (2012). “Parenting Perfectionism and Parental Adjustment”. Personality and Individual Differences 52 (2012) 454-457.
  • Milner J. S. (1986). Potential Inventory (CAP) Web. Kaynak: <http://www3.parinc.+/products/ product. aspx?>. Productid =CAP.National Data Archive on Child Abuse and Neglect (NCANDS). (2015), Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families, Admi- nistrationon Children, Youth and Families. <https://www.escap.eu/bestanden/Research/San%20 Diego%202017/childrensbureau2015report.pdf>.
  • Milner J. S., Charlesworth J. R., Gold R. G., Gold S. R. & Friesen M. R. (1988). “Convergent validity of the Child Abuse Potential Inventory”. Journal of Clinical Psychology 44/2 (1988) 281-285.
  • Oral R., Can D. & Kaplan S. (2001). “Child Abuse in Turkey: An Experience in Overcoming Denial and a Description of 50 Cases”. Child Abuse and Neglect 25 (2001) 279-90.
  • Özbay N. (2010). Çocuğa Yönelik Cinsel Saldırıda Bulunanların Sosyo-Demografik ve Kişilik Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, İstan- bul 2010.
  • Özdemir N. (2009). “Aile İçi Şiddette Uğrayan ya da Tanık Olan Çocuğa Danışmanlık ve Aile Içi Şiddete Yaklaşım”. Çocuk ve Şiddet Çalıştayı (2009) 64-72.
  • Özgüven E. (1992). Hacettepe Kişilik Envanteri (HKE), Psikolojik Danışma Rehberlik ve Eğitim Merkezi (PDREM). Ankara 1992.
  • Öztep İ. C. (2010). Duygusal İstismar Algılayan ve Algılamayan Öğrencilerin Kaygı Düzeyleri ve Dene- tim Odaklarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adli Klinik Psikoloji Programı, İstanbul 2010.
  • Pears K. C. & Capaldi D. M. (2001). “Intergenerational Transmission of Abuse: a Two-Generational Prospective Study of an at-Risk Sample”. Child Abuse & Neglect 25 (2001) 1439-1461.
  • Pekdoğan S. (2016). “Annelerin İstismar Potansiyellerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Ege Eğitim Dergisi 17/2 (2016) 425-441.
  • Polat O. (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı 1 Tanımlar. Ankara 2007.
  • Schaeffer C., Alexander P., Bethke K. & Kretz L. (2005). “Predictors of Child Abuse Potential Among Military Parents: Comparing Mothers and Fathers”. Journal of Family Violence 20 (2005) 123-129.
  • Sebre S., Sprugevica I., Novotni A., Bonevski D., Pakalniskiene V., Popescu D., Turchina T., Friedrich W. & Lewis O. (2004). “Cross-Cultural Comparisons of Child-Reported Emotional and Physical Abuse: Rates, Risk Factors and Psychosocial Symptoms”. Child Abuse & Neglect 28 (2004) 113-127.
  • Siyez D. M. (2003). Duygusal İstismara Maruz Kalan ve Kalmayan Ergenlerin Benlik Algıları ile Depresyon ve Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eği- tim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, İzmir 2003.
  • Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (2010). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması, Özet Rapor.
  • Soylu N., Alplaslan A. H., Ayaz M., Esenyel S. & Oruç M. (2013). “Psychiatric Disorders and Characteristics of Abuse in Sexually Abused Children and Adolescents With and Without Intellectual Disabilities”. Research in Developmental Disabilities 34 (2013) 4334-4342.
  • Stewart C., Mezzich A. C. & Bang-Shiuh D. (2006). “Parental Psychopathology and Paternal Child Neglect in Late Childhood”. Journal of Child and Family Studies 15/5 (2006) 543-554.
  • Şahin F. (2009). “Çocuğun Fiziksel, Cinsel ve Duygusal İstismarı”. Çocuk ve Şiddet Çalıştayı (2009) 24-26.
  • Şahin F. (2014). Fiziksel İstismar. Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Temel Bilgiler. Ankara 2014.
  • Şar V., Öztürk E. & İkikardeş E. (2012). “Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeğinin Türkçe Uyarla- masının Geçerlilik ve Güvenilirliği”. Türkiye Klinikleri J Med Sci 32/4 (2012) 1054-1063.
  • Şimşek Ş. & Gençoğlan S. (2014). “Cinsel İstismar Mağdurlarında İstismar Süresi ve Sıklığı ile Travma Belirtileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Dicle Tıp Dergisi 41/1 (2014) 166-171. Şimşek Ş. (2011). “Post-Traumatic Stress Disorder in Children Who Were Sexually Abused and in Their Parents”. Dicle Med J 38 (2011) 318-324.
  • Tackett K. K., Ericsson S. N., Cromer K. & Hernandez A. (2009). “Health and Pain-Related Problems: The Role of Psychiatric Disorders and Current Life Stress”. Journal of Trauma & Dissociation a Review of Childhood Abuse 2/10 (2009) 1-37.
  • Tuna S. (2010). Aile İçi Çocuk İstismarı: Annelerin Bazı Risk Faktörleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İs- tanbul 2010.
  • Tüzer V. & Akdağ H. A. (2010). “Çocuğunun Derisini Yolan Anne: Bir Olgu Sunumu”. Nöropsikiyatri Arşivi 47 (2010) 263-266.
  • Tyler S., Allison K. & Winsler A. (2006). “Child Neglect: Developmental Consequences, Intervention and Policy Implications”. Child & Youth Care Forum 35/1 (2006) 1-20.
  • United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF). (2014). The State of the World’s Children 2014 in Numbers. New York 2014.
  • Yalçınkaya A. (2011). Kartal İlçesinde Çocukta Cinsel İstismar Olgularının Değerlendirilmesi. Yayım- lanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul 2011.
  • Yavuzer H. (2003). Çocuğu Tanımak ve Anlamak. İstanbul 2003.
  • Yılmaz A. (2009). “Çocuk İstismarı ve İhmali: Risk Faktörleri ve Çocukların Psikososyal Gelişimi Üze- rindeki Etkileri”. Civil Academy Sosyal Bilimler Dergisi 7/1 (2009) 63-79.
  • Zeybekoğlu Ö. (2013). “Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile”. MJH III/2 (2013) 297-328
APA CAN G, BEYAZIT U (2018). Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. , 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
Chicago CAN Gökçe,BEYAZIT Utku Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. (2018): 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
MLA CAN Gökçe,BEYAZIT Utku Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. , 2018, ss.87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
AMA CAN G,BEYAZIT U Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. . 2018; 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
Vancouver CAN G,BEYAZIT U Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. . 2018; 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
IEEE CAN G,BEYAZIT U "Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi." , ss.87 - 99, 2018. 10.13114/MJH.2018.385
ISNAD CAN, Gökçe - BEYAZIT, Utku. "Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi". (2018), 87-99. https://doi.org/10.13114/MJH.2018.385
APA CAN G, BEYAZIT U (2018). Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 8(1), 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
Chicago CAN Gökçe,BEYAZIT Utku Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 8, no.1 (2018): 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
MLA CAN Gökçe,BEYAZIT Utku Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, vol.8, no.1, 2018, ss.87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
AMA CAN G,BEYAZIT U Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2018; 8(1): 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
Vancouver CAN G,BEYAZIT U Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2018; 8(1): 87 - 99. 10.13114/MJH.2018.385
IEEE CAN G,BEYAZIT U "Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi." Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 8, ss.87 - 99, 2018. 10.13114/MJH.2018.385
ISNAD CAN, Gökçe - BEYAZIT, Utku. "Çocuk İstismarı Potansiyelini Yordayan Faktörlerin İncelenmesi". Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 8/1 (2018), 87-99. https://doi.org/10.13114/MJH.2018.385
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 8:56

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları