Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

BİLGE BAKIR AYGAR, (Mersin Üniversitesi, Mersin, Türkiye)
NEZAKET BİLGE UZUN (Mersin Üniversitesi, Mersin, Türkiye)
Addicta: The Turkish Journal on Addictions
62 4
Yıl: 2018 Cilt: 5 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 507 - 525 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15805/addicta.2018.5.3.0046 İndeks Tarihi: 04-11-2019

Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Öz:
Bu araştırmanın amacı; Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerini belirlemeye yönelik,güvenirliği ve geçerliği yüksek bir ölçme aracı geliştirmektir. İlgili alanyazın taranarak yapı ile ilgili 54 madde araştırmacı tarafından yazılmış; yine araştırmacı tarafından hazırlanan uzman görüş formu ile 7 uzmanadanışılmıştır. Uzmanlardan elde edilen görüşler doğrultusunda 41 maddelik 5 kategorili olarak derecelendirilen ölçek 523 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. Elde edilen verilerin ortaya koyduğu sonuçlar faktöranalizi ile açımlanmaya çalışılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin 3 faktörden oluştuğu sonucuna ulaşılmıştır Bu üç faktörden “İşlevsellikte Bozulma” tek başına ortak varyansın %42,626’sınıaçıklamakta, “Kontrol Güçlüğü ve Yoksunluk” faktörü tek başına ortak varyansın %9,517’sini açıklamaktave son olarak “Sosyal İzolasyon” faktörü tek başına ortak varyansın %5,608’ini açıklamaktadır. 26 maddeden oluşan ölçeğin faktör yükleri .493 ile .792 arasında değişmektedir. Ölçüt geçerliği için geliştirilmeyeçalışılan ölçek ile problemli internet kullanım ölçeği ile arasındaki korelasyon 0,75 bulunmuştur. Ölçeğin içtutarlık katsayısı cronbach α .95, kontrol güçlüğü ve yoksunluk alt boyutu için Cronbach α .92, işlevselliktebozulma alt boyutu için cronbach α .91 ve son olarak sosyal izolasyon alt boyutu için ise Cronbach α .81olarak hesaplanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin geçerli ve güvenilirbir ölçme aracı olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Developing the Social Media Addiction Scale: Validity and Reliability Studies

Öz:
The aim of this research is to develop a measurement tool with a high level of reliability and validity for determining the social media addiction levels of university students. The researcher created 54 items related to its structure through a literature review, and seven experts were consulted for their opinions of the form prepared by the researcher. The scale, graded in five categories using 41 items in line with the experts’ opinions, has been applied to 523 university students. Exploratory factor analysis was performed, and as a result, the scale is found with three factors. Of these three, the factor of Functional Deterioration by itself accounts for 42.626% of the covariance, the factor of Control Difficulty and Deprivation for 9.517% of the covariance, and finally the factor of Social Isolation for 5.608% of the covariance. The factor loadings for the 26-item scale range from 493 to 792. The correlation between the scale developed for criterion validity and the Problematic Internet Usage Scale is 0.75. The Cronbach alpha of internal consistency has been calculated as .95 for the scale, .92 for the sub-dimension of control difficulty and deprivation, .91 for the sub-dimension of functional deterioration, and .81 for the sub-dimension of social isolation. In the light of these results, the Social Media Addiction Scale can be said to be a valid and reliable measurement tool.
Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akbulut, A. B., & Yılmazel, G. (2012, Ekim). Ergen yaş grubunda internet bağımlılığı düzeyinin belirlenmesi. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi’nde sunulan bildiri, Bursa. Özet http://halksagligiokulu.org/anasayfa/components/com_booklibrary/ebooks/15.UHSK%20 K%C4%B0TAP_14_10_12.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal bozuklukların tanımsal ve sayımsal el kitabı, (DSM-5) tanı ölçütleri başvuru el kitabı (E. Köroğlu, Çev.) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
  • Anderson, M. (2015). Technology device ownership: 2015. Pew Research Center [Internet]. Retrieved from http://www.pewinternet.org
  • Ayaz, A. & Kayhan, N. (2016, Mayıs). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya kullanım tercihleri ve temel yaşam ihtiyaçları arasındaki ilişki. 3. Uluslararası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’nde sunulan bildiri, İstanbul.
  • Balcı, Ş., & Gölcü, A. (2013). Facebook addiction among university students in Turkey: Selçuk University example. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 34, 255–278.
  • Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş. (2007). Data analysis handbook for social sciences. Ankara: Pegem Akademi.
  • Cengizhan, C. (2015). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: İnternet bağımlılığı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 83–98.
  • Ceyhan, E., Ceyhan, A. A., & Gürcan, A. (2007). The validity and reliability of the problematic ınternet usage scale. Educational Sciences: Theory & Practice, 7, 387–416.
  • Çakır, Ö., Horzum, M. B. & Ayas, T. (2013). İnternet bağımlığının tanımı ve tarihçesi. M. Kalkan & C. Kaygusuz (Ed.), İnternet bağımlılığı sorunlar ve çözümler (s. 1-25). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Çelik, İ. (2012). Öğretmen adaylarının sosyal ağ (Facebook) kullanımlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
  • DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications. London, UK: Sage.
  • Doğan, A. (2015). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18660 adresinden 18 Ağustos 2017 tarihinde edinilmiştir.
  • Ekşi, F. & Ümmet, D. (2013). Bir kişilerarası iletişim problemi olarak internet bağımlılığı ve siber zorbalık: Psikolojik danışma açısından değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 91–115.
  • Ellison, N. B., Steinfield, C., & Lampe, C. (2007). The benefits of Facebook friends: Social capital and college students’ use of online social network sites. Journal of Computer- Mediated Communication, 12(4), 1143–1168.
  • Griffiths, M. (1996). Internet addiction: An issue for clinical psychology? Clinical Psychology Forum, 97, 32–36.
  • Guilford, J. P. (1954). Psychometric methods. New York, NY: McGraw-Hill.
  • Günüç, S., & Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik- güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 220–232.
  • Gürmen, S. (2016, Mayıs). Bağlanmak ya da bağlanmamak: Teknoloji bağımlığının aile ilişkileri üzerindeki etkisi. 3. Uluslararası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’nde sunulan bildiri, İstanbul.
  • Gürültü, E. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
  • Hazar, M. (2011). Sosyal medya bağımlılığı-bir alan çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 32(1), 151–176.
  • Kang, M., & Schuett, M. A. (2013). Determinants of sharing travel experiences in social media. Journal of Travel & Tourism Marketing, 30(1-2), 93–107.
  • Kırık, A. M., Arslan, A., Çetinkaya, A., & Gül, M. (2015). A quantitative research on the level of social media addiction among young people in Turkey. International Journal of Science Culture and Sport, 3(3), 108–122.
  • Kim, S., & Kim, R. (2002). A study of internet addiction: Status, causes, and remedies. Journal of Korean Home Economics Association, 3(1), 1–19.
  • Koçak, N. G. (2012). Bireylerin sosyal medya kullanım davranışlarının ve motivasyonlarının kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında incelenmesi: Eskişehir’de bir uygulama (Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir). https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
  • Kubey, R., & Csikszentmihalyi, M. (2002). Television addiction. Scientific American, 286(2), 74–81.
  • Magsamen-Conrad, K., & Greene, K. (2014). Technology addiction’s contribution to mental wellbeing: The positive effect of online social capital. Computers in Human Behavior, 40, 23–30.
  • Mazman, S. G. (2009). Sosyal ağların benimsenme süreci ve eğitsel bağlamda kullanımı (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara). https://tez. yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
  • Mcgough, B. L., & Salomon, D. (2013). Engaging students through social media. Proceedings of the Charleston Library Conference (pp. 283–286). Abstract retrieved from http://docs. lib.purdue.edu/charleston/2013/Users/7/
  • Mıngle, J., & Adams, M. (2015). Social media network participation and academic performance in senior high schools in Ghana. Library Philosophy and Practice, 1286–1337. Retrieved from http://digitalcommons.unl.edulibphilprac/1286
  • Nunnally, J. (1978). Psychometric methods. New York, NY: McGraw-Hill.
  • Öztürk, M. & Akgün, Ö. E. (2012). Üniversite öğrencilerinin sosyal paylaşım sitelerini kullanma amaçları ve bu sitelerin eğitimlerinde kullanılması ile ilgili görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 49–67.
  • Öztürk, M. (2016, Mayıs). Teknoloji bağımlılığı. 3. Uluslararası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi'nde sunulan bildiri. İstanbul.
  • Poushter J. (2016). Smartphone ownership and Internet usage continues to climb in emerging economies Pew Global [Internet]. Retrieved from http://www.pewglobal.org/2016/02/22/ smartphone-ownership-and-internet-usage-continues-to climb-in-emerging-economies/
  • Seferoğlu, S. S. & Yıldız, H. (2013). Dijital çağın çocukları: İlköğretim öğrencilerinin Facebook kullanımları ve internet bağımlılıkları üzerine bir araştırma. İletişim ve Diplomasi, 2, 31–48.
  • Sussman, S. (2012). Steve Sussman on Rudolf H. Moos’s iatrogenic effects of psychosocial interventions: Treatment, life context, and personal risk factors a clarification. Substance Use & Misuse, 47, 1601–1602.
  • Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Tavşancıl, E. & Keser, H. (2002). İnternet kullanımına yönelik Likert tipi bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 79–100.
  • Turel O., & Serenko A. (2010). Is mobile email addiction overlooked. Communications of the ACM, 53(5), 41–43.
  • Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı. (2015). Teknoloji canavara dönüşmeden. İstanbul: Şekil Ofset. http://tbm.org.tr/media/1891/ortaokul_teknoloji_kitap.pdf adresinden 09.04.2016 tarihinde edinilmiştir.
  • Tekinarslan E., & Gurer M. D. (2011). Problematic internet use among Turkish university students: A multidimensional investigation based on demographics and internet activities. International Journal of Human Sciences, 8(1), 1028–1050.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2015). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. Ankara: Yazar. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 adresinden 09.04.2016 tarihinde edinilmiştir.
  • Tutgun Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma (Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
  • Vidal, C. E., Martinez, J. G., Furtuno, M. L., & Cervera, M. G. (2011). University students’ attitudes towards and expectations of the educational use of social networks. RUSC, Universities and Knowledge Society Journal, 8(1), 186–199.
  • Vural, Z. & Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine yönelik bir araştırma. Journal Of Yasar University, 5(20), 3348–3382.
  • Yıldız, E. & Kılınç, G. (2016, Mayıs). Türkiye’de yapılan akademik çalışmalarda teknoloji bağımlılığı. 3. Uluslararası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi’nde sunulan bildiri, İstanbul.
  • Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology & Behavior, 1, 237–244.
  • Wu, L. (2013). Social network effects on productivity and job security: Evidence from the adoption of a social networking tool. Information Systems Research, 24(1), 30–51.
  • Wu, P. C. (2013). Addictive behavior in relation to the happy farm Facebook application. Social Behavior and Personality, 41(4), 539–554.
APA BAKIR AYGAR B, UZUN N (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. , 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
Chicago BAKIR AYGAR BİLGE,UZUN NEZAKET BİLGE Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. (2018): 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
MLA BAKIR AYGAR BİLGE,UZUN NEZAKET BİLGE Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. , 2018, ss.507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
AMA BAKIR AYGAR B,UZUN N Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. . 2018; 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
Vancouver BAKIR AYGAR B,UZUN N Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. . 2018; 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
IEEE BAKIR AYGAR B,UZUN N "Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları." , ss.507 - 525, 2018. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
ISNAD BAKIR AYGAR, BİLGE - UZUN, NEZAKET BİLGE. "Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları". (2018), 507-525. https://doi.org/10.15805/addicta.2018.5.3.0046
APA BAKIR AYGAR B, UZUN N (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
Chicago BAKIR AYGAR BİLGE,UZUN NEZAKET BİLGE Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 5, no.3 (2018): 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
MLA BAKIR AYGAR BİLGE,UZUN NEZAKET BİLGE Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, vol.5, no.3, 2018, ss.507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
AMA BAKIR AYGAR B,UZUN N Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2018; 5(3): 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
Vancouver BAKIR AYGAR B,UZUN N Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2018; 5(3): 507 - 525. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
IEEE BAKIR AYGAR B,UZUN N "Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları." Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5, ss.507 - 525, 2018. 10.15805/addicta.2018.5.3.0046
ISNAD BAKIR AYGAR, BİLGE - UZUN, NEZAKET BİLGE. "Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları". Addicta: The Turkish Journal on Addictions 5/3 (2018), 507-525. https://doi.org/10.15805/addicta.2018.5.3.0046
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 9:12

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları